Tíminn - 18.02.1970, Page 6

(8
TIMINN
MIÐVIKUDAGUR 18. febrúar 1970.
Það er miðsutnar fyrir ibvekn-
ur ároiim. Ég er sbaddiur á virann
Stofu Jóms E. Gtaðmiundsonar,
sem þá er teikniteinari við
Miðlbæjairsteólann í Reyfcjaivík.
Sól skín í heiði og siutnir ©eta
nO'tið þess miunaðar að hverfa
frá diaigisins önn, halia sér up.p
við hægindi og horfa á veröld-
ina gegmiim reyklitað gler.
Sjálfsagit eru þeir þó öltea fleiri
sem verða að bera hita oig
þunga hins líðandi dags, og
geta þá fynsit hugisað til hvíld-
ar er sól brenniur við Jöiteul
og svalnr úfcsynningiur blæs af
Esjiufjalili.
Það eitt að vera kieanari seg-
ir ekki milkiLa sögn. Fæstum
þeirra hafa verið búin sfcilyrði
til að hafa á hendi nein aðal-
hliutverk í lífsleik þjóðarinnar.
Það miá belja til niofcfciurra
táðinda að Jóni E. Guðimiunds-
syni hefoir tefciat að setja hér
á srvið hekmsþefctet fyrirbæri,
og á þann hálbt í tfösfca tivo ára-
StórfágaSur og skemmitlegur persónuieiki.
BrúöuBeíkhúsíð
trjgi gert líf íslenzfcra barna
og amgllinga lMíteara og vakið
meðal þeirra heilbrigða og lif-
andi gleði. Hér á óg við
Brúðuleikhújsið, en á því sviði
er Jón brauitryðjiandi á íslandi.
Um Brúðuleikhúsið fórust
hon’um orð á þessa leið:
— Þessari lLstgrein kynntist
sem við teiknium. Takiat okkur
að túlfca fyrirmyndina á réttan
hátt. Gg það höfum við verið
að strita við í dag.
En það sem þú sérð hérna
en motekuð annað, það er til-
raun tii að skapa persónuna
eins og ég sé hana. Fallega
fyrirmyndin geitur að fáum dög
Jón E. Guðmundsson skapar biskup.
ég fyrst hjá dönsteum vini mán-
um og samstarfsmanni í mynd-
list. Haan bauð mér beim til
sin síðia daigis eiftir að við
höfðum unnið fjórar sibundir og
teiknað naktar fyrirsætur. Og
þarna heima hjá honum sá óg
brúðuleikhús í fyrsta sinn.
Hann úitskýrði þeitta fyrir mér
og sagði meðal annars:
— Það er ekki nég að teikna
fióllk. Fólkið hefur síaar per-
sónulegu tilfinninigor, sorg og
gleði, einnig sjálfstæðan vilja
eða viljaleysi, sem hiýtur að
speglast í svip þeinrar myndar
um liðnum hafa tapað ölljm
glæisleik í mínum auigum, ég
sé hana varla lemgur öðruvísi
en sem lifandi brot af tilver-
unai, sem óg veit að hreyfist
og andar.
— En ,,brúðan“ mdn, sem
þér sýnist ef til vill ljót
„fígúra", hún getur vaxið og
stætekað með kynningunni og
að loteum finnst mér sem hún
hafi eignazt þann persónuleika
sem hylur öll ytri lýti og gerir
hana fagra.
Þetta er sú lífsmynd, sem
Litið inn á vinnu-
stofu ións E.
Guðmundssonar
ég er að leitast við að skapa
með brúðuleikhúisinu.
Þegar Jón hafði kynnt sér
hvað þai’na var um að vera,
fékk hann mikinn ábugia fyrir
að reyna eitthvað í svipuðu
formi hér heima. Hann gerði
sér í upphafi Lj'óst að við ratnm
an reip var að draga. íslend
ingar eru ekki milljónaþjóð,
sem borið getur uppi kostnað
af dýrum og íburðanmiklum
sýninigum. Hér þurfti því að
sníða sitatek við bæfi, en leitast
þó við að halda uppi listrænu
gildi þess sem filuibt var.
