Tíminn - 03.04.1971, Blaðsíða 9

Tíminn - 03.04.1971, Blaðsíða 9
LAUGARDAGUR 3. aprfl 1971 TIMINN 9 Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN Pramikvæmdastjóri: Kristján Benediktsson. Kitstjórar: Þórarinn t>órarinsson (áb) Jón Helgason, Lndriðl G Þorsteinsson og I'ómas Karlsson Auglýsingastjóri: Steingrimur Gíslason RiL stjómarskrifstofur i Edduhúsinu, simar 18300 — 18306. Skrií- stofur Bankastræti 7. — Afgreiðslusími 12323. Auglýsingasími: 10523. Aðrar skrifstofur simi 18300. Áskriftargjaid kr 195,00 á mámuði fnnanlands. í lausasölu kr. 12,00 eint. — Prentsm. Edda hf. Uppsögn brezka samn- ingsins og útfærsla í 50 mílur á næsta ári í útvarpsumræðunum um landhelgismálið í fyrrakvöld lögðu ræðumenn stjórnarandstöðunnar einkum áherzlu á tvö atriði: 1. Nauðsyn þess að brezka samningnum verði sagt upp og þannig aflað að nýju einhliða réttar til útfærslu fiskveiðilögsögunnar, án þess að þurfa að hlíta úr- skurði alþjóðadómstólsins í Haag um útfærsluna. 2. Úrslitaþýðingu þess, að útfærsla fiskveiðilögsögunn- ar í 50 sjómílur hafi átt sér stað, áður en hafrétt- arráðstefna Sameinuðu þjóðanna kemur saman fyrri hluta ársins 1973. Málflutningur talsmanna stjórnarflokkanna einkennd- ist hins vegar af loðnum, óákveðnum og tvíræðum yfir- lýsingum um að þeir vildu hvorki hrökkva né stökkva í málinu: 1. Þeir vilja ekki segja brezka samningnum upp. Héldu því samt ekki fram, að hann væri óuppsegjan- legur, þótt ekki væri í honum uppsagnarákvæði. Sögðust þó ekki vilja leggja útfærslu að svo lcomnu fyrir Haag-dómstólinn, en töldu að vaxandi skilning- ur væri á sérstöðu okkar meðal vinveittra þjóða. 2. Þeir vilja ekki færa fiskveiðilögsöguna út fyrr en eftir að hafréttarráðstefnan hefur verið haldin og séð er hver niðurstaða verður á henni. Um fyrra atriðið sagði Ólafur Jóhannesson, formaður Framsóknarflokksins í umræðunum, að margir færustu þjóðréttarfræðingar heims væru þeirrar skoðunar, að alþjóðadómstóllinn myndi ekki eins og sakir standa og hann er skipaður í dag, fallast á að viðurkenna 50 sjó- mílna fiskveiðilandhelgi. Landhelgismálið væri ekki bara lagaspurning. Það væri pólitískt mál. Voldugustu stór- þjóðir væru andsnúnar okkar sjónarmiðum og þegar þannig stæði á yrði valdið stundum réttinum yfirsterk- ara. -Stjórnarflokkamir vilja ekki segja þessum samn- ingum upp og hljóta þá að vilja eiga það undir úrskurði alþjóðadómstólsins hvort sú útfærsla yrði þjóðinni leyfi- leg. Við viljum byggja uppsögn samningsins á lífshags- munum þjóðarinnar og breyttum aðstæðum frá því er «amni.'iigarnir voru gerðir, þ.e.a.s. á brostnum forsend- am. Uví yrði ekki haldið fram að brezki samningurinn ætti að gilda um alla eilífð, enda væri ráð fyrir því gert í uppkasti þjóðréttarnefndar Sameinuðu þjóðanna að slík- um samningi sé hægt að segja upp með hæfilegum fyr- irvara. Um síðara atriðið sagði Ólafur m.a., að því fleiri ríki, sem hefðu ákveðið stærri landhelgi en 12 mílur, áður en ráðstefnan hæfist, því minni líkur væru til þess, að 12 mílna reglan yrði staðfest á ráðstefnunni sem alþjóða- lög. Það er yfirlýst markmið voldugustu stórþjóðanna að lögfesta 12 mílna regluna og áhrif þeirra á ráðstefnunni geta orðið mikil. Því má ekki loka augunum fyrir