Tíminn - 03.04.1970, Qupperneq 7

FÖSTUDAGUR 3. aprfl 1970
Útgefandl: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framtvæmdastjáirl: Krlstján Benedörtason. RJtatJórar: Þórartnn
Þórarlnsson (áb). Andés Krlstjánsson, Jón Helgason og Tómes
Karlsson. Auglýslngastjórl: Stelngrímur Gíslason. Rltstjórnar-
okrtfstofur 1 Edduhúslnu, símar 18300—18306. Skrifstofur
Baitkastrætl 7 — AfgreiBslusími: 12323 Auglýsingasiml: 19623.
ABrar skrifstofur simi 18300. Áskrifargjald fcr. 165.00 á mán-
uSi, ínnanlands — í lausasölu kr. 10.00 eint. • Prentsm. Edda hf.
Kosningalán
Alþingi fékk athyglisverðar upplýsingar í fyrradag,
þegar sjávarútvegsmálaráðherra svaraði fyrirspum frá
Bimi Pálssyni um útlán Fiskveiðasjóðs. í svari ráðherr-
ans kom í ljós, að sjóðurinn hafði tekið upp þá venju
1961 að láta fylgja öllum lánum fyrirvara um að þau
yrðu látin fylgja gengisskráningu. Þessi fjrirvari hélzt
þangað tfl veturinn 1967. Þá var hann felldur niður og
fyrsti lántakinn eftir þá breytingu, var einn af frambjóð-
endum Sjálfstæðisflokksins. Sjóðurinn tók þennan fyrip-
vara svo upp aftur 1. maí 1968.
Af þessum ástæðum búa útgerðarmenn hjá Fiskveiða-
sjóðL nú við mjög misjöfn kjör. Þeir, sem fengu lánin
1967, þegar enginn fyrirvari fylgdi þeim, þurfa nú enga
hækkun að greiða vegna gengisbreytinga, en hjá hinum
nemur þessi hækkun stórum upphæðum.
Engin opinber skýring hefur fengizt á því að fyrir-
varinn var felldur niður 1967. Þetta skýrir sig
líka sjálft, þegar þess er gætt, að alþingiskosningar
fóru fram í júní 1967. Stjómarherramir hafa viljað sýna
fyrir kosningar, að nú væri komin verðstöðvun og krón-
an því orðin svo traust í sessi, að gengisfyrirvari á lán-
um væri orðinn óþarfur.
Fáum mánuðum eftir kosningar var verðstöðvunin úr
sögunni, krónan var failin og gengisfyrirvarinn var kom-
inn á að nýju.
Þetta er eitt af dæmum þess, hvemig ábyrgðarlausir
stjómmálamenn fara að því að blekkja fólk og vinna
kosningar. En vissulega eiga kjósendur ekki að gleyma
slíku, heldur minnast þess síðar á réttan hátt
Sönnun Benedikts
Benedikt Gröndai, varaformaður Alþýðuflokksins,
skrifar í fyrradag fomstugrein Alþýðublaðsins undir
nafni og ræðir þar um verðstöðvunarfrumvarpið. Hann
ber mikið hrós á Eggert Þorsteinsson og segir að fram-
koma hans sýni, hve fjarri lagi séu þær fullyrðingar, að
Alþýðuflokkurinn og Sjálfstæðisflokkurinn séu orðnir
einn og sami flokkurinn, þrátt fjnir hina löngu stjómar-
samvinnu.
En hvemig var það með formann Alþýðuflokksins?
Var hann ekki aðalflutningsmaður og helzti talsmaður
umrædds frumvarps? Hvaða sönnun dregur Benedikt
af framkomu hans?
Sofiö á verðinum
Hinn 11. desember síðastl. var haldinn blaðamanna-
fundur í utanríkisráðuneytinu, þar sem það var upp-
lýst, að Iðnþróunarstofnun Sameinuðu þjóðanna hefði
látið kanna möguleika fyrir sölu á niðursoðnum íslenzk-
um sjávarafurðum í Bandaríkjunum, Bretlandi, Vestur-
Þýzkalandi og Frakklandi. Niðurstaða þeirrar könnunar
var sú,að auðvelt ætti að verða að selja umræddar vörur
fyrir um 10 millj. dollara árlega í þessum löndum.
Þessi niðurstaða hefði sannarlega átt að vera rikis-
stjóminni hvatning til að hefjast kröftuglega handa
um að nýta þessa möguleika. En svo hefur ekki orðið.
Viðskiptamálaráðherra svaraði fyrirspurn um þetta efni
á Alþingi í fyrradag og leiddi hún í Ijós, að ríkisstjóm-
in hefur bókstaflega ekkert gert í þá fjóra mánuði, sem
eru liðnir síðan umræddur blaðamannafundur var hald-
inn.
Þetta er að sofa á verðinum. Þ-Þ.
TÍMINN
ERLENT YFIRLIT
Tekst hálfbræörunum að semja
um sambræðslustjórn í Laos?
Ekki talið ólíklegt, að slíkar viðræður hef jist bráðlega.
