Tíminn - 29.11.1970, Blaðsíða 7

JUNNUDAGUR 29. itóvember 1970
TIMINN
7
ðtgefendi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framðrvæmdastjóri: Knstján Benediktsson. Ritstjórar: Þórarinn
Þórarineson (áb). Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og Tómas
Karisson. Anglýsingastjóri: Steingrimur Gísiason. Ritstjómar-
tfcrifstofur 1 Edduhúsinu, símar 18300 — 18306. Skrifstofur
Sankastræti 1 — Afgreiðslusími 12323. Auglýsingasími: 19523.
ABrar skrifstofur simi 18300. Askriftargjald kr. 195,00 á mánuSi,
mmanlands — í lausaeölu kr. 12,00 eint. Prentsmiðjan Edda hf.
Rekstrarlán iðnað-
arfyrirtækja
Átta þingmenn Framsóknarflokksins hafa nýlega flutt
tillögu þess efnis, að ríkisstjómin hlutist til um að
Seðlabankinn veiti viðskiptabönkunum nú þegar sérstök
lán til að koma rekstraraðstöðu iðnfyrirtækja í viðun-
andi horf. Rekstrarlán þeirra fyrirtækja, sem veitt geta
viðunandi tryggingu, verði veitt í samræmi við þær lág-
marksreglur, sem nú skal greina:
9. Fyrirtækin fái víxlasöluheimild (víxilkvóta) til
sölu á allt aS 90 daga löngum víxlum, er nemi allt
að þriggja mánaða framleiðslu þeirra.
6. Fyrirtækin fái auk þess yfirdráftarheimild á
reikningslánum, er svari til þriggja mánaða kaup-
greiðslu viðkomandi fyrirtækis.
Það er kunnara en frá þurfi að segja, að íslenzk iðn-
fyrirtæki hafa lengi búið við mikinn skort á rekstrar-
lániun. Við inngöngu í Efta var það mjög áréttað af
forustumönnum iðnaðarins, að þetta yrði að breytast, ef
iðnaðurinn ætti að geta staðizt samkeppni við erlenda
keppinauta, er geta veitt langa greiðslufresti. Ríkisstjórn-
in gaf þá þegar fyrirheit um úrbætur í þessum efnum,
en ekki hefur orðið neitt úr efndum. í stað þess hefur
Seðlabankinn lagt fyrir viðskiptabankana að auka út-
lán sem allra minnst. Afleiðingin hefur orðið sú í mörg-
nm tilfellum, að iðnaðarfyrirtækin hafa orðið að búa
við nær óbreytt rekstrarlán, þrátt fyrir miklar kaup-
hækkanir á þessu ári, en þær hafa að sjálfsögðu aukið
þörfina fyrir aukið rekstrarfé.
Haldi þessu áfram, er ekki annað fyrirsjáanlegt en að
samdráttur verði í iðnaðinum og samkeppni hans við
Efta-vörur verði mjög erfið og jafnvel útilokuð, þar sem
erlendir keppinautar geta veitt ríflega greiðslufresti.
Þessi tillaga er flutt til að stuðla að því, að iðnaðinum
sé a.m.k. tryggt visst lágmark rekstrarlána. Efni hennar
er að mestu samhljóða tillögum atvinnumálanefndar
Reykjavíkurborgar frá því í desember 1968. Nefndin
taldi nauðsynlegt fyrir atvinnuöryggið, að iðnfyrirtækin
hefðu tryggingu fyrir ákveðnu lágmarki rékstrarlána.
Fróðlegt verður að sjá, hvaða afgreiðslu þessi tillaga
fær hjá stjómarliðinu. Af því má ráða, hvort stjórninni
er alvara að standa við þau loforð, sem iðnaðinum voru
gefin, þegar gengið var í Efta.
Rannsókn á fiskverði
Jón Skaftason og þrír þingmenn Framsóknarflokksins
aðrir hafa nýlega lagt fram á Alþingi tillögu um, að rík-
isstjórninni verði falið að láta rannsaka í samráði við
fulltrúa fiskseljenda og fiskkaupenda, í hverju mismun-
urinn á fiskverði hér og í Noregi liggur.
Skal rannsókn þessi m.a. beinast að:
a) samanburði á aðstöðu íslenzks fiskiðnaðar við hinn
norska, að því er tekur til opinberra álaga, ríkis-
styrkja, tækniþróunar, lánakjara og lánsmöguleika,
markaðsaðstöðu o. fl.,
b) mati á gæðum vinnsluhráefnis íslenzks og norsks
fiskiðnaðar.
Samanburður, sem fylgir tillögunni, á fiskverðinu hér
og í Noregi, virðist gefa til kynna, að útgerðarmenn og
sjómenn fái a.m.k. helmingi hærra verð fyrir fiskinn
þar en hér. Það er því ekki óeðlilegt að rannsakað sé,
hvaða ástæður orsaki þennan mikla mun. Þ.Þ.
