Fréttablaðið - 04.01.2005, Side 16

Í dag streyma grunnskólanem-
endur aftur í skólana sína að
loknu jólafríi. Flestir hafa snúið
sólarhringnum við, eru úthvíldir
en samt þreyttir eftir annasöm
jól. Vonandi eru allir glaðir í
byrjun nýs árs, tilbúnir að takast
á við seinni helming skólaársins.
Koma fullir tilhlökkunar,
ákveðnir í að gera enn betur en
áður. Þá er komið að foreldrun-
um, enn og aftur, að standa þétt
við bakið á börnum sínum, að-
stoða þau eftir megni, leggja
þeim lið við heimanám, fylgjast
vel með framvindunni, taka þátt
í lífi og starfi þeirra.
Vonandi ganga nemendur til
náms í dag, fullir af orku og
starfsvilja. Til þess að svo megi
vera þurfa þeir að hafa hvílst vel
í nótt og nærast vel í morgunsár-
ið, áður en þeir takast á við verk-
efni dagsins. Það er alltof al-
gengt að nemendur segjast lyst-
arlausir á morgnana, langar ekki
til að borða neitt, kjósa frekar að
kúra í bólinu tíu mínútunum
lengur og fara í skólann án þess
að fá sér neitt að borða. Þetta
þýðir að þegar þeir mæta í
fyrsta tímann eru þeir ekki enn
almennilega vaknaðir, blóðsyk-
urinn er í lágmarki eftir nætur-
hvíldina og þeir hafa ekkert gert
til þess að þoka honum upp aft-
ur. Þar að auki er alltof algengt
að þeir hafi fengið of lítinn
svefn, sofni seint og séu langt
frá því að vera útsofnir þegar
þeir mæta í skólann. Allt leggst
á eitt til að draga úr afköstum
morgunsins. Síðan koma frímín-
útur og þá flykkist þetta unga
fólk í næstu sjoppu þar sem það
kaupir sér gosdrykk og eitthvað
sætt að borða. Blóðsykurinn
rýkur upp og nemendur koma
æstir og upprifnir í þriðju
kennslustund dagsins þannig að
óþarfur tími fer í að róa þá niður
og koma þeim að verki. Þessa
lýsingu þekkja flestir ef ekki all-
ir grunnskólakennarar.
Það er hlutverk foreldra og
forráðamanna að sjá til þess að
börn fái næga hvíld á nóttunni
og næringu í upphafi hvers
dags. Þetta reynist mörgum
erfitt, einkum þegar börnin eru
komin á unglingsaldur. Þau láta
reyna á sjálfstæði sitt til hins
ýtrasta, mótmæla foreldrum sín-
um í flestu sem þau geta og
háttatími og næring verður
mörgum tilefni til mótmæla. Það
vita allir að 8 tíma nætursvefn
er lágmark flestra barna og ung-
linga, margir þurfa allt að 10
tíma nætursvefn. En næring að
morgunlagi er ekki síður mikil-
væg. Það þurfa ekki allir að
borða hafragraut í morgunmat
og taka lýsi, þótt það sé vafa-
laust besti morgunmatur sem
völ er á. Ef börnin eiga erfitt
með að borða á morgnana, sem
er vissulega rétt í mörgum til-
fellum, getur einn ávöxtur gert
kraftaverk. Hann dugir til að
þoka blóðsykrinum upp á við,
eykur afköst í fyrstu kennslu-
stundum og dregur úr þörf fyrir
sætindi í fyrstu frímínútum með
tilheyrandi afleiðingum; æsingi
og óróleika. Epli, banani, nokkur
vínber geta gert kraftaverk.
Ávaxtasykurinn fer beint í blóð-
ið og kemur orkunni í gang og
börnin vinna betur og ná betri
árangri.
