Tíminn - 06.06.1973, Blaðsíða 6

6
TÍMINN
Miðvikudagur 6. júni 1973.
Jöklarannsóknafélagið
í leiðangur ó Vatnajökul
Ætla að kanna
vatnssöfnun
í Grímsvötnum
og taka hæðarsnið
af jöklinum
EINS OG undanfarin ár gengst
Jöklarannsóknafélag Islands fyr-
ir leiðöngrum á jökla i kringum
hvitasunnuna. Venjulega hafa
þetta verið svo sem hálfs mánað-
ar ferðir, og mun einnig verða svo
i þetta sinn. Að sögn Sigurjóns
Rist vatnamælingamanns hjá
J.t., en við höfðum samband við
hann um daginn, er þessi timi
valinn m.a. vegna þess, að um
þetta leyti er fyrst orðið fært á
venjuiegum bilum inn i Jökul-
heima og einnig, að kemur þarna
einn fridagur inn i. Að þessu sinni
verða tveir leiðangrar frá Jökla-
rannsóknafélaginu á ferðinni,
annar við mælinga- og visinda-
störf á Vatnajökli og hinn við
skálabyggingu á Grimsfjalli.
Fararstjórar verða að öllum
likindum þeir Magnús Hallgrims-
son og Stefán Bjarnason.
Aðalverkefni fyrrnefnda leið-
angursins verður, að sögn Sigur-
jóns, könnun og mælingar á
Grimsvötnum. t fyrra var ekki
hægt að fara með nein tæki um
þau,eftir mikil hlaup i marz það
ár, en nú er talið, að aftur sé orðið
fært um þau, þar eð setzt hefur i
allar sprungur. Eftir hlaupið i
fyrra lækkaði vatnsborðið i
Grimsvötnum og þar með jökul-
kápan yfir um eina 100 metra. Er
ætlunin nú að mæla, hve vatns-
söfnunin i lóninu er orðin mikil á
þessu rúma eina ári. Það vatns-
magn, er fram kemur i Skeiðar-
árhlaupum, er eins og kunnugt er
komið úr Grimsvötnum.
Undanfarin ár hafa þessi hlaup
verið all regluleg eða á 5-6 ára
fresti. Aður voru þau óreglulegri.
Með mælingum er hægt að reikna
nokkuð nákvæmlega út, hvenær
næsta hlaup gæti orðið, en það er
ekki sizt nauðsynlegt nú, þegar
vegur er að koma yfir Skeiðarár-
sand.
Fóru rýrnandi þar
til á siðasta ári.
Að sögn Sigurjóns verða einnig
mæld mjög nákvæmlega i þessum
leiðangri, sem hefst væntanlega
nú um helgina, hæöarsnið langs
eftir Vatnajökli, m.a. frá Grims-
vötnum i Kverkfjöll. Með þessum
hæðarmælingum má sjá, hvort
jökullinn er að rýrna eða hið
gagnstæða. Sigurjón kvaðst ekki
búast við miklum breytingum á
jöklinum. Jöklarnir hafa verið að
minnka þar til á siðasta ári, er
þeir stóðu svo að segja i stað.
1 kringum hvitasunnuna i fyrra
var Jöklarannsóknafélagið með
boranir á Bárðarbungu. Var bor-
að um 400 metra niður, en ekki
komizt niður á botn. Er enn ver-
ið að vinna að rannsóknum á
þeim sýnum, sem þarna fengust,
og niðurstöður liggja þvi ekki
fyrir.
Jöklarannsóknafélag Islands
var stofnað árið 1951. Formaður
þess er dr. Sigurður Þórarinsson,
gjaldkeri Sigurjón Rist og ritari
Bragi Árnason.
Jöklarannsóknafélagið hefur
gefið út ársrit allt frá upphafi,
Jökul, og er 23. ársritið, Jökull
1973, nú i undirbúningi. 1 sam-
bandi við starfsemi félagsins má
nefna, að á vetrum eru fræðslu-
og skemmtikvöld, þar sem félag-
ar rabba saman yfir kaffibollum
og sjá sjálfir fyrir skemmtiatrið-
um. Þegar komið er fram a sum-
ar hafa félagsböndin viljað rofna.
En nú mun ætlunin að bæta úr
þvi, þar eð félagið hefur ákveðið
að gangast fyrir ferðum i sumar á
jökla eða að jökulrótum. Meðal
annars verður farið um mánaðar-
mótin júni-júli n.k. á Skeiðarár-
sand og skoðuð jökullón, útföll úr
jökli og jökulrönd Skeiðárár-
jökuls, eins og við verður komið.
Þá verða hin miklu brúarmann-
virki þarna eystri skoðuð. Tvær
aðrar ferðir, — i Þjófadal, Jökul-
krók og Jökulheima, —eru
ákveðnar seinna í sumar.
—Stp
Leiðrétt rangtúlkun
á bókavarðarvali
„Stöðuveitingu við Háskólasafn
mótmælt. Gengið fram hjá þrem
menntuðum bókavörðum”. —
Þannig var yfirskrift, og innihald,
bréfs eins og það var i fréttar-
form sett i Timanum 16. mai. Ég
óska að svara, en læt til rúm-
sparnaðar ósnert hverl það atriði
bréfs, sem vitnar um vanþekking
forsprakkanna á aðalsafni há-
skólans, hún kann að vera þeim
alveg eðlileg afstaða.
Efstur undirskrifenda (á frum-
riti) var sá stéttarfulltrúinn, sem
virðist i fréttinni (i sjálfu bréfinu i
Þjóðviljanum) skilgreindur sem
sagnfræðingur og varð 1973 settur
bókavörður við Hbs., kom i safnið
3 vikum siðar en dr. Ingi og hefur,
sem ágætt er, ameriskt bóka-
varðarpróf að loknu islenzku BA-
prófi. Meginliðsafli undirskrifta
er hins vegar 9 bókaverðir ýmissa
safna i Reykjavik og hinn 10. er
fyrrverandi. Til frekari fyllingar
hefur svo verið smalað á listann
16 stúdentaundirskriftum, þvi
hvaða stúdent, sem stefnir að
vinnu i bókavörzlu, mundi synja
um þá greiðvikni við heilagt stétt-
armálefni?
Bréfið mótmælir þvi við há-
skólaráð og ráðherrann, að eftir
einróma meðmælum ráðsins var
doktor Ingi Sigurðsson hinn 12.4.
settur bókavörður við Hbs., jafn-
hátt hinum fyrrvernda. Ingi var
þá búinn að vinna i safninu þriðj-
ung árs og gefst vel, en var ekki
ókunnugur háskólasafnaþörfum
áður. Skólaárið 1971-72 sat hann i
bókasafnsnefnd Edinborgarhá-
skóla sem fulltrúi stúdenta, er
námu til hinna hærri prófgráða,
og báru vitnisburður tveggja
æðstu stjórnenda i Edinburgh
University Library þýðingarmik-
ið lof á starf hans þar. Að há-
skólaprófi kæm ég i lok svars.
Mér verður hýrt i skapi, þegar
ég sé fyrirsögn („Gengið fram
hjá....) gefa i skyn, að nú hafi
Hbs. hafnað þrem menntuðum til
að geta fengið einn af gagnstæðu
tegundinni. Orsök er sögð vera sú
ranga skoðun min, sem höfundar
eru svo vænir að birta órangfærð-
an part úr, en fyrir hið virðulega
háskólaráð hafi ég borið það vill-
andi atriði, að Ingi Sigurðsson,
Ph. D. frá Edinborgarháskóla i
sagnfræði, sé fremsur umsækj-
endanna fjögurra við háskóla-
prófum.
Þá fyrst fannst mér annað eins
rugl svaravert, er ég frétti, að
einhver reyni að koma þvi orði á i
Rvk., að mótmælin séu i þágu
hinna umsækjandanna, jafnvel
gerð að tilstuðlan þeirra. En
hvorugter satt, og kynni annað en
þetta aö búa undir málsmeðferð
téðs bréfs.Ég kýs, án leyfis aðila,
að hér komi fram, að sá, sem að
dr. Inga frágengnum hefði staðið
næstur að fá umrædda stöðu i vor,
er ekkert fremur en Ingi ein-
skorðaður i bókasafnsrekstrar-
hlutverkið að sérmennt, þó hann
hafi hana, heldur er kandidat frá
einni af elztu og þjóðlegustu
deildum háskólans, — sem sé
skakkt menntaður lika að áliti
bréfsins.
Hinir umsækjendurnir tveir,
með BA-próf H.l. og verðmæta
safnstarfs reynslu, standa einnig
framarlega i stétt sinni, þó kjör
þeirra þar þyrftu að standa til
bóta. Mér er alvara, að ég þakka
bréfshöfundum að hafa áttað sig
skýrt á verðleikum 3 umsækjenda
af fjórum og skuldbundiö sig
þannig til að sýna engum þeirra
öfund, i hverju sem þeim kynni
seinna að vænkast hagur.
Ekki má ég nú eða næsta ár
heldur gleyma að þakka með
vinstri brosi þann falslausa
áhuga fólks utan vébanda háskól-
ans, að það reynir að hafa vit fyr-
ir þvi fákæna háskólaráði, sem
lætur umsagnir um brezk próf
blekkja sig. En væri ekki við-
kunnanlegra gagnvart ráði og
ráðherra að áhugamenn slikir
steli ekki, eins og umrætt bréf
sýnir, óbirtum innanstofnunar-
bréfum, til að birta leyfislaust
glefsur úr i pinulitlum áróðurstil-
gangi? Ég býst við þeir skammist
sin.