þeim möguleika, að svo kunni að fara að 12 mílna reglan hljóti þar staðfestingu, en í því falli gæti það haft sína þýðingu að hafa fært út fiskveiðimörkin áður, þar sem ef til vill yrði tekið tillit til þess að rýmri landhelgi, sem komin væri til framkvæmda yrði látin haldast. Hitt er einníg hugsanlegt að ráðstefnunni verði frestað eða ný kölluð saman síðar. Biðin gæti því orðið löng. Það er af þessum ástæðum, sem krafa og kjörorð húsðarinnar ætti nú að vera: Uppsögn brezka samnings- . ins og útfærsla í 50 niilur áður en ráðstefnan hefst. - TK DAVID BENDER, NEW YORK TIMES: f Næst samkomulag um Berlínar- máliö fyrir næstu áramót? j Talsverð bjartsýni ríkjandi, þótt hægt gangi WILLY BRANDT og WILLI STOPH FJÓRVELDIN hófu fyrir um þaS bil ári viðræSur til undir- búnings samkomulags um Vest- ur-Berlín. Háttsettir embættis- menn í Bonn halda nú fram, að eins og sakir standa verði engu um þokað í þessum við- ræðum. Þegar fulltrúar Vesturveld- anna eru spurðir um orsakir þess, að hvorki gengur né rek- ur í viðræðunum, nefna þeir tíðast til ágreininginn um tengsl Vestur-Berlínar og Vest- ur-Þýzkalands. Sovétmenn halda fast við kröfur um að úr þessum tengslum verði dregið, en fulltrúar Vesturveldanna krefjast hins vegar, að Sovét- menn tryggi, að þessi tengsl geti haldizt. Fulltrúar Breta, Bandaríkja- manna og Frakka eru þó alls ekki vonlausir, þrátt fyrir þá erfiðleika, sem við er að etja. Meðal forustumanna Vestur- veldanna virðist meira að segja ríkja furðu mikil bjartsýni. EFTIRFARANDI spurning var um daginn lögð fyrir einn af fulltrúunum, sem tekið hef- ur þátt í viðræðunum: „Næst samkomulag um Ber- lín áður en iýkur?“ „Já,“ svaraði fulltrúinn ákveðinn. „Næst þá samkomulag á þessu ári?“ var næst spurt. „Já, það verður á þessu ári,“ svaraði stjórpmálamaður- inn. Vestur-Berlin er einangruð langt inni í Austur-Þýzkalandi, eða 110 mílur frá landamærum Vestur-Þýzkalands. íbúarnir eru um tvær milljónir. Borgin hefur þó aldrei verið yfirgefin, heldur notið vemdar vestur- veldanna þriggja í tuttugu og fimm ár. Kommúnistar hafa hvað eftir annað reynt að hindra samgöngur til Berlínar, bæði eftir skipaskurðum, á landi og í lofti, en aldrei hef- ur tekizt að koma í veg fyrir þær. SENDIHERRAR stórveld- anna fjögurra, sem sigur báru af hólmi í heimsstyrjöldinni síðari, settust á rökstóla 26. marz í fyrra, í Kleist Park í Berlín, í byggingunni, þar sem sameiginleg hernámsstjórn sig- urvegaranna var til húsa með- an á hinu skammvinna her- námi Þýzkalands stóð. Tilgang- urinn af hálfu Vesturveldanna var að reyna að fá aðstöðu Ber- línar ofurlítið bætta, einkum þó að rýmka um samgöngurn- ar. Fljótlega kom í Ijós, að Rúss- ar höfðu fallizt á viðræðumar í tvennum tilgangi. Vildhafarn ir í Moskvu vildu auðsjáan- lega reyna að draga úr spenn unni í Mið-Evrópu, og var það liður í viðleitninni til að afla Sovétríkjunum þess álits með- al tortrygginna þjóða á þessu svæði, að þau Væru ekki ann- að en friðsamlegur granni. Sovétmenn vildu einnig reyna að treysta aðstöðu Austur- Þýzkalands og afla því aukinn- ar viðurkenningar og virðingar á alþjóða vettvangi. SENDIHERRAR vesturveld- anna þriggja og Sovétríkjanna hafa nú haldið alls 16 fundi síðan viðræðurnar