CHARLES HARGROVE, The Times í London:
Kínverjar hafa náð gífurlegum
framförum á landfaúnaðarsviðinu
Rætt við Couve de Murville eftir Kínaför hans
MAURICE Couve de Mur-
ville, fyrrverandi forsætisráð-
iherra Frakka og utanríkisráð-
herra í stjórn de Gaulles í tiu
ár, er nýkominn heim frá
Kína, en þangað fór hann í
boði kínversku ríkisstjómar-
innar og dvaldi har í þrjár
vikur. Hann sagcíi mér við
heimkomuna, að sér virtist
kyrrð og friður ríkja hvar-
vetna meðal þjóðarinnar.
Hann ferðaðist 3000 mílur,
kom til 8 borga með meira
en milljón fbúa og auk þess
til norð-austur héraðanna, sem
áður tilheyrðu Manchuriu, en
þangað er erlendum gestum
yfirleitt ekki leyft að koma.
Hann er einnig eini erlendi
gsturinn, sem leyft hefir ver-
ið ao himsækja kínverskan
háskóla síðan að menningar-
byltingunni Iauk, en honum
var sýndur Ching-hua fjöllista-
háskólinn í Peking. Hann varð
hvergi var við mótmælahreyf-
ingu eða ókyrrð. „Menningar-
byiting öreiganna“ — sem er
hið rétta heiti eins og hann
tók fram, — var um garð geng
in og vald Mao Tse-tungs var
hvarvetna orðið traust og óvé-
fengjanlegt að nýju.
„MÉR virtist bjóðlífið allt í
mjög traustum og föstum
skorðum“, sagó'i Couve de Mur
ville. „Til dæmis eru allir eins
klæddir hvarvetna, bæði karl-
ar og konur. En allt er hreint
og hvergi er hirðuleysi eða
skort að sjá. Þegar borið er
saman við Hong Kong er mun
urinn mjög mikill og augljós.
Lífskjörin eru knöpp, en öll-
um frumþörfum er fullnægt.
Kínverjar eru enn á bylting
arstigi kommúnismans. En auð
vitað er erfitt að dæma af ör-
yggi um hugarástand fólksins
fyrir þann, sem ebki talar
tungu þess og hittir ekki að
máli aðra en embættismenn-
ina. En því verður samt sem
áður ekki neitað, afl hvarvetna
gætir mikillar einbeitni við að
útbreiða kenninguna, auka
menntun almennings og efla
yfirráð ríkisins. Hvarvetna
getur að líta myndir af Mao
og tilvitnanir í ritverk hans.
Allur almenningur heldur hvar
vetna á hinni litlu, rauðu bók,
en ég vil ekki leggja of mik-
ið upp úr þessu, bar sem það
er greinilega orðið að vana“.
MENNINGARBYLTINGIN
var meðal annars liður í valda
baráttu milli Mao Tse-tungs
og Liu Sihao-Shi. Mao vildi leit
ast vió' að treysta tök sin, sem
tekin voru að linast. Þetta var
barátta við frávik og Þá aðila,
sem fyrir þvi fráviki börðust
og snúist höfðu til andstöðu
við völd Maos. Verið var að
berjast gegn afturhvaríi til for
tíðarinnar, gegn borgaralegum
viðhorfum í ríkisstjórn. mynd-
un stétta í þjóðfélaginu, og
verið að vernda æskuna fyrir
þessum hættum. Við þetta var
beitt kínverskum aóferðum,
„sem við eigum afar erfitt með
að dæma um“, sagði Couve de
Murville.
Couve de Murvllle
fyrrv. utanríkisráöherra Frakka.
Æskan hafði farið út af spor
inu vegna hvatningar yfirvald
anna. Henni varð að koma á
sporið að nýju og það var ekki
auðvelt verk, en Couve de Mur
ville kvaðst vera þeirrar skoð-
unar, að þetta hefði tekizt.
Strangur agi virtist hvarvetna
áberandi, en hann væri nauð-
synlegur meðal þjóðar, sem bú
ið hefði við einveldi um mjög
langt skeið. „Það hlýtur að
vera mjög erfitt verk að
stjórna Kína“, sagði Couve de
Murville. „Landið er svo ákaf-
lega víðlent og þéttbýlt".
KÍNVERSKA ríkisstjórnin
hafði tekió* afar vel á móti
Maurice Couve de Murville.
Gestgjafarnir höfðu leitazt við
að verða við óskum hans £ hví-
etna og sýna honum allt það,
sem hann fýsti að sjá. Hann
hafði átt langar og einlægar
viðræður við Mao Tse-tung,
Chou En-lai og aðra leiðtoga
Kinverja. Hann taldi þetta
stafa af tvennu. Hann hafði
gegnt störfum utanríkisráð-
herra þegar opinber samskipti
hófust að nýju milli Frakka
og Kínverja árið 1964. Kín-
verjar voru honum og de
Gaulle hershöfðingja þakklát
ir fyrir þetta skref. í öðru
lagi virtist Kinverjum kapps-
mál að eiga góð samskipti við
Frakka af því, að stefna þeirra
í utanríkismálum væri áhuga-
verð og ætti að ýmsu leyti
skylt vicf stefnu Kínverja
sjálfra.
Samskipti Kínverja og Breta
eru í raun og veru engin. Co-
uve de Murville kvaðst þó líta
svo á, að Kínverjar hefðu
áhuga á Bretum og vildu
gjarna eiga samskipti við þá.
Þetta væri þó ómögulegt með-
an brezkur konsúll sæti á Tai-
wan. „Það er ekki Hong Kong,
sem á strandar í þessu efni“.
sagði Couve de Murville. „For-
mósa er Kínverjum ákaflega
mikilvæg. Hún er hluti af
landi þeirra og þetta er því
grundvallairatrió'i. en einnig
snertir það öryggi landsins. Er
lent veldi, sem Kínverjar telja
sér fjandsamlegt hefir setulið
á Formósu, þ.e.a.s. Bandarík-
in“. bætti Couve de Murville
við.
KÍNVERJAR leggja fyrst og
fremst fæð á Sovétríkin og
Bandaríkin. Þeir telja þau sam-
sek um þann ásetning að
drottna yfir heiminum, en það
vilja Kínverjar ekki ganga inn
á. Það væri grundvallarkenning
Kínverja, sem þeir þreyttust
aldrei á að endurtaka, að þeir
vildu umfram allt frið gerðu
ekki kröfur á hendur neinni
þjóð og myndu á engan ráð-
ast.
Kínverjar stefndu alls ekki
að forustu, en leggoú kapp á
sjálfstæði sitt, sagði Couve de
Murville ennfremur. Þeir væru
gætnir, og stefnan væri mjög
greinilega í satnræmi við þjóð-
arhagsmuni. Kínverjar gæfu
Bandaríkjamönnum undir eins
tækifæd og tilefni til afskipta
ef þeir réðust gegn einhverju
ríki. . . Af þessum sökum væri
Kínverjum umhugað um sjálf-
stæði Indókína. „Kínverskir
kommúnistar eru ákafir bylt-
ingarmenn, en það á aðeins
við um Kína sjálft“, sagði Co-
uve de Murville. „Þeir vilja
ekki lenda í átökum við
neinn“.
„Kinverjar finúá til minni-
máttarkenndar andspænis of-
urveldunum tveimur. Þeir
gera sér ljóst, qð þau eru öfl-
ugri en Kina, einkum hernao-
arlega. Þeir ræða kjamorku-
áætlanir sínar af raunsæi og
hófsemi, en ítreka þó stöðugt,
að þegar allt komi til alls verði
allar styrjaldir að þjóðarstyrj-
öldum, og samkvæmt kenning-
um Mao Tse-tungs sé aldrei
hægt að ná drottnunarvaldi yf
ir þjóð ef hún sé staðráðin í
að verjast. Þetta átti við um
hersetu Japana í Kína og að
áliti Kínverja sannast þetta
einnig í Víetnam", sagði Co-
uve de Murville.
KÍNVERJAR eru ákveönir í
að færa allt í nútímahorí á
efnahagssviðinu að áliti Couve
de Murville. Þeir hófust handa
að sumu leyti eftir rússneskri
fyrirmynd og lögðu höfuð-
áherzlu á þungaiðnaðinn með
aðstoð Rússa. Af þessu leiddi
tvennt. Annars vegar hungurs-
neyðina á síó'ari hluta sjötta
tugsins og fyrri hluta þess sjö-
unda, og hins vegar átakanleg
an vanmátt Kínverja þegar
slitnaði upp úr samvinnu
þeirra við Rússa. Af þessu
tvennu leiddi aftur. að megin-
áherzlan var að nýju lögð á
landbúnaðinn til þess að koma
í veg fyrir að hungursneyðin
endurtæki sig, og framförum í
iðnaði var hagað í samiræmi
við getu Kínverja sjálfra, þar
sem ekki var framar á rúss-
neska aöstoð að treysta. Árang
urinn kom fram í gífurlegum
framförum í landbúnaði.
„Kína ber vott um risastórt
afrek í jarðyrkju" sagði Couve
de Murville. „Við landbúnað
staría 500 milljónir manna af
750 milljónum. Afraksturinn
er gífurlegur. Lögð hefur ver-
ið áherzla á vatnsveitur til
þess að forðast vandræði bæði
Fratnhald á bls. 1L