Tíminn - 15.03.1974, Qupperneq 11

Föstudagur 15. marz 1974.
TÍMINN
n

Útgefandi Framsóknarflokkurinn
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Kitstjórar:
Þórarinn Þórarinsson (ábm.), Jón Helgason, Tómas
Karlsson, Auglýsingastjóri: Steingrimur Gíslason. Rit-
stjórnarskrifstofur i Edduhúsinu við Lindargötu, simar
18300-18306. Skrifstofur i Aðalstræti 7, simi 26500 — af-
greiðslusimi 12323 — auglýsingasimi 19523. Askriftagjald
420. kr. á mánuði innan lands, i lausasölu 25 kr. eintakið.
Blaðaprent h.f.
Skattabreytingin
Stjórnarandstaðan felldi á jöfnum atkvæðum
i neðri deild i fyrrinótt, að rikissjóður fengi
tekjur af 5 söluskattsstigum til áramóta til að
mæta 2,900 milljón króna lækkun á tekju-
sköttum einstaklinga.
í umræðu málsins stóð deilan um það, og
aðallega við Gylfa Þ. Gislason, formann
Alþýðuflokksins, hvort með skattkerfisbreyt-
ingunni, þ.e. að breyta hluta beinu skattanna
yfir i söluskatt, væri skipt á jöfnu eða ekki.
Gylfi sagðist vera fylgjandi þvi, að skipt yrði á
jöfnu. En sá góði maður visaði hins vegar á
bug útreikningum Jóns Sigurðssonar, hag-
rannsóknarstjóra, og batt sig því haldreipi i
rökstuðningi, að enn væru 12 mánuðir eftir af
árinu 1974!!
Er fjárhags- og viðskipanefnd neðri deildar
Alþingis fjallaði um frumvarpið aflaði hún sér
nýjustu útreikninga og áætlana, sem fyrir
liggja hjá þeim embættismönnum og stofnun-
um rikisins, sem um fjárhagsmálefni fjalla.
Samkvæmt þeim útreikningum mundi álagður
tekjuskattur á einstaklinga nema 7 milljörðum
króna, ef lagt væri á skv. núgildandi skattalög-
um, en verða 4,1 milljarður skv. þeirri tekju-
skattslækkun, sem samkomulagið við verka-
lýðshreyfinguna gerir ráð fyrir. Tekjutap
rikissjóðs vegna tekjuskattslækkunarinnar
yrði þá 2,9 milljarðar króna.
Við þetta bætast svo útgjöld rikissjóðs vegna
skattaafsláttarins, sem verður greiðsla úr
rikissjóði til hinna tekjulægstu og er sú heildar-
upphæð áætluð 550 milljónir króna. Aukin út-
gjöld rikissjóðs vegna söluskattshækkunarinn-
ar eru svo áætluð 100 milljónir króna.
Samtals myndu tekjutap og aukin útgjöld
rikisins vegna skattkerfisbreytingarinnar þvi
nema 3350 milljónum króna á þessu ári.
Þessu var 5% söluskattinum ætlað að mæta.
Áætlað er að eitt söluskattsstig gefi 680
milljónir króna i rikissjóð miðað við timabilið
1. marz til 31. des. 1974. Fimm söluskattsstig
myndu þvi á þessu timabili nema samtals 3.400
milljónum króna.
Við þetta er svo þvi að bæta að hálfur marz-
mánuður er þegar liðinn og verða tekjurnar af
söluskattsaukanum að sjálfsögðu þvi enn
lægri fram til áramóta en ofangreindar tölur
segja, en þær eru miðaðar við, að söluskatts-
hækkunin hefði tekið gildi 1. marz. sl.
En það, sem er höfuðatriði i samkomulagi
þvi, sem verkalýðshreyfingin gerði við rikis-
stjórnina um skattabreytingar, er, að málið
verði tekið allt til endurskoðunar um áramót
og ,,þá verði metið, hvað 5%-stiga hækkun á
söluskatti nemi yfir árið, og jafnframt hve
skattalækkun þá nemi miklu samkvæmt nýja
skattstiganum, og að þvi leyfi, sem sölu-
skatturinn verður talinn nema hærri upphæð,
þá verði sá hluti, sem umfram er metinn inn i
kaupgjaldsvisitölu”.
Af þessu sést hvilikar blekkingar og útúr-
snúninga stjórnarandstaðan hefur i frammi til
að réttlæta þá afstöðu sina að koma i veg fyrir
að tekjuskattslækkunin nái fram að ganga.
