Tíminn - 24.10.1972, Qupperneq 3

Þriftjudagur 24 október 1972
TÍMINN
3
Kosningasamstarf í
stað sameiningar
Á flokks|)iugi Alþýftuflokks-
ius var þaft samþykkt að til-
lögu Gylfa 1J. Gislasonar, aft
fresta sameiningu Alþýftu-
flokksins vift Samtök frjáls-
lyndra óg vinstri inanna fram
á næsta kjörtímabil en stefna
aft kosningabandalagi þessara
flokka vift næstu kosningar.
Alþýftuflokkurinn mun þvi
starfa áfram. hvaft sem sam-
starfi viö Samtökin liftur og
þau þá aft sjálfsögftu einnig.
Um vandkvæfti á sam-
einingu flokkanna sagfti Gylfi
m. a.:
„Stefna nýs flokks er jafnan
v a n d m ó t u ft. m a r g s k o n a r
skipulagshættir koma til
greina, ekki hvaft sizt vegna
þess, aft liuginyndir hafa verift
uppi um þaft hér á landi og
aniiars staftar, t.d. meftal
ungs l'ólks, aft þaft skipulag,
sem tiftkazt hefur á stjórn-
niálaf lokkum i lýftræftis-
l ikjum, sé aft ýmsu leyti orftift
úrelt og ekki lengur i sam-
ræmi vift nútima þjóftfélags-
lia'tti. I>ess vegna urftu vift-
ræftuuefndirnar sammála um,
aft mifta skuli framkvæmd
sameiningarinnar vift næstu
almcnnar kosningar og engu
slegift föstu um þaft, hvernig
skipulag nýs flokks ætti aft
vera. I>aft styftur og þá hug-
mynd, aft ákvefta ekkert um
þaft á þessari stund, aft ckki er
enn vitaft, livafta stjórnmála-
iifl efta einstaklingar kunna aft
vilja fylkja sér undir merki
slikrar sameiningar, en
endanlegt skipulag nýs flokks
lilýtur aft sjálfsögftu aft vera
koinift undir þviV
l>annig liefur sameiningar-
málinu verift slegift á frest en
stefnt aft kosningabandalagi
Alþýftuflokksins og Samtaka
Irjálslyiidra og vinstri manna
vift næstu alþingiskosningar.
Spjöld sögunnar
Til fróftlciks má geta þess,
aft uppliaf Alþýftubandalags-
ins var einnig meft þessum
liætti. I>á klauf Málfundafélag
.1 a f n a ft a r m a n n a A1 þý ft u -
llokkinn og stofnafti undir
forystu llannibals Valdimars-
sonar og l''innboga Kúts til
kosningabandalags vift Sósia-
lislaflokkinn og nefndu Al-
þýftuhandalag.
llannibal og félagar virtust
una sr hift bezta i þessu kosn-
ingabandalagi tvcggja stjórn-
málaafla, þar til sameining
þeirra átti sér staft og Alþýftu-
handalagift var gcrt aft stjórn-
málaflokki. Sú sameining
kostafti klofning og tilurft nýs
stjórnmálaflokks, sem nú
stefnir aft kosningabandalagi
voft Alþýftuflokkinn i gamla
Alþýftubandalagsstilnum ineft
sameiningi siftar i huga.
Deilan harðnar
Nú virftist scm aft harftna
fari i landhelgisdeilunni vift
Breta og körfur útgerftar-
manna i Bretlandi um her-
skipavernd á islandsmiftuin
verfta nú æ háværari. I.jósa-
foss var rekinn frá Grimsby,
og félagsmálaráftherra hefur
núsentöllum hafnarstjórum á
tslandi beiftni um aft þjónusta
ekki aftstoftarskip brezkra
landheigisbrjóta. Uiklegt má
þó telja, aft enn ein tilraun
verfti gerft til þess aft ná
hráftabirgftasamkomulagi við
Breta og Vcstur-l>jóftverja ,en
endanleg ákvörftun hefur enn
ekki verift tekin um franthald
sam ningaviftræönanna.
i „Fishing News”, málgagni
togaraeigenda i Bretlandi,er
skýrt frá þvi, aft brezkir tog-
araskipstjórar séu aft missa
kjark til aft veifta á islands-
miftum án herskipa verndar.
Hefur hlaftift þaft eftir einum
Framhald á bls. 12
Fyrstimjólkur
dagurinn
hér á landi
Krl-Keykjavik
í dag er fyrsti mjólkurdagurinn
haldinn hérlendis. Erlendis hafa
a I þj ó ft a s a in t ö k m j ó 1 k u r -
iftnaðarins efnt til sérstaks
kynningardags fyrir mjólk og
mjólkurvörur um nokkurra ára
skeift, en islendingar eru ekki
þátttakendur i þessum alþjófta-
samtökum og liala ekki verift
aftilar aft alþjóftlega mjólkur-
deginum. llinn islenzki mjólkur-
dagur er þvi algerlcga sjálf-
stæftur.
