Tíminn - 05.09.1970, Qupperneq 8

TIMINN
LAUGARDAGUR 5. september 1970.
Markaðsmálin eru annar meginþátturinn
í starfi stiórnar Stéttarsambands bænda
AK, Rvík, fiinmtudag. — f upp*
\afi fundar Stéttarsambands
ænda, sem haldinn var affl ■
/armalandi í Borgarfirði um síffl-;
istu lielgi, flutti Gimnar Guffl- j
ijartsson, formafflur sambandsins
njög ýtarlega skýrslu um málefni
ítéttarsambandsins, afkomu
'»ænda og horfur í landbúnaffli.
íann ræddi fyrst um störf stjórn-
'rinnar á árinu og hvernig hún j
íefði unniffl affl framvæmd álykt-
■na frá síðasta Stéttarsambands-
'undi, og verðui' getiffl hér þess
lelzta, sem formaðurinn hafffli um
jetta affl segja:
VerS á ull og gærum
„Tillaga um hækkun á ullar- og
læruverði var framkvæcnd við
/erðlagningu s.l. haust þannig, að
cjötverð stóð þá í stað, en ull
og gærur tóku alla hækkun
iauðfjárafurðanna. Ull var aftur
lækkuð í verði 1. júní s.l. og ull-
irmagn verðlagsgrundvallarins
kiptist í tvo hluta, þannig, að I.,
II. og III. fl. hvítrar ullar og svört,
-nórauð og grá ull er verðlögð á
18 kr. pr. kg. og er magn þessara
lokka áætlað 75% að heildar ull-
irmagningu,' en IV., V. o.g VI. fl.
illar eru verðlagðir á 15.20 pr.
fcg. Þetta gefur rúmlega 32 kr.
meðalverð til bænda. Þessi ákvörð
un var tekin eftir mjög ítarlega
ithugun þessara mála og verðinu
brýst eins hátt og frekast var talið
fært gagnvart ísl. iðnaði.
Þessu fylgir að sjálfsögðu það,
að bændur hljóta að gera kröfu til
bess að ullin sé flokkuð og að
beim verði greitt fyrir hana eftir
gæðum hennar og ætti það að
ieiða til bættrar meðferðar á þess-
ari vöru, en á því er mikil þörf.
Annars gæti svo farið, að ullariðn-
aðurinn fengi alls ekki nothæft
hráefni í framleiðslu sína. Við ull-
ariðnaðinn eru bundnar miklar
vonir nú. Verðiffl á íslenzku ull-
inni hreinni frá ullarþvottastöðv-
um til verksmiðjanna er hærra en
á erlendri ull í sötnu gæðaflokk-
um. Þegar ég tala um sömu gæða-
flokka, þá er efcki þar með sagt að;
am sambæril. vöru sé að ræða, því
íslenzka ullin er að ýmsu leyti sér-
stæð og því hefur af sumum ver-
ið haldið fram að sala á íslenzkum
prjónavæ'u.T eriendis væri að
nokkru bundin séreiginleik"— t*.
ienzkrar ullar. Ek>’ - ■ þó „i!..
sammála um þetta atnöi.
Óskað hefur verið eftir endur-
skoðun á lögum um ullarmat og
reglugerð, sem sett hefur verið
við þau. Einnig óskað eftir lög-
boðnu gærumati, en þetta hvoru
tveggja er í athugun hjá land'bún-
aðarráðuneytinu."
Skipulagsmál landbúnaðarins
Þessi mál hafa verið til um-
ræðu á síðustu Stéttarsambands-
fundum og samþykktar ályktanir
um þau. Formaðurinn sagði um
framkvæmd þeírra ályktana:
„í vetur va.u haldnir aokkrir
fundir í nefnd þeirri er laadbún-
aðarráðherra skipaði hatrstið 1968.