Það reynist hins vegar mörg-
um þrautin þyngri að fá blessuð
börnin til að borða að morgun-
lagi og afleiðingin verður sú að
mataræðið fer meira og minna
úr skorðum allan daginn. Nýlega
lásum við í blöðum að kennarar
Hagaskóla sjá beina fylgni milli
árangurs nemenda og þess hvort
þeir borða hollan og góðan há-
degisverð í skólanum. Þar hefur
tekist að laða meirihluta nem-
enda að mötuneytinu í hádeginu,
nokkuð sem kannski heyrir held-
ur til undantekninga en hitt á
unglingastigi. Það hlýtur að vera
samstarfsverkefni heimila og
skóla að fá nemendur til þess að
borða hádegisverð í mötuneyti
skóla frekar en að hlaupa út í
sjoppu eftir súkkulaðisnúð eða
öðru álíka. Það er hinsvegar
fyrst og fremst hlutverk heimila
að sjá til þess að börnin fái næg-
an svefn og góðan morgunverð.
Það var gott að heyra bæði
biskup Íslands og forseta lýð-
veldisins ræða um mikilvægi
kærleikans og agans nú um ára-
mótin. Þar að auki hefur forsæt-
isráðherra skipað sérstaka
nefnd til að kanna stöðu fjöl-
skyldunnar og heimilanna. Von-
andi vinnur sú nefnd hratt og vel
en mikilvægast er kannski að ná
fram viðhorfsbreytingu hjá
þjóðinni, setja börnin og fjöl-
skylduna í fyrsta sæti en elt-
ingaleik við aukin fjárráð í síð-
ustu sætin. ■
Ný stjórnarskrárnefnd er um það bil að taka til starfa. Verkefni
hennar hefur ekki verið skilgreint nákvæmlega en virðist eiga að
vera svo opið að það geti falið í sér heildarendurskoðun á grund-
vallarþáttum stjórnskipunar lýðveldisins svo sem valdi og vald-
mörkum forseta og þings. En hvort sem nefndin fer þá leið að
endurskoða stjórnarskrána í heild eða einbeitir sér að afmörkuð-
um þáttum er ljóst að verkefnið verður í sviðsljósinu næstu mán-
uði og misseri. Ekki dregur úr athyglinni að helstu forystumenn
stjórnmálaflokkanna hafa lýst þeim ásetningi að sitja í nefndinni
og gefa starfi hennar þannig aukið vægi. Viðvera þeirra og bein
afskipti munu leiða til þess að stjórnarskrármálið verður mál
málanna í íslenskum stjórnmálum.
Hinn 8. desember síðastliðinn var á þessum vettvangi í blaðinu
hvatt til þess að þjóðinni allri yrði gefið tækifæri til þess að hafa
áhrif á hina fyrirhuguðu endurskoðun: „Hugsa má sér að stjórn-
arskrárnefndin opni í þessu skyni vefsíðu þar sem tekið verði á
móti tillögum og staðið fyrir umræðum um stjórnarskrármálið.
Opinber málþing um einstaka þætti í vinnu stjórnarskrárnefndar
eru einnig æskileg. Slík vinnubrögð gera vissulega miklar kröfur
um röskleika og markvisst skipulag en tryggja um leið að niður-
staðan, hver sem hún verður, eigi víðtækan hljómgrunn í þjóð-
félaginu. Á engan hátt væri verið að taka ábyrgð, frumkvæði og
endanlegt vald frá stjórnarskrárnefndinni og Alþingi. Hér er
tækifæri til að efla og bæta lýðræði á Íslandi.“
Ánægjulegt var að heyra Halldór Ásgrímsson forsætisráð-
herra taka undir þetta viðhorf í áramótaávarpi sínu að kvöldi
gamlársdags. Orðrétt sagði ráðherrann: „Ég hvet til þess að við
fjöllum um þetta stóra og mikilvæga verkefni af gætni og virð-
ingu. Með nútíma samskiptatækni og fjölbreytni í fjölmiðlun er
hægt að tryggja að sem flestir landsmenn geti lagt hönd á plóginn
auk þess sem haldnir verði fundir og ráðstefnur um einstaka
þætti stjórnarskrárinnar. Þetta er sameiginlegt verkefni okkar
allra og niðurstaðan á að endurspegla þjóðarvilja.“
Björn Ingi Hrafnsson, aðstoðarmaður forsætisráðherra, stað-
festi í samtali við Fréttablaðið í gær að þetta fæli meðal annars í
sér að stofnuð yrði netsíða á vegum stjórnarskrárnefndar og
tölvu- og samskiptatækni virkjuð til að auðvelda fólki að kynna
sér starf hennar og koma sjónarmiðum sínum á framfæri. Er von-
andi að þetta gangi eftir og sem flestir áhugamenn um stjórnmál
notfæri sér þennan vettvang.
