Tíminn - 15.12.1973, Blaðsíða 11

Laugardagur 15. desember I!>7:i.
TÍMINN
11
Útgefandi Framsóknarflokkurinn
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar: Þór-
arinn Þórarinsson (ábm.), Jón Helgason, Tómas Karlsson.
Auglýsingastjóri: Steingrimur Gislason. Ritstjórnarskrif-
stofur i Edduhúsinu viö Lindargötu, simar 18:100-18306. Skrif-
stofur i Aöaistræti 7, simi 26500 — afgreiöslusimi 12323 — aug-
lýsingasimi 19523. Askriftagjald 360 kr. á mánuöi innan lands,
i lausasölu 22 kr. eintakiö.
Blaöaprent h.f.
----- --- ,/
Sjónleysi Magnúsar
Málgögn Sjálfstæðisflokksins beina nú mjög
athygli að nýkjörnum varaformanni flokksins,
Magnúsi Jónssyni, bankastjóra og alþingis-
manni. Hins vegar ræða þau minna um Geir
Hallgrimsson og Gunnar Thoroddsen, og má
auðveldlega draga af þvi þá álytkun, að þessir
aðalforingjar flokksins njóti nú þess álits með-
al flokksmanna sinna, að heppilegast sé fyrir
Mbl. og Visi að geta þeirra sem minnst. Til
þess að bæta það upp, verði að reyna að gera
stjörnu varaformannsins sem skærasta, enda
séu helztar likur til þess, meðan hún er enn ný
af nálinni.
Nokkurt dæmi um þetta er það, að varafor-
maðurinn var nýlega fenginn til að flytja ræðu
á aðalfundi Varðar, og skýrir Mbl. frá efni
hennar á áberandi hátt. Samkvæmt frásögn
þess var það helzta efni ræðunnar, að rikis-
stjórnin gerði allt að engu. Hún hefði tekið við
gildum sjóðum og búið við gott árferði, en þess
sæist nú hvergi staður. Um hana mætti þvi
segja sama og snæfellskur bóndi hefði sagt um
son sinn: Guð gerði allt úr engu, en sonurinn
gerir allt að engu.
Þessi ummæli varaformannsins sýna glöggt,
að hann er haldinn þeirri pólitisku blindu, að
honum finnst ekkert hafa verið gert i landinu
og allt hafa snúizt til verri vegar, siðan hann
fór úr rikisstjórn. Augu hans virðast alveg lok-
uð fyrir þeirri staðreynd, að verklegar fram-
farir i landinu hafa aldrei orðið meiri en i tið
núverandi rikisstjórnar. Honum dylst það
einnig, að tryggingabætur hafa verið stóraukn-
ar og kaupmáttur ráðstöfunartekna almenn-
ings hefur aukizt verulega, þrátt fyrir miklar
verðhækkanir, sem rekja rætur sinar til ann-
arra landa. Þjóðin býr þvi nú við meiri vel-
megun og meiri framfarir en hún hefur nokkru
sinni áður gert. Aldrei hefur verið gert stærra
átak til að jafna vaxandi þjóðartekjur á þann
hátt að bæta hlut þeirra, sem áður hafa verið
afskiptir.
Sú blinda og þröngsýni Magnúsar Jónssonar
að loka alveg augunum fyrir þessum stað-
reyndum gefur þvi miður til kynna, að vara-
formennska hans muni ekki auka viðsýni
flokksforustunnar, né gera málflutning hennar
heilbrigðari og sanngjarnari. Hann gengur enn
lengra i þröngsýni og einsýnum málflutningi
en Geir og Gunnar. Sjálfstæðisflokkurinn
þarfnaðist þó vissulega varaformanns, sem
væri þeim Geir og Gunnari fremri i þessum
efnum. Giftuleysi flokksins virðist furðulegt
um þessar mundir.
Geir og Glistrup
Sjálfstæðisflokkurinn hefur nú fylgt fordæmi
Glistrups hins danska og flutt frumvarp um
mikla lækkum tekjuskatts. En einn veigamikill
munur er á tillögum hans og Glistrups. Gli-
strup segir ákveðið, hvað hann ætlar að spara
til þess að mæta skattalækkuninni. Sjálfstæðis-
flokkurinn segir hins vpgar ekkert um það,
hvernig hann hyggst mæta skattalækkuninni.
