Tíminn - 22.04.1970, Blaðsíða 9

MlfiVIKTJDAGTJR 32. aprfl 1970.
Útgefandl: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framlkvæindastjóri: Kristján Benedlktsson. Ritstjórar: Þórartnn
Þórarinsson (áb). Andés Kristjánsson, Jón Helgason og Tómas
Karlsson. Auglýsingastjórl: Steingrímur Gíslason. Ritstjórnar-
skrifstofur I Edduhúslnu, símar 18300—18306. Skrifstofur
Banikastrætl 7 — Afgreiðslusiml: 12323 Auglýslngaslml: 19523.
Affrar slkrífstofur slml 18300. Áskrífargjald kr. 165.00 á mán-
uði, innanlands — f Iausasölu kr. 10.00 eint. Prentsm. Edda hf.
Kennaramenntun
Fundur sá, sem kennarar Kennaraskóla íslands og
forystumenn kennarasamtakanna gengust fyrir s.l.
sunnudag um kennaramenntunina hér á landi, var á
margan hátt hinn athyglisverðasti og kom skýrt fram,
hvílíkt vandræðaástand er nú ríkjandi í þessum málum.
Það er lofsvert framtak að reyna nú að vekja um þetta
mál almennar umræður og freista þess að efla skilning
ráðandi manna á því, sem brýnast er að gera.
Það kom fram hjá framsögumönnum, að kennara-
menntunin er nú á flæðarflaustri, og yfirstjóm mennta-
málanna á að vemlegu leyti sök á því. í framhaldsskóla-
öngþveitinu hefur menntamálaráðherra gripið til þess
ráðs að halda Kennaraskólanum opnum fyrir því flóði
gagnfræðaskólanema, sem ekki kemst í menntaskóla eða
aðra framhaldsskóla. Vegna þess er Kennaraskólinn nú
miklu fremur framhaldsskóli almennrar menntunar en
kennaranáms. Talið er, að fjöldi nemenda, sem þar er
nú, hyggi alls ekki á kennarastörf, heldur hafi aðeins
farið í Kennaraskólann til þess að leita sér aukinnar
framhaldsmenntunar, af því að aðrar námsleiðir vom
lokaðar.
Kennarastarfið er einhver mikilvægasta sérmenntun-
argrein sem um er að ræða. Því liggur 1 augum uppi, að
þetta ástand í Kennaraskólanum er bæði hættulegt og
öfugsnúið og forvígismenn skólans og kennarastéttar-
innar hafa af því þungar áhyggjur.
Þá er og augljóst af samanburði við önnur lönd, að
við erum mjög á eftir í uppeldisgreinum kennaranáms-
ins og verklegri þjálfun kennara, svo og um alla æfingu
í sérkennslu, ekki sízt yngstu barna, og endurhæfingu
kennara.
Forvígismönnum Kennaraskólans og kennarastéttar-
innar er það fullljóst, að hér þarf mikilli breytinga við,
og leysa verður Kennaraskólann undan því oki, sem á
honum hvílir nú, endurskipuleggja kennaranámið í
tengslum við Háskólann og stórauka námskeið til sér-
menntunar og endurhæfingar.
Menntamálaráðherra ber að fara að ráðum kennar-
anna í þessum efnum í stað þess að halda Kennaraskól-
anum í álögum.
Óvinafagnaöur
Þær fregnir, að 11 íslenzkir stúdentar hafi ráðizt
inn í íslenzka sendiráðið í Stokkhólmi 1 fyrradag, rekið
starfsfólk og embættismenn út með valdi og svívirt ís-
lenzka fánann, og síðan hafi orðið að fjarlægja ofbeldis-
mennina með lögregluvaldi, hafa að vonum vakið mikla
athygli hér á landi og er slíkt athæfi harðlega fordæmt.
Þótt þessi fámenni hópur, aðeins lítið brot af íslenzka
stúdentahópnum í Svíþjóð, hafi haft það að yfirskini að
vekja athygli á erfiðum kjörum íslenzkra námsmanna
erlendis og lélegum stuðningi íslenzkra stjórnvalda
við þá, er augljóst að meginerindi þeirra var annað, eða
komúnistaáróður. Þeir voru aðeins að nota sér vandræða-
ástand í annarlegum tilgangi.
Þessi atburður er mjög til þess fallinn að verða íslandi
til álitshnekkis erlendis og því ber að líta hann alvarleg-
um augum. Hann er og sízt líklegur til þess að styðja
að úrbótum á kjörum námsmanna erlendis, miklu frem-
ur óvinafagnaður í þeim skilningi. Þeir, sem vilja vinna
að þeim málum, mega þó ekki láta það hafa áhrif til
undanhalds í baráttu fyrir bættum kjörum námsmanna.
Hundruð eða þúsundir dugandi námsmanna heima og
erlendis mega ekki gjalda fámenns hóps öfgapilta.
Að því máli á að vinna á löglegan og markvissaK hátt
ekki með kommúnistísku ofbeldi. — AK
TÍMINN
ERLENT YFIRLIT
Rössneska byltingin bef&i
orðið allt önnur án Lenins
Hann er í röð þeirra fáu, sem hafa haft mest áhrif á söguna
ARIÐ 1919 tóbu verkamsrm
á Ítalíu nokkrar verksmiðjur á
vald sitt. Hin kunna bylting-
arkona Angelica Balabanolí
varð íyrst til að segja Lenin
fréfctirnar oe bætti því við með
ánægjubreim í röddinni, og nú
yæri byltingin að hefjast á
Ítalíu. Lenin rétt leit upp og
sagði: Félagi Balabanoff,
hefurðu athugað, að Ítalía hef-
ur ekki kol. Þessi saga hefur
síðan verið oft sögð sem diæmi
þe®s, hve Lenin var fljótur að
sjá meginatriðið í hverju máli.
