Tíminn - 11.04.1973, Blaðsíða 9

TÍMINN
Miövikudagur 11. april 1973.
Miövikudagur 11. april 1973.
TÍMINN
FÓLKIÐ, SEM SIGRAR HEIMINN
Formaöurinn og varaformaöurinn meö hesta sína.
HESTAMANNAFÉLAG
UNGLINGA Á AKRANESI
GB—Akranesi. — 1 vetur stofnuöu
þrettán Akurnesingar, þrettán tii
fimmtán ára gamlir, hesta-
mannafélag, er þeir nefndu
Sprett. Eiga félagsmenn fjórtán
hesta, þar af tfu tamda. Fastlega
er búizt við því, aö félögum i
Spretti fjölgi bráölega, og hesta-
eign félagsmanna aukist.
Piltarnir eiga hús handa hest-
unum, og hafa þeir smiðaö sum
þeirra sjáifir og einnig heyjað til
vetrarins. Aö sjálfsögöu hiröa
þeir hesta sina og fara iðulega i
útreiðar, einkum um helgar.
Annan hvorn föstudag er hald-
inn fundur, þar sem rædd eru
félagsmál og framtiðaráform
samtakanna.Nú er til dæmis
verið að bollaleggja um viku ferð
upp til fjalla i sumar, auk helgar-
ferða. Formaður félagsstjórnar
er Guðmundur Sigurðsson I
Klapparholti og varaformaður
Ingólfur Arnason, Furugrund 18,
og geta þeir, sem vilja komast i
félagið, snúið sér til þeirra.
AÐ MINU áliti hefur Birgir
Sigurösson komizt langt fram i
raöir islenzkra rithöfunda meö
leikriti sinu, Pétur og Rúna. Vitaö
var áöur, aö hann var bæöi vel
ritfær og gæddur skáldæö, en hér
hefur hann skilað athyglisverðu
verki, þar sem margt um-
hugsunarefni birtist.
Það er athyglisvert, hve viða
hjá ungum höfundum kemur
fram uppreisnarhugur gegn ýms-
um einkennum velferðarþjóð-
félags samtlðarinnar. Ungir höf-
undar kosta kapps um að sýna
menn, sem neita að fylgja rikj-
andi forskrift um mikla skóla-
göngu, glæsileg próf, fin og feit
embætti og háa launaflokka. Hér
er eitt slíkt verk á feröinni. Pétur
vill ekki verða þræll finna hús-
gagna og sliks tizkumunaðar, og
sá vilji hans kemur einkum fram i
óbeit á yfirvinnu. En margt
blandast þar saman. örlagarik-
asti þátturinn i skapgerð hans og
mótun er óbeit hans á móður
sinni, sem honum fannst strax á
barnsaldri, að hefði svikið föður
hans og jafnvel hrundið honum i
dauðann.
Harmsaga móðurinnar er hins
vegar sú, að hafa misst hylli
sonarins. Sú saga er ágætlega
sýnd i þessu leikhúsverki i meö-
ferð Sigrlðar Hagalin. Hún fagnar
sigri, þegar hún heldur sig ná tök-
um á Rúnu og finnur svölun I þvi,
að hún snúist til sin frá Pétri. öll
sú saga bregður skörpu ljósi á
frumdrætti mannlegs eðlis.
Dýpstur lifsskilningur, en raunar
hinn sami, finnst mér þó að birtist
i örvæntingu Rúnu, þegar Pétur
segist geta verið án hennar. Þaö
verður mörgum samtiðarmanni
okkar dauðadómur, að honum
finnist að enginn þurfi sin með. Sú
tilfinning nistir hjartað helkulda,
gerir llfið tilgangslaust og tómt,
svo að hvergi eygist neitt tak-
mark. Þá eru þeir betur settir,
sem þreyta þindarlaust kapp-
hlaup við kunningjana um tlzku-
búnað og Iburð, jafnvel þó að þeir
sprengi sig á þvi kapphlaupi, svo
sem ýmsa hendir.
Það er fánýtur leikur að blása
sápukúlur og elta þær, en sá sem
HOFN VIÐ DYRHÓLAEY
EITT AF þvi, sem efst er á baugi,
er höfn við suðurströndina. Hafa
sex þingmenn Suöurlandskjör-
dæmis borið fram tillögu til
þingsályktunar um það mál, og
allir verið sammála um nauðsyn
þess, hvar I flokki, sem þeir
standa. I Tlmanum 9. marz s.l.
birtistgrein eftir mig um höfn við
Dyrhólaey, og hef ég verið beðinn
um að birta skyndiuppdrátt að
hugmynd minni um höfnina.
