Tíminn - 25.02.1970, Blaðsíða 11

MÐ'VTKUDAGUR 25. febrúar 1970.
TÍMINN
11
LANDFARI
Vestfirska á
Sturlungaöld
frLandfari minn!
Ánægjulegt var að heyra um
áranDÓtin í úbvarpinu viðtai við
sunnlenakan sveitamann um
Njális sögu oig Önnur forn fræði.
Kom þar margt fram, sem bar
fagurt vitni mrkiili þetkkingu
hans og skarpskyggni.
Mieðai ananrs ikom hann að
þeirri hugmynd Barða Guð-
mundsonar, að Þorvarður Þór-
arinsson væri höfundur Njáls
sfegu. Tóik hann þeirri kennimgu
dklki óWdegia, en kvað örðuigt
að fœra sönnur á hana, enda
vœri ekkerí ritað mái til frá
hendi Þorvarðar, svo sannan-
legt væri, nema kafilar tveir
úr einu bréfi í Árna sögu bisk-
ups. Minnir mig, að hann kæm
ist svo að orði, að á þeim iköfl-
um væri meitlað málfar.
Ég hlu®taði á sinum tímia á
Útvarpserindi Barða Guðmundis
sonar um Þorvarð Þórarinsison
og Njáls sögu. Er það eitt hið
skemmtilegastia útvarpserindi,
sem ég hef heyrt, sökum hugar-
fluigs og skáldlegrar framsetn-
ingar, en engu varð ég mær
um h'öfund Njálu fyrir það. Má
Þorvarður jafnt fyrir því vera
höfundurinn, þó að ég fyndi
litil rök til þess.
Nú greip ég til Árna sögu
að kynnast ritmáli Þorvarðar
gioða. Þar segir að komið bafi
fyrir Magnús konung bréf Þor-
varðar Þórariessionar. Var þar
ræfct um Árna bislkup. Síðan
segir svo: „Ok í því bréfi stóð
sú blausa: „Herra, í orlofi at
tala get ek flestum verða eigi
allhægt at stjórna rílkinu
nema þeim, sem hann leggr
hendr í höfuð á, sem hann vill.
Er ok svá mikit ríki haas á
landinu, at yðrir menn skulu
varla svá við horfa sem þeir
þykkjiast mannan til hafa eða
skaplyndi".
Þessi orð standa þar enn í:
„Þingi váru í sumar réðu þeir
Hraf n ok byskup, höfðu sfcammt
ok meðallagi skilvist, af þvi að
sumum þóifcti. Lögsöigumaðr var
ógreiðr ok skaut flestum mál-
um undir byskupsdóm ok ann-
arra manna, þeirra er sýndist
Af lögréttumönnum nýttist
lítit“.
Árna saga herrnir ekki meira
af þessu bréfi. En mér virðist
um fyrri klausuna, að hún sé
<H)
VELJUM ÍSLENZKT
ÍSLENZKAN IÐNAÐ
VELJUM
runfal
OFNA
ólfkari máífari Njálssögu en
flest annað, sem ég hef lesið
í fornurn ritum annað en klerka
rit. En þegar Þorvarður fer að
skjóiba ónortum að valdamönn-
um landsins í síðari klausunni,
færist hann nær sögumálL
Þorvarður notaði orðið
„mannan" í bréfi sánu. Á það
hefur verið bent, að hann talar
um „ómennaa“ í ræðu sinni
fyrir bardagann á Þveráreyr-
um. Segir Björn Þórðarson í
riti sínu, ..Siðasta goðanum".
að orðið „tnannan" komi ekki
fyrir annars staðar í Árna sögu
biskups né heldur í Þorgils
sögu skarða. Væri fróðlegt að
vita, hversu víða orðið kemur
fyrir í fornsögunum. Og mikið
fagnaðarefni myndi það vera
Barðamönnum, ef „mannan“
sæist ein'hvers staðar í Njáls
sögu, en svo mun efcki vera.
f Árna söigu biskups er áber-
andi munur á málfari Árna
bislkups og Hrafns Oddssonar
í bréfum þeirra og ræðum.