Ítalía hafði engin kol. Með því
að stöðva bolainnflutning til
Ítalíu, gátu erlendir andstæð-
ingar byltingarinaar kæft hana
í fæðingunni á skömmum
tíma. Bylting á ftalíu var því
óframkvæmanleg á þessum
tíma.
Það er vafalítið, að Lenin
hefur verið einn allra snjall-
asti byltingarleiðtogi fyrr og
síðar. Hann leiddi líka til sig-
urs eimhverja mestu og örlaga-
ríkustu byltingu mannkynssög-
unnar. Vafasamt er, hvort litið
væri í dag á marxisma og
komúnisma öðruvísi en hugar-
óra ef Lenin hefði ekki haft
forustu um rússnesku bylting-
una. Án hans hefði hún að lík-
indum orðið allt önnur en hún
varð. Hvaða augum, sem litið
er á hana, árangur hennar og
afleiðingar, verður því efcki
neitað, að Lenin er eitt af
stórmennum sögunnar.
VLADIMIR ILJITSJ LENIN
var fæddur 22. apríl 1870 í
Simbirsk, sem nú heitir
Uljanovsk. Ættarnafn Lenins
var Uljanoff, og af því dregur
nú fæðingarbær hans nafn sitt.
Faðir hans var námstjóri, kom-
inn af lágum aðli, en vel
menntaður. Móðir Lenins var
þýzk í aðra ættina. Fljótt bar
á miklum námshæfileikum hjá
Lenin og naut hann þess, að
faðir hans átti mikið og vandað
bókasafn. Samfcvæmt ýmsum
ævisögum Lenins, réði það
framtíð hans, að eldri bróðir
hans, Alexander, var tekinn af
lífi 1887 ásamt nokkrum stúd-
entum öðrum, fyrir að undir-
búa tilraun til að myrða keis-
arann. Lenin á þá að hafa sagt:
Þetta er ekki rétta aðferðin.
Hann taldi, að morð og
hermdarverk væru ekfci leiðin
til að knýja fram byltingu,
heldur gæfu þau gagnbylting-
aröflum byr í seglin. Ef bylt-
ing ætti að takast, þyrfiti hún
að eiga stuðning verkalýðsins
og því væri fræðsla og skipu-
lagning á vinnustöðum frum-
skilyrði hennar. í þeim anda
vann hann síðan.
SAMA ÁRIÐ og Alexander
var tekinn af lífi, innritaðist
Lenin í háskólann í Kazan. Þar
kynntist hann fyrst að ráði
kenningum Karls Marx og
komst jafnframt í félagsskap
byltingarsinnaðra stúdenta.
Eftir þrjá mánuði var honum
því vísað úr skólanum, og féfck
....fiiiruiminirTiifniiiini
hann ekki að hefja þar nám
aftur. Vegna þrábeiðni móður
hans, fékk hann þó nokkrum
misserum síðar að befja laga-
mám við háskólann f Péturs-
borg og lauk hann burtfarar-
prófi þaðan 1891. Hann starf-
aði næstu tvö árin sem lög-
fræðingur í Sarnara, en þar bjö
þá fjölskylda hans. Á þessum
árum samdi hann tvær ritgerð-
ir sem siðar skipuðu honum í
fremstu röð marxistiskra rit-
höfunda í Riússlandi. Haustið
1893 settist hann aftur að í
Pétursborg og gekk þar strax
í leynisamtök sosialista. Hann
hafði brátt mikii áhrif, m. a.
sökum þess, hve rökrétt og
einfalt honum fcókst að túlka
mál sitt. Svo kom, að leynilög-
reglan komst á snoðir um
áróðursstarf hans og var hann
því dæmdur til þriggja ára
vistar í Siberíu. Sú vist reynd-
''st honum furðu léttbær m. a
vegna þess, að heitmey hans,
Nadeseka Konstaninovna Krup-
skaja, fylgdi honum eftir og
giftust þau þar. Hún var hon-
um síðan ómetanlegur félagi.
Á þessum útlegðarárum samdi
Lenin eitt höfuðverk sitt, er
fjallaði um þróun kapitalis-
mans í Rússlandi. Eftir að Len-
in lauk úttegðinni í Síberíu,
taldi hann ekki ráðlegt að setj-
ast að í Rússlandi, heldur hélt
til Sviss, þar sem hann hóf
að gefa út blaðið Iskra (Neist-
inn), sem átti að vera málgagn
byltingarmanna. Hann var nú
kominn í fremstu röð rúss-
neskra sósialista, en margir
þeirra voru þá landflótta eins
og hann. Þing sín urðu þeir
einnig að halda erlendis. Á
þingi þeirra 1903 kom til sögu-
legs ldofnings. Hinir róttækari
urðu þá í meirihluta undir for-
ustu Lenins og hlutu nafn
samkvæmt þvi, bolsevikkar,
sem þýðir meirihlutinn. Hinir
hægfara, sem urðu í minni-
hluta. hlntu nafn samkvæmt
því eða mensjevikar, minni-
hlutinn. Svo fór þó, að bolse-
vilkkar lentu bráðlega í minni-
hluta, en undir forustu Lenins
voru þeir miklu einbeittari og
harðsnúnari kjarni og stórum
betur skipulagðir heima fyrir,
en Lenin var líka sá af hinum
landflótta forustumönnum,
sem hafði mest bréfaskipti og
sambönd við flokksdeildir
heima í Rússlandi. Jafnframt
skrifaði hann mikið af nreinum
sem birtust í blöðum þeirra,
auk stórra ritverka. Hann varð
þannig óumdeildur leiðtogi
Framihald á bls. 12