Á aðalfundi Mjókurtæknifélags
tslands i fyrra var ákveðið að
halda þennan mjólkurdag og i þvi
sambandi leitað til nokkurra
1 aðila um undirbúning hans.
Mjólkurtæknifélag tslands,
Famleiðsluráð landbúnaðarins,
Osta- og Smjörsalan s.f.
Mjólkursamsalan i R.vik og
Uppl.þjónusta landbúnaðarins
tilnefndu i nefnd til að annast
þennan dag þá Grétar Simonar-
son, Pétur Sigurðsson, Óskar H.
Gunnarsson, Odd Helgason og
Inga Tryggvason. Hefur nefndin
haft allan veg og vanda af
undirbúningnum.
Á fundi sem nefndin hélt i gær
með fréttamönnum, kom fram,að
þessi fyrsti mjólkurdagur verður
einkum helgaður kynningu á
skyri, hinum alíslenzka rétti, og
eins hefur nefndin gengizt fyrir
gerð hálftima langrar kvik-
myndar, sem nú er nær fullgerð,
og var meginefni hennar sýnt i
sjónvarpinu á sunnudagskvöld.
Til kynningar á þjóðar-
réttinum, skyri, hefur verið
gerður bæklingur sem geymir
upplýsingar um gerð skyrs, efna-
innihald og notkun. Þá er einnig
efnt til verðlaunasamkeppni um
uppskriftir að skyrréttum og
notkun skyrs i matargerð. Fyrir
beztu uppskriftirnar verða
veitt fimm verðlaun. Hin
fyrstu verða ferð til Kanarieyja
fyrir tvo hinn 18. janúar n.k. , en
hin eru frystikistur. Vonandi
verða viðbrögð húsmæðra og
annarra, sem við matargerð fást,
góð við þessari samkeppni svo
fjölbreytni skyrrétta geti aukizt
fyrir tilstilli hennar. Kannski
hætta tslendingar
bráðum að hlægja að að-
ferðum Bretanna á skyri, er þeir
voru hér a striðsárunum og
reyndu allar leiðir, sem þeim
þóttu færar, til að matreiða
það, þ.á.m. að steikja það.
Þessum skyrbæklingi verður
dreift á mjólkursölustöðunum og
fylgir hverjum þeirra eyðublað
til notkunar fyrir keppendur. I
framhaldi af þessu er rétt að geta
þess, að i dag kemur á markaðinn
herjaskyr frá mjólkursam-
sölunni. Verður það i sams konar
ilátum og hrærða skyrið, sem nú
fæst, þ.e. minni gerðin. Skyr er nú
orðið éitt af fáum orðum is-
lenzkum, sem eru alþjóðleg og
situr þar við sama borð og Geysir
og saga. Hver minnist lika ekki
frásagna fjölmiðla af skyráti
vinar okkar, Bobby Fischers, i
sumar?
Fjölbreytni i vinnslu mjólkur-
vara vex stöðugt hér á landi. Eru
nú á boðstóum 62 tegundir og
stöðugt bætist i hópinn. Bláberja-
skyrið er yngst á markaðnum i
dag, en fyrir skömmu hófst fram-
leiðsla á 3 tegundum af
balkönzkum rétti, þar skrifað
youghurt. Ekki hefur orðiö enn
verið islenzkað af visum, eða ný-
yrði gert fyrir það, en á fundinum
kom fram, að nauðsynlegt væri
að stafsetja það upp á islenzku og
skrifa þá jógurt.sem væri kven-
kyns og beygðist eins og jurt.
Eins hefur orðið júgurft komið
fram sem nýyrði. Það hefur þann
kost, að likjast mjög upphaflega
orðinu, falla að islenzku
beygingarkerfi kvenkynsorða og
hafa auk þess i sér fólgna hluta
tvegga islenzkra orða, sem koma
við sögu, þ. e.júgurs og afurða.
Á lslandi eru nú starfrækt 19
mjólkursamlög. Árið 1971 tóku
þau á móti 105 milljón kg.
mjólkur frá rösklega 3600 fram-
leiðendum, eða um 30 þúsund kg
að meðaltali frá hverjum fram-
leiðanda. Þess má geta að sam-
bærilegar tölur frá hinum
Norðurlöndunum eru 20 þús. kg i
Noregi, 31. þús. i Sviþjóð, og um
43 þúsund kg i Danmörku, sem er
eitt mesta mjólkurframleiðslu-
land i heimi. tslenzkur land-
búnaður virðist þvi ekki eins
smár i sniðum og margir vilja
láta , einkum sé þess gætt að
flestir bændur stunda annars
konar búskap samhliða mjólkur-
framleiðslunni.
