Atuagagdliutit - 11.03.1976, Blaðsíða 9

pinerdlungniarneK
erdloKissutinit
pissute Ka rta r po k
Kriminalforsorgen lider af permanent personalemangel, men en stor
hjælp er politiet, som tit udfører kriminalforsorgsarbejde. Billedet viser
politistationen i NQk.
pinerdlOteKarsimassunut isumagingningneK sulissugssaileKiuarpoK, kisiåne
politit ikiQtdluarput isumagingningnermut. åssillssap takutlpå NOngme
politéKarfik.
~~ ukiut ingerdlaneråne sulissu-
taKartarsimavunga imaKa inatsi-
s>nik uniorKutitsingisåinarsimåsa-
Saluartunik ilumutdle pivfigssau-
Satdlartitdlugo atugkamikut iki-
°rneKarrrikut pinerdlungnavérsa-
8ausimasinaugaluartunik. måne
erKarsautigaka angerdlarslmavfit
°KautigissariaKarnerussut „piner-
dlugtugssanik pingorartitsiniarfi-
Ussut“, tamåkunane mérKat ag-
dlåt tigdlingniarnigssamut ina-
taussutut agdlåt issigissariaKar-
tartut, sunguamik tamussiussag-
ssaKarumavdlutik kågkumångiku-
nik, taima onarpoK Kalåtdlit-nu-
nåne pinerdluteKarsimassunut i-
sumagingnigfingme sujulerssui-
asussoK, Alf Rosendahl, Nuk.
pinerdlugtoK
•— pinerdluteKarsimassut ima å-
ssiglngisitårtigaut ilisarnautiligtut
ingmikut issigineKarsinaunatik,
nangigpoK. — imale angnertuti-
gissumik oKautigineKarsinauvoK
PinerdlungnialertarneK tamatigut
atåssuteKartartoK pissutsinut av-
dlanut: pigssaileKinerujugssuar-
mik, imigagssamik atornerdlui-
nermik il. il..
mérauvdlutik autdlartiput
Pinerdlungnemut tungassut ta-
^armik, erKartussineKarsimatit-
dlugo isumagissariaKarnerånik i-
lalingmik (nékutigdlinertaling-
mik) (nåkutigdlinerit tamarmik
ParnaerussivingmltitaussariaKar-
neK ilångutdlugo) ingerdlassarput
Alf Rosendahl avKutigalugo ima-
lunit afdelingslederit mardluk
kriminalforsorgime atorfigdlit av-
Kutigalugit najugaKartut K’aKor-
tume Ausiangnilo.
kisitsitigut agdlagtuivfeKångilaK
PinerdluteKarsimassut inuiangne
sunik atugaKartuningånérsuner-
sut> KanoK ukioKarnersut piner-
dlungnialemertik autdlarnersale-
rångamiko il. il., kisiåne Alf Ro-
sendahl ukiune pingasune piner-
dlugsimassunut isumagingnigtu-
Slniassutut sulisimanermine tu-
ngaviussunik ardlalingnik taissa-
RarsinauvoK:
malugisimaniarpara, inuit,
erKartussausimassut tigdlingniar-
nermikut pigssarsiniartarsima-
ssut, tåssaugajungnerussut piner-
dlungnialertarsimassut inusugtu-
arauvdlutigdle — agdlåt mérauv-
dlutigdle. amerdlaKaut tigdling-
hiartalersimassut 15-inik ukioKa-
lersinatigdle.
angutausernermik pinerdlung-
nerne tamatigut takugssaujuåi-
hartarpoK pinerdlugtoK amerdla-
Kissutigutdlo pinerdlugfigissau-
ssok imigagssartorsimassardlutik.
toKutsinertalingmik pinerdlung-
y*erne OKarsinauvunga, suliat ta-
kusimassåka ardlaKanissutigut pi-
i'arineKartarsimassut inungnit
sujornagut pinerdluteKarsimå-
hgitsunit. misigisimavara toKutsi-
neKarsimatitdlugo iméikajugtar-
ioK toitutsissup toKutsinerme na-
ierpiåne imigagssamik sunerne-
karsimassardlune.
arnat ikigtuinåuput
arnat erKartussaussunit ikigtora-
iårssussarput.
Alf Rosendahl: — 1973-ime to-
KutsissoKarsimavoK tatdlimanik,
1974-ime tatdlimanik 1975-imilo
^'inik. toKutsinernit 17-init to-
Kutsissusimåput arnat 3. Kalåtdli-
me nunåne arnanut parnaerussi-
viussugssanik peKångilavut. ar-
nat pinerdlugsimassut tamimikut
imatut isimagpata, nakorsat pi-
ssutigssaKartitdlugit nåparsima-
vingne taimaeKatåinilunit Dan-
markimut inigssitariaKardlutik
tauva taimatut inigssitsineKartar-
poK.
kisiåne åssersutigalugo taima
pissoKarsimångilaK arnat pinga-
sut toKutsisimassut tungånut. ta-
marmik Kalåtdlit-nunåne pårine-
Karsinaussutut issigineKarput tai-
måitumigdlo erKartussausimav-
dlutik inigssisimanigssamut suli-
nigssamutdlo nunaKarfingne au-
lajangersimassumik xinigaussune.
arnat isