Tíminn - 10.03.1970, Qupperneq 7

SCNNUDAGTJR 8. marz 1970.
TÍMINN
19
lOökmafmð á tilskipunai'form-
imi sé tilkomiS sakir þess, að
forusta verikalýðsins hafi trúað
á „■rósitðliu.nafnið" sem eins kion
ar almætti í kjaramálum. Þietta
hafi ríldsstjórnin viljað nota
sér, og verður að viðurkenna.
að tsillíikt getur reynzt freistandi.
Sá Ihreytinig, sem hér um ræð
ir, að skipta á lö.gbundnu raun-
gUidi persónufrádráttar og til-
skip-jnarrétti ríkisstjórninni til
Ihanda, hefur Sýnt sitt ágæti
í þvi, að leggja t.d. á miðlungs-
tekjumann kr. 35.000,00 í við-
bótarslkatta, samanber áður
greint. Og þetta hefur gerzt ár
þess að frá verikalýðs- og latma
mannafodTOStunni hafi heyrzt
orð um að slikt skipti máli í
sambandi vdð kjaramál. Ef
slfkt ^em þetta þýðir ekki
þögla yfirlýsingu um miður
raunhæfa forustu, þá fara hiug-
tokin í ísl. máli að verða tor
skilin.
Allir, sem fylgzt hafa með
garagi baiuipgjalds og kjaramáiLa
hin sfðari ár, vita, að megin
Ihlutann af s.l. áratuig, hafa
samningar um kjaramálin raun
verulega farið fram § milli
framámanna launamamnasamtak
anna og ríkisstjómarinnar, eða
beinna eða diulbúinn fulltrúa
hennar. Það er því ekki auðið
fyrir fulltrúa launamanna og
verkamanna, að afsaka sig með
því, að þeir hafi ekki getað
rætt álhrif stkattamálanna á
kjaramálin við rétta aðila. Hið
sanna í þessum efnum er, að
þeir hafa haft næg tækifæri,
en vilja eða kjark hefur vantað.
Ekki vill ég ætla, að fáfræði
valdi þessari þögn. Viljaleysi
eða ótti verður því að teljast
aðail ástæðan.
VerkalýðsforuStan blýtur að
gera sér lj óst, að kjarabarátta
sem takmarkast við krónutölu,
er á verðbólgutímum sams kon
ar strit og að moka sandi í
botnlausan kassa. Ef verkalýðs
forusta, sem búið hefur við
verffbólgu í áratugi, viðurkenn
ir ekki miuninn á gjöldum og
tekjum í raungildi og krónu-
tölu, þá hlýtur ástæðan annað
hvort að vera hugarfarslegur
lasleiki eða v&vitandi blekking.
En annað bvort þetta vírðist
oft ráðandi í vinnuaðferðum
ofckar verkalýðsforustu.
Sérfræðingar okkar o.fl. hafa
fyrir löngu slegið því föstu með
glöiggum rökum, að þáttur vinn
unnar í verði vöru og þjónustu
sé í flestum tilfellum stærri en
svo, að kauphækkun borgi sig,
ef hún feli í sér þá skipting.u,
að launþeginn fái í sinn hlut
40% af hækkuninni, en hið
opinbera taki 60% af hækkun-
inni í skatta. Það er því ekkert
vafamál, að kjarasamnmgar um
krónutölufjölgun geta verið
samningar um kjararýrnun ef
skattamálin eru ebki tekin með
í reikninginn, heldur sé að
samningum loknum heimilt að
beita opinberri skattheimibu án
takmarkana til að draga úr
eftirspurn. En einmitt af þess
um sökum er tilskipunarformið
tilkomið. Það á að vera, og er,
hagstjórnartæki til að halda
niðri kaupgetu. Sú verkalýðs-
forusta sem ekki gerir sér
grein fyrir þessu, ætti að fela
sig á árinu 1970. Telji hún hins
vegar, að sitt aðalhlutverk sé
að snúa verðbólguhjóli og
blekkja hina fáfróðustu, þá get
ur hún skriðið úr fylgsni sínu
þótt á þessu ári sé.
Porusta verkalýðsins veit
vel, að sá maður, sem nú
greiðir kr. 12.900,00 í tekju-
útsvar og kr. 10.100,00 í tekju
skatt er ekki hátekjumaður.