Starfsmenn mjólkursam-
laganna á tslandi eru um 460, en
auk þeirra starfa um 100 bil-
stjórar við akstur til samlaganna,
en laun þeirra og flutnings-
kostnaður mjólkur eru tekin af
mjólkurverðinu sem reiknað er
bændum. Það er þvi i raun réttri
5-10% lægra en grundvallartölur
segja til um.
Á siðustu árum hafa verið
teknir upp tankflutningar á
mjólk til mjólkurbúanna Ná þeir
nú til ca. 40% af framleiðslunni
og innan margra ára verða þeir
búnir að ná til flestra samlags-
svæða. Þessi aðferð er trygging
fyrir betri meðferð mjólk-
urinnar, og léttir mjög miklu
erfiði af bændum og bilstjórum.
t skýrslu um framleiðslu
Gömul mynd af skyrgerft. Skyr er alislcnzkur þjóftarréttur, og cr eitt
af fáum orðum i íslenzku sem er alþjóftlegt.
mjólkursamlaganna undanfarin
tvö verðlagsár kemur m.a. fram,
að innvegin mjólk jókst s.l. ár
sem nær til 1. sept, um 4,1%, en á
sama tima minnkaði smjörfjallið
um 34,7%. Neyzla osta hefur farið
mjög vaxandi á þessu timabili.
t lok fundarins var frétta-
mönnum svo boðið upp á gnægðir
mjólkurrétta, og voru þeir hver
öðrum betri. Sérstök ástæða er til
að vekja athygli á berjaskyrinu,
sem hlýtur að eiga eftir að verða
vinsælt. Fjölbreytnin var einnig
mikil, en hún miðar m.a að þvi,
að gera eitthvað fyrir alla, svo að
sem flestir geti notið þessarar
hollu fæðu i þvi formi, sem þeim
likar bezt.
Á s.l. ári er áætlað að
nýmjólkurneyzla Islendinga hafi
numið ca 270 ltr. á hvert manns-
barn. Ostnotkun nam 5,5 kg. á
mann, en fyrir l'áum árum var sú
tala innan við 3 kg. Þær þjóðir
sem mest nota af ost snæða ár-
lega 12-15 kg. á hvern mann.
Kirkjuþing hófst
á sunnudaginn
SB-Reykjavik
Kirkjuþing var sett á sunnu-
daginn i Hallgrimskirkju, að
undangenginni guðsþjónustu, þar
sem sr. Pétur Sigurgeirsson,
vigslubiskup prédikaði. Herra
Sigurbjörn Einarsson biskup,
sem er forstjóri kirkjuþings, setti
þingið I safnaðarsal kirkjunnar.
Viðstödd þingsetninguna voru
Ólafur Jóhannesson, kirkjumála-
ráðherra og frú.
Að lokinni setningarathöfninni
var kosið i kjörbréfanefnd . t
gærmorgun kl. 10 hófst siðan
Frá guðsþjónustu i upphafi kirkjuþings. Sr. Pétur Sigurgeirsson, vigslubiskup I prédikunarstóli. (Tfma-
mvnd GE)
annar fundur og voru þá fýrst
kosnir tveir varaforsetar
þingsins, þeir sr. Eirikur J.
Eiriksson á Þingvöllum og sr.
Gunnar Árnason Kosnir voru
þingskrifarar, skipað i sæti og
kosnar fastanefndir, sem eru
tvær, löggjafanefnd og alls-
herjarnefnd.
Siðan flutti forseti Kirkjuráðs,
sem er biskup skýrslu um störf
ráðsins frá siðasta kirkjuþingi
1970.
Siðdegis i gær var fundi haldið
áfram og lágu þar fyrir fjögur
mál. 1. Frumvarp til breytinga á
þingsköpum kirkjuþings. Fram-
sögumaður er sr. Bjarni Sigurðs
son. 2. Tillaga til þingsályktunar
um guðfræðinám, Framsögu-
maður er Þórarinn Þórarinsson,
fyrrum skólastjóri. 3. Frumvarp
um veitingu prestakalla. Fram-
sögumaður er biskup og 4,Frum-
varp um sóknarnefndir. Fram-
sögumaður er biskup.
Kirkjuþing sitja 15 fulltrúar
sem kjörnir eru i kjördæmunum
og sjálfkjörnir eru biskup og
kirkjumálaráðherra. Samkvæmt
lögum þingsins má það standa
yfir i hálfan mánuð.
35 af 45 á
2 dögum
Það má til tiðinda teljast, að
Þórður frá Dagverðará seldi 35
málverk sin á sýningunni i
Hamragörðum á fyrstu tveim
dögunum. Alls eru fjörutiu og
fimm myndir á sýningu hans.