Hún réði sér starfsmann til að
gera ýmsar athugani- um þróun
landbúnaðarins. V þessi er
Guðmundur Sigþóx^. . búfræði-
fcandidat frá Einarsnesi í Borgar-
'irði. Ekkert álit liggur enn fyrir
,'rá nefndinni. Stjórn Stéttarsam-
bandsins setti fram sínar ábending
ar um ýmis atriði- í þessu sam-
banái, svo o0 -tmstakir nefndar-
menn aðrir. ,En sjónarmiðin eru
ákaflega óljós hjá mörgum,
hvernig á þessu eigi að taka og
lrfca sundurleit hjá þeim, sem hafa
myndað sér skoðun á málinu. Því
er ekki líklegt að um sameigin-
!ega niðurstöðu geti orðið að ræða,
þegar nefndin skilar áliti.“
Greiðsla mjólkurverðs
Um þessa mál sagði Gunnar:
„Framleiðsluráð landbúnaðarins
setti á s.l. hausti reglur til sam-
ræmingar á uppgjöri og útborgun-
araðferð mjólkurbúðanna í land-
inu og komu þær til framkvæmda
frá síðustu áramótum. Er þar um
mjöo mörg atriði að ræða sem
samræmd voru, en höfðu áður ver
ið sitt með hverjum hætti hjá hin-
um ýmsu búum. Of langt mál
yrði að rekja það allt hér. En eitt
meginatriðið er, að mjólkurbúin
greiði bændum minnst 75% grund
vallarverðs mjólkurinnar í næsta
mánuði eftir innlegg."
Söluskattur
af sauðfjárafurðum
Stéttarsambandsfundurin.i í
fyrra, og einnig núna. samþykkti
áskorun til ríkisstjórnarinnar um
að afnema söluskatt af búvörum,
unnum sem óunnum. Um þetta
mái sagði formaðurinn:
„Tillagan um að aflétt yrði sölu-
skatti af sauðfjárafurðum. Sú til-
laga var rædd oft og mörgum sinn
um við landbúnaðarráðherra og
fjármálaráðherra, án árangurs.
Töldu þeir ekfci fært að undan-
skilja þessar vörur innheimtu
söluskatts. Hækkun söluskatts á
smjöri og kindakjöti, sem ákveð-
þau ,að meðalbóndinn, þ. e. sá sem
greiðir iðgjald af afurðum 400 ær-
gilda bús fær lífeyri í hlutfalli
við meðallaun grundvallarins síð-
ustu 5 ár áður en hann fer að
taka lífeyri, eftir nánari ákvæð-
um þar um varðandi starfsaldur
o. fl. samkvæmt stigútreikningi.
En sá bóndi er greiðir af 200 ær-
gilda búi fær 70% af fullum líf-
eyri. Sá sem greiðir af 600 ær-
Gunnar Gufflbjartsson.
Einnig fékkst tollalækkun á girð
ingarstaurum og járnskemmum.
En varðandi söluskattslækkun varð
engin breyting í hagstæðari átt
eins og áður segir, heldur þvert á
móti var hann hækkaður úr 7.5%
í 11% og þetta þýddi í reynd
hækkun á vélaverði og nær öllu
öðru þrátt fyrir tollalækkun í
ýmsum tilvikum, því tollurinn
reiknast á innflutningsverð var-
anna, en söluskatturinn á allt verð
ið í útsölu og álagningar.grunnur
hans er því hærri. Þessi þróun er
landbúnaðinum stórkostlega óhag-
stæð, svo sem aukafundur Stéttar-
sam'bandsins í vetur benti rétti-
lega á og nú er a'ð sannast í hækk-
un á verði allra rekstrarvara skv.
úrtaki Hagstofu fslands, sem hækk
ar verðlag búvaranna stórkostlega
eins og síðar verður að vikið.“
Markaðs- og sölumál
Um framkvæmd ályktunar Stétt
arsambandsfundar í fyrra um
markaðs- og sölumál sagði for-
maðurinn:
„Þetta mál er eitt höfuðmál
stjórnar og framleiðsluráðs á nær
hverjum fundi þessara aðila. Marg
ar leiðir hafa verið ræddar til úr-
bóta. Ég fór á s.l. vori til Fær-
eyja og Danmerkur til að kanna
markaðs- og söluaðstöðu í þessum
löndum. í Færeyjum er talsverður
markaðiu' fyrir obkar búvörur.
Þær þykja þar góðar og jafnvel
betri en aðrar slíkar. En Færey-
ingar telja sig geta fengið ódýr-
ari vörur frá ýmsum öðrum lönd-
um, ost og skyr frá Danmörku,
svið frá Skotlandi og kjöt frá
Nýja-Sjálandi. En þeir eru okkur
NokkrSr þættSr úr skýrslu Gunnars
Guðbjartssonar? formanns Stéttarsambands
bænda, á aðalfundinum á dögunum
in var 1. marz s.l. var þó að mestu
greidd niður af ríkissjóði.
