Atuagagdliutit - 24.04.1958, Blaðsíða 19

Kalåtdlit-nunåne naKiterissarneK
ukiut tamardluinaisa — nunané av-
dlane Danmarkimilo — atuagkat Ka-
låtdlit-nunånut tåssanilo pissutsinut
tungassut sarKumerartuarput — sor-
dlume téssa atuagkanik tamåkuninga
pisissartut nåmagtivfeKångitsuf —
danskit nålagauvfiata avangnårssua
taima soKutigineKånguatsiartigaoK.
taimåitordle atuagkat Kalåtdlit-nu-
nånut tungassunik imaKartut ukiune
kingugdlerne sarKumersartut ilåinara-
långue kisimik atauartugssamik ilua-
tingnauteKartugssåusåput — uvdlume
ersserKarigsut kingoma åungalertor-
taKigamik — ukiumile KångiuterKå-
mersume, 1957-ime, atuagaK goKutigi-
nardluartoK sarKumersimavoK, „Ka-
låtdlit-nunåne naKiterissarneK" (Bog-
trykkerkunsten i Grønland), Kularnå-
ngitsumik imåinaK soKutiginarung-
naertugssåungitsoK sujunigssamilo
iluatingnauteKartuarumårtoK. atuag-
kiortua tåssa Grønlands Styrelserne
direktøriusimassoK, Knud Oldendow;
atuagaK Bordingip naKiteriviane na-
KiterneKarsimavoK Nungme naKiteri-
viup ukiunik 100-ngortorsiorKémerne-
ra malungnartiniardlugo suliausima-
ssok.
atuagkap taigutå tusåinardlugo —
taimåitoKardluarsinaungmåme — isu-
maliortoKåsagaluarune naKiteriner-
mut tungassorpiåinarnik imaKésassoK
tauva tamåna kukunerusaoK. tåssame
atuagkåkut perKigsårtumik naKiteri-
nerup OKalugtuagssartå ukiunilo 100-
ne naKitertarsimassat nalunaerssorne-
Karaluarput, avdlarpagssuarnigtaordle
atuagaK imaKarpoK, taimåingigpåme
imaKa naKiterissuinarnut soKutigi-
nauteKåsagaluarpoK. ukiune kingug-
dleme 100-ne Kalåtdlit-nunåne kul-
turikut ineriartorneK naKiterivingmit
avåmut siaruarsimassoK angutitdlo
tamatuminga suliaKartut atuagkåkut
isumatumik agdlauserineKarsimåput,
atuagaK taimailivdlune kulturikut
ineriartornerup oKalugtuagssartånik
sOKutiginaKissumik OKalugtuåinarane
inuitaoK ineriartomermut pingårute-
Kardluarsimassut OKalugtuagssartait
nutårpagssuit soKutiginaKissutdlo ilå-
ngussorsimavai, pisimassut angnikine-
russut amerdlaKissut Kuianartut ilu-
ngersornartutdlo uvdluiname ulapiv-
fiussune pissarsimassut sujornatigut-
dlo ilisimaneKångikaluartut nuånersu-
mik ilångussomeKarsimåput.
NOngme naKiterivik 1857-ip aussau-
nerane ilisimatfip Kujatåne inspektø-
riussup Hinrich Rinkip norKaineragut
pilersineKarpoK. direktør Oldendowip
— agdlagkat naKiteriviup pileriartor-
simaneranut ugpernarsautigssaussut
agssortoriameKarsinåungitsut éssili-
neKarnerat ugpernarsausiutdlugo —
agdlauseringningneragut Rink ilisi-
malertariaKarpoK tåssausimassoK u-
kiorpagssuame Kalåtdlit-nunåne kul-
turikut inunerme tarniusimassordlu-
sok ikumassutut itOK ilungersussiv-
dluinartordlo. atuagkap kapitale su-
jugdlit Kalåtdlit-nunåne naKiteriviup
1857-ime pilersineKamerata sujoma-
gut naKiteriniartarsimanermik ima-
Kartut soKutiginardluinarput. tamåna
tusardlugo erKumlsinauvoK, naKitig-
katdlo 1857-imit su,iusingnerussumik
ukiuligausinaunerånik uisåtdlauti-
gingnencårtut ilagåt direktør Olden-
dow, tåssa 1920-p kinguninguane Ku-
jatåne nålagautitdlune.
åndgssutdluagkamik påsiniaerKig-
sårtuamikut atuagkanigdlo åmalo na-
lunaerssugatorKanik misigssuiuami-
kut Katångutigingniat ajoKersuissuisa
ilåtigut nangmingneK sanånguaming-
nik naKiterusiordlutik naKiterinermik
ingerdlåssinerat Oldendowip oKalug-
tuarisinångorsimavå.
naKitigkat tamåko nutåunginerpåt
ilagåt Kalåtdlit-nunåta tusagagssanik
nutånik „avise“a sujugdleK, uvdluler-
neKarsimassoK 21. oktober 1855. tusa-
gagssat nutåt måko imarai: umiar-
ssuaK ukiumut mardloriardlune Ka-
låtdlit-nunåliartugssaK maunga apusi-
massoK; tuluit rusitdlo ingmingnut
sorssutorssussut, Avangnånile sorssu-
tin'gitsut, tåssa imåipoK: Danmark
sorssugfigineKångilaK. Kanigtukut kli-
nge hestertitdlune hestiminit nåkarsi-
massoK ajoKusersimavdlunilo, månale
ajorungnaertugssångulersoK. Nup er-
Kåne tugtiiniameK pigssarsiviuvdluar-
simångilaK puisseKarsimaKalunile. nå-
paulassoKångitdluinangajagpoK —
Gute Kujanarsile. Kavdlunåt Nungml-
tut tamavse inuvdluarKuvåse.
naiciterivikut Rinkip pilersitågut
sujunertarineKartoK pingårnerpåK tå-
ssa kalåtdlit nålagkersuissut aulaja-
ngersagåinik tusardlertarumavdlugit
— Kujanartumigdle tamånåinaK isu-
magineKarsimångilaK. kalåtdlit atua-
rumatussusiat åssilissanigdlo Kalipau-
tilingnik KalipauteKångitsunigdlo nuå-
narissaKåssusiat Rinkip nalungilå, tai-
matutaoK suleKatigssaminik pikorig-
sunik pigssarsiomigssane påsisimav-
dlugo — tamatumunga atassumik ka-
låtdlit pikorigsut ardlaligssuit mauna
taigorneKarsinaugaluarput — kalåt-
dlit nuånårutigssiniardlugit Kåumar-
samiardlugitdlo naKiteriviup atornig-
ssånut suleKatit ikiortigisinaussane.
tamatuma kingornagut ukiune tug-
dliussune atuagkat kussanardluinartut
uvdlumikut aningaussarpagssuamik
naleKartut naKiterneKarput. taima uv-
dlumikut KaKutigortiginerånut pissu-
tauvoK amerdlångitsungordlugit na-
KiterneKartarmata åmalo atuagkat
kalåtdlinit pigssarsiarineKartut kalåt-
dlinit atuarumatunit méråinitdlo åssi-
liartalingnik nuånarissaKardluartunit
Kangarssuardle nunguneKarsimang-
mata.
atuagkat kussanartut tamåko tamar-
mik KanoK pilersimanerat angutitdlo
tåukuninga suliaKartut Oldendowip
atuagkiamine OKalugtuarå. atuagkane
tåukunane tamane nålagkersuissutdlo
naKitertitagåine taimanikut Kalåtdlit-
nunåne uvdluiname inuneK tarrar-
ssorneKarpordlusoK.
taimanikut atuagkiomikut nersor-
nartuliaussoK nalominauteKéngitsu-
mik tåssauvoK kalåtdlit oKalugpalå-
visa katerssoriardlugit naKitertitaune-
rat. angutit Nup naKiteriviane sulia-
xartut atuagagdliumatussutsimikut
oKalugpalårpåluit puigorneKamigssa-
raluånit ånåupait; atuagkat katitdlu-
git sisamåuput naKiterneKarneratdlo
1859-ime autdlamemeKardlune. atu-
agkatdlo tåuko tåssåuput kinguårit
OKalugtuarsinåussusiat taimailivdlune
naKitigångortoK, oKalugpalåtdlo naKi-
terneKarsimassut tåuko uvdloK ména
tikitdlugo tåssåuput kalåtdlit kultu-
riata erdlingnartåtaisa pingåmerit
ilait. erKortumik oKarsinauvugut Rin-
ke oKalugpalånik naKiterisitsinermi-
gut eskimunut tungassumik ilisimatu-
tut misigssuinermik tungavilisima-
SSOK.
tamånåinåungilardle, OKalugpalåt
naKitertineragut Rinkip åma kalåtdlit
erKumitsuliortuisa angnerssåt, Aron
—- imalunit taineKartameratut, Ålut
kangermio, tamanit ilisimaneKartug-
ssångordlugo sarKiimersipå.
Rinkip kajumigsårineragut piniar-
tup tåussuma tuberkuloseKartup Ki-
ssungmut kigartugarissartagai, Kali-
pagailo kalåtdlinut kalåtdlitdlo kultu-
rikut kingormissåta soKutigineKarne-
ranut agsorujugssuaK pingåruteKarsi-
måput.
atuagaK „Kalåtdlit åssilialiait" 1860-
ime naKiterneKartOK åssiliartaisalo
amerdlanerssait Alumit suliarineKar-
tut nutåungitsunik misigssuinermut
mikingitsumik pingåruteKarpoK.