Biskup er fjarlægur málfari
fornsagnanaa ,en Hrafn noitar
það j'afnan. Sfcurlunigaméli® er
honum tamt og tiltækt, sami
blær á máli hans og íslendinga-
sögum, enda sýnist Hrafn ævin-
ilega hafa verið einarður og
gagnorður, jafnt í Áraa sögu
sem f Sturlunigu.
Tekið hef ég þó eftir einu
atriði, sem ef til vill er sér-
stæbt fyrir Hrafn. f Starlu
þæbti segir svo: „Þá spurði
Nikulás. hvárt vápn skyldi bera
á Sturlu, ef hann yrði tekinn."
„Þat veit ek nú eigi“, segir
Hrafn, „enda veit ek niú eigi,
hvárt þér náið honum.“
Þetta „nú“, eims og Hrafn
bregður fyrir sig tvisvar i svari
sfnu, hefur ekki verið algengt
í íslenzku bólkmáli. En svona
talaði vestfirzikur almenningur
í minu ungdœmi. Og í fáfræði
minni er mér spum: Hefur
þetta „nú“ verið í íslenzku
talmáli um land al'lt síðan i
fomöld, eða talar Hrafn vest-
firzku á Sturlungaöid? Og í
öðru lagi: — Er það svo, að
Þorvarður Þórarinssoa bregði
fyrir sig austfirzku orði í ræðu
sinni og riti?
Eikki væri það óeðlitagt, að
orðfæri hafi verið eifcbhvað mis
munandi í einstökum landshluit-
um þremur öldum eftir land-
nám, þegar þess er gætt, að
mestan hluta þess tíma höfðu
menn lítið af bókum að segja.
Holti, Ön. 17. febr. 1070.
Guðmundur Irngi Kristjánsson".
Miðvikudagur 25. febrúar 1970
18.00 Denni dæmalausi
Sá á kvölina • . .
Þýðandi Jón Thor Haralds-
eon.
18.25 Hrói höttur
Silfurpeningarnir.
Þýðandj Eltart Sigurbjörns-
son.
18.50 Hlé
20.00 Fréttir
20.30 Ferðalag um furðuslóðir
(21. öldin). Vísindin hafa
skapað undursamlega mögu-
taika fcil könnunar á innri
gerð tíkamans, ekki sizt með
myndatækni. Þýðandi PáJi
Eiriksson.
20.55 Chaplin
21.05 Miðvikudagsmyndin
Vinur í raun. (Le Beau
Serge) Frönsk kvikmynd,
gerð árið 1950. Leikstjóri
Claude Chabrol. Aðalhlut-
verk: Jaen-Claude Brialy,
Gérard Blafcn og Michéle
Meritz. Þýðandi Dóra Haf-
s‘ - • isdóttir.
Maður nokkur kemur heim
í fæðingarbæ sinn eftir langa
fjarveru. Hann hittir æsku-
vin sinn, sem er illa á vegi
staddur, og langar til þess
að rétta honum hjálparhönd.
2240 Dagskrðriok
pillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll!llllllllllll!lllll!lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll^
iMl I
mettes 7»bac7Vr m*.
HANPSOMS PROF/LE HAS
TUPNEP My LV/FE'S HEA&T 70
LOOKOUr.
//EP gota
GUN/
Þetta virðist fullkominn áningarstað-
ur, Tontó. Fínt, hingað rekur enginn
slóð okkar. Og það er bær nálægt; vanti
okkur birgðir. Þetía virðist friðsamur
staður! En í borginni . . . þarna er leik-
arinn sem er svo snoppufríður að kon-
an er hætt að elska mig! Bezt ég sjði
um hana núna!
Gættu þín, hann er með byssu!
5E. Þú barðir mig litli bölv .. .!! Þú reifst kominn tími til ég sýni þessum frum- að komast að því hver það er gem
S bréfið mitt! Gus misstu ekki stjórn á skógarvargi í tvo heimana! Hann þarf stjórnar hérl |E
skapi þínu — Elsa, farðu út! Það er
iiniuiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiuiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiininiiiiiiiiiiiM
HUÓOVARP
MIÐVIKUDAGUR 25. febrúar.
