Tíminn - 01.12.1971, Page 8

TIMINN MIÐVIKUDAGUR 1. desember 1971
ímblöð - Ferhend smákvæði
Ný Ijóðabók eftir Hannes Pétursson gefin út af Helgafeili
Allir, sem ljóðum unna
hljóta atS rétta hönd eftir þess-
ari nýju bók með eftirvænt-
in?u og fögnuði. Reynsla af
áðurútgefnum ljóðmælum
þessa höfundar tryggir það.
Fyrri ljóðabækurnar eru:
Kvæði 1955 og endurskoðuð út-
gáfa þeirra 1967. f sumardöl-
um 1959. Stundir ög staðir 1962
og Innlönd 1968.
Bókarheitið Rímblöð er við-
kunnanlega yfirlætislaust og
felur í sér, að höfundurinn hef
ir lagt það á sig að gæða kvæð
in samhljómi stuðla og ríms,
en sá samhljómur eykur ljóð-
töfra stórlega. Hljómlistin, sem
býr f stuðlum og rimi marg-
faldar skil kvæða ó efni og
geymdir í minni.
Undirheitið Ferhend smá-
kvæði gefur til kynna, að skáld
ið taki tillit til hraðans, sem
nútímafólk vill geta haft á,
við lestur ljóða sem annað.
Auk þess vita allir skynibom-
ir menn að listgildi fer ekki
eftir ummáli. Á sviði listanna
hefir löngum hið fyrirferðar
litla vinninginn.
Bókinni skiptir skáldið i
sex hluta. Allt er miðað við
að hún verði sem skilmerkileg
ust, ef ekki í svörum, þá í
spum.
„Um lífið er það, sem ég
þrái að frétta,“ segir höf. í
kvæðinu Lestur. Þetta þrá
sennilega allir, — líka þótt
asi sé á þeim. Svör era mikils-
verð, en einnig mikilvægt að
spurt sé viturlega.
Það er margt um lifið að
frétta f þessari bók, — og
mörg spurning að auki, sem
nálgast svar.
Hugmyndaríki er mikið í
bókinni og fjölbreytt. í
mörgum kvæðanna er brugðið
upp myndum, sem höfða þráð
beint sjálfar — án útskýringa
í orðum — til sjónskilnings les-
andans og eru langri rökræðu
frjórri og áhrifameiri.
Sum kvæðin era spcglar —
önnur eins og safngler.
Kvæðin eru svo stutt, en
yfirleitt efnismikil, að skáld
ið hefir gengið undir þrek-
raunir bæði við að forðast hið
hjákvæmilega og liafa ekkert
vansagt til skaða. Þau era unn-
in verk með virðulegri
áreynslu. Smíðisgripir gerðir
af miklum hagleik og ráðnum
huga, en engu handahófi.
Margar tóntegundir heyrast
í kvæðunum allt frá kaldhæðn-
inni í frásögninni um klárinn,
sem lagðist á kórgluggann
„glaseygður mjög“, — og til
hins undur hjartnæma kvæð-
is: Þegar þið eruð nálægt, sem
lýkur með þessum orðum:
i
„Þið sofið, — á sæng ykkar
breiði
ég sumar og stjörnur og ljóð."
Eitt hið myndræna kvæði er:
Úr minnisblöðuin tunglfara:
„Við sigldum frá söndum
tunglsins
Svört var festingin þar.
Og stefndum heim aftur hingað.
Hve hægt okkur áfram bar!
Fögur fannst jnéj; Jþá Jörðin.
Hún framundan bláleit skein
rétt eins og daggardropi
dottinn af fjarlægri grein.“
Ffnt er í sakirnar farið, en
eigi að síður rúmt um hugsun-
ina í kvæðinu Upplestur („Rím
blöð um menn og afskorin
blóm“):
„Ég lauk upp bók og las um
stund fyrir blómin
lét þeim í té þá heimsskoðun
sem við notum
markmið okkar í vísindum,
tækni og trú.
Ég tíndi það fram vandlega,
hækkaði róminn
við helstu staði, visku sem
þyngst hefur vegið.
Ég vildi skýra hvað við erum
að hugsa
og hvert er stefnt. Að síðustu
sagði ég lágt.
„Þið sjáið að hér er hvergi
neitt undan dregið.“
Á borðinu stóðu blómin og
tókst ekki að dylja
bros undir lestrinum, góðlegt.
Og nú hefur kvöldað.
Þau sofa — komin úr sömu
• stefnu og við
frá sama guði, einum
sköpunarvilja.“
Fallegur er Skeiðfákur —
og varla verður betur en þar
lýst áhrifum sprettsins á vask-
an drengsnáða, sem hleypir
skeiðgamminum -út hagann
um beinan veg“. Þetta er
sannarlega kvæði handa hesta-
mönnum, því þarna er unaðc-
stundin, sem þeir leita að.
Kvæðið Norðurströnd er á
'iessa ’eið:
Hannes Pétursson.
um f jörðinn og blik í
ánum.
íílærinn er saltur. Hjá
rekatrjánum
lognaldan svaf í sölvum og
þangi.
Sólskin. Ég var einn á gangi.
Brimill úvfldist á blökkum
hleinum.
Haain bærðist ekki Og fast hjá
úr leynum
fékk ég örstund í augum hans
grunað
öldunnar mýkt og djúpsins
unað.“
Hvaða norðurstrandabúi fagn
ar ekki svona skáldskap, —
svona lifandi listaverki?
Eitt af því, sem gefur þess-
ari Ijóðabók mikið gildi í
mínum augum, er hve hún er
heilbrigðisleg, — laus við sál-
sýki. Sjónarsviðið í henni er
heimurinn allur með „blóðugar
hendur bróður þíns“ — og
manninn á brúnni: .,
„Báturinn undir og fiskar í slýi.
Árvatnið nær
ekki andanum við bakkann".
Samt er engin örvilnun
af skáldsins hálfu eða skelfing-
arapphrópanir vegna mann-
kynsins, heldur karlmannlegt
jafnvægi skýrrar og undan-
bragðalausrar hugsunar um
staðreyndir.
í bókinni er sterkur þjóð-
ræknisandi og heimastöðva-
kærleikur, sem hver maður
þarfnast til þess að geta notið
stundar sinnar og verið sam-
félagshæfur.
Seinasta kvæði bókarinnar
er: ísland
„Minn staður er hér,
þar sem Evrópa endar
og auðnir hnattarins taka við.
Eldgröf í sæ, með ísgráan
múrinn
á aðra hlið.
örlagastaður, sem stundimar
markar.
Hér stendur rótum í gleði og
sorg
mitt sveitamannslíf, mín
hálfgildings hugsun
í hálfgildings borg
og er viðspyrna, farg; Það
fellur hér saman —
flækjuleg reynsla. Hvort nýtist
hún mér
til fullnaðarsöngva? Útmörk.
Evrópa
endar hér.“
Sá. sem betta kveður, kann
að lesa á kort nútímans —, og
finnur drengilega til ábyrgðar
sem íslendingur.
Karl Kristjáusson.
CREME J
Notið sýrðan rjóma sem ídýfu með
söxuðu grcenmeti í stað t. d.
mayonnaise.
MJÖLKURSAMSALAN í REYKJAVIK
t CRÉME
í FRAICHE
óMeð ávöxtum í eftirétti
Blandið smátt skornum ávöxtum og sýrð-
um rjóma í ábcetisglös. Frískandi eftir-
réttur, sem strax nœr hylli fjölskyldunnar.
MJÓLKURSAMSALAN i REYKJAVÍK

1 CREME
! FRAICHE
s
i o
2
mosa
Cocktailsósa: dl af tómatsósu í dós af sjrðum
rjóma.
Sinnepssósa. 2 msk af sinnepi í dós af sjrðum
rjóma.
Gott með fiski, pylsum, hamborgurum, steiktu
kjöti, kjúklingum, kryudsíld, humar, rcekju o.fl.
MJÓLKURSAMSALAN i REYKJAVÍK