Tíminn - 19.03.1971, Side 7

FÖSTUDAGUR 19. marz 1971
7
TÍMINN
Framlcvæmdastjóri: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: Þórarinn
Þónarinsson (áb), Jón Helgason, Indriði G. Þorsteinsson og
rómas Karlsson Auglýsingastjóri: Steingrímur Gíslason. Rit-
stjómarskrifstofur í Edduhúsinu, simar 18300 — 18306. Skrif-
srtofur Bamlkastræti 7. — Afgreiðslusimi 12323. Auglýsingasími:
19523. Aðrar skrifstofur sími 18300. Áskriftargjald kr. 195,00
á mánuði, innanlands. í lausasölu kr. 12,00 eint. — Prentsm.
Edda hf.
meö gömSum jálkum
Þegar hinn nýi stjómmálaflokkur þeirra Hannibals
Valdimarssonar og Björns Jónssonar var stofnaður, var
lögð megináherzla á 3 atriði í starfi flokksins=
1. Það átti að vinna að endurnýjun þingliðsins á Al-
þingi og hleypa inn nýjum mönnum með ný viðhorf.
2. Það átti að afnema foringjavald og foringjaklíkur,
og nýi flokkurinn að vera þar fyrirmynd.
3. Það átti að tryggja sem víðtækast og beinast lýðræðí
í störfum hins nýja flokks og starfshættir hans áttu
að vera sem „opnastir".
Hvernig hefur nú tekizt að fylgja fram þessum fögru
hugsjónum á hinum. stutta starfsferli hins nýja flokks?
Nýi flokkurinn með „opnu starfshættina“ og hið
fullkomna flokkslýðræði, efndi til prófkjörs í Reykja-
vík um skipan framboðslista flokksins fyrir rúmum
tveimur vikum. Málgagn Hannibals „Nýtt land“ segir svo
frá þessu prófkjöri í síðustu viku:
„Um næstsíðustu helgi fór fram skoðanakönnun SF
í Reykjavík. Varaformaður uppstillinganefndar tjáði
blaðinu að talning hefði farið fram s.l. fimmtudag, en
nefndin hefði samþykkt samhljóða, að ekki yrðu gefnar
upp tölur um atkvæðamagn einstakra manna eða þátt-
töku í könnuninni fyrr en á sérstökum félagsfundi, sem
haldinn yrði 1 næstu viku“. Og ennfremur: „Leggja má '
áherzlu á, að úrslitin úr skoðanakönnuninni eru ekki svo
ýkja mikilvæg til birtingar, þar eð þau eru á engan hátt
bindandi, hvorki fyrir nefndina né félagsfundinn, sem
að sjálfsögðu hefur endanlegt vald um skipan listans“.
Þannig er vilji manna 1 skoðanakönnun ekki ýkja
mikilvægur til birtingar í nýja flokknum með opnu starfs-
hættina og hið fullkomna lýðræði, vegna þess að það á
ekkert að gera með hann og skoðanakönnunin aðeins til
gamans fyrir forystumennina.
Alfreð Gíslason, fyrrverandi þingmaður Alþýðubanda-
lagsins, var einn þeirra manna, sem gengu til liðs við
nýja flokkinn, sem ætlaði að afnema foringjavaldið. í
grein, sem Alfreð skrifaði í nóvember réðst hann gegn
foringjavaldinu í nýja flokknum, sem hann segir að hafi
verið beitt af öllum þunga til að fella tillögu, sem Alfreð
flutti um að nýi flokkurinn setti það að skilyrði í sam-
einingarviðræðum við Gylfa Þ. Gíslason, að Alþýðuflokk-
urinn léti af árásum á verkalýðshreyfinguna. Orðrétt
sagði í grein Alfreðs Gíslasonar:
„Tillagan fékk slæma útreiS á fundinum og var kol-
felld, enda lögðust leiðtogarnir af öllum sínum þunga
gegn henni. Var einhver að tala um óhæfilegt foringja-
vald í gömlu flokkunum? Einn fundarmanna velti því
fyrir sér á eftir, hvort atkvæðagreiðslan um tillöguna
benti til þess, að í samtökunum mundu margir frjálslynd-
ir en fáir vinstri sinnaðir. Skyldi nokkuð vera hæft í því?"
