Tíminn - 29.05.1971, Blaðsíða 9

LAUGARDAGUR 29. maí 1971
TIMINN
9
Útgefancfi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastiórl: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb), Jón Helgason, Indriði G. Þorsteinsson og
Tómas Karlsson. Auglýsingastjóri: Steingrímur Gíslason. Rit-
stjómarskriístofur 1 Edduhúsinu, símar 18300 — 18306. Skrif-
stolur Bankastræti 7. — Afgreiðslusími 12323. Auglýsingasími:
10523. Aðrar skrifstofur sími 18300. Áákriftargjald kr 195,00
á mánuði innanlands. 1 lausasölu kr. 12,00 eint. — Prentsm
Edda hí.
Ríkisstjórnin eignast
bandamann
ÞaS fór eins og vænta mátti, að Alþýðubandalagið
hætti að beina geiri sínum aðallega gegn ríkisstjórn-
inni og stjómarflokkunum, þegar drægi að lokaþætti
kosningabaráttunnar, heldur gengi í lið með þeim gegn
Framsóknarflokknum. Forvígismenn Alþýðubandalags-
ins gera sér ljóst, að Framsóknarflokkurinn er eini
stjórnarandstöðuflokkurinn, sem nýtur vaxandi trausts
og fylgis. Afbrýðisemin yfir því gerir Alþýðubandalagið
nú, eins og svo oft áður, að bandamanni stjórnarflokk-
anna.
Til að staðfesta þetta bræðralag hefur Alþýðubanda-
lagið nú gefið út sérstakt blað, sem er dreift í öll hús
í Reykjavík. Blað þetta er nær eingöngu helgað áróðri
gegn Framsóknarflokknum. Lengsta grein þess fjallar
um landhelgismálið, en þar er ekki verið að deila á
núverandi undanhaldsstefnu stjórnarflokkanna í land-
helgismálinu, heldur er ætlunin að gefa í skyn, að Her-
mann Jónasson hafi ætlað að svíkja í landhelgismálinu
1958 og reka Lúðvík Jósefsson úr ríkisstjórninni.
Það er alkunnugt, að vorið 1958 var verúlegur
ágreiningur innan vinstri stjómarinnar um 12 mílría út-
færsluna milli Alþýðubandalagsins og Alþýðuflokksins.
Sjálfstæðisflokkurinn vissi um þennan ágreining og
hugðist notfæra sér hann til að fella stjórnina. í Al-
þýðubandalaginu voru sterk öfl undir forustu Þjóðvilja-
klíkunnar svonefndu, sem frá upphafi voru andvíg
vinstri stjóm, og vildu gjaman nota þennan ágreining
tíl að feUa hana. í Alþýðuflokknum vora líka öfl undir
forastu Guðmundar í. Guðmundssonar, sem voru and-
víg stjóminni og vildu einnig nota landhelgismálið til
að fella hana. Staða Framsóknarflokksins var sú að hann
þurfti hér að reyna að miðla málum á þann veg, að tólf
mílna útfærslan yrði ekki stöðvuð. Það tókst eftir langt
og strangt samningaþjark. í þeirri lausn, sem náðist og
tryggði útfærsluna, áttu ráðherrar Framsóknarflokksins
meginþátt.
Það, sem Þjóðviljinn og Alþýðubandalagið eiga
við í dylgjum sínum um Hermann Jónasson, er það,
að hann neitaði á tímabili, að útfærslureglugerðin
yrði gefin út og sagðist heldur biðjast lausnar fyrir
stjórnina. Ástæðan var sú, að á þeim tíma naut
reglugerðin aðeins stuðnings Framsóknarflokksins og
Alþýðubandalagsins, sem voru í minnihluta á Al-
þingi. Það hefur verið og er afstaða Framsóknar-
flokksins, að ekki eigi að gefa út reglugerðir eða
bráðabirgðalög, nema fyrir því sé vilji meirihluta
þings. Sú ákveðna afstaða Hermanns Jónassonar, að
annað hvort yrði stjórnin að víkja eða þingmeiri-
hluti að fást fyrir útfærslureglugerðinni, átti að lok-
um meginþátt í því, að Alþýðuflokkurinn og Alþýðu-
bandalagið urðu sammála um meðalveg, er tryggði
tólf mílna útfærsluna.
Þau vinnubrögð kommúnista að reyna að búa til úr
þessum atburði „stóra bombu“, sem á að beina gegn
Framsóknarflokknum, ber þess augljósan vott, að þeir
stjórnast nú meira af taumlausri afbrýðissemi í garð
Framsóknarmanna en áhuga á því að vinna gegn undan-
haldsstefnu stjórnarflokkanna í landhelgismálinu.
Kommúnistar finna að þjóðin treystir Framsóknarmönn-
um þar margfallt betur til forsællar forustu en þeim.
En sú tiltrú Framsóknarmanna mun ekki minnka við
upprifjun á því, að Framsóknarflokkurinn hafði megin-
forustu um það samkomulag, sem tryggði tólf mílna út-
færsluna 1958. Þ.Þ.
COLIN RENFREW, PRÓFESSOR í SHEFFIELD:
Frummenning Evrópu er miklu
eldri en álitiö hefur verið
Nýjar rannsóknaraðferðir breyta eldri sögukenningum
SKILNINGUR okkar á for-
tíðinni, og frumskeiði manns-
ins er að taka miklum breyt-
ingum. Þær gjörbrcyta hug-
myndum okkar um gamla
heiminn áður en sögur hófust
og við lítum á „villimennina"
í nýju Ijósi og virðum þá
meira en áður.
Gert hefur verið ráð fyrir,
að fyrstu steingrafirnar
hafi verið reistar og málm-
vinnsla hafizt fyrir áhrif, sem
borizt hafi til Evrópu frá
löndunum fyrir botni Miðjarð-
arhafsins. Nú lítur allt í einu
út fyrir, að eirvinnslan kunni
að hafa átt sjálfstæð upptök í
Evrópu. Nú er komið í ljós,
að elztu byggingar í Evrópu,
steingrafirnar fornu, eru
nokkrum öldum eldri en pýra-
mídarnir í Egyptalandi. Tákn-
ræn minnismerki voru reist í
Evrópu mörgum öldum áður
en minnismerkin í Egypta-
landi og Mesopotamíu voru
reist, sem lengst af hafa verið
talin fyrirrennarar þeirra og
“ fyrirmynáir. P*
fMI , ]• 4 Pií js»?<
VIÐ könnun a ferli manhsms
áður en sögur hófust hefur
lengst af verið gengið út frá
þeirri trú, að allar mikilvæg-
ar framfarir hafi átt upptök
sín í löndunum við austan-
vert Miðjarðarhaf. Gengið var
til dæmis út frá því sem
gefnu, að pýramídarnir væru
eldri en fyrstu steingrafirnar
í norðanverðri og vestanverðri
Evrópu.
Fornleifafræðingar voru
ekki í neinum vafa um, að við
byggingu hinna miklu graf-
hvelfinga, svo sem New
Grange á írlandi og við Ante-
quera á Spáni, hefði gætt
áhrifa byggingartækni og trúar
legrar mótunar frá löndum við
austanvert Miðjarðarhafið. En
fyrir fimm árum vaknaði fyrsti
grunurinn um, að þessi ein-
falda en útbreidda skoðun
kynni að vera röng. Fornleifa-
fundir á Spáni, þar sem áhrif
að austan áttu að koma fram,
og við austanvert Miðjarðar-
haf, þar sem uppsprettan átti
að vera, vöktu efa um rétt-
mæti fyrri ályktana.
STAÐFESTING þessara efa-
semda er nú fengin úr mjög
óvæntum stað. Hún fékkst við
athugun á kyrkingslegum en
mjög gömlum trjám hátt uppi
í Hvítufjöllum í Kaliforníu.
Árhringarnir í hinum ótrúlega
langlífu furutrjám í Kaliforníu
hafa verið notaðir til að sann-
reyna áreiðanleika aldurs'grein
ingar með athugun á geisla-
virku kolefni.
Athugun á geislavirku kol-
efni er nú helzta aðferðin til
tímatalsákvarðanr áður en sög-
ur hófust. Forsaga Evi-ópu er
timasett með bessum hætti. At-
hugun á árhringunum í furu-
trjánum í Kaliforníu veldur
hví. að aldurrákvörðun m ð at-
hugunum á geislvirku kolefni
veriur að fara fram með allt

s L.S& •
• i- ■ *' vi*i
m
STONEHENGE
öðrum hætti en tíðkað hefur
verið til þessa. Þetta gjörbreyt
ir hugmyndum um tímatal
áður en sögur hófust.
ÁRHRINGARNIR sýna ár-
legan vöxt trésins. C. W.