—TK
ERLENT YFIRLIT
Vinsældir Brandts
fara dvínandi
Nær Schmidt forustunni frá honum?
Willy Brandt
WILLY BRANDT fær aö
reyna það um þessar mundir,
að i lifi valdamanna skiptast á
skin og skúrir, vinsældir og
óvinsældir. Samningar hans
við kommúnistarikin öfluðu
honum um skeið mikilla vin-
sælda og flokkur hans vann
þvi mikinn sigur i þingkosn-
ingunum haustið 1972. Margt
bendir til. að Brandt hafi þá
staðið á hátindi valda sinna og
frægðar. Siðan hefur eins og
smátt og smátt hallað undan
fæti, án þess að hægt sé að
greina nokkrar sérstakar
ástæður. Aö visu hefur
árangurinn af samningunum
við kommúnistarikin orðið
minni til þessa en hinir bjart
sýnustu gerður sér vonir um.
Þá hafa ýmsir efnahags-
örðugleikar aukizt heima
fyrir, en þó eru þeir minni en i
flestum nálægum löndum og
hægara hefur gengið að efna
loforð um ýmsar félagslegar
umbætur en þeir bráðlátu
gerðu sér vonir um. Við þetta
hefurbætzt, að mörgum hefur
þótt Brandt gerast værugjarn
og athafnalitill. Hann hefur
litið sýnt sig opinberlega og
ýmsar sagnir ganga um að
hann sinnti illa stjórnar-
störfum og fylgdist ekki nægi-
lega með ráðherrum sinum.
Til samans hefur þetta orðið
til þess, að vinsældir Brandts
virðast nú i einskonar öldu-
dal. Þá bætir það ekki úr skák
meðal flokksbræðra hans, að
skoðanakannanir hafa bent til
þess siðustu mánuðina, að
fylgi sósialdemókrata færi
minnkandi, en fylgi kristi-
legra demókrata vaxandi. Það
hefur verið takmörkuð
huggun, að fylgi samstarfs-
flokksins i rikisstjórninni,
Frjálsra demókrata, hefur
einnig farið vaxandi. Loks
aukast svo viðsjár i flokki
sósialdemókrata og eru það
einkum ungsósialdemókratar,
sem þeim valda.
ÞAÐ HEFUR ekki orðið til
að styrkja stöðu Brandts, að i
fylkiskosningunum i Ham-
borg, sem fóru fram 3. þ.m.,
beið flokkur sósialdemókrata
mikinn ósigur. Hann tapaði 14
sætum á fylkisþinginu og
missti þvi ' meirihlutann, sem
hann hefur haft þar óslitið
eftir siðari heimsstyrjöldina,
að undanskildum árunum
1953-57. Hins vegar bættu
kristilegir demókratar við sig
lOþingsætum. Mestur varð þó
ávinningur frjálsra demó-
krata, sem bættu við sig niu
sætum. Þeir höföu áður haft
aðeins fimm þingmenn, en
hafa nú 14. i siðustu kosn-
ingum höfðu sósial-
demókratar fengið 56% af at-
kvæðamagninu, en fengu nú
45%. Frjálsir demókratar
fengu siðast aðeins 4% áf at-
kvæðamagninu, en fengu nú
11%. Sósialdemókratar höfðu
áður farið einir með fylkis-
stjórnina. þar sem þeir höfðu
meirihluta á þingi, en eftir
kosningarnar hefur veriö
mynduð sambandsstjórn
þeirra og frjálsra demókrata.
Menn biða nú með eftir-
væntingu úrslita fylkiskosn-
inga, sem eiga að fara fram
bráðlega i Hessen, Neðra-
Saxlandi og Bæjaralandi, þar
sem ýmsir spá Franz Josef
Strauss verulegum sigri.
KRISTILEGIR
DEMÓKRATAR virðast hafa
unnið verulega á að undan-
förnu, ef marka má skoðana-
kannanir. Þeir hafa i vaxandi
mæli farið inn á þá braut, að
reka áróður i anda Giistrups
hins danska. Þannig tefldu
þeir fram i kosningunum i
Hamborg eins konar Glistrup
sem helzta forustumanni
sinum. Hann heitir Erik
Blumenfeld og er 58 ára
gamall milljónamæringur,
sem hefur grætt á oliuverzlun.