Um endumýjun þingliðsins fyrir atbeina nýja flokks-
ins er það að segja, að það þykir nú ljóst, að í kosning-
unum muni slagurinn standa um það, hvort þeim Bimi
cg Hannibal tekst að ná kjöri. Þingflokkur nýja flokksins
hefur nú hæstan meðalaldur í þinginu. Næðu þeir kjöri
héldu þeir þeirri öldungaforystu. Slagurinn mun standa
um það, hvort Hannibal Valdimarssyni verði tryggt sæti
aldursforseta á Alþingi næsta kjörtímabil en í lok þess
verður hann kominn vel á áttræðisaldurinn. Þannig
reynast hinar háleitu hugsjónir nýja flokksins 1 fram-
kvæmd. — TK.
Að yngja upp
W. AVERELL HARRIMANN:
Samningar milli Bandaríkjanna
og Sovétríkjanna eru mögulegir
Förin með Muskie til Moskvu hefur aukið bjartsýni
HUGSJÓNALEGUR ágrein-
ingur milli Bandaríkiamanna
og Sovétmanna er það mikill
og djúpstæður, að alhliða sætt-
ir eru ekki hugsanlegar eins og
sakir standa, en engu að síð-
ur eru góðir möguleikar á að
ná samkomulagi um þungvæg
atriði einmitt nú.
Samkomulagsumleitanir
standa yfir um þrjú mikilvæg
málefni, eða deilurnar í lönd-
unum fyrir botni Miðjarðar-
hafsins, Berlín og takmörkun
vígbúnaðar. Ástand heimsmál-
anna hlýtur að versna að mun,
ef ekki lánast að ná samkomu-
lagi um eitt eða tvö þessara at-
riða. Hvor aðilinn um sig verð-
ur að leggja af mörkum sinn
skerf til að draga úr ágrein-
ingnum eins og framast má
verða ef okkur á að auðnast að
lifa saman á þessum litla
hnetti án þess að lenda í styrj-
öld.
ÉG FÓR til Moskvu fyrir
skömmu með Muskie öldunga-
deildarþingmanni. Leiðtogar
Sovétmanna lögðu mikla
áherzlu á einlægan stuðning
: sipp við raunvepulegan frið í
löndunum fyrir botni Míðjarð-
arhafsins, og lýstu vilja sínum
til aðildar að fjórveldaábyrgð
á þeim friði.
Sovétmenn hafa notfært sér
árekstrana þarna til þess að
auka áhrif sín í ríkjum Araba,
en ef til vill hneigjast þeir nú
til samninga af ótta við að ekki
verði komizt hjá beinum átök-
um við okkur Bandaríkjamenn
að öðrum kosti.
Auðstætt er, að Sovétmenn
vilja ekki að til styrjaldar
dragi að nýju milli ísraels-
manna og Egypta. Álit þeirra
og traust erlendis rénaði til-
finnanlega, ef Egyptar biðu
annan auðmýkjandi ósigur. Þá
uggir að þeir komist ekki hjá
beinni afskiptum en áður, ef
Egyptar reynast ekki nægilega
öflugir, og þeir óttast einmitt,
að slík afskipti leiddu til
beinna árekstra við okkur
Bandaríkjamenn.
Rússum er einnig kappsmál
að draga úr þeirri fjárhags-
byrði, sem vopnasendingar til
Araba valdi þeim, og þeim er
einnig umhugað um að Suez-
skurðurinn verði opnaður að
nýju, til þess að þeir geti að
sfnu leyti fyllt það tómarúm,
sem myndazt hefur við brott-
hvarf Breta frá Rauðahafi og
Persaflóa.
ÉG taldi mig verða þess
áskynja, að Sovétmenn hefðu
reynt að neyta áhrifavalds síns
til þess að sveigja Egypta til
fylgis við friðsamlega lausn og
fá þá til að viðurkenna til-
verurétt fsraelsríkis. Sovét-
menn hafa aldrei fylgt kröfu
Araba um að hrekja ísraels-
menn í hafið.
Sovétmenn halda nú fram,
að Bandaríkjamenn ættu að
styðja þá í þeirri kröfu, að
ísraelsmenn hverfi frá öllum
MUSKIE
— Þegar hann fór nýlega í ferða-
lag til Sovétríkjanna, Vestur-
Evrópu og Mlðjarðarhafslanda,
fékk hann Harrlman I fylgd með
sér, sem sérstakan ráðunaut.
herteknum svæðum, og er þar
þá gengið út frá skilningi
Sovétmanna á samþykkt Sam-
einuðu þjóðanna frá 1967.
Sovétmenn vilja ekki taka til
greina tvíræðar kröfur ísraels-
manna um leiðréttingar á
landamærum.
