Tíminn - 03.08.1973, Blaðsíða 15

Föstudagur 3. ágúst 1973.
TÍMINN
Hans Fallada:
Hvaðnú,ungi maður?
©
Þýðing AAagnúsar Ásgeirssonar
tilburöi hjá henni þekki hann slð-
an hann var drengur i skóla.
Undir eins og mamma hans fari
aö finna á sér fljóti hún i tárum af
vorkunsemi með sjálfri sér og
endi sifellt með þvi að koma há-
vaða og illindum af stað.
Pússer reynir með biðjandi
röddu að þagga niður i honum og
frú Mia segir óð og uppvæg:
„Það er nú bezt fyrir þig að tala
sem minnst um skólaárin þin”.
Ég gæti sagt konunni þinni dálag-
legar sögur um það, þegar lög-
regluþjónninn kom með þig heim
eða ‘þegar þú varst með óslmil.
glens og flangs við stelpurnar i
sandgryfjunni. — Og hvernig er
þaö með þessa húsaleigu, sem ég
á að fá?” segir hún formálalaust
og verður æ beiskari I bragði. ,,í
dag er þritugasti og fyrsti og alls
staðar verður maður að borga
fyrirfram, en ég hefi ekki enn þá
séö einn eyri. Ég vil fá peningana
I kvöld. Ég verð aö borga vinið, og
engin sál lætur sér detta i hug að
gera sér rellu út af þvi, hvaðan ég
á að taka peningana til þess---”
„Vertu nú ekki að þessu rausi,
mamma. Vínið borgar þú þó ekki
I nótt, þykist ég vita. Og þar að
auki skaltu fá peningana, en það
verur ekki i kvöld og ekki heldur á
morgun. — en þeir koma á sínum
tlma”. , •
„Ég vil fá húsaleiguna, og ég
vil fá hana strax”, segir frú
Pinneber, lémagna af áfengi og
geðshræringu. „Og ef Pússer get-
ur ekki einu sinni hjálpað mér
smávegis, án þess að það sé talið
eftir — —. Jæja þið munið
kannske eftir þvi að ég lánaði
ykkur te i kvöld.------Ég kem
strax aftur”, segir hún og slangr-
ar út um dyrnar, náföl I andliti.
„Nú skulum við slökkva ljósið i
snatri. Það er hart að geta ekki
einu sinni lokað dyrunum. —- Allt
er svo sem á sömu bókina lært i
þessari svínastiu”. Hann fer aftur
upp I^rúmið til Pússer. — „Æ,
Pússer: að hún skyldi einmitt
þurfa að koma núna, þegar okkur
leið svona vel.-----”
„Ég þoli ekki að þú talir svona
við hana móður þina. Hún er þó
alltaf mamma þin”, hvislar
Pússer, og hann finnur að hún
skelfur öll eins og hrisla.
„Já þvl miður, því miður”, seg-
ir Pinneberg. „En það er einmitt
af þvl hvað ég þekki hana vel, að
ég tala svona, og af því að ég veit
hvaða skepna hún er. Þú getur
fellt þig við hana, af þvl að á dag-
inn, þegar hún er ófull, er hún
fyndin og skemmtileg og getur
skilið gamansemi. En það er allt
saman undirhyggja og loddara-
skapur. Enginn maður getur I
raun og veru fellt sig við hana. Og
heldur þú kannske að hún hafi
tangarhald á Jachmann til lengd-
ar? Nei, það getur þú reitt þig á
að hún gerir ekki. Hann er of
slóttugur sjálfur til þess að
hann sjái ekki að hún vill bara
hafa eitthafð upp úr honum. Og
svo fer hún llka að verða allt of
gömul fram úr þessu”.
„Heyrðu”, segir Pússer og er
ákaflega alvarleg. „Ég vil aldrei
oftar hlusta á að þú talir svona
um mömmu þína. Það getur vel
verið, að þú hafir rétt fyrir þér og
að ég sé heimsk og allt of við-
kvæm, en ég vil aldrei hlusta á
þess háttar oftar. Ég get ekki að
mér gert að hugsa til þess, að
svona gæti Dengsi lika einhvern
tlma talað um mig”.
„Um þig?” Rómurinn einn seg-
ir til þess, hvað Pinneberg ætlar
aö segja. „Já, en þú — þú ert líka
Pússer! Þú ert-----hvert I log-
andi! Nú er hún aftur við dyrnar!
Nú sofum við mamma!”
„Kæru börn, kæru börn: afsak-
iö mig eitt augnablik”, segir allt I
einu rödd Jachmanns: og það
heyrist lika á rómi hans, að hann
hefir fengið sér óspart neðan I
þvi.
„Ekkert að fyrirgefa Jach-
mann, bara ef þér viíjið fara héð-
an”.
„Eitt augnablik, kæra frú: ég
fer undir eins aftur. Þið eruð hjón
og við erum hjón, — ekki lögleg
hjón að visu, en þó hjón i raun og
veru með rifrildi og öllu, sem við
á — og því ættum við þá ekki að
hjálpa hvert öðru?”
„Ot!” er það eina sem Pinne-
berg segir.
„Þér eruð indæl kona”, segir
Jachmann eins og ekkert hafi i
skorizt og hlammar sér niður á
rúmið.
„Það er nú þvl miður bara ég,
sem er hérna megin”, segir
Pinneberg.
„Well: ég er nú það kunnugur
öllum staðháttum hérna, að ég
veit, að þá þarf ég ekki annað en
flytja mig yfrum”, segir Jach-
mann og hlær við svo lágt að að-
eins heyrist.
„Þér verðið að gera svo vel að
koma yður út”, segir Pinneberg.
En þó er eins og allan kjark hafi
nú dregið úr honum.
„Það geri ég lika: það geri ég
lika”, skrlkir i Jachmann, meðan
hann er að þreifa sig áfram hinn
þrönga veg milli skápsins og
þvottaborðanna. „Ég kem bara
út af húsaleigunni”.
Bæði andvarpa og biðja i hljóði
guð að hjálpa sér.
„Eruð það þér, kæra frú?
Hvernig er þetta? Æ, kveikið eitt
augnablik! Voruð þið að biðja guð
aö hjálpa ykkur, ha? ” Hann ryðst
áfram með mestu erfiðismunum
og rekur sig auðvitað á öll horn ög
brúnir. „Mamma gamla gerir
ekki annað en jagast og skamm-
ast út af leigunni. I kvöld hefir
hún eyðilagt alla ánægju fyrir
okkur, þarna hinum megin með
þessu rausi. Nú situr hún skæl-
andi fyrir handan, og þá hugsaöi
ég með sjálfum mér: Þú hefir nú
sverið svo heppinn að ná þér i
nokkrar kringlóttar núna undan-
farið, og þær fara hvort sem er til
konunnar. Láttu nú börnin heldur
hafa þær, þvi að þá fara þær til
konunnar hvort sem er, og þá
verður þó einhver friður i húsinu.
„Nei, Jachmann”, segir Pinne-
berg. „Þetta er náttúrlega ákaf-
lega elskulegt af yður en----”
„Elskulegt? Nei: það er þá
fyrst og fremst elskulegt við
sjálfan mig. Ég vil hafa frið, —
þaö er allt og sumt. Hérna, kæra ,
unga frú, hérna er peningarnir”.
„Mér þykir þaö leiðinlegt,
Jachmann, að þér skuluð hafa
farið alla þessa löngu leið til
einskis”, segir Pinneberg hróð-
ugur. „Konan min er ekki þarna:
hún er hérna uppi í hjá mér.”
„Að hún skyldi nú endilega
þurfa------” segir Jachmann I
skelfingarróm, þegar frá Mla ««
heimtar það ákaf fyrir utan dyrn- ::
ar með grátstafinn I kverkunum :£
að fá að vita, hvar Holger Jach- E[
mann sé niður kominn.
„Felið yður fljótt! Hún kemur E|
hingað inn”, hvislar Pinneberg. E[
Gnýr og hávaði. Dyrnar opnast. EE
„Er Jachmann ekki hérna?” Frú Ej
Pinneberg kveikir ljós, formála- K
og feimnislaust.
Tvenn augu horfa i kringum sig :j
með ugg og ótta, en Jachmann Eí
sést þar enginn. Hann hefir auð- Ej
vitað falið sig á bak við rúmið. jj
„Hvert skyldi hann nú hafa farið? jj
Stundum rýkur hann út á götu, jj
bara af þvi að honum hitnar of jj
mikið inni. En herra trúr, — hvað EE
er þetta?”
Ungu Pinnebergshjónin fylgja jj
augnaráði frú Miu með skelfingu. jj
En það er þó ekki Jachmann, sem EE
hún hefir komið auga á, heldur jj
nokkrir peningaseðlar á' rauðu S5
silkiábreiðunni yfir rúminu jj
hennar Pússer.