Faðir hans var Gyðingur, en
móðirin dönsk. Á striðs-
árunum sat Blumenfeld i
fangabúðum hjá nazistum og
nýtur hann þess nú. Siðustu
árin hefur hann átt sæti á
sambandsþinginu i Bonn og
meðal annars mætt á fundum
Evrópuráðsins og þingmanna-
samtaka Atlantshafsband-
lagsins. Hann er mikill mála-
garpur og gildir sama um
konu hans, sem er svissnesk
að ætt. Blumenfeld segist vera
mikill aðdáandi Engilsaxa og
leggja sérstaka áherzlu á góða
sambúð við þá. Afstaða hans
til innanlandsmála minnir á
ýmsan hátt á Glistrup, þótt
hann gengi ekki eins langt i
öfgum. 1 áróðri hans og
annarra talsmanna kristilega
flokksins var lögð mikil
áherzla á vaxandi dýrtið,
hækkandi skatta og aukna
upp vöðslusem i róttækra
vinstri afla, og var þar ekki
sizt átt við ungsósialdemó-
krata. Það virðist gagna
kristilegum demókrötum all-
vel að nota þá sem grýlu.
t KJÖLFAR kosningaúr-
slitanna i Hamborg hefur fylgt
vaxandi gagnrýni á Brandt,
ekki sizt meðal flokksbræðra
hans. Þannig lét sá ráðherra
rikisstjórnarinnar, sem fer
með visindamál, Klaus von
Dohnanyi, nýlega svo ummælt
i útvarpsviðtali, að hann teldi
það mjög geta komið til
greina, að Brandt réði sér eins
konar staðgengil á sviði
innanlandsmála og flokks-
mála.likt og hann teflir Egon
Bahr fram á sviði utanrikis-
mála. Þetta hefur Brandt
tekið óstinnt upp og Dohnanyi
þvi reynt að túlka ummæli sin
upp á nýtt, en það hefur aðeins
vakið aukna athygli á tillögu
hans.
Sennilega hefur viðtalið vi&
Dohnanyi vakið enn meiri
athygli sökum þess, að mið-
stjórn flokks sósialdemókrata
hélt fund um svipað leyti. Á
fundinum reyndi Brandt að
kveða niður þá gagnrýni.. er
hefur beinzt gegn honum að
undanförnu. Hann visaði m.a.
á bug ýmsum tillögum, sem
honum hafa borizt, um breyt-
ingar á rikisstjórninni. Hann
bað aðra ráðherra að hlutast
ekki til um, hvaða samstarfs-
menn hann veldi sér. Þvi
ætlaði hann að ráða sjálfur.
Hann kvaðst ekki fyrirhuga
neinar breytingar á stjórn
sinni fyrr en eftir forsetakosn-
ingarnar, sem eiga að fara
fram 15. júli. Þá verður
Walter Scheel utanrikisráð-
herra kosinn forseti og leiðir
það af sér, að verulegar breyt-
ingar verða gerðar á stjórn-
inni.
Sumir blaðamenn gizka á,
að Brandt hafi hafl Helmut
Schmidt fjármálaráðherra i
huga.þegar hann óskaði ekki
eftir ihlutun um skipan
stjórnarinnar. Schmidt, sem
er varaformaöur flokksins.
virðist njóta vaxandi trausts á
sama tima og vegur Brandts
fer hnignandi. Þeir Schmidt
og Egon Bahr viröast sam-
mála um, að Vestur-Þjóð-
verjar eigi að meta meira
góöa samvinnu við Banda-
rikjamenn en Frakka, en
Scheel leggur áherzlu á góða
samvinnu við Frakka. Brandt
er talinn reyna að að þræða bil
beggja. Sagan segir. að Nixon
forseti hafði nýlega skrifað
Brandt persónulegt bréf, þar
sem hann áfellist Evrópurikin
fyrir að sýna ekki Banda-
rikjunum meiri tillitssemi. Af
þessum og fleiri ástæðum
beinist nú veruleg athygli að
fundi þeirra Brandts og
Pompidous, sem verður
haldinn i Bonn 4.-5,april.
Þrátt fyrir þann mótgang .
sem Brandt hefur mætt að
undanförnu, er hann enn vin-
sælasti stjórnmálamaður
Vestur-Þýzkalands, sam-
kvæmt skoðanakönnunum.
Ekki er þvi ósennilegt. að
hann geti aftur náð fyrri stöðu
sinni, þótt eitthvað halli undan
fæti um stund. Vafalaust mun
Brandt stefna að þvi, en hann
mun reyna að velja til þess
réttan tima, þvi að regla hans
er sú, að rasa ekki um ráð
fram.
Þ.Þ.