Tíminn - 23.02.1971, Blaðsíða 4

4
TÍMINN
ÞRIðAtdAGUR 23. febrúar 1971
ADVÖRUN
Stolið var úr Breiðfirðingabúð 21. þ.m. ávísana-
hefti á Búnaðarbanka íslands með ónotuðum 11
ávísanablöðum nr. 67164 til 67175.
Allir eru hér með varaðir við fölsuðum ávísun-
um á nefndum ávísanablöðum.
Breiðfirðingaheimilið h.f.
Spennustillar
6, 12 og 24 volt
Vér hióSum
6 rnánaða
ábyrgð
os auk þess
lægra verð
HÁBERG H.F.
Skeifunni 3 E Simi: 82415
Rennibrautir fyrir skápa
Rennibrautir fyrir gler
Rennibrautir fyrir skúffur
Rennibrautir fyrir
harmonikuburðir
Raðskápar
Útihurðarskrár (Antik)
Bréfalúgur
Hurðabankarar (Antik)
Hurðardælur (Yale)
Smekklás-skápaskrár
Sorplúgur
Þéttilistar á hurðir '
Gardfnustangir
Gardfnabemd
Blýbönd f garðínur
LODVTG STORR H.F.
Langavegi 15. Sfmi 133»
8-22 FARÞEGA
BIFREIÐAR
Tökum að okkur fólksflutn
inga innanbæiar og utan,
svo sem: Vinnuflokka —
hljómsveitir - hópferðir
— Ökum fólk’ að og frá
skemm ist.ÖOum . Minnsta
gjald er fyrir V% klst. —
Afgreíðsla alla daga, kvöld
og um helgar ; síma 81260
Ferðabílar h.f.
'iiimmTr" • ... ~tr•ww ».i>»iíuibih r 1 'iiiiiw—a——ewh
LANDBÚMÐARMÁL
Mismunun þegnanna
Á árunum um og eftir 1950
var í það ráðizt af verulegum
stórhug að dreifa raforku um
sveitir landsins. Framan af
miðaði all vel í þessu velferðar
máli byggðanna, en hin síðari ár
hefur verulega dregið úr fram-
kvæmdamætti fjárveitinganna,
svo að í stað þess að taka rösk-
legan endasprett og ljúka þessu
nú á 2—3 síðustu árum, sem
ekM hefði verið nema manns
verk, á þeim veltitímum sem
yfir þjóðina hafa gengið, hefur
stöðugt dregið úr ferðinni, og
var hún að lokum orðin svo lítil
að varla varð greint, hvort mið-
aði afturábak ellegar nokkuð á
leið. Ef ekki hefði komið til
veruleg framlög úr byggðunum
sjálfum bæði vaxtalaus lán og
óafturkræf framlög, pínd út úr
fólki, sem fann að að öðrum
kosti fengi það áfram að dúsa í
„myrkrinu" um ófyrirsjáanlega
framtíð, hefðu skrefin allra síð-
ustu árin verið orðin minni en
hænufet. Þó tókst á síðasta ári
að fá til viðbótar hinni lúsar-
legu fjárveitingu nokkurt láns-
fjánmagn með ríkisábyrgð, svo
að í sumar, sem leið, var meira
gert, og í haust birti af raf-
Ijósum frá samveitum á nokkuð
fleiri heimilum, en á næst liðn-
um árum. Enn bíða þó um 250
hýli alveg rafmagnslaus, og yfir
600 eru með dísel-rafmagil, en
um 230 eru með rafmagn frá
heima rafstöðum kuúnum vatns-
afli. Þannig eru enn ýfir eitt
þúsund býla utan samveitna.
Disel stöðvár eru litiíí ög oft
skammgóður vermir. Það sagði
mér bóndi á Austurlandi, sem
þá hafði fengið diselrafstöð fyr-
ir skömmu, að nú fyrst fyndi
hann fyrir því, hve mikils væri
að sakna að hafa ekki fullkom-
ið og tryggt rafmagn. Litlu
diselstöðvarnar bregðast oft
þegar verst gegnir, og enginn
lætur þær ganga allan sólar-
hringinn, þegar slökkt er á
þeim, er sama byrkrið og áður.
Þær sveitir eru því ekki hálf
lýstar, sem aðeins hafa raf-
magn frá slíkum smástöðvum.
Diselstöðvasteína ríkisstjóm-
arinnar, sem rekin var fram
eftir síðasta áratug er fræg-
asta dæmi um speki hagfræði
prófessorsins Gylfa og verður
væntanlega senn notuð sem
skóladæmi, í „hagfræði'.