Hanr. er miðlungstekjumaður
eða lágtékjumaður, samanber
skattskala og skattskrár. en bó
er hann kominn í hátetj 'fcatta
Sama forustu veit, að allir
skattgreiðenduir, sem hafa tefcj-
ur til að ná þessu skattmarki,
hafa vegna tiilsikipunarforms
rdkisstjórnairinnar og aumingja-
skapar verkalýðsforustunnar,
verdð skattpínddr svo, að um
alvardega kjaraiskerðingu er að
ræða .Af þessum sökum geta
þeir raunverulega ekiki lifað af
tefcjum sínum, nema þá að
svíkja hluta þeirra undan
skatti. En staðreyndin er sú, að
fáiir geta þjónað þeirri „borg-
aralegu dyggð“ að svíkja skatt,
þótt bæðj rtíkisvald og stéttar-
vald rækti bessa ljótu dyggC
með aðgerfðum sínum.
Ekki má gleyma því, að nú
er talað um, að hælía persónu
frádráttinn um 8%. Hér er um
þá smámuni að ræða, að slífct
á ekkeirt skylt við leiðréttingu.
Fremur er hér um að ræða
oliíudropa í eld. Þau völd, sem
hér náða í þessurn efnum, rík-
isvaldið og stéttarvaldið, verða
að gera sér þetta ljóst. Slíkt
mál verða ekki leyst með því,
að veita fáuim mönnum og stétt
um skattfríðindi, eins og nú er
gert. Þau verða aðeins leyst
með réttlæti, sem nœr jafnt
til allra.
m.
Það er kunn staðreynd, að
ráðhearar skapa' sjálfum sér
skattfríðindi í stórum stíl í sta/ð
þess að taka upp nauðsynleg
laun. Þetta sannar, að þeir telja
skattalækkun jafngdlda launum,
eða jafnvel vera þýðingarmeiri
en launahæfckanir. Þeir skapa
af sömu ástæðu ýmsum gæð-
ingum sínum dulibúin skattfríð
indi. Alþingismenn, jafnvel
þeir alheiðarlegustu, neyðast
tn, vegna beinu skattanna, að
Skrá sig tfl beimilis utan síns
raunverulega heimilis til að
sleppa betur með steattabyrð-
ioa. Óefað er slítet löiglegt, en
sýnir þó ástandið í þessum efn
um.
Ýmsdr aitvinnurekendur
greiða lága sfcatta. A þetta eir
stöðugt bent, og þvd haldið
fram um leið, að þeú’ skatt-
svíki. Ég myndi halda, að þeir
væru á löglegan hútt að hlífa
sér við greiðslu skatta á sama
hátt og ráðherrar og alþimgis
menn. Það er því óraunhæft
slúiður, að flestir atvinnurek-
endur eigi sök á hirnum háu
sköittum, sem hinn almenni
boirgari verður nú að greiða.
Það er mdtolu fretear aðirir, sem
eiga sök á slíteu, að mdnu viti.
Fyrir nokkrum áratugum
liföu íslendingar við þær að-
stæður, að tfl voru aðeins tvær
stéttir í oktear þjóðfélagi, eem
höfðu möguledtea til þess aO
komast í háar tekjur. Þessir
hópar manna voru kaupmenn
og útgerðanmenn. Aðrir löptu
þá flestir dauðann úr násteel.
Vertealýðurinn þurfti þá að
semja við yfirstéttimar tvær
um jafn sjálfsögð mannréttindi
og þau, að fá nauðsynlegan
tíma tfl að matast og soifa. Um
lieið og verteamenn fengu að
vinna sem þrælar hjá nefndum
yfirstéttum, urðu þeir að
semja um þetta. Þessir tímar
eru nú liðnir, sem betur fer.
Það verður forusta verkalýðs-
ins að gera sér ljóst, svo frerni
að hún ætli eklkd að staðna í
liðinni tíð. Útgerðarmenn og
kaupmenn eru nú eteki lengur
neinar yfirstéttir og því síður
valdamenn eins og áður fyrr.
íslenzka þjóðin á nú fjöl-
menn samtök meðal launa-
manna, sem hafa háar tekjur.
Sérfræðingar og ýmsir fleiri
menntamenn láta nú jafnvel
tekjur og skattamál ráða í
hvaða landi þeir starfa. Þjóðin
á nú samgöngutæki á sjó og
í lofti, sem keppa við erlend
fyrirtæki. Áhafnir þessara sam
göngutækja miða kjör sín því
ATHÆFIN" í „MARTRÖÐUNUM
U
Haustið 1943 kannaði Bjarni
magister Vilhjálmsson málfar
fjögurra dagblaða í Reykjavík.
