Tíminn - 03.04.1971, Blaðsíða 6

6
TÍMINN
LAUGARDAGUR 3. aprQ 1.971
AÐVENTKIRKJAN
Sigurður Bjarnason flytur er-
indi í Aðventkirkjunni, Reykja
vík, sunnudaginn 4. apríl kl.
5. Ólafur Ólafsson syngur ein-
söng.
Missið ekki af síðustu erinduti-
um.
Allir velkomnir.
KEFLAVÍK
- SUÐURNES
Hvernig get ég orðið hólp-
inn?
er spurning, sem leitar á alla
fyrr eða síðar. Verið velkomin
að hlýða á erindi Steinþórs
Þórðarsonar í safnaðarheimil-
inu, Blikabraut 2, Keflavík,
sunnudaginn 4. apríl kl. 5.
Njótið tónlistar í umsjá Áma
Hólm. Erindaflokki þessum
mun ljúka 18. apríl, en það
bezta er eftir.
MÁLNINGARVINNA
Málarameistari með mikia starfsreynslu vill taka
að sér málningarvinnu úti á landi yfir sumarmán-
uðina. Aðeins akkorsvinna kemur til greina. Hag-
kvæmir samningar. Sérstaklega kæmi til greina að
mála kirkjur, skóla, samkomuhús eða stórar íbúð-
ir. Þeir, sem hafa áhuga á þessu geta skrifað eða
talað víð undirritaðan, sem gefur allar nánari
upplýsingar.
Steingrímur Sigfússon,
Skólastjórabústað, Fáskrúðsfirði.
[FIBÖMŒGSKD/S
SAFNARINN
FRÍMERKID SEM
SAFNGRIPUR (3)
Margar álíka skemmtilegar
sögur eru til af söfnurum og
uppboðum, en af því að ætl-
unin var ekki að segja ein-
göngu slíkar sögur hér, þá
skulum við ræða nánar um
hvaða þýðingu slík uppboð
geta haft fyrir verðmæti frí-
merkisins sem safngrips.
Verðmæti merkjanna er
venjulegast grundvallað á
upplagsstærð merkisins og er
þá t.d. ónotað merki úr stóru
upplagi aðeins verðlagt lítið
eitt hærra en nemur nafnverði
þess, svo að frímerkjasalinn,
sem er milliliður í sölu þess
hafi eitthvað fyrir snúð sinn.
Sé hins vegar upplag einhvers
merkis mjög lítið, hlýtur það
brátt að seljast upp og þá fer
verð þess kannski upp úr öllu
valdi, sökum þess að eftirspum
in er meiri en framboðið.
Til em íslenzk merki, er
gefin hafa verið út í mjög litlu
upplagi, eða aðeins rúmum
þrem þúsundum og þá gefur
það auga leið, að slík merki
munu í háu verði. Mun vart of-
metið að slík merki kosti um
eitt þúsund til fimmtán hundr-
byriiily . . ') .oioíH I <K* i-
uð krónur, þó tekur það alltaf
nokkuð langan tíma fyrir t.d.
merki frá íslandi að komast í
slíkt verð.
Sjaldgæfustu íslenzku frí-
merkin em sennilega þrjú
þekkt afbrigði, en það em af-
brigði af merkjum, sem vom
yfirprentuð í GILDI árið 1902
og 5 aurar yfirprentaðir á 35
aura merki Matthíasar Jochum-
sonar með tvöfaldri yfirprent-
un. Af hverju áðurnefndra
merkja em aðeins 100 eintök
til að því er bezt verður vitað,
verð notaðra um 110.000,00
krónur.
Svo er aftur enn nýrra dæmi
en það er úr Heklusettinu. Af
því vora 35 aurarnir yfirprent
aðir með 5 aurum, eins og allir
muna, og kom það fyrir þrjár
arkir að þær fengu yfirprentun
á hvolfi. Það slys kom fyrir, að
fjögur merkjanna eyðilögðust,
svo að af þessu merki em ekki
til nema 146 stykki, að því er
ég bezt veit.
Þá er svo aftur á móti dæmi
þess hve eftirsótt merki geta
hækkað fljótt í verði, að í aðal
stöðvum Sameinuðu þjóðanna

mátti sumarið 1963 kaupa 3ja
centa merki á nafnvcuði, sem
gefið var út árið 1951: í tilefni
af mannréttindadeginu m. Seld-
ist merki þetta upp sícS.-ari hluta
sumars og það skiptl: engum
togum að verð þess er nú kom-
ið yfir 20 dali eða hiofur nær
því áttahundruðfaldazt. Þetta
mun þó vera einsdæir.ni og þá
sökum þess hve geyisileg eftir-
spum er eftir merikjium frá
Sameinuðu þjóðunum, þar eð
þær era nýlega farr.w að gefa
út merki og til þe;is að gera,
alþjóðlegt viðfangjsejfni, en
merki þeirra koma nú einnig
út í Sviss.