Glistrup þykir ekki sérlega ábyrgur stjórn-
málamaður, en að þessu leyti er hann þó stór-
um ábyrgari en Geir Hallgrimsson.
En kannski á Geir eftir að manna sig upp og
segja, hvað hann vill spara.
T. D. Allman, The Guardian:
Bhumibol nýtur
mikillar hylli
Byltingin hefur gert hann að þjóðhetju
NOKKUR þúsund ungra
andmælenda umkringdu er-
lent sendiráð, gengu síðan
fylktu liði i skemmtigarð einn
og sátu þar alla nóttina. Þetta
er hvergi nærri einsdæmi i
Thailandi, þar sem andmæl-
endur styptu fyrir skömmu af
stóli hægrisinnaðri hershöfð-
ingjastjórn.
Andmælendur settust ekki i
þetta sinn um sendiráð neins
rikis ..heimsvaldasinna", sem
Thailendingar hafa sýnt and-
úö að undanförnu. Sendiráð
Svia varð i þetta sinn fyrir
andúð stúdenta.
Dagblöð njóta nú meira
frelsis i Thailandi en nokkru
öðru riki i Asiu. Þau höfðu
skýrt frá þvi, að sendiráð Svia
hefði skotið skjólshúsi yfir fá-
eina thailenzka lýðveldis-
sinna. Þetta þótti sýna kon-
ungdæminu og Bhumibol kon-
ungi nokkra óvirðingu og var
róttækum byltingarsinnum i
Bangkok nægilegt tilefni til at-
hafna.
ÞJÓÐLEG eining Thailend-
inga kemur fram i þvi, að kon-
ungsveldið er virtasta stofnun
þjóðarinnar og margir Thai-
lendingar varpa sér enn til
jarðar, þegar konungurinn fer
hjá. Framfarasinnaðir stúd-
entar i Thailandi og hinir fjöl-
mörgu fylgismenn þeirra
meðal almennings hafa alveg
sérstaka ástæðu til að tigna og
heiöra konung sinn, sem varð
46 ára 6. þessa mánaðar.
Þannig er mál með vexti, að
„októberbyltingin” i Thai-
landi hefði sennilega ekki get-
að lánazt,ef konungurinn hefði
ekki stutt byltingarmenn. Að-
ur laut Thailandsstjórn kenn-
ingum Nixons Bandarikjafor-
seta i meiri auðsveipni en
nokkur önnur stjórn i Asiu, en
nú er þarna um að ræða for-
vitnilegri tilraun til frjáls-
lyndrari lýðræðisstjórnar en
nokkurs staðar annars staðar.
Bhumibol konungur knúði
hernaðarstjórnina til uppgjaf-
ar, eftir að hann hafði setið
fund meö leiðtogum stúdenta.
Nokkur hluti hersins óhlýðn-
aðist konunglegum skipunum
og hóf skothrið á kröfugöngu
stúdenta. Konungur forðaöi
Thailendingum þá frá borg-
arastyrjöld með þvi að knýja
fyrrverandi stjórnendur hers-
ins til þess að hverfa úr landi.
KONUNGURINN hefir setið
á valdastóli i 27 ár. Þátttaka
hans i byltingunni veldur þvi,
að hann er nú ailt i einu orðinn
annað og meira en fjarrænt,
virt og nálega ofurmannlegt
tákn rikisins. Hann er nú hetja
i augum mikils meirihluta
þjóðarinnar. Á þvi leikur
varla vafi, að hann gæti, ef
hann kærði sig um, tekið sér
að nýju það alræðisvald, sem
Thailandskonungur missti i
byltingu hersins árið 1932.
Rikjandi konungur hafði þá
verið knúinn til að láta af
völdum og hann átti enga erf-
ingja. Eldri bróðir Bhumibols
fannst myrtur i konungshöll
inni, hafði verið skotinn til
bana. Aldrei hefir fengizt upp
lýst með hverjum hætti það
gerðist.