Souvanna Phouma
EÁÐER deiluia®£Lar í Laos, þ.
e. rifeisstjórai hægri manna und-
ir forustu Souvarma Phouma
og samtötk kommoiriista, Pathet
Lao, undir forustu Soujphanou
vonig, segjast nú reiðubúnir til
að hefja samnmgaviðræður. Báð
ir aðilar setja þó emn skiJyrði,
sesn eru óaðgengileg fyrir hinm
aðilann. Komsnaímdstar gera það
nefnilegia að skilyrði, að Banda
riikin hætti allri aðstoð við
stjórnina, en stjórnán segir hins
vegar, að áður em það gerist
verði her Norður-Vietnam að
draga sig frá Laos. Þrátt fyrir
þetta, er það alls ekki talið
útilokaið að viðræður geti haf-
izt Það gietur hins vegar tek-
ið sinn tíima, því að Laosbúar
erai ekiki netair sérstakta ákafa
mernn, heldur yfirleátt hægfara
og setaia- til stórræða. Þeir eru
vanari því að draga hluttaa 6
langinm en að höggva á hnút-
imn.
Ef 4nl' viðræðina beamur, munu
þær að MMndiuim betaast mjög
að því, að reymt verði að koma
upp samibræðislustjóm allra
floídoa. Sitthvað bendta tíl, að
bamimámstar hafi áihuga á sllkri
stj óraaranynidun, m. a. vegna
þess, að hún gæti orðið til fyr-
tamyndar í Suður-Vietnam, þar
sem kommúnistar eru fylgjandi
mytndun sambrr ðslustjómar.
ANNARS hefur stjórnmáila-
þróunin í Laos verið þannig, að
erfitt er að fdrroa neitt svipað
annars staðar. Þar hefur verið
háð borgarastyrjöld meira og
mtana í tvo áratugi og landið
hefur sbipzt miiil tveggja, fram
amgreindra aðila, Samt hefur
mannfall aldred orðið nedtt að
ráði og sambúðiin ótrúlega frið-
samleg. Vafalaiust er það
margt, sem þessu veldur, m. a.
rólyndi Laesbúa. En það á vafa
laust stan þátt í (þessu, að þeir
Souvanna Phouma og Soupha-
nou-vong era hálfbræður og
hefur jafnan komið sæmólega
saman, þótt þær fylbángar, sem
þeir stjóraa, berjdst um völd-
ta í Landinu.
AF ÞEIM bræðrum er Sou-
vamna Phouma miblu þebbtari
wtan Laos- Faðta þeirra vor
prtas. Móðar Souvanna Phouma
var prinsessa, en móðir Soup-
hanou-vongs var af óbreytbum
ættum. Milli þeirra bræftaa er
10 ára aldursmuniur. Souvanna
Phouma er eldri, 68 áTa.
Souvanna Phouma hlaut
menntum sfna í Fnakblaindi og
gegndi ýmsum opinberum emb-
ættum eftta heimbomutia. Hann
bomst strax í fremstu röð eftir
sfðari heimsstyrjöldina og gerð-
ist þá Leiðtogi þeirra miðflokks-
manna, sem vildu hafa Laos
hluitlaiust. Hægri menn hafa þv<
oft haft hom í síðu hans. Þeta
hafe þó umð stjórnarforustu
hans nær óslitið siðustu 10 ár-
in. því að hann hefur notið
meára traiusts út á við en nokk-
ur aanar stjórnmálamaður í
Laos. Merkasta verk bans er
Genfanráðstefnan, sem haldin
var um Laos 1962. Þar sam-
þybbtu fjórtáo ríki að viður-
benna hlutleysi Laos. Síðan hef
ur Souvaama Phouma verið for
sætfsráðherra nær óslitið.
ÞAÐ VAR sambomulag á
Genfanráðstefnunni 1962, að
mynduð yrði sambræðslustjóim
í Laos. Þedr bræður áttu þá
báðir sæti í ríkisstjórn í annað
staa. Þetta samstarf hélzt þó
skamman tíma og kenna hvorir
hiautn um. Souphanou-vong
gerðist þá leiðtogi uppreisnar-
stjórnar í þeim hluta landsdns,
sem komanúmdstar ráða yfta.
Eins og bróðta hans, hefur hann
hlotið menntun sína í Frakb-
landi og lagði hanm þar stund
á verbfræði og vélfræði. Sumar
sögur herma, að það hafi verið
kona hans, sem sneri honum
til fylgis við bommúnismann.
Sagt er, að bann sé góður skipu-
leggjandii og sé þar snjallari en
bróðta hans. Hins vegar sé Sou-
vanna Phouma enn slyngari
sem stjórnmálamaður.
Eins og málin standa nú, vlrð
ist Souphanou-vong hafa öllu
traustari aðstöðu til samminga,
því að hersveitir hans hafa ver-
ið í sókn að undanförnu. Sú
sókn hefur hins vegar byggzt að
venulegu leyti á aukinni aðstoð
Norður-Vietnama. Souphonou
vonig verður því vafalítið að
taka mjög mikið tillit til þekra,
ef þeta bræður setjast -nn einu
stani að samningaborði. Þ.Þ.