Með fcjarki og áhuga tókst
Jóni að skapa brúðuleikbúsi
sínu starfsigrundvöl, og hefur
um tvo áraitugi haldið sýningar
með brúðum sínuen og notið
mikilla vinsælda. Eitt er það
í þessari starfsemi, sem telja
má henni mjög til gildis. Sýn-
ingar brúðuleikhússins hafa
ekki verið bund.nar við böfiuð-
borgina og fjölbýlissvæði Suð-
urnesja eingöngu, heldur hefur
hann ferðazt víða um landið
og gefið fólki kost á að kynnast
þessaiú nýjung í listgreimum
þjóðarinnar. Hvort þar hafa
allar ferðir verið til fjár farn-
ar er mér ekki kunnugt um, en
maigur hefiur af þeim gleði
hlotið, jafnt aldinn sem ung-
ur. Og finnst mér ekki ólíklegt
að sú vitneskja hafi verið Jóni
dýrmætust og aflgjafi til áfram
haldandi starflsemi.
Þegar við Jón tevöddumst að
áiiðnuim þeim miðsumarsde-gi,
sem óg hef fyrr nefnt og fund
u-m o-kkar bar fyrst saman,
sagðist hann vera á förum út
i heim og brúð-urnar hans því
ekki sýna sig á sviðinu næstu
mánuði. Hann kvaðst vilja
fcynna sér hvera sess list skip-
aði í iýðmenntun íslendinga
miðað við aðrar þjóðir og jafn
framt bverja nýja strauma við
gætum tileinkað okkur erlend-
is frá án þesis að glata n-einu
af okkar séreinkenaum og
þjóðarmennt.
Og raú á regnþumgum miðs-
vetrardeigi 1970 maeti ég hoo-
um í Balfcaratorekiteunni með
sivipinn fullan af sólskini.
Og hvað þá um árin sem á
milli liggja.
Jón divaldi eiibt ár í Daa-
œörteu og fór svo til ftaliu og
var þar um tíma áður en hann
kiam heim. Á þessu fierðaiagi
kynntist hann stórum og full-
teomnum brúðuleifchúsum og sá
ma-rgar a-thyglisverðar sýning-
ar.
Norðurlandaþjóðimar hafa
með sér félagssfcap, sem árlega
helldur þimg, þar sem nædd er
brúðuleifclist, fiorn og ný. Fé-
lagismean munu vera um þrjiú
hundnuð.
f norsfcum blöðum hafa birzt
greinar og viðtöl um íelenzka
brúðuleikbúsið.
Nú byrjar Jón afitiur og tefcur
upp þráðinn þar sem fyrr var
frá horfið fyirir sjö árum og
sýnir á ný Dýrin úr Hálsasbógi
eftir Torbjöm Bgner. En haran
samdi þetta verk sérstaklega
fyrir brúðuleikbús, sem hama
starfrækiti sjálfur.
Að Lotoum segir Jón:
— Nú eru brúðumar mínar
sem fyraim lóku þessi hlutverfc
orðnar gamlar og lúnar. Þess
vegna hef ég búið út nýjar, sem
sýna sig á sviðinu og eiga að
gera þeim ekfki lafcari skiL
Ennþá hef ég sama áhugann
og áður á því að fara út í dreif
býlið. En ég óttast að meðan
sjónvarpsáhugabylgjan rfs þar
hæst, svari það tæpasit tilgangi
sfnum, og því rétt að biða um
sinn, þar til þá öldu lœgir.
Hins vegar hef ég huigsað mér
að fara til Færeyja og ef tíl
vill víðar um Norðunlönd i
sumar.
En þar sem eðlilegt ástand
rfkir og engin sérstæð nýjung
befur gripið hug fiólksiras, á
brúðuleifchúsið aufcmum vin-
sældum að fagaa.
Auðvitað naer þetta fyrst og
fremst til barna hér vegna'
þess, að vertoefnin era sniðin
fyrir böm.
Starfisemi brúðuleitehússins
er svo urag hér á landi að al-
menningur — hioir eldri leite-
bússgestir — lita á þetta sem
föndur bömum til ánægju.
Þar sem hlutverk brúðunnar
á sér lengri þróunarsögu, td.
í Þýzka-landi, Tékfcóslóvaltefu og
Frafcfclandi, er þessi þáttur list
ar metir..- og vinsæll að verð-
leiteum við hliðina á öðru sýn-
ingarformi. Sá sem lengst hef-
ur starfað með mér að þessum
verfcefnum hér heima er Signr-
þór Þongilsson fcennari.
Þó ég geti etefci um sinn stað
ið augliti til auglitis við mína
fyrri sýningagesti í þeirra
heim-abyiggð, vona ég að þess
verði efcfci alltof laogt að bíða.
Ef tfl vfll verður þess teoetur
á meðan þannig skipast, að
sjóravarpið gefi brúðunum mín
um tækifæri til að koma fram
á sfcerminum og heilsa upp á
fófldð í landirau.
Þ. M
Hér er einn á háu tónunum.