1 hverju svo óflóknu máli sem
þessu er ég fastlega fylgjandi þvi,
að leyfi séu sem auðfengnust fyrir
hvern, sem aðild gæti átt, til að
lesa öll málsgögnin. Vitavert er
að misnota þann trúnað, aðferð sú
getur og verkaö óhlutvandar en
fremjandi hennar vildi, glefsur
geta sýnzt altækar að merkingu,
þegar þeim er kippt úr samhengi
við blaðsiðu sina og ritunardag.
Auk þess kváðu mýflugur geta
breytzt i úlfalda.
Bréfið gerir þá myndfölsun að
lima setningu slitna úr 1. bls.
umsagnar háskólabókavarðar
saman við þá niðurstöðuumsögn
á 2. bls. sömu skýrslu til háskóla-
ráðs, að „hann (dr. Ingi) er
fremstur umsækjenda að
háskólaprófum”. Af ásetningi er
sneitt hjá að telja greinar þær,
sem Ingi tók i Edinborg til
meistaraprófs M.A. Honours
(lokið 1969). — Það voru auk
sagnfræði með hliðargreinarnar
enskar bókmenntir og anthro-
pologisk félagsfræði. Saklaus
tittlingaskitur væri sú myndföls-
un, ef ekki væri hún herbragð
bréfshöfundar nokkurs til svig-
rúms við að skrökva þvi i næstu
setningum sinum, að doktorspróf
Inga (Ph. D.) við sama háskóla
haustið 1972 svari til venjulegs
kandidatsprófs við háskólann
hér, taki að jafnaði 6 ár (frá
stúdentsprófi). Hið rétta er, að
fleiri ár tekur það prófnám
undantekningalitið, i Skotlandi
eru 7 ár algert lágmark. Sizt
minni getu og rannsókn þarf þar
til en til doktorsprófa á Norður-
löndum. Til vara, ef menn trúi
ekki á þessa smædd doktorsprófs-
ins, klykkja bréfshöfundar út með
þvi við næstu greinaskil sin, að
árangur (einkunn) „á prófi lýsir
litið starfshæfni, heldur náms-
hæfni”. Og hins nána rakasam-
hengis þeirra vegna sýnist ætlazt
til, að ummælin niðri almennt
starfshæfni Islendinga, sem
doktorspróf sin hafa frá Bret-
landseyjum, háskólakennarar og
aðrir. Grunar mig þar helzt aö
baki, bandariskan hroka.
Útrætt er af minni hálfu um
mótmælabréfiö, og væru sum rök
þess frjórri til innanstéttarum-
ræðna, ef á þeim væri öðruvisi
haldið en i bréfinu. Val á bóka-
vörðum I Hbs. hingaö til verð-
skuldar ekki ámæli. Af þvi leiðir,
að þeir, sem högg kynnu að eiga i
minn garð fyrir þetta svar, yrðu
að leita ólikra höggfæra, sem ef-
laust gæfust nóg, en drengilegra,
að notuð yrðu fyrr en sakir minar
yrðu kenndar komandi eftir-
manni minum.
Björn Sigfússon,
háskólabókavörður.
18 milljónir til norðlenzkra hafna:
Þrír hafnargarðar og
undirbúningur
SB-Reykjavik. — Stefnt var að
þvi á siðasta ári, að 25 milljónir
króna yrðu til hafnarfram-
kvæmda á samgönguáætlun
Norðurlands i ár, en þar sem ekki
reyndist unnt að fá svo mikið fé,
verður varið 18 milljónum til
norðlenzkra hafna i ár. En til
biðbótar koma 8 miilj. af fjár-
lögum til rikishluta hafnafram-
kvæmda, þannig að alls verða
þetta þvi 26 milljónir.
Dýrasta hafnarframkvæmdin á
áætluninni er styrking hafnar-
garðs á Skagaströnd, sem kosta
mun 9,6 milljónir króna. Hafnar-
garðurinn er skemmdur og liggur
undir enn frekari skemmdum.
Þá er áætlað að byggja sjó
varnargarð á Drangsnesi fyrir 6.3
milljónir króna, þar sem hafnar-
aðstaða er léleg á Drangsnesi.
Siðar kemur svo viðleguaðstaða,
en frá Drangsnesi eru gerðir út
nokkrir rækjubátar og þar er
frystihús. Oftsinnis hefur þurft að
fara með bátana til Hólmavikur
vegna veðurs.
Aætlað er að byggja haus á
grjótgarðinn gegnt aðalhafnar-
garðinum á Hofsósi, þar sem
skipstjórar farskipa hafa kvart
að yfir hættu af stórgrýti þarna.
Til þessarar framkvæmdar
verður varið 5,1 milljón króna.
Þar sem i undirbúningi er að
reisa nýtt fiskiðjuver á Rauðku-
lóðinni á Siglufirði, þurfa stór
fiskiskip að geta lagzt þar að
bryggju. Þarf að byggja 100
metra stálþil framan við fisk-
iðjuverið og mun það kosta um
200milljónir króna. 5 milljónum
verður varið i ár til undirbúnings
verksins, og byrjunar þess.