í stað þess að virkja viðráð-
anleg vatnsföll var diselstöðv-
um dritað um þorp og bæi og
frá þeim lagt rafmagn um sveit-
ir. Dýrar í rekstri og viðhaldi,
framleiddu þær dýrt rafmagn
á innfluttri olíu, svo dýrt að
ekki voru tök á að nota það til
upphitunar, þar með var hægt
að flytja inn enn meira-áf dýrri
olíu til að hita upp húsin. Þeg-
ar loks var virkjað var það til
þess a® flytja út rafm. og selja
undir kostnaðarverði. Eto ekki
má selja það sanngjörnu verði
til upphitunar húsa í sveitum,
þar er áfram selt rafm. á hálf-
gcrðu „diselverði" miklu dýr-
ara en flestir bæjarbúar þurfa
að greiða það. Svo er talað um
jafnrétti þegnanna.
Þó að þeir bændur, sem hafa
fengið rafmagn frá samve-itum,
geti vissulega talizt heppnir
miðað við hina, sem enn bíða í
myrkrinu, er langur vegur frá
því að Jþejr sitji við sama borð
í raforkuriíálum og aðrir lands-
menn, þetta ér þeim mun baga-
legra, sem stöðugt er þörf meiri
og meiri raforku við búskap-
inn, eftir því, sem tæknin við
hann vex. A síðasta Búnaðar-
þingi var einn þáttur þessara
mála tekinn fyrir og gerð um
Mest selda píputóbak íAmeríku,
hann svofelld ályktun sem skýr-
ir sig sjálf:
Ályktun:
„Búnaðarþing beinir þeim
tilmælum til ríkisstjórnarinn-
ar að hún hlutist til um að
veitt verði fé úr ríkissjóði til
niðurgreiðslu á 1-fasa rafmótor
um fyrir súgþurrkunarblásara,
þannig að verð þeirra til bænda
verði hið sama og verð sambæri
legra 3ja-fasa rafmótora.
Greinargerð:
Með lagningu 1-fasa raflínu
(1-vírs og 2ja-víra lína) um
sveitir landsins, sparast stór-
fé samanborið við lagningu
3ja-fasa raflína. Mun láta
nærri, að sparnaður rafmagns-
veitanna við iagningu 1 vírs-
línu (EVJ-línu) miðað við 3ja-
víra línu nemi um 90 þús. krón-
um á hvern kílómetra. Bændur
eru hins vegar mjög illa settir
með 1-fasa 'rafmagn, sökum þess
hve rafmótorar þeir, sem ætlað
ir eru fyrir 1-fasa rafmagn eru
dýrir og oft erfitt að fá hentuga
mótora.
Þeir rafmótorar, sem hér eru
notaðir til súgþurkunar á heyi,
>v.,-...eru, fle;stjr,byggðir hérlendis og
var verð þeirra í febrúar 1970
eftirfarandi (án sölusk.):
Stærð mótors,
hestöfl 1-fasa: 3ja-fasa:
5.5 22.185,00 8.578,00
7.5 25.204,00 10.908,00
10,0 28.668,00 12.839,00
13.0 32.081,00
15,0 17.129,00
1-fasa rafmótorarnir eru því
rúmlega helmingi dýrari en
sambærilegir 3ja-fasa mótorar,
og það dýrir, að margir bænd-
ur veigra sér við að kaupa raf-
mótor til að knýja súgþurrk-
unarblásarann en nota í stað
þess dráttarvél, sem ekki er
hægt að binda við blásarann
langtímum saman. Afkastamikil
súgþurrkun stóreykur öryggi í
fóðurverkuninni, en súgþurrkun
arblásarinn kemur því aðeins að
fullum notum, að við hann sé
fasttengdur mótor.“
Við þetta er litlu að bæta,
en auk þess, sem upp er talið
eru 1-fasa mótorar dýrari í
rekstri, þeim er bilunarhætt,
vegna þess að þeir þola illa
meira álag, og því ekki spennu-
fall, og eru taldir viðkvæmari
fyrir raka.
Þó að ríkið spari sér þama
mikið, verður það á kostnað
þess að sú þjónusta, sem sveita-
fólkið á fullkominn rétt á, að
sé jafn góð og í bæjum, verður
- mikið lakari. Hefur nokkur
heyrf talað um fyrstaflokks
þegna og annarsflokks, í „vel-
ferðaþjóðfélagi"? En svona er
þetta á fleiri sviðum.
Jónas Jónsson.
ÚROG SKARTGRIPIR-
KDRNELlUS
JONSSON
SKÖLAVORÐUSTlG 8
BANKASTRÆTI6
^•18588-18600