„Já, mamma, viö vorum ein- jj
rmitt aö koma okkur saman um að jj
borga. — Þetta er húsaleigan — jj
fyrir næsta mánuð Hka: — gerðu
svo vel”. Það er Pússer, sem 55
fyrst áttar sig. „Þrjú hundruð 55
mörk — jæja, það var gott, að þið 55
gátuö loksíns ákveðið ykkur”, 55
segir frú Mia, og það er rétt svo 55
að hún nær andanum af einskærri 55
undrun og hramsar peningana i 55
skyndi. Við getum látið þetta jj
duga fyrir október og nóvember, ;■
og þá vantar bara dálitið fyrir gas 55
og rafmagn, en það getum við 55
gert upp við tækifæri. Jæja, ég 55
þakka fyrir. Góða nótt!” — Hún jj
hefir rausaö sig út úr dyrunum og 55
lokar sem fljótast á eftir sér þvi ;5
hún er með lifið i lúkunum yfir þvi 5i
að hún veröi svift þessum fjár- 5i
sjóði aftur. 55
Nú gægist andlitið á Jachman 55
1465
Lárétt
1) Dauður,- 6) Dreif,- 7) 550,-
9) Fisk,- 10) Starfiö,- 11)
Hasar,- 12) Keyr,- 13) Skel,-
15) Fótabúnað.-
Lóðrétt
1) Blær,- 2) Titill,- 3) Aftraöi.-
4) Keyr.- 5) Veiðimaður.- 8)
Farða.- 9) Kindina,- 13) Út-
tekið.- 14) Tónn,- *
Ráðning á gátu No. 1464
Lárétt
1) Rimlar,- 5) Jóð.- 7) Kló,- 9)
Afl,-11) Ká.-12) Ró,-13) Ann,-
15) Bit.-16) Eyr.-18) Efnaða,-
Lóðrétt
1) Rakkar.- 2) Mjó.- 3) Ló.- 4)
Aða,- 6) Flótta,- 8) Lán.- 10)
Fri,-14) Nef,-15) Bra.-17) In,-
. Faðir minn var sútari, og hanrl
hataöi mig af þvi ég var dvergur
15
FÖSTUDAGUR
3. ágúst
7.00 Morgunútvarp.
Veðurfregnir kl. 7.00, 8.15 og
10.10. Fréttir kl. 7.30., 8.15
(og forustugr. dagbl), 9.00
og 10.00. Morgunbæn kl.
7.45. Morgunleikfimi kl.
7.50. Morgunstund barn-
annakl. 8.45: Heiðdis Norð-
fjörð heldur áfram lestri
sögunnar um „Hönnu
Mariu og villingana” eftir
Magneu frá Kleifum (13).
Tilkynningar kl. 9.30 Létt
lög á milli liða. Spjallað við
bændur kl. 10.10. Morgun-
popp kl. 10.25: Richie
Havens syngur. Carpenters
syngja. Fréttir kl. 11.00.
Tóniist eftir Igor Stra-
vinsky: Michel Béroff
planóleikari og hljómsveitin
Orchestra de Paris leika
„Capriccio fyrir pianó og
hljómsveit” og „Þætti fyrir
píanó og hljómsveit” /
Fílharmóníusveitin I Los
Angeles flutur „Petrúsku”
balletttónlist. Shibley Boyes
leikur á pianó. Zubin Mehta
stjórnar.
12.00 Dagskráin. Tónleikar.
Tilkynningar.
12.25 Fréttir og veðurfrengir.
Tilkynningar. Tónleikar.
13.30 Með sinu lagi. Svavar
Gests kynnir lög af hljóm-
plötum.
14.30 Slðdegissagan: „Eigi
má sköpum renna” eftir
Harry Ferguson. Þýðandinn,
Axel Thorsteinson les sögu-
lok (24).
15.00 Miðdegistónleikar.
Frægar hljómsveitir leika
klassiska dansa frá ýmsum
timum Leontyne Price
syngur ariur úr óperum eft-
ir Verdi.
16.00 Fréttir Tilkynningar.
16.15 Veðurfregnir.
16.20 Popphornið.
17.05 Tónleikar. Tilkynningar.
18.45 Veöurfregnir. Dagskrá
kvöldsins.
19.00 Fréttir. Tilkynningar.
19.20 Fréttasepgill.
19.35 Spurt og svarað. Guörún
Guölaugsdóttir leitar svara
við spurningum hlustenda.
20.00 Sinfóniskir tónleikar.
Sinfónia Nr. 1 i D-dúr eftir
Gustav Mahler. Konunglega
Fflharmónius i'eitin I
Lundúnum leikir, Erich
Leinsdorf stjórnar. Kynnir:
Guðmundur Gilsson
21.00 Sumardagur i l’ostock
Baldur óskarsson segir frá.
21.15 Segðu mér af umri.
Jónas Jónasson talar við
Sigrúnu Guðjónsdóttur.
21.30 (Jtvarpssagan:
„Verndarenglarnir” eftir
Jóhannes úr Kötlum.
Guðrún Guðlaugsdóttir les
(6)
22.00 Fréttir.
22.15 Veðurfregnir.
Eyjapistill.
22.35 Draumvisur. Tónlistar-
þáttur I umsjá Sveins Arna-
sonar og Sveins Magnússon-
ar.
23.40 Fréttir I stuttu jáli.
Dagskrárlok.
lll 1
Föstudagur
3. ágúst 1973
20.00 Fréttir
20.25 Veður og auglýsingar
20.30 Karlar i krapinu. Fyrir-
sát. Þýðandi Kristmann
Eiðsson.
21.25 Að utan. Umræðuþáttur
um erlend málefni. Umræð-
um stýrir Jón Hákon
Magnússon.
22.05 „Fjögra laufa smárinn”.
Trompetleikarinn Clark
Terry leikur ásamt sin-
fóniuhljómsveit sænska út-
varpsins og tveimur popp-
hljómsveitum. (Nordvision
— Sænska sjónvarpið)
22.45 Dagskrárlok