Greinilegt er, að Sovétmenn
hafa nú meiri áhyggjur af
ástandi mála í löndunum fyr-
ir botni Miðjarðarhafsins en
nokkru öðru. Kosygin sagði
mér árið 1965, að hann hefði
mestar áhyggjur af Norður-
Vietnam. Ötti Sovétmanna um
beina árekstra við Bandaríkja-
menn þar rénaði mjög, þegar
Johnson forseti lét hætta loft-
árásum á landið, en vitanlega
veldur styrjöldin þar eystra
verulegum erfiðleikum í sam-
búð Sovétríkjanna og Banda-
ríkjanna.
ÉG sannfærðist um það við
komu mína til Moskvu í þetta
sinn, að dregið hefur verulega
úr háskasemi sumra erfiðustu
ágreiningsefna okkar við Sovét-
menn á undangengnum árum.
Vestur-Berlín er gott dæmi í
þessu efni, en ágreiningurinn
um ’'ana hefur valdið meiri
háska en flest annað síðan
Styrjöldinni lauk.
Stalfn setti samgöngubann á
Berlín árið 1948. Ég minnist
þess greinilega, að Krustjeff
sagði mér árið 1959, að hann
hefði í hyggju að undirrita
friðarsamninga við Austur-
Þjóðverja og fullyrti, að þeir
friðarsamningar byndu endi á
rétt Bandamanna til afskipta af
Berlín. Hann hótaði að hefja
styrjöld, ef við reyndum að
setja honum stólinn fyrir dyrn-
ar. Kennedy forseti hafði all-
mikinn viðbúnað og kvaddi
nokkuð af varaliði okkar til
vopna þegar Krustjeff ógnaði
Vestur-Berlín árið 1961.
LIÐINN er heill áratugur
síðan þetta gerðist, og nú er
farið að ræða um að koma í
veg fyrir, að Vestur-Berlín
valdi alvarlegum ágreiningi. í
þessu sambandi er ýmiss konar
vandi óleystur, einkum að þvf
er varðar hömlulausar heim-
sóknir óbreyttra borgara og
stjórnmálatengsl Vestur-Ber-
línar og Vestur-Þýzkalands.
Mestu máli skiptir þó, að full-
trúar hernámsveldanna fjög-
urra og Vestur-Þjóðverjar eru
famir að ræða þennan vanda
og reyna að leysa hann. Óljóst
er enn, hver afs'iða Austur-
Þjóðverja verður, en afstaðan,
sem ég varð var við í Moskvu
og Bonn, jók mér bjartsýni.
Staðfesting samninganna,
sem Brandt kanslari hefur
rætt við valdamenn í Moskvu
og Varsjá, ^r undir þvf komin,
hvort framvindan f Berlín verð
ur viðunandi. Samkomnlag um
Berlín gerði að mun auðveld-
ara um vik að koma á ráð-
stefnu um öryggi Evrópu, og
yki einnig verulega líkurnar á
jákvæðum árangri af henni.
Meginmarkmið slíkrar ráð-
stefnu hlyti að vera að koma
á skipulegri og gagnkvæmri
fækkun herliðs, sem ætti að
gera okkur Bandaríkjamönnum
kleift að kalla heim hersveit-
ir okkar frá Evrópu, án þess
að þurfa að eiga á hættu al-
varlega ágengni.
HÖMLUR á keppni í kjarn-
orkuvígbúnaði era langsam-
lega mikilvægasta atriðið í
sambúð Sovétmanna og Banda-
ríkjamanna, þegar til lengdar
lætur. Ég hef af því áhyggjur,
hve hægt gengur í viðræðun-
um um þau mál, enda þótt
báðir aðilar viðurkenni mikil-
vægi þeirra.
Kosygin lýsti yfir við okkur
Muskie,' að Sovétnienn og
Bandaríkjamenn hefðu hvorir
un sig yfir nægilegum kjam-
orkuvopnum að ráða til þess að
tortíma hinum. Þrátt fyrir
þetta hafa báðir aðilar hert á
kj arnorkuvígbúnaðarkapphlaup-
inu meðan viðræðurnar fara
fram. Því miður hefur ekki
verið stungið upp á stöðvun á
dreifingu kjarnorkuvopna bæði
til sóknar og varna og tilraun-
um með þau, jafnvel ekki um
takmarkaðan tíma. Komi ekki
til slíkrar stöðvunar getur
tæknileg framvinda rokið fram
Framhald á bls. 10
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN