Tíminn - 09.06.1972, Blaðsíða 9

Föstudagur 9. júni 1972.
TÍMINN
Útgefandi: Fra*msóknarflokkurinn
g;:|:|:;:Framkvæmdastjöri: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: Þór-;^;
arinn Þórarinsson (ábm.), Jón Helgason, Tómas Karlsson,;!;!;!;!;!;:
SH;;; Andrés Kristjánsson (ritstjórn Sunnudagsbla&s Timans ).!£££!
Auglýsingastjóri: Steingrimur Gislasoni, ■ Ritstjórnarskrif-
stofur I Edduhúsinu við Lindargötu, sfmar 18300-18306^:;:;:;:;:
;;;;;;;;;;; Skrifstofur i Bankastræti 7 — afgreiöslusími 12323 — auglýs-!;;;;;;;;;;
;!$;;;;;; ingasimi 19523. Aörar skrifstofur:simi 18300. Askriftargjald!;;;!;;;;;!;
225 krónur á mánuöi innan lands, i lausasöiu 15 krónur ein-j!;!;!;!;!;
takiö. Bla&aprent h.f.
Hækkun tryggingabóta
Rikisstjórnin hefur ákveðið að allar bætur
almannatrygginga, nema fjölskyldubætur og
fæðingarstyrkur, skuli hæidca um 12% um
næstumánaðamót. Hefur Tryggingamálaráðu-
neytið gefið út reglugerð þessu til staðfest-
ingar.
Skv. almannatryggingalögunum ber að
hækka lifeyrisgreiðslur almannatrygginga
innan sex mánaða frá þvi að breytingar hafa
átt sér stað á almennu verkamannakaupi.
Þannig hefði þessi hækkun tryggingabótanna
mátt dragast i sex mánuði. Rikisstjórnin taldi
hins vegar sjálfsagt að aldraðir og öryrkjar
fengju strax verðlagsbætur.
I lögunum er ekki skylda að hækka tekju-
tryggingu þá fyrir öryrkja og aldraða um leið
og verðlagsbætur eru greiddar á áðrar bætur. 1
lögunum er hins vegar heimild tií að gera slikt
og rikisstjórnin hefur nú ákveðið að nota þá
heimild. Frá og með 1. júli verður tekjutrygg-
ingin fyrir einstakling 11.200.- krónur á mánuði
eða rúmar 20 þús. kr.á mánuði fyrir hjón.
Þótt allir stjórnmálaflokkar hafi stutt laga-
setninguna um tekjutryggingu aldraðra og
öryrkja og hún hafi verið samþykkt einróma á
Alþingi, hefur siðan komið fram nokkur gagn-
rýni á tekjutrygginguna i Morgunblaðinu og
talið að hún ali á leti og ómennsku aldraðra og
sé hæpið skref, þvi að þeir, sem njóti annarra
tekna, fái, ekki á sama hátt og aðrir rétt til
tekjutryggingar.
Tryggingaráðherra hefur svarað þessari
gagnrýni þessum orðum:
,,Ég vil leggja áherzlu á, að tekjutryggingin
er sérstaklega mikilvæg þeim öldruðum og ör-
yrkjum, sem engan aðgang eiga að atvinnu-
tekjum eða öðrum framfærslulifeyri. Elli- og
örorkulifeyrir var smánarlega lágur hér á
landi áður en tekjutryggingin var tekin upp,
þannig, að það var i raun og veru ekki nokkur
leið fyrir aldraða eða öryrkja að lifa af þessum
lifeyrisbótum. Auðvitað er svo sem betur fer
nokkur fjöldi þessa fólks, sem ýmist getur
unnið eða fengið einhverjar greiðslur úr lif-
eyrissjóðum. En ætið er hætta á þvi, i svo-
nefndum velferðarþjóðfélögum, að stórir hóp-
ar fólks verði hreinlega útundan, vegna þess að
þeir eiga sér engan félagslegan bakhjarl, enga
ættingja eða enga vini til að leita stuðnings hjá.
Þessu fólki er tekjutryggingin bein lifsnauð-
syn, en það var áður dæmt til þess að draga
fram lifið á smánargreiðslum. — Ég tel það
rangt viðhorf, að lita þannig á, að gengið sé á
rétt annarra með þvi að gera ráð fyrir tekju-
tryggingu. í þessu er fólgin- hugsunarháttur
markaðsþjóðfélagsins, sem er félagshyggju-
mönnum ekki sæmandi”.
Þessi ákvörðun rikisstjórnarinnar að láta
hækkun lifeyris aldraðra og öryrkja koma til
framkvæmda strax um næstu mánaðamót mun
kosta rikissjóð um 200 milljónir króna á þessu
ári. Á fjárlögum var gert ráð fyrir 100 milljón
króna verðlagsbótum á bætur trygginganna á
þessu ári. Verður þvi að útvega 100 milljónir i
viðbót til að standa undir þessum útgjöldum.TK.
Richard Gott:
Erfiðieikar steðja að
stjórn Allendes í Chile
Kommúnistar eru taldir hafa hug á samvinnu
við kristilega demókrata
Helzt frá kröfugöngu „tómu skaftpottanna” 1 desember f vetur I Santiago.
STJÓRNMALAKREPPUR i
Chile svara til stjónarbyltinga
hersins i öörum rikjum Suöur-
Ameriku. Þær skella á meö
nálega reglulegu millibili, og'
ráðandi menn i landinu taka
þær afar alvarlega, en þegar
umsvifin eru um garö gengin
og kyrrir aö nýju, kemur
venjulega i ljós, aö engar stór-
vægilegar breytingar hafa orö
ið.
Ein slik stjórnmálakreppa
rikir nú i Chile. Hún leiðir að
visu skýrt i ljós hindranir á
leið Chile-búa til sósialisma,
en ekki þarf þó að vera um aö
ræöa lokaátök, sem stöövi þá
tilraun fyrir fullt og allt.
Hinu verður þó ekki neitaö,
að þessi stjórnmálakreppa er
alvarlegri en flestar aörar
eins og á stendur, þar sem hún
leiðir i ljós deilur milli
kommúnista og sósíalista, en
þeir eru öflugustu stuönings-
flokkar rikisstjórnar
Salvadors Allende forseta.
Átökin eru ennfremur til-
finnanleg. af þeim ástæðum,
að almenn óánægja rikir
vegna vöruskorts og truflana,
sem eru óhjákvæmilegar af-
leiöingar af umbyltingum og
endurmótun efnahagslifsins i
landinu.
HINN12. mai siðastliðinn var
farið i óleyfilega kröfugöngu i
borginni Concepcion i suður-
hluta rikissins. Sú deild lög-
reglunnar i Chile, sem keim
ber af hernum og nefnd er
„Grupo Movil”, sundraði
þessari kröfugöngu, háskóla-
stúdent beið bana i átökunum
og margirurðu fyrir alvarleg-
um meiðslum.
Chile er að þvi leyti frá-
brugðið öðrum Suður-Amer-
ikurikjum, að slik átök eru
sjaldgæf þar i landi og hefðu
komið sérhverri rikisstjórn i
nokkur vandræði. Nú stendur
svo á, að eitt af kosningalof-
orðum fylgismanna rikis-
stjórnarinnar var einmitt að
leysa „Grupo Movil” upp, og
það hefði átt aö vera um garö
gengið.
FLESTIR munu kannast viö
„kröfugöngu tómu skaft-
pottanna” i Santiago i des-
ember i vetur, þegar hús-
mæður úr miðstéttunum
fylktu liði til mótmæla gegn
ráðstöfunum rikisstjórnar-
innar. Stuöningsmenn Alþýðu-
einingarinnar hafa siðan veriö
fjölorðar um áhyggjur sinar af
endurvakningu fasismans i
Chile.
Nokkurrar nazistahneigðar
hefir óneitanlega gætt i stjórn-
málum Chile um langt skeið,
og sumar rætur kristilega
demokrataflokksins, sem er
fjölmennasti flokkurinn i
landinu og nú i stjórnarand-
stöðu, sækja næringu i heim-
speki falangista. Ennfremur
eru allmargir vopnaðir hópar
að starfi yzt til hægri, en mest
kveður að samtökum, sem
kenna sig viö „fööurland og
frelsi”.
ÞAÐ er álit margra, bæði
stuðningsmanna rikis-
stjórnarinnar og þeirra, sem
standa lengra til vinstri, að
ekki megi láta óátalið, að
stjórnarandstæöingar efni til
mótmælagangna I tima og .
ótlma. Sú starfsemi hljóti að
styrkja andstöðuna gegn
Alþýðueiningunni og lami
óhjákvæmilega baráttukjark
stuöningsmanna stjórnar-
innar þegar til lengdar láti.
Louis Corvalan ritari
kommúnistaflokksins sagði
berum orðum i vetur, að sam-
tökum fasista ætti ekki að lið-
ast aö efna til hópgangna á al-
mannafæri. Stjórnendur bæöi
kommúnistaflokksins og
Alþýðueiningarinnar hafa
hins vegar framfylgt eðlileg-
um lögum siöan, og stjórnar-
andstæðingar hafa farið i
kröfugöngur viðs vegar ■ um
landiö, eins og stjórnarskrá
Chile heimilar. Þar hafa
kristilegir demokratar og
fylgismenn Patria y Lobertad
gengiö hlið við hliö.
STJÓRNENDUR kristilega
demokrataflokksins i Con-
cepcion fóru I byrjun mai
fram á við fylkisstjórann, sem
er kommúnisti, að þeim
leyföist að efna til kröfugöngu.
Leyfið var veitt. Valdhafarnir
höfðu hins vegar ekki gætt
þess, að Concepcion er einmitt
aðalbækistöð byltingarafl-
anna i Chile. Þar eru höfuö-
stöðvar Byltingarhreyfingar
vinstri aflanna (MIR), og
deildir flestra stjórnmála-
flokkanna, sem að Alþýðu-
einingunni standa, eru rót-
tækari þar en annars staöar i
landinu.
MIR er ekki aðili að Alþýðu-
einingunni, en forráðamenn
samtakanna: voru eigi að
siöurstaðráðnir i að „liöa ekki
fasistum að leggja götur
Concepcion undir sig”. Þeir
fóru þvi einnig fram á að fá að
efna til kröfugöngu sama dag
og kristilegir domokratar, og
allir stuðningsflokkar Alþýðu-
einingarinnar ákváðu að vera
með, að undanteknum
kommúnistaflokknum.
Fylkisstjóri kommúnista
synjaði um leyfiö, en þegar á
daginn kom, að vinstrimenn
höfðu I hyggju að efna til
kröfugöngu, hvað sem öllum
leyfum liði, bannaði Allende
forseti allar kröfugöngur i
Concepcion þennan tiltekna
dag. En þessi ákvörðun var of
seint fram komin. Vinstri-
menn og hægri fylktu báöir liði
á götunum 12. mal, og
lögreglan sundraöi kröfu-
göngunum með þeim hörmu-
legu afleiðingum, sem áður er
lýst.
SAMSTUNDIS sauö upp úr i
öllum leyndum deilum innan
flokkasamsteypunnar, sem að
rikisstjórninni stendur.
Kommúnistar stóöu einir sér i
Concepcion. Forustu annarra
stjórnmálaf lokka annars
staðar i landinu greindi á viö
stjórnendur flokksdeildanna i
Concepcion, og var andstæð
ákvöröun þeirra og athöfnum,
en ágreiningurinn innan rikis-
stjórnarinnar var orðinn lýð-
um ljós.
A yfirborðinu er ágrein-
ingurinn illvigastur milli
kommúnistaflokksins og MIR.
Kommúnistar úthúða öfga-
mönnum til hægri og vinstri i
sömu andránni. Þeir aöilar
innan Alþýðueiningarinnar
eru að mörgu leyti sama
sinnis og MIR, svo sem sósial-
istar, MAPU og kristilegir
vinstri menn. MIR og kristi-
legir vinstri menn sameinast
um frambjóöendur i kosning-
um, sem fram fara i verka-
lýösfélögunum um þessar
mundir, og MIR og MAPU
hafa starfaö saman meðal
bænda.
LEIÐTOGI MAPU, Rodrigo
Ambrosio, fórst I bilslysí seint
i mai, og er þvi nokkuð á huldu
um framtiö samtaka þessara
kristilegumarxistaen ljóst er
þó, að MAPU, kristilegir
vinstrimenn og sósialistar búa
sig undir einhvers konar átök
við kommúnista. Siðustu
helgina i mai voru forustu-
menn þessara samtaka á
leynifundum, þar sem ráðgazt
var um, meö hverjum hætti
þeim mætti takast að auka
einingu sina og vinsældir um
leið.
Enginn efi leikur á, að
kommúnistar hafa mikinn hug
á að ná einhvers konar sam-
vinnu við kristilega
demokrata. Þeir gæta þess til
dæmis vendilega að setja
fasistastimpilinn ekki á alla
andstæðinga núverandi rikis-
stjórnar. Sósialistar eru aftur
á móti þeirrar skoðunar, að
hvers konar samvinna viö
kristilega demokrata hlyti aö
hægja framvindu byltingar-
innar.
Framhald á bls. 19,