Stjórnmál á Íslandi hafa of lengi að mestu verið einskorðuð við
ýmiss konar dægurþras. Atburðir síðustu mánaða hafa með
óvæntum hætti sett grundvallaratriði og meginsjónarmið á dag-
skrá. Tími var til kominn og vonandi ber þjóðin gæfu til að vinna
vel úr þeim tækifærum sem nú skapast. ■
4. janúar 2005 ÞRIÐJUDAGUR
SJÓNARMIÐ
GUÐMUNDUR MAGNÚSSON
Ákvörðun forsætisráðherra um vinnubrögð við
endurskoðun stjórnarskrárinnar er til fyrirmyndar.
Almenningur móti
stjórnarskrána
ORÐRÉTT
Sóað tækifæri?
Halldór Ásgrímsson flutti sitt
fyrsta ávarp sem forsætisráð-
herra og sýndi fram á af hverju
hann var ekki orðinn forsætis-
ráðherra fyrir löngu.
DV um áramótaávarp forsætisráð-
herra.
DV 3. janúar
Átti það ekki bara að vera fynd-
ið?
„Áramótaskaupið minnir okkur
á að lífið er eitt allsherjarleik-
svið og fjalirnar minna oftar en
ekki á fjölleikahús. Öll fáum við
eitthvað að bardúsa, sumir fest-
ast í rullunni til lífstíðar, aðrir
ekki.“
Sæbjörn Valdimarsson um Skaupið.
Morgunblaðið 3. janúar.
Já, hvernig skyldi það hafa
gerst?
„Tilvera barnsins í maganum á
konunni minni, litli laumufar-
þeginn. Hvernig gat þetta
gerst?“
Valgarður Bragason var spurður að
því hvað væri sér eftirminnilegast
frá síðasta ári.
DV 3. janúar.
Fjölmiðlavant kornabarn
„Hún er alveg sallaróleg yfir
þessu. Reyndar fara flössin á
myndavélunum svolítið í hana,
en að öðru leyti er hún alveg ró-
leg.“
Anna Lára Guðmundsdóttir, móðir
fyrsta barns ársins.
Morgunblaðið 3. janúar.
Auðvitað eru leiðir
„Auðvitað eru leiðir til þess að
innheimta þetta. Annars vegar
þá ber gjaldandanum að telja
gróða úr póker fram, eins og aðr-
ar tekjur. Það gildir um allt sem
menn afla.“
Indriði H. Þorláksson, skattstjórinn
úrræðagóði, um sjö milljóna gróða
Íslendings í póker á netinu.
DV 3. janúar.
FRÁ DEGI TIL DAGS
Stjórnmál á Íslandi hafa of lengi að mestu verið
einskorðuð við ýmiss konar dægurþras. Atburðir
síðustu mánaða hafa með óvæntum hætti sett grund-
vallaratriði og meginsjónarmið á dagskrá. Tími var til
kominn og vonandi ber þjóðin gæfu til að vinna vel úr
þeim tækifærum sem nú skapast.
,,
Enskuskóli Erlu Ara
auglýsir enskunám í Hafnarfirði og Englandi
- áhersla á talmál-10 getustig
- enska fyrir 12-14 ára
- enska fyrir 10. bekk
- enska í Englandi fyrir hópa og einstaklinga allan ársins hring,
afbragðs skólar viðurk. af The British Council
Skráning stendur yfir alla daga í síma 8917576 og erlaara@simnet.is
e n s k a f y r i r a l l a . i s
Sumarið 2005 verður sem fyrr boðið upp á
námsferðir til Englands fyrir fullorðna og unglinga
Er morgunmatur á borðum?
Endurkoma?