Mörg era þau ríki, sem bein-
línis hafa notfært sjér það hve
mikill veikleiki söfriunin getur
verið hjá sumum frímerkja-
söfnurum og afla sér þjóðar
tekna á þann hátt að gefa oft
út frímerki í litlurnri upplögum.
Eru það ýmis snnáríki. sem
hafa þá oft aðalte.k jur sínar af
ferðamönnum og frímerkjaút-
gáfu. — (Frh.).
Magní 6uðmundsson? hagfr.:
'iijíohíSTRffrruO ' óíírinmfí) I 0T ttíTiIa
Stjórnsýsla XII
Fjármálastjórn fyrirtækja - II
Tímalengd og tegundir fjár-
hagsáætlana. — Algengust
tímalengd öárhagsáætlunar er
eitt ár — og þá almanaksárið.
Þó áætla sum fyrirtæki til
fimm eða jafnvel tíu ára, og
önnur telja heppilegt að miða
við misseri, ársfjórðung eða
e.t.v. aðeins mánuð.
Fjárhagsáætlun, sem nær til
allra tekna og gjalda fyrirtæk-
is, er venjulega sú, sem mestu
máli skiptír. En hana má gera
fyllri með sérstakri fjármagns-
áætlun Ccapital budget) og
greiðsluáastlun (cash budget)
eða með áætlunum fyrir ein-
stakar deildir og undirdeildir,
eins og þörf kann að krefja. Er
íjómendum einmitt ráðlagt að
Eara hægt af stað og byrja
^ætlanagerð á afmörkuðu sviði,
þar sem skórinn kreppir mest
í svipinn, en færa síðan út kví-
amar, þegar reynslan vex.
Eins og getið var í síðustu
grein, verður lesmálið, sem á
eftir far, skiljanlegra, ef fyrst
er dregin upp lausleg mynd
fj árhagsáætlunar. Skal það nú
gert, en þó reynt að standa við
áð.ir gefið loforð um að sneiða
eftir megni hjá flóknum tölum
og tækniatriðum. Þessum
greinaflokki var í upphafi sett
það mark að vera spjall við al-
þýðuhæfi, er varpað gæti ljósi
á hugtök og vinnubrögð stjórn-
sýslu, án þess að taka á sig
form kennslubókar.
DcSldaráætlun. — Hún gæti
litið út eitthvað á þessa leið;
(M.kr. = milljónir króna)i
Kr. M.kr.
Áætluð afköst, —
50.000 einingar 200/ — 10.0
Hráefni ............... — 3.0
Verkamenn ..............— 2.0
Stjóm og eftirlit .... — 0.7
Umbúðir ............... — 0.1
Önnur bein útgjöld .. — 02.
Þátttaka í óbeinum
kostnaði .............. — 2.0
Áætlaður hreinn ágóði — 2.0
10.0
Þessi áætlun sýnir einungis
útgjaldaliði, sem yfirmaður
deildarinnar hefur á sínu valdi.
Hinir liðirnir, sem ákvarðast
„ofan frá“, eiga heima i aðal-
áætluninni. Heildarágóði er
hér nægur til þess að tryggja
fulla þátttöku í hinum óbeina
kostnaði fyrirtækisins við
stjóm og skrifstofuhald kr. 2.0
millj., en hreinn ágóði deildar
er samt kr. 2.0 millj.
Aðaláætlun. — Tökum þá
verksmiðjufyrirtæki, sem fram-
leiðir ýmsar tegundir leik-
fanga. Sölustjórinn telur, að
fyrirtækið muni halda sínum
hluta á markaðinum næsta ár-
ið. Hann kannar, hvaða magn
hann muni selja af hverri teg-
und á ríkjandi verði, og heild-
arfjárhæðin reiknast kr. 80.0
millj.
Þetta framleiðslumagn er
innan afkastagetu verksmiðj-
unar, og innkaupastjórinn met-
ur verðmæti aðkeyptra efni-
vara á kr. 24.0 millj.
Ef ná skal tilskildum afköst-
um, er þörf 50 verkakvenna
með daglaun kr. 750/ — (alls
kr. 37.500,—) og 10 verka
manna með daglaun kr. 1250/
(alls kr. 12.500,—), þannig að
hver vinnudagur mun kosta
kr. 50.000.—. Tala vinnudaga
á ári er 240 og vinnulaun alls
því kr. 12.0 millj.
Óbeinn rekstrarkostnaður
fyrirtækisins sundurliðast, eins
og segir hér að neðan, og
við hvern þátt eru skráð áætl-
uð útgjöld samanlögð:
Verksmiðja
Forföll/afleysingar
Verkstjóm
Orka, ljós og hiti
Vextir
Viðhald/afskriftir
Ýmis útgjöld
K.r 22.0 millj.