hófust í hinni gráu, dmngalegu bygg- ingu í Kleist Park, og markmið þeirra eru enn óbreytt eftir alla þessa fundi. Hinu verður ekki neitað, að viðleitnin til að tryggja öryggi þýzku ríkjanna tveggja og nýjar kröfur af þeirra hálfu, hafa haft mjög mikil áhrif á viðræðurnar. Full trúar beggja þessara ríkja sýna, að íbúar þeirra hafa öðlazt stórlega aukið sjálfs- öryggi síðast liðið ár, og leggja sig miklu meira fram um að reyna að tryggja ríkishagsmun ina í framtíðinni en raun var á áður. Ríkisstjórn Willys Brandts kanslara í Vestur-Þýzkalandi hefur gert vináttusáttmála við Sovétríkin. En staðfesting þessa samnings er því skilyrði háð, að samið verði um aðstöðu Berlínar á þann hátt, sem hún sættir sig við. Ríkisstjórn Walter Ulbrichts í Austur-Þýzkalandi hefur kraf izt þess, — og ekki með öllu fyrir daufum eyrum að því er virðist, — að Sovétmenn tryggi óskoraðan ákvörðunarrétt rík- isins um flutningaleiðir eftir landinu, og einnig að því er varðar tilvist Vestur-Berlínar inni í því miðju. ÞESSAR kröfur ríkisstjórna beggja þýzku ríkjanna hafa gert samningamönnum fjór- veldanna afar erfitt um vik. Ekki er með neinu móti unnt að hugsa sér neitt samkomulag um Berlínarmálið án þess að ríkisstjórnir beggja þýzku ríkj anna taki þátt í undirbúningi þess og samþykki það að lok- um. Fulltrúum vesturveldanna í samningaumleitununum am Berlín og áhugasömum helma- mönnum, sem fylgzt hafa með gangi mála, ber saman um, að viðræðumar hafi alls ekki ver- ið árangurslausar. f fyrstunni voru aðilar aðeins að þreifa fyrir sér um möguleika, en þegar fram í sótti varð sú breyting á, að öllum fjórurn kom saman um, að nefna fund ina „samningaviðræður". Full- trúar vesturveldanna lögðu fram álitsgerð sem grundvöll að frekari viðræðum 18. febrú- ar, og fulltrúi Sovétrikjar.na veitti álitsgerðinni viðtöku. Svo sagði fróður maður, sem hefur góða aðstöðu til að fylgjast með gangi mála, að samninga- viðræðunum hefði ekkert núð að síðan þetta gerðist. En flýtti sér að bæta við: „Kyrr- staða er eitt og ógöngur allt annað.“ STAÐIÐ hefur á tveimur atriðum. eða rétti vesturveld- anna til samgangna við Beriín og áframhaldandi nærveru vest ur-þýzkra yfirvalda í Beriín. Fulltrúar vesturveldanna segjast ekki taka í mál að reyna að gera vald Bonn-stjórn arinnar minna áberandi fyrri en að Sovétmenn hafi lagt fram tryggingu fynr hindrun- arlausum og frjálsum aðgangi vestrænna manna að Vestur- Berlín. Fulltrúar Sovétrikj- anna og Austur-Þýzkalands segja hins vegar, að þeir taki ekki í mál að tryggja friálsan aðgang fyrri en að komið hafi verið í veg fyrir „ólöglega" til- vist vestur-þýzkra stjórnar- valda og stjórnmála í Vestur- Berlín. Vestrænum embættismanni fórust þannig orð um þetta atriði: Eins og sakir standa takast aðilar allharkalega á um að- stöðuna. Lausnin er fólgin í tilslökunum af beggja hálfu, og að áliti okkar vestrænna stiómmálamanna getur ekki orðið um neina tilslökun að ræða, nema að undangenginni grundvallarákvörðun í stjóm- málum af hálfu Sovétmanna. Við eigum hlns vegar ekki von á, að slík ákvörðun verði tekin fyrri en drjúgum tíma eftir að flokksþingi Kommún- I istaflokks Sovétríkjanna er lok- Í ið.“ f

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.