Þjóðerniskennd Thailend-
inga er sterk og Bhumibol átti
við afar erfiðan annmarka að
striða þegar hann settist i
hásætið. Heita mátti, aö hann
væri útlendingur. Hann fædd-
ist i Cambridge i Massa-
chusetts i Bandarikjunum,
þar sem faðir hans stundaði
nám i læknisfræðum, og ólst
siðan upp i Sviss. Hann var þvi
ókunnugur flestum þegnum
sinum, þegar hann tók við
konungdómi, og auk þess tai-
Sirikil drottning og Hhuinihol
aði hann tungu þeirra miður
vel.
KONUNGUR virtist i fyrstu
ætla að verða glaumgosi er
unni einkum kraftmiklum bil-
um, fögrum konum og saxo-
phonleik. Sagt er, að tvennt
hafi einkum breytt honum og
gerthann alvörugefinn. Annað
var morð bróður hans, en það
olli þvi, að konungur hefir æ
siðan verið svarinn andstæð-
ingur allra blóðsúthellinga.
Hitt var kappakstursslys i
Sviss, en i þvi missti hann
annað augað.
Bhumibol tók loks við öllum
skyldum konungs árið 1951 og
siðan hefir hann verið afar al-
vörugefinn og siðavandur
frammi fyrir þjóð sinni. Hann
brosir aldrei og hvorki reykir
né drekkur á almannafæri.
Konungur nýtur hins vegar
lifsins sem einstaklingur, þeg-
ar konungskyldunum sleppir.
Hann hefir árum saman verið
mikill aðdáandi siglinga og
stundað þær af kappi á báti,
sem hann teiknaði og smiðaði
sjálfur og kostaði ekki nema
lOOsterlingspund. Hann málar
auk þess myndir, leikur á átta
mismunandi hljóðfæri og hefir
bæði samið danslög og lög til
undirleiks við listdans.
ÞEGAR stúdentar i Thai-
landi efna til hljóðfæraleiks
sér til skemmtunar, leikur
konungur á clarinett. Eitt
sinn, þegar þau hjón héldu upp
á hjúskaparafmæli sitt, lék
konungur fyrir dansi gesta
sinna til dögunar, en að þvi
loknu fór hann i siglingu með
Sirikit, drottningu sinni, á
Siamsflóa. Þegar hin konung-
lega snekkja sigldi i átt til ris-
andi sólar, lék konungur á
básúnu sina lagið Whev the
Saints Go Marching In.
Þegar styrjöldin i Indókina
hófst,fannst Bhumibol konungi
sérstök skylda sin að reyna
konungur i Thailandi
að varðveita einingu
þjóðarinnar og hann hefir ekki
farið út fyrir landsteinana
siðan árið 1967. Hann hefir
hins vegar ferðazt tugi
þúsunda milna innanlands og
heimsótt fjölmörg afskekkt
byggðarlög.
öllum heimildarmönnum i
Thailandi ber saman um, að
náið.samband konungs við
þjóðina hafi gert honum kleift
að gera sér rétta grein fyrir
óánægju almennings með
hernaðarstjórnina og stuðla
að falli hennar. Táknrænt má
telja, að vaxandi virðingar-
leysi stjórnarinnar á konungs-
embættinu sannfærði fjöl-
m.arga Thailendinga um, að
ekki yrði umflúið að gera bylt-
ingu.
UNDANGENGNA tvo ára-
tugi hafa margir reynt að
skýra stjórnmálaframvind-
una i Suð-austur Asiu á þann
veg, að ibúarnir aðhylltust
innfluttar hugsjónir og rikin
væru ekki annað en létt peð i
valdatafli stórveldanna. Hið
einstæða hlutverk Bhumibols
konungs i stjórnarbyltingunni
i Thailandi afsannar þessa
kenningu, hvernig svo sem fer
um tilraunina til varanlegs
lýðræðis.
Hvert sem litið er i þssum
hluta álfunnar, blasa við dæmi
þess, að ósérhlifinnar, virkrar
og kreddulausrar forustu er
hvorki að vænta frá hershöfð-
ingjunum, sem likja eftir hátt-
um Bandarikjamanna, né
andstæðingum þeirra, sem
kommúnistar styðja, heldur
frá hefðbundnum konungsætt-
um landanna. 1 þessu efni má
minna á Bhumibol konung i
Thailandi, Sihanouk prins i
Kambódiu, Sovanna Phouma i
Las og Tunku Abdul Rahman i
Malaysiu.
Þ.Þ.