Hann las þau frá orði til orðs
í sex daga. Uppskeran var
álitleg: Málvillur þær, sem á
skiptavöll komu, reyndust 521.
Stafavillur og greinarmerkja-
skekkjur taldi hann ekki.
f þá daga uxu þó víðar f jólur
en í urtagörðum blaðanna.
Þeim skaut upp á beztu bæjum.
Á ríkisráðsfundi var staðfest-
ur úrskurður um fána ríkis-
stjóra. Þar varð það slys, að
í úrskurðinum var ekki gerður
réttilegur greinarmunur flatar-
máls og rúmmáls.
Við könnun Bjama kom í
Ijós, að æði margt hafði vafizt
fyrir þeim, sem gerðu blöðin
að helman. Meðal annars áttu
þeir aumkunariega bágt með
útlimina á sér. Þeim hlekktist
þráfaldlega á, er þeir voru
nefndir.
Þetta hefur reynzt þrálátur
'rvilli, því að hann loðir enn
við blöðin. Hönd er orð, sem
gengur stirðlega að koma áfalla
laust á prentpappír, og einhver
skrattans aukakjúka vill Ifka
sækja í „fæturnaR“ og fing-
urnaR“.
Guðsblessun mætti þó heita,
ef þessi Leirár-Skotta mál-
spjallanna iéti sér nægja að
glettast við útlimina. En því er
ekki að heilsa. Þegar dýrling-
urinn var kistulagður, minntust
sjónvarpsmenn þeirra afreka,
sem hann hafði unnið án þess
að depla auga, „hvað þá að
það RUGLAÐIST á honum
hárið“. Hér mun samt eitthvað
hafa ruglazt, en frekar innan
í kolli en utan á. Alþýða manna
kann betnr við að tala um, að
hár ýfist. Sama kvöld var
í fþróttafréttum greint frá
manni, Sem stökk svo eða svo
langt. Síðan kom annar, sem
„stökk SKEMUR". Ekld mun
það hafa átt að skiljast eins og
bsíð var sagt.
Mikil árátta er að nota i
fleirtöiu þan hugtakaheiti, sem
alls ékíd eru til nema í eintölu
í íslenzku máli. Ráðunautar
tala nm „KÖL“, íþróttaforkólf-
ar um „KEPPNIR“, fjármála-
spekingar um „VERÐBÓLG-
UR“ og einhvern, sem illa hefir
dreymt, sá ég geta um
„MARTRAÐIR11 og „ÓGÆF-
UR“.
f framhaldi af þessu Cr við
hæfi að vikja að höfundi ein-
nm, sem haslaði sér völl á síð-
um Þjóðviljans 22. febrúar.
Þessum manni var ósköp mikið
niðri fyrir. Hann hafði heyrt
ljótar sakir bornar á lesendur:
„að þér séuð að skemma þjóð-
félagið með ATHÆFUM yðar“.
En hann hafði ráð undir rifi
hverju — guði sé lof: „Þér
SKULIÐ FARA ALLIR f AUK-
ANA“. Honum var líka kunn-
ugt um, að einhverjir hefðu
gert „ÁRVAK FALLÍTT". —
Þessi beyging orðsins, hefur
þótt eftirbreytnisverð, því að
ég sá hana aftnr notaða í Þjóð-
viljanum nú fyrir skemmstu.
Og á laugardaginn var stóð þar
undir mynd af Ólafi Jóns-
syni: „Ábyrgðarleysi í MÁL-
EFNABARÁTTUM“.
En nm margnefndan höfund
er það að segja, að manni er
ekki grunlaust nm, að hann
hafi einhvern tíma verið hætt
kominn í „martröðum“, jafnvel
„farið þar í aukana“.
Um „FLUGURIT“ var hvað
eftir annafð talað í fréttagrein
í Morgunblaðinu síðastliðinn
sunnudag. „YNGSTA ÆSKAN“
hefur líka spókað sig á síðum
blaða núna á góunni, enda
sjálfsögð viðbót við „ALLAN
ALMENNING". Nú vantar
„elztu ellina“.
f Tímanum er framhalds-
saga, sem heitir viðkunnanlegu
nafni: „Madame leitar morð-
ingja“. Einn daginn birtust 216
línur af þessari sögu. Ég lagði
í elgiim og hafði mig í gegnum
hann. Þarna sagði af manni,
sem var með „fótlegg hvítan
eins og spik“. Með þvf var
manninum samt ekki Iýst til
fullnustn, hann var líka „OF
SEIGUR f HÚÐINNI..* Nú
geriðst það, að bifreiðastjóri
finnur „mann liggjandi ÚT f
VEGARKANTINUM". Af því
spinnast grunsemdir, sem þó
eru fljótlega kveðnar niður.