Oliubryggja
Dyrhólaey-
Stampur *
Sker
Brimbrjótur
Háidrangur
C 1
Mávadf'angur
Innsigling er hugsuö austan eöa vestan viö brimbrjótinn eftir áttum, ytri höfn utan oliubryggjunnar, en innri höfn grafinn inn eftir I sandinn
eftir þörfum.
Eins og ég tók fram í greininni
hef ég siðan 1958 fylgzt með at-
hugunum um hafnargerð þar, og
skrifað nokkrar greinar um nauð-
syn þessara framkvæmda.
öllum mun kunnug nauðsyn
hafnar við Suðurland, eftir þær
miklu hamfarir i Vestmannaeyj-
um, þar sem hætta er á að höfnin v
þar geti ekki fullnægt þeim
kröfum, sem gera þarf við
siglingaöryggi við hina hafnlausu
suðurströnd.
Það er kannski deiluatriði, hvar
slik höfn á að vera, en við nána
athugun mun Dyrhólaey vera
bezti staðurinn og fullnægja
helztu kröfum, sem gerðar verða
til nútímahafnarstæðis. Ég ætla
að telja það helzta:
1. Sjálfgerð bryggja við norð-
vesturhorn eyjarinnar.
2. Nægjanlegt hreint vatn til
iðnaðar og neyzlu.
3. Leiðarmerki til staðar —
bæði miðunarstöð og ljósviti.
4. Byggingarsvæði mjög gott.
5. Byggingareíni hið bezta við
Suðurland.
6. Höfnin liggur vel viö fiski-
miðum.
7. Fjöll vernda staðinn fyrir
vatns- og jökulhlaupum.
8. Sterkir straumar vernda
höfnina fyrir sandburði.
9. Ekki hefur gosið þar siðan á
ísöld.
10.1 höfninni er hægt að útiloka
sog með bryggjum frá austri og
vestri, sem ekki er hægt við aðrar
hafnir við Suðurland.
11. Við Mávadrang er um 70
feta dýpi, sem er framan við inn-
siglinguna.
Það má ekki koma fyrir, að
sjómenn þurfi að leggja skipum
sinum til hafs i fárviðrum, eins og
kom fyrir i vetur, bæði fiski- og
flutningaskip, svo að af hlauzt
skipatjón. Vetrarveður við
íslandsstrendur eru hörð og við
verðum að gera kröfur til þess að
úr verði bætt hið skjótasta. Með
nútimatækni er það auðvelt, ef
rétt er að farið.
Helgi Benónýsson.
það gerir, er þó að vissu leyti bet-
ur settur en hinn, sem ekki hefur
rænu á neinu, þar, sem tómleiki
tilgangsleysisins nistir hjarta
hans.
Þvi fer f jarri, að persónur Birg-
is Sigurðssonar i þessum sjónleik
séu fullkomnar persónur eða
lýtalausar. Manni segir Pétri, að
hann sé orðinn mannýgur. Rúna
óttast það, að hún fari að hata og
verða beisk I huga eins og Pét’ur.
Hún veit, að á þeirri braut finnur
hún ekki þá hamingju, sem hún
þráir.
Ekki er þvi að neita, að á þessu
verki eru viss tlzkueinkenni, sem
mér eru heldur ógeðfelld. Nefni
ég þar sóðalegt orðabragð, um-
fram allar þarfir til að segja það,
sem segja á og segja þarf, á
mæltu máli, hispurslausu og eðli-
legu. Sömuleiðis fullmikinn
hippabrag á söguhetjum, sem
meðal annars kemur fram i þvi,
að tala um að „splæsa i eina” i
lokin áður en lengra er hugsað.
Lifsflótti hippanna og eiturlyfja-
neyzla, sem er einkenni flóttans,
frelsar ekki heiminn. Þa.ð er rétt,
sem Manni segir, að það er engan
veginn nóg að láta reka sig. Það
er ekki nema byrjunin.
Annars segir Manni fleira gott.
Stundum er mikill kjarni dreginn
saman i stutt mál. Svo er t.d. þeg-
ar hann minntist hugsjónamanns,
sem vildi bæta mennina, en leidd-
ist svo eftir þvi að þeir færu að
batna að hann tók aö hatast við
þá, en þar með náðu óhollar
kenndir valdi á honum, og svo
sprakk i honum maginn. Þarna
speglast mikil saga, sem viða
hefur gerzt.
