Tíminn - 14.07.1973, Page 17

Laugardagur 14. júli 1973.
TÍMINN
17
Áður fyrr þótti bezt að
,,vita ekkert".
í bezta falli fékk móðirin
hláturgas. Siðan kom
afslöppun og leikfimi.
Enn sem fyrr verða þó
flestar konur að fæða börn
sín í þjáningu.
Á eftir finnst þeim þær
hafa verið sviknar, orðið að
þola ónauðsynlegar píslir.
Við ættum að æpa hærra
— fyrir fæðinguna

Það er ágætt að byrja
þessa grein á endurminn-
ingunni um þau þrjú skipti,
sem ég sjálf fæddi, þ.á.m.
var ein tviburafæðing.
Fyrsta barn mitt fæddist
um 1940, þegar slökunar-
tækni Reads var ekki einu
sinni komin í móð. Föður-
legur sveitalæknir svaraði
áhyggjuþrungnum spurn-
ingum mínum með: „Það
er bezt að vita ekkert!"
Fákunnandi var ég og óundir-
búin. Eiginmenn og barnsfeður
fengu ekki aö koma á sjúkrahús-
ið. Klukkustund eftir klukkustund
leið, ég var ein með sifellt þéttari
hriðir og vaxandi óttatilfinningu.
Enginn kom þegar ég hringdi eða
kallaði.
Svitastorkið hár,
sundurbitnar varir
Siðan langdregin fæðingin.
Engin deyfing önnur en hláturgas
— og ég lærði aldrei að nota það á
réttan hátt. Úrvinda, saman-
saumuð og i uppreisnarhug lá ég i
herbergi og brátt kom önnur kona
inn sem var nýbúin að fæða.
Svitastokkið hár hennar, sundur-
bitnar varir. Ég bölvaði i hljóði.
Þessu vildi ég reyna að breyta!
Þurftu pyndingar að fylgja þvi að
ala barn?
Nú viðurkenna margir læknar
að þeir hafi lengi talið að fæðing
ætti að vera sársaukafull. Sárs-
auki merkir að fæðingin nálgist.
Mikill sársauki er merki þess að
eitthvað sé að. Margir læknar og
ljósmæður verða kærulaus gagn-
vart erfiðleikum fæðingarinnar.
Þau eru blind gagnvart sársauk-
anum.
Þá varð
ég ofsareið......
Þegar ég átti annað barn mitt
nokkrum árum seinna, hafði ég
lesið bók Reads um fæðingu án
ótta. Ég átti þess engan kost að
fara i leikfimi og slökun, þvi ég
átti heima I sveit. Og ég fæddi
barnið i sjúkraskýli. En ég kunni
nokkur skil á hvernig ég átti aö
hjálpa til við fæðinguna i stað
þess að sporna við henni.
Ljósmóðirin var góð. Undir lok-
in vildi ég fá deyfingu, en hjúkr-
unarkonan neitaði. Hana varð
læknir að gefa. Ég varð ofsareið.
Reis upp og ætlaði fram úr rúm-
inu. Fann alla reiðina frá fyrstu
fæðingunni blossa upp. Ég skipaði
jieim að gefa mér stutta eterdeyf-
ingu. Og hana fékk ég.
Gleymið ekki reiðinni —
hún er nauðsynleg!
Ég veit ekki hvaðan ég fékk
þrek til athafna. Held að það hafi
verið sprottið af þeirri tilfinningu
að hafa verið svikin og látin þola
ónauðsynlegar kvalir. Gott væri,
ÆP/Ð
HÆ RRA!
Hvenær fá konur að
fæða án þjáninga
ef margar konur gleymdu ekki
sárindum sinum.
Reiði þeirra er nauðsynleg til
að stugga við þeim stjórnmála-
mönnum og bæja- og sveita-
stjórnarmönnum, sem færast
undan að veita fé til sjúkrahúsa
svo að þar sé hægt að bjóða upp á
sársaukalausa fæðingu.
1 nóvember 1971 var ákveðið á
sænska þinginu, að mæla með þvi
við forstöðumenn fæðingardeilda
að beita deyfingum við fæðingar.
Ég spyr Lennart Lindgren yfir-
Jækni i Stokkhólmi hvort hann
hafi átt þess kost að búa svo i hag-
inn fyrir konur, að þær gætu fætt
án þjáninga.
„Fyrir ári fór ég l'ram á fjár
veitingu til kaupa á rafmagnstæki
til að fylgjast með tiðni fóstur-
hljóða og hriða. Auk þess bað ég
um fjóra nýja aðstoðarlækna. Ég
hef ekkert svar fengið, og enga
peninga til viðbótar.”
Sársauki móðurinnar —
lif barnsins
Hann hefur mikla reynslu og ég
hlýt að trúa honum þegar hann
segir að fæðing sé ólik reynsla
fyrir hinar ýmsu konur. Sumar
finna alls ekki til sársauka. Aðrar
þjást mikið, og enn aðrar eru svo
hræddar, að þær þora aðeins að
eignast barn með keisaraskurði
— einu aöferðinni, sem nú er
örugglega sársaukalaus.
En hvað um „Vásterviksaö-
ferðina”? Jú, hún er áhrifarik.
Deyfandi meðali er sprautað um-
hverfis leghálsinn — en hætta er á
að meðalið saki fóstrið. Dauðsföll
hafa átt sér stað. Sagt er að nú á
dögum fái fólk algera deyfingu
við uppskurði, sem ekki eru að
einum tiunda hluta eins sárs-
aukafullar og barnsburður. En
það vill gleymast að fæðingar-
læknir þarf að taka tillit til
tveggja mannvera: móðurinnar
og barnsins.
Mænudeyfing eyðir sársaukan-
um svo algerlega að konan getur
ekki hjálpað til i lokastigi fæðing-
arinnar. Sifellt fleiri börn þarf að
taka með töngum.
Hversvegna ekkr
dáleiösla?
En hversvegna er dáleiðsla
ekki notuð i meira mæli við
fæðingar? Hún er þó algerlega
óskaðleg bæöi fyrir móður og
barn.
Við rekumst á að læknar eru
enn hikandi við aö viðurkenna
yfirleitt dáleiðslu sem visinda-
lega aðferð. Menn geta ekki
fremur útskýrt hvað dáleiðsla er
en hin ævaforna kinverska
deyfingaaðferð með nálastung-
um. En vitað er að flestir eru
móttækilegir fyrir dáleiðslu.
Nokkrir læknar i Sviþjóð nota
Framhald á bls. 27.