Það gerðist með svofelldum
hætti:
„Það var Levallois, sem eftir
að hafa kynnt sér á spítalanum
að hinn slasaði var ekki með
neitt í vösom sinnm, sem gaf
tii kynna hver hann væri,
minntist þess að hafa fyrr nm
daginn heyrt tilkynninguna nm
leit að Lenoir, og þvi samstund
is hringt sjálfur til lögreglunn-
ar í Parfe“.
Svo kemur sjálf „madame“
til skjalanna: „Með erfiðismun-
um tókst henni að sannfæra
hann um að fara að hátta og
hafði lofað að hringja til hans
strax um morguninn”. En nú
gerist nokkuð skrýtið: „Örlágt
skóhljóð frá gúmmíhælum
þeirra á glansandi parkettgólf-
inn hvarf út“. Þessu næst vitn-
ast, að maðurinn, sem lá „út
í vegarkantinum", er með „höf-
uðkúpubrot aftan á höfðinu,
sem er afleiðing af liöggi með
þungu vopni nokkrum klukku-
stundum áður“. Höfuð hins
slasaða manns var „hulið af
sjúkrabindum“, og „Iæknirinn
gaf hjúkrunarkonunni vísbend-
ingu, sem strax gekk að inn-
byggðum skáp“.
Ég játa vanmátt minn að
gera í þessar tilvitnanir let-
urbreytingar, sem leiði athygl-
ina að því, sem verst er og
fráleitast. Mér finnst það megi
allt fara f einn flokk. En það
vil ég segja, að þeir eru ekkert
blávatn, þessir Frakkar: Haus-
amir á þeim eru afleiðing af
höggi og vísbendingarnar, sem
eru j gefnar hjúkrunarkonum,
þjótá i skápana. En þeir bafa
líka Svartaskóla. J.H.
fremur við erlenda en innlemda
aðila. Allt slStet verður að gera
sér Ijóst í sambandi við laiun
og beina skatta, en þessar fáu
ábendingaxr nægja til að sýna
hið breytta viðhorf. Kjaramál-
in og þar með steattamálin
verða því aldrei Leyst nú eft-
ir sömu leiðúm og þau voru
Leyst fyrir notekrum áratugum.
Verkailýðs- og launamannafor-
usta, sem eteki gerir sér grein
fyrir þessu, verður að endur-
skoða sfna afstöðu.
Öllum á að vera það ljóst, að
nú eru fjölmargir kjaraisamn-
ingar óraunhæfir, að því er
teauptölur snertir. Veldur þvd
hið tiltölulega almenna launa-
skrifð, sem þróazt hefúr um all-
langt árabil. Það er því með
öflu fráleitur málflutningur í
sambandi við beinu skattana,
að reitena áhrif beinu skatt-
anna á kjaramálin almennt út
frá einhverjum reglum eða
samnimgum um kjör hinna
verst settu, sem þó munu sem
betur fer færri en margur ætl-
ar.
Ég ætla, að allir mdðlungs-
tekjumenm, og einnig menn
með lágar tetejur, geti verið
sammála um, að markið sem
sett var 1960 um beinu steatt
aaa hafi verið í hófi, og frá því
hafi eteki átt að víkja, miðað
við raungildi þess. Að svíkja
raungfldi þess, hlýtur að hefna
sín og skapa meiri erfiðleika
en stundar haigur hins opinbera
getur réttlætt. Það sáttatilboð
í frunwarpsformi, sem nú liigg-
ur fyrir Alþingi um beinu skat
ana, má því elktei daga uppi.
Engar bletekingar um stað-
greiðslukerfi mega hindira
slíkt.
Reykjavík, 28. febrúar 1970.
Stefán Jónsson.
FOUURBLQNDGN liF.
KlflRNFODUR
NÝKOMIÐ
VALSABYGG
kr. 6.200 tonnið
i
FÓBURBLANDAN HF.

Grandavegi 42