7.00 Morgunútvari,.
7.30 F"éttii
Veðurfregnir. Tónlei'kar. 7.30
Fréttir. Tónleikar. 7.55 Bæn.
8.00 Morgunleikfimi. Tón-
leikar 8.30 Fréttir og veð-
arfregnir. Tónieikar. 9.00
Fréttaágrip og útdráttur úr .
forustugreinum dagblaðanna.
9.15 Morgunstund barnanna:
Þorlákur Jónsson les sög-
una af „Nalla grallara" eft-
ir Gösta Knutson (3). 9.30
Tilky. .iingar. Tónleikar. i
10.00 Fréttir. 10.10 Veður-
fregnir. j.0.25 Fyrsta Móse-
bóik. Sigurður Örn Stein- ;
grímsson cand. theol. lýkur
lestrinum (13> 10.25 Sálma !
lög og önnur kirkjuleg tón- )
list. 11.00 Fréttir. Hljóm- '
plötusafnið ( endo-i. þátfcur).
12.00 Hádegisútvarp.
Dagskráin. Tónleikar. Til- j
kynningar. 12.25 Fréttir og
veðurfregm.. Tilkynningar.
13.00 Vio vinnuna: Tónleikar.
14.40 Við, sem heima sitjum.
Nína Björk Árnadóttir les i
sóguna „Móður Sjöstjörnu“ !
eftir William Heinesen (8). i
15.00 Miðd gisútvarp.
Fréttir. Ti’.kynningar. fs-
lenzk tónllst:
16.15 Veðurfregnir.
Ráðgáta, — svik Júdasar
ÍSkaríots. Sæmundur G. Jó- j
hannesson ritstjóri á Akur-
eyri flytur erindi.
16.45 Lög leikin á gítar og lútu.
17.00 Fréttir.
Fræðslubáttur um uppeldis-
-aál. Þorsteinn Sigurðsson
kennari tal—• um lestrarörð
ugleika.
17.15 Framburðarkennsla í espe-
ranto og þýzku. Tóntaikar.
17.40 Litli barnatÍTiinn. Unnur
aalldórsdóttir stjórnar þætti
fyrir yngstu hlustendurna.
18.00 Tónleikar. Tilkynningar.
18.45 Veðurfregnir. Dagskrá
.cvöldsins.
19.00 Fréttir.
Tilkynningar.
19.3J Daglegt mál. Magnús Finn-
nogason magist—■ fflytur þátt
inn.
10.35 Tækni og visindi. Dr. Guð-
mundur Eggertsson flytur
fyrra erindi sitt um erfða-
rannsóknir.
19Æ5 Serenata fyrir fiðlu, strengja
sveit, hörpu os slagverfc
eftix Leonard Bernstein.
Zino Francescat o& Fil-
harmoníusveitin í New York
leika. Höfundur stjórnar.
20.30 Framhaldsleikritið „Dickie
Dick Dickens", útvarpsreyf
ari í 12 þáttum eftir Rolf og
Ataxöndru Becker. Síðari
fluti.Jngur sjötta þáttar.
Þýðandi: Lilja Margeirsdótt
ir. Leikstjóri: FIosi Ólafs-
son. Með titilhlutverk fara
Erlingur Gíslason og Krist-
björg Kjela.
21.05 Einsöngur: Guðmundur Guð
jónsson syngur íslenzk lög
eftir Sigvald, Kaldaións,
Eyþór Stefá ;0on, Sigurð
Þórðarson og Þórarin Guð-
mundsson Vi oianóið; Skúli
Halidórsson.
21.30 Ffknilyf og télagstag við-
horf. Þórður Möller yfir-
lækni. flytur erindi.
22.00 Fréttir.
22.15 Veðurfregnir. Lestur Passíu
sálima (26).
22.25 Kvöldsagan: „Grímur kaup-
maður de.> .•“ ef' r Gest Páls
soi. Sveinn S’ orrj H'-sikulds
so. .e.- i
22.45 A elleftu st. nd Leifur Þór
arinsson ky.-nir tónliat af
ýtnsu tagi.
23.30 Fréttir í stuttu máli. Dag-
skrárlok.