Tillaga um niðurfellingu sölu-
skatts af búvöruxn komst inn á Al-
þingi, en var felld þar við atkvæða
greiðslu."
Lífeyrissjóður bænda
Stéttarsamband bænda hefur að
undanfömu lagt á það áherzlu að
kanna möguleika á stofnun lifeyr-
issjóðs bænda og gert urn það
samþykktir á fundum sinuin. Uin
þetta mál sagði Gunnar i skýrslu
sinni:
„Lögð var mikil vinna í þetta
mál bæði af stjórn sambandsins
og Lífeyrissjóðsnefnd Búnaðar-
þings. Tillögur þessara aðila voru
lagðar fyrir fulltrúa á aukafumli
sambandsins í des. s.l. vetur. Eftir
það skipaði landbúnaðarráðlierra
nefnd til að yfirfara það frumvarp
og undirbúa það I hendur ríkis-
stjórnarinnar. Sú nefnd tók til
starfa í janúarmánuði s.l. og skil-
aði tillögum sínum i byrjun apríl.
Hennar tillögur voru i flestum
megin efnisatriðum samhljóða til-
lögum þeim, sem áður lágu fyrir.
Þó var gengið inn á þá breytingu
er Búnaðarþing lagði til usn lífeyr
isgreiðslur, þ.e. að þær yrðu að
vissu marki tengdar þeim iðgjalds
greiðslum er hver einstakur bóndi
legði fram til trygginganna, en þó
ekki alveg að fullu. Hlutföllin eru
gilda búi fær 20% álag á fullan
lífeyri. En enginn bóndi greiðir
iðgjald af meira en afurðatekjum
600 ærgilda bús skv. verðlags-
grundvelli. Gg þeir sem hafa
minna en 80 ærgilda bú geta því
aðeins orðið sjóðfélagar að þeir
greiði iðgjald til viðbótar, full-
nægjandi að mati sjóðstjórnar. en
fá að öðrum kosti endurgreiðslu á
búvörugjaldinu.“
Mál þetta var allmikið rætt á
fundinum ,og lá fyrir frumvarp að
lögum um lífeyrissjóð bænda.
Fundurinn samþykkti að mæla
með frumvarpinu.
Söluskatfshækkun óhagstæð
Um samþ. fyrri fundar um lækk
un tolla og söluskatts aí landbun
aðarvélufn. t.ækjum og söluvömm
landbúnaðarins sagði formaður-
inn:
,,Að þessu var unnið eins og til-
tækt þótti og sérstaklega í sam-
bandi við breytingu tollskrár oe
lækkun söluskatts við inngöngu Is-
lands í Efta Árangur varð þvi
cniður of lítill Þó var tollur af
drátt.arvélum og heyvinnsluvélum
almennt lækkaður úr 10% í 7%
og í einstaka tiívikum var um
meiri breytingu að ræða t.d.
fókkst stórfelld lækkun á tolli af
sætum á dráttarvólar. úr 90% í
7%, sem áður voru flokkuð með
stoppuðum húsgögnum.
mjög vinsamlegir og vilja virfci-
lega verzla við ofckur, meðfram
vegna frændseminnar. Ég tel að
sjálfsagt sé að leggja rækt við
þennan markað og gera enn meira
fyrir hann en gert hefur verið.
Um þetta efni gaf ég stjórninni
og Framleiðsluráði skýrslu við
heimkomu mína í vor.
f Danmörku er tiltölulega lítil
sala dilkakjöts og verð fremur
óhagstætt á kjöti. En sjálfsagt
er að gera átak til að auka þá
sölu og það ætti að geta tekizt,
ef vel er að unnið eins og nú er
stefnt að með sérstakri kynning-
arherferð. í Svíþjóð stóð Stéttar-
samband bænda að sérstakri kynn-
ingu á kjöti og ýmsum öðrum land
búnaðarvörum í vetur ásamt SÍS.
Frá þ’ssu var sagt í fréttum. sem
ég veit að þið hafið tekið eftir.