Ferguson kennara við Arizona-
háskóla hefur tekizt að rekja
sig^aftur allt til 5000 fyrir
Krist, með því að telja ár-
hTirigána bæði í lifandi trjám
og dauðum. Athugun á geisla-
virku kolefni hcfur jafn-
framt verið gerð á viði úr
trjánum. Aldursákvörðunum
með kolefnisathuguninni og
árhringunum ber ekki saman,
sem þó ætti að vera, ef álykt-
anir af kolefnisathuguninni
væru réttar. Þama gafst ein-
mitt ágætt tækifæri til að leið
rétta fyrri aðferði við aldurs-
greiningu með athugun á geilsa
virku kolefni.
H. E. Suess háskólakennari
frá La Jolla í Kaliforníu hef-
ur samið skrá, sem nota má
hvar sem er í heiminum til
leiðréttinga á aldursákvörðun
með athugunum á geislavirku
kolefni. Þessa ágætu aðferð
má nota í Evrópu, og hún gjör
breytir hinum útbreiddu ald-
urshugmyndum.
MEÐ hinni nýju aðferð verð
ur aldur þess, sem er frá því
1500 fyrir Krist eða eldra,
mun meiri en áður var álitið
og getur þar munað allt að sjö
öldum. Þetta breytir ekki ald-
ursákvörðunum i Egyptalandi
eða öðrum löndum við austan-
vert Miðjarðarhaf, enda verð-
ur þar komið við tímatali sam
kvæmt hinni fornu menningu,
og athugun á geislavirku kol-
efni þarf ekk: til.
Útkoman úr dæminu verður
því sú, að aldur pýramidanna
er óbreyttur frá því, sem álitið
hefur verið, en allar tíma-
ákvarðanir í Evrópu færast um
nokkrar aldir aftur i tímann.
Samkvæmt hinu breytta
tímatali reynast steingrafirnar
í Evrópu heldur eldri en frá
því um 3000 fyrir Krist. Aldur
pýramídann. er auðvitað
óbreyttur, eða frá því um 2500
fyrir Krist. Eftirmyndirnar í
Evrópu reynast því til muna
eldri en fyrirmyndirnar eystra.
MEÐ þessu er eldri hug-
myndum um dreifingu menn-
ingarinnar frá austanverðu
Miðjarðarhafi til Evrópu ger-
samlega kollvarpað. Áður
höfð i aðeins sárafáir fornleifa
fræðingar grun um, að skap-
andi frumleiki íbúanna í
Evrópu áður en sögur hófust
væri vanmetinn. Nú sjáum við
svart á hvítu, að afrek þeirra
voru engu síður eftirtektar
verð en afrek Sumeranna í
Egyptalandi.
Við sænnfærumst nú um, að
bændur á Balkanskaga bræddu
kopar og mótuðu úr honum
nytsöm tæki að minnsta kosti
4000 árum fyrir Krists fæð-
ingu, ef ekki fyrr. Steinaldar-
bændur vestur í álfunni hlóðu
um svipað leyti sameiginleg
grafhýsi úr feiknastórum
björgum. Byggð voru á Möltu
mikil steinmusteri, sem enn
standa, meðan hleðslusteinn
úr þurrkuðum leir var enn
notaður í musterin I löndunum
við austanvert Miðjarðarhafið.
OKKUR hér í Englandi hef-
ur lengst af verið talin trú um
að Stonehenge, hið aldna hof
okkar og sólarathugunarstöð,
hafi verið reist með aðstoð
snjallra meistara frá Mycenae.
hinni fornu menningarmiðstöð
í Grikklandi, um það bil 1500
árum fyrir Krists burð. Nú sjá
um við hins vegar. að búið var
að reisa Stonehenge og endur
reisa nokkrum sinnum á all-
mörgum öldum, nokkru áður
en menningi: frá Mycenae tók
að breiðast út um Grikkland.
Hugmyndaauðgi og sköpunar
hæfni villamapnanna, sem
bjuggu í Evrópn áður en sög-
ur hófust, reynist allt í einu
miklu meiri en nokkurn hafði
órað fyrir.
Sögu Evrópu, áður en skráð
ar heimildir komu 'il, verður
mcð öðrum orðum að endur
skoða frá rótum. Varpa verð ti
fyrir borð kenningunni um
dreifingu menningarinnar vesv-
ur á bóginn og meta hina
öldnu forfeður okkar miklu
meira en áður, þessa snjöllu
og skapandi villim''nn, sem
hlóðu grafhýsi og musteri úr
steini mörgum öldum áður en
pýramídarnir í Egyptalandi
voru reistir.