Söludcild
Söluskrifstofan
Auglýsingar
Erindrekar
Umboðsmenn erlendis
Kr. 4.5 millj.
Vörudreifing
Umbúðir og innpökkun
Sama — útflutningur
Bifreiðar
Birgðaskemmur
Kr. 6.0 millj.
Stjórnsýsla
Bókhald
Fastagjöld
Póst- og símakostnaður
Framkvæmdast j óri
Kr. 3.5 millj.
Ef frá árssölunni, kr. 80.0
millj., eru dregnir liðirnir hrá-
efni kr. 24.0 millj., vinna kr.
12.0 millj. og óbeinn verk-
smiðjukostnaður kr. 22.0 millj.,
eða samtals kr. 58.0 millj., kem
ur út framleiðsluhagnaðurinn
kr. 22.0 millj. Ef enn er frá
dreginn sölukostnaður kr. 4.5
millj., dreifingarkostnaður kr.
6.0 millj. og stjórnsýsla kr. 3.5
millj., eða samtals kr. 14.0
millj., fæst rekstrarhagnaður-
inn kr. 8.0 millj., sem nemur
— fyrir sköttun — 20% af eig
in fjármagni fyrirtækisins á
markaðsverði, eins og dæmið
var sett upp í síðustu grein.
Flokkurarkerfi. — Þegar
fjárhagsáætlun hefur verið
samin með allri þeirri vand-
virkni og nákvæmni sem auðið
er, kemur til kasta bókarans
að flokka innkaup og gjöld og
skipa þeim í tilsvarandi bók-
haldsreikninga, svo að unnt
verði að gera réttan samanburð
á rauntölum og hinum áæíl-
uðu. Flokkunin getur verið erf-
itt verk í stóram fyrirtækjum
með margbrotinn rekstur.
Hentug aðferð og mikið notuð
er merkjakerfi í ætt við það,
sem tíðkast í sumum bókasöfn-
um. Við samningu slíks kerfis,
sem byggist á númeraröðun,
verður að kanna rækilega ein-
staka útgjaldaliði, deildaskipt-
ingu og uppbyggingu fyrirtæk-
is, svo að hverjum pósti verði
fundinn sinn staður. Sundur-
liðun verður að takmarka, því
að ella verða nöfn reikninga í
bókhaldinu of mörg. Að hinu
leytinu verður hætta á sóun,
því minni sem eyðsla er betur
skilgreind. í þessu sambandi
má taka ferðakostnað sem
dæmi. Hugsanlegt er að 'ella
hann allan undir eitt númer.
Gagnstæðu mörkin væra að
halda sérstakt númer fyrir
hvern erindreka eða sölumann,
sem ferðaðist á vegum fyrir-
tækisins. Þriðja lieriðin væri svo
að fara þarna elnhvers konar
meðalveg.
Hér er sýnisihom merkja-
kerfis, sem tekur til tveggja
þátta í fjárhagsáiætluninni að
framan. f reynd myndi flokk-
unin þó ná til tnun fleiri liða
en þar voru tald ir upp, svo að
nægilegt aðhald verði tryggt.
Óbeinn
verksmi 1 í jukostnaður
100 — Afleysimgar
101 — Eftirlit
102 — Verkstjiðm
103 — Orka
104 — Ljós og hiti
105 — Vextir
106 — yiðhalícl
107 — Óbein efniskaup
108 — Önnur útgjöld
Sölukisíitnaður
200 — Sölusicrifstofan
201 — Vörak;ynning
202 — Auglýisingar
203 — Laun sölumanna
204 — Ferðfikostnaður
205 — Erlerrdir umboðsmenn
Merkjakerfiinu þarf að beita
þegar á því sttigi, sem kaup era
gerð. Ef viiðeigandi númer er
t.d. skráð á, pöntun vöru eða
þjónustu, urn leið og hún er
send, getur það (númerið)
staðið á retkningnum, þegar
han kemar frá seljanda.
Þannig yrííi því slegið föstu,
hver ábyrgS? ber á útgjaldalið,
áður en 1£1 hans er stofnað.
Þyrfti þá varla að deila um
það síðar, Ihvar á að skuldfæra
hann. Þetta myndi líka létta til
muna viixnu við bókhaldið
sjálft, svo að bókhaldsyfirlit
ættu að g/írta verið tilbúin tím-
anlega. Iwið er mikilvægt at-
riði, því mð slík yfirlit þarf að
bera samnn við fjárhagsáætl-
unina m-“‘ð reglulegu millibili
Gefst þá kostur að lagfæra
rekstur e ða einstakar greinar
hans í tífi ka tíð, ef alvarleg frá-
vik verða frá áætluninni.