Talið er að góður árangur hafi
orðið af þeirri auglýsingu. ís-
lenzka kjötið, sem fór til Svíþjóð-
ar seldist allt og verðið var það
gott, að ekki þurfti útflutningsupp
bætur á það magn, sem tolli var
létt af. Ástæða er að ætla að þessi
markaður geti rýmkazt. Tolli af
kjöti se'riu tii Noregs fékkst
einnig aflétt : vetur með aðstoð
stjórnvalda.“
Markaðsráðstefna
„Til viðbótar þessu er sjálfsagt
að geta um markaðsráðstefnu, sem
Stéttarsambandið efni til 2. júlí
s.l. í Bændahöllinni.
Á þá ráðstefnu var boðið full-
trúum margra aðila, sem þessi mál
snerta. Ég læt hér fylgja frétta-
tilkynningu, sem stjórnin se/.di
blöðum og útvarpi að henni lok-
inni og skýrir hún frá því helzta,
sem fram fór þar.
„Eftir ályktun Búnaðarþings
1970 gekkst Stéttarsamband
bænda fyrir ráðstefnu um markaðs
leit og sölu á íslenzkum land'bún-
aðarafurðum, einkum sauðfjáraf-
urðum, á erlendum mörkuðum.
Ráðstefna þessi var haldin 2. júlí
í Bændahöllinni í Reykjavík.
Ráðstefnuna sátu:
Ingólfur Jónsson landbúnaðar-
ráðherra, Gunnlaugur Brie«n ráðu-
neytisstjóri, Þórhallur Ásgeirsson
ráðuneytisstjóri, Tómas Tómasson
deildarstjóri í utanríkisráðuneyt-
inu, stjórn Stéttarsambands bænda
og framkvæmdastjóri, stjórn Bún-
aðarfélags íslands og 'búnaðarmála
stjóri og stjórn Sláturfélags Suð-
urlands.
Einnig fulltrúar eftirtalinna fyr
irtækja:
Sambands ísl. samvinnuíélaga,
Osta- og smjörsölunnar, Mjólkur-
samsölunnar í Reykjavík, Álafoss
h.f., Loðskinn h.f., Sútun h.f., Garð
ar Gíslason h.f., Hilda h.f. og
íslenzks markaðar h.f.
Framsöguerindi fluttu: Þórhall-
ur Ásgeirsson ráðuneytisstjóri og
Agnar Tryggvason frmkvæmda-
stjóri
f lok ráðstefnunnar var sam-
þykkt eftirfarandi ályktun:
Ráðstefna, boðuð af Stéttarsam-
bandi bænda skv. ályktun síðasta
Búnaðarþings, til umræðu um
markaðsleit og sölu íslenzkra land
búnaðarvara erlendis haldin í
Bændahöllinni 2. júlí 1970 ályktar:
1. Nauðsynlegt er að aukin verði
aðstoð utanríkisþjónustunnar við
markaðsleit o,g sölustarfsemi er-
lendis, þar á meðal með því að
ráða sérstakan viðskiptafulltrúa er
vinni eingöngu og sérstaklega á
þessu sviði í samráði við sendiráð-
in og útflutningsaðila.
3. Kannaðar verði nýjar leiðir
varðandi kjötverzlun t. d. með nið
urbrytjun kjöts og pökkun þess og
að reyna flutninga kælds kjöts í
flugvélum til þeirra landa er
greiða hærra verð fyrir kælt k-jöt
en fryst. Einnig verði leitað mark-
aða í fleiri löndum en nú er.
4. Lögð verði rík áherzla á að
nýta markað fyrir ferðamenn með
iðnaðarvörur úr ull og skinnum og
jafnframt fagnar ráðstefnan stofn-
un fyrirtækisins „íslenzkur mark-
aður“. er starfa mun á Keflavífc-
urflugvelli. Þá verði einnig lögð
enn meiri áherzla á að kynna þess
ar vörur á Norðurlöndum. í
Bandaríkjunum og í Mið-Evrópu-
löndum.
Sérstök áherzla verði lögð á að
kynna skrautskinn og ullarfatnað
fyrir skíðafólk og fólk er býr við
kalda vetrartíð.
5. Komið verði á sfcipulegum
umræðum samstarfsnefnda stjóm-
valda, söluaðila og framlelðenda
búvöru um markaðs og sölumSl.
Einnig verði gerðar sérstakar
ráðstafanir til vöruvöndunar.
Markaðsmálin hljóta alltaf að
vera annar aðalþátturinn í starn
stjórnar Stéttarsambandsins, þó aö
þau í eðli sínu séu vettvangur
annarra aðila, þ. e. þeirra fýrir-
Framhald á bls. 14.