Þegar nöfn manna sem sæti munu taka í
væntanlegri stjórnarskrárnefnd eru skoð-
uð vekur eitt sérstaka athygli. Sjálfstæðis-
flokkurinn hefur ákveðið að einn af
þremur fulltrúum flokksins verði embætt-
ismaðurinn Þorsteinn Pálsson, sendiherra
í Kaupmannahöfn. Fram að þessu hefur
það verið litið hornauga ef sendiherrar
hafa afskipti af stjórnmálum. Þannig hafa
til dæmis ýmsar pólitískar yfirlýsingar
sem Jón Baldvin Hannibalsson hefur gef-
ið á undangengnum útlegðarárum sínum
í utanríkisþjónustunni ekki mælst vel fyrir
meðal stjórnmálaforingja.
Skipun Þorsteins í nefndina
vekur því upp þá spurn-
ingu hvort hann sé á leið
heim í stjórnmálin á ný.
Nema eigendur Morgun-
blaðsins vilji sjá hann í
ritstjórastól á blaðinu innan tíðar eins og
ýmsir trúa? Sem kunnugt er tók eigin-
kona Þorsteins, Ingibjörg Rafnar, við
embætti umboðsmanns barna nú um
áramótin þannig að hugur sendiherrans
er væntanlega meira bundinn við heima-
slóðir en áður. En hvort hann er að íhuga
að snúa sjálfur heim er annar handlegg-
ur.
Í miðopnu
Áramótagrein Davíðs Oddssonar, for-
manns Sjálfstæðisflokksins, fékk heiðurs-
sess í miðopnu Morgunblaðsins á gaml-
ársdag. Aftur á móti var ávarpi Halldórs
Ásgrímssonar forsætisráðherra valinn
staður hjá greinum formanna stjórnar-
andstöðuflokkanna. Þótt Morgunblaðið
vilji hin síðari ár ekki kannast við að vera
flokksblað sjálfstæðismanna telur það
greinilega nauðsynlegt að gera vel við
formanninn á tyllidögum. Honum var
reyndar einnig boðið að birta áramóta-
grein í Fréttablaðinu eins og formenn
annarra flokka gerðu en engin grein
barst.
Finnar á flóðasvæðum
„Er ekki kominn tími til að fjölmiðlar á Ís-
landi setji Finnland inn á Norðurlanda-
kortið?“ spyr Björgvin Björgvinsson í Finn-
landi í orðsendingu til Fréttablaðsins.
Hann bendir á að íslenskir fjölmiðlar hafi
flutt fréttir af Norðmönnum og Svíum á
hamfarasvæðunum í Asíu en Finnar hafi
af einhverjum ástæðum ekki verið nefnd-
ir á nafn. Í þessu sambandi bendir Björg-
vin á að nú um helgina hafi tæplega tvö
hundruð Finnar verið ófundnir á flóða-
svæðunum og óttast sé að flestir þeirra
hafi látið lífið. Um 3.000 Finnar voru
staddir þarna þegar hamfarirnar urðu.
gm@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: Frétt ehf. RITSTJÓRI: Kári Jónasson FRÉTTARITSTJÓRAR: Sigurjón M. Egilsson og Sigmundur Ernir Rúnarsson AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Jón Kaldal FULLTRÚI
RITSTJÓRA: Guðmundur Magnússon RITSTJÓRNARFULLTRÚI: Steinunn Stefánsdóttir AUGLÝSINGASTJÓRI: Þórmundur Bergsson RITSTJÓRN, AUGLÝSINGAR OG DREIFING:
Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík AÐALSÍMI: 550 5000 SÍMBRÉF Á FRÉTTADEILD: 550 5006 NETFÖNG: ritstjorn@frettabladid.is og auglysingar@frettabladid.is VEFFANG: visir.is
SETNING OG UMBROT: Frétt ehf. PRENTVINNSLA: Ísafoldarprentsmiðja ehf. Fréttablaðinu er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu, Suðurnesjum og Akureyri. Einnig er hægt
að fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. ISSN 1670-3871
Í DAG
UPPELDI
OG NÆRING
INGA RÓSA
ÞÓRÐARDÓTTIR
Alltof oft koma
nemendur í skólann
án þess að hafa borðað
morgunmat og jafnvel án
þess að hafa fengið nægan
svefn.
,,