Oldendowip atuagkiamine angner-
tujårtorssuarmik Kalåtdlit-nunåta
avisia måna 100-nik ukioKangajaler-
sok, Atuagagdliutit, OKalugtuarå. avi-
se måna avanerssuaK Thulemlt Kuja-
tåne Nanortalingmut kalåtdlit igdlui-
ne tamane atuameKartartoK agsor-
ssuaK suniuteKarsimavoK, kulturimik
pajugtortusimavoK, sulilume måna
taimaitdlune, kisalo åma uvdluiname
pissutsit tåssunåkut agdlauserineKa-
KåtåmeKartarsimåput, tåssalo måna
sujugdlerpåmik avisip tamatuma oxa-
lugtuagssartå naKitigångordlune sar-
KumersimavoK.
autdlarKauterpiåne atortuloKalune
pilencågssivdlune naKiteriniarKårta-
lemermit atuagkanik agssåinarmik
Kalipausersugkanik naKiterissarneK
avKusårdlugo uvdlumikut naKiteri-
ssarneK atuagkåkut OKalugtuarineKar-
Pok; tamatumuna inuit pissutsitdlo
anigorniagagssaussartut åmalo kultu-
rikut inerikiartomeK tamåt peKatauv-
figisimavdlugulusoK maligtarissaria-
KarpoK.
atuagaK ilisimassagssanik imaKaKi-
game kimutdlunit Kalåtdlit-nunånik
soKutigissaKartumut iluatingnartoru-
jugssåvoK, suliarineKarsimanera (na-
Kiterivingme) angnerussumik erKartd-
ngikaluardlugo taimåitoK oKautigine-
KésaoK atuagéussutsimigut kussanar-
dluinartflngmat danskitdlo Kangånit-
dle naKiterinikut pisinaussåinik ku-
ssanartumik takussutigssauvdlune —
soruname Nungme naKiterivik ukiu-
nilo 100-ne sulinera malungnartiniar-
dlugo atuagkiaugame kussanardluar-
tflssariaKarpoK.
Helge Christensen.
Hun har ikke mere end to tanker i
sit hoved. Den anden er hatte.
Eric Linklater.
Smigeren er en falsk mønt, som kun
er gyldig takket være vor forfænge-
lighed la Rochefoucauld.
Kærlighed skulle være en glæde —
ikke en tortur. Napoleon.
Hvilken smuk dame ville ikke føle
sig lykkelig over at indgyde sine til-
bedere en lige så stærk og øm elskov
som den, en græker eller en latiner
indgyder sin ærbødige fortolker.
la Fontenelle.
De fleste mennesker forlade ikke
Verden, førend Verden vender dem
Ryggen. Holberg.
Dansk pige
21 år, uddannet damefrisør, søger
stilling ved lettere husarbejde og
børnepasning.
LIS RASMUSSEN
Askov Højskole,
pr. Vejen.
TUBORG
Lykkelig er den mand, som har en
god hustru, og hans dages tal bliver
dobbelt. Jesu Sirachs søns visdom.
Den, der går i seng før kl. 12, er en
slyngel. Samuel Johnson.
Kvindens væsen er en hengivelse,
hvis form er modstand. Heyse.

Skandinavisk Reproduktionsanstalt
Læderstræde 26 København K
Byg sundheden op—
og byg F0SKA-landet
perKigsiniarniarit—
FOSKA-miutdlo nunånik
sanavdlutit...
De fintvalsede FOSKA
havregryn er guld
værd for muskler,
tænder og knogler. —
Med hver pakke føl-
ger en rigdom af fos-
for, kalk, jern og B-
vitaminer ... samt et
morsomt ibyggesæt til
typiske danske huse
— og pakkerne brin-
ger mange forskellige
modeller ... nok til
en hel by.
ivsingigagssat FOSKA-t sålisar-
dluagkat nukinut, kigutinut sau-
nemutdlo iluaKutausinaussoru-
jugssuput. pårtugkat tamarmik
fosforimik, kalkimik saviminer-
mik B-vitamininigdlo angniki-
ngitsunik pigssarsiviusinåuput...
kisalo danskit igdluinik nipiti-
tigagssat Kuianavigsut - pdrtug-
katdlo åssiglngitsorpagssuamik
nipititigagssartaKarput ... igdlo-
Karfiliomigssamut nåmagtunik.
FOSKA
GRYN
ivsingigagssat
FOSKAT
— guld værd for sundheden/
— pemingnigssamut khltitut pingåruteKartigissutt
20