Stuttur vinnutlmi er I sjálfu sér
ekkert takmark og alls ekki það,
sem mestan vanda má leysa með
á íslandi i dag. Hófsemi I lifsvenj-
um og skynsamleg meðferð fjár-
muna er allt annað. Vinna, til að
gera góða hluti, er blessun en ekki
böl, og sé unnið af hugsjón er
starfið mikil andleg heilsubót.
Um þetta er litið fjallað beinlínis I
sjónleik Birgis Sigurðssonar.
Það skiptir ekki máli að hve
miklu leyti höfundur hugsar sér
Pétur sem dæmigerðan fulltrúa
þeirrar kynslóðar, sem átti sér
Birgir Sigurðsson
bernsku sina á striðsárunum og
mótaðist af styrjöld og hernámi,
striðsgróða og óhófi: Pétur beið
tjón á sálu sinni i þeim svipting-
um og uppreisn hans er ekki gerð
af hófsemi og jafnvægi. En kring-
um hann eru átök, sem eru I
fyllsta máta mannleg og eiga sér
orsakir 1 mannlegum samskipt-
um og viðhorfum, eins og þau eru
á tslandi I dag. Og ætti þvi það að
vera menntandi að horfa á þenn-
an sjónleik.
Hér var ekki ætlunin að skrifa
leikdóm og vérður ekki gert. Þó
skal þess getið, að ég held aö allir
hlutaðeigendur megi vel við una
þessa sýningu Leikfélags Reykja-
vikur. Ég held að hún komi til
skila þvi, sem höfundur vill segja
og sýna.
Þessi sjónleikur er merkur
vegna þess, að hann er byggður á
þeim skilningi að mesta gæfu-
leysið er að tapa ábyrgðartilfinn-
ingunni, — finna sig ekki með-
ábyrgan fyrir velferð og ham-
ingju samfélagsins, — heimilis,
fjölskyldu, þjóðar og njóta ekki
trausts og samúðar félaga. Sá
skortur veldur þvi, aö menn hafa
ekkerttil að standa á, eiga ekkert
til að byggja lif sitt á. Og vegna
þess, að þar er komið að mesta
meini samtiðarinnar, — og það
um allan hinn vestræna heim —
er sérstök ástæða til að fagna —
og fagna þessum sjónleik vel.
Ég veit,.að það á ekki að segja
skáldum fyrir verkum. En ég
vona að Birgir Sigurðsson heillist
svo af heilbrigðu fólki, að hann
eigi eftir að lýsa þvi I nýju leik-
húsverki af jafnmikilli snilld. Þá
á ég viðþað fólk, sem vinnur mik-
ið og vel með glöðu geði I þeirri
trú, að þaö sé að skapa betri heim
og fegurra mannlif. Það er fólk,
sem er sjálfstætt I hugsun og hátt-
um, sækist lítt eftir Iburði og
munaði, veit að allt, sem er ein-
hvers virði, kostar sjálfsafneitun,
hefur óbeit á llfsfiótta og skynvill-
um, berst fyrir jöfnuði og jafn-
rétti án þess aöhatast við þá, sem
stunda gróðabrall eða fyrirlita
ráðleysingja, sem aldrei eignast
neitt, hvað miklar tekjur, sem
þeir hafa, hvort sem það er llfs-
flóttalýður, sem leitar að skyn-
villu eiturlyfjavímu, eða bara
hversdagslegra fólk, ístööulitið,
stefnulaust. Það er slikt fólk, sem
sigrar heiminn, og ég vona að
Birgir Sigurðsson eigi eftir að
sýna þaö, svo að samtiö hans
verði minnisstætt, þvi að hann vill
sýna ósigraöa menn og er maöur
til þess. H. Kr.
LOG OG LÉTTARA HJAL
Á SELFOSSI
A SELFOSSI hefur sönggyðjan
jafnan átt vinum að fagna. Þar
hefur verið áhugasamt söngfólk
og ágætir söngstjórar. Frú Anna
Eiriksdóttir I Fagurgerði lyfti
mjög sönglifi staðarins I upphafi.
Seinna komu aðrir er héldu merk-
inu á lofti. Má þar nefna Ingi-
mund Guðjónsson, Guðmund
Gilsson og fl.
Um þessar mundir eru þeir
Einar Sigurðsson, sem æfir og
stjórnar kirkjukórnum og Jónas
Ingimundarson er æfir og
stjórnar kvenna- og karlakórun-
um á Selfossi, sem einkum halda
„hópnum saman”. Söngfólkið
fylgir þeim fast á eftir, þess
vegna er árangur slikur, sem
raun ber vitni. •
Undanfarna vetur hafa kvenna-
og karlakórarnir á Selfossi æft all
viöamikla söngskrá og gefiö hér-
aðsbúum kost á að njóta. Er
skemmst að minnast, aö á
Arvöku Selfoss sl. vetur áttu
Selfosskórarnir sinn merka þátt I
hinni viðamiklu dagskrá Arvök-
unnar, er þá var haldin fyrsta
sinni.
Að undanförnu hafa Selfosskór-
arnir (þ.e. karla og kvennakór-
arnir) gefið héraösbúum kostá að
kynnast árangri af vetrarstarfi
sinu. Auk þess að syngja lög eftir
innlenda og erlenda höfunda,
hafa kórarnir, að þessu sinni,
boðiö upp á „léttara hjal” að
auki. Er þetta skemmtileg
nýbreytni og vel þegin, enda
kennir þar „margra grasa” og
má m.a. nefna: viðtal við einn úr
þjóðhátiðarnefnd héraðsins,
ásamt lýsingu af landnámi til
forna og fyrirhuguðum hátiða-
höldum á næsta ári, af þvi tilefni.
Bókmenntum er gerö eftir-
minnileg skil. Evudætur tala
tæpitungulaust um áhugamál sin.
Hjónabandserjur eru leiddar i
sviðsljósiö I orðum og athöfn og
siðast en ekki sizt — mannfræði-
rannsóknir með tilheyrandi
„mælingum” eru eitt viðamesta
atriðið i þessari léttleikans dag-
skrá, sem krydduö er söng,
gamankvæðum og hinum ótrú-
legustu „uppátækjum” kórfélag-
anna. Aösókn að samkomum
kóranna hefur verið mjög góð og
Doktorinn kominn að gera mannfræöilegar mælingar.
Evudætur á bregöa á leik meö fagurt úrval hatta.
náöi hámarki i félagsheimilinu
Arnesi 31. marz sl. Hið glæsilega
félagsheimili var þétt setið
áheyrendum vlösvegar aö úr
héraðinu. Klöppuðu þeir kórfólki
óspart lof I lófa, og kölluðu fram
aukalög.
Meðan dansinn dunaöi I Árnesi
að loknum söng og „léttu hjali”
tókst mér að fá söngstjórann til
þess að svara nokkrum spurning-
um:
— Hvenær verður næsta sam-
koma hjá Selfosskórunum,
Jónas?
— Við syngjum næst I Selfoss-
blói aö kvöldi siðasta vetrardags
18. aprll. Þann dag hefst árvaka
Selfoss og kórarnir leggja fram
sömu dagskrá og verið hefur á
samkomum okkar að undan-
förnu. Sennilega verður svo önnur
samkoma á okkar vegum I
Selfossbiói annan páskadag. Það
er siðasti dagur Arvökunnar.
— Hvað eru starfandi kór-
félagar margir I báðum kórunum
um þessar mundir?
— Milli 50 og 60.
— Hvað ert þú búinn að stjórna
söng lengi á Selfossi?
— Þetta mun vera þriðja árið
mitt þar.
— Hvaðan komstu að Selfossi,
Jónas?
— Ég fæddist á Bergþórshvoli i
Vestur-Landeyjum 1944. Þaðan
fluttist ég með foreldrum minum
til Selfoss og siðar til Þorláks-
hafnar og þaðan má segja að ég
hafi komið að Selfossi, hið siðara
skipti.
— Hvernig likar þér að starfa
að sögn og tónlistarmálum á
Selfossi?
— Svona heldur vel. — Ég reyni
að halda þessu vel vakandi.
—Hvaða óskhyggja er þér efst i
huga I þessu sambandi?
— Fyrst og fremst betra
húsnæði til söngæfinga og sam-
komuhalds.
Hitt er rétt aö komi fram. að viö
njótum velvilja margra og þaö
bætir mikið úr þvi ástandi.sem nú
er.
Að síðustu tek ég tali frú Sigriði
Guðmundsdóttur. Hún er I
Kvennakór Selfoss, starfar I
skemmtinefnd kórsins og hefur i
mörg horn að lita um þessar
mundir.
— Hvað er fram undan hjá
Selfosskórunum að lokinni
Árvöku?
— Ég vil nú ekkert fullyrða um
hvað þá tekur við, en okkur er að
detta i hug að fara vestur fyrir
heiði og halda samkomu þar.
Einnig hefur komið til tals hjá
okkur i nefndinni, að halda sam-
komu á Suðurnesjum.
Ég segi þá að lokum — um leið
og ég þakka ykkur góða skemmt-
un i Arnesi. — Gangi ykkur vel.
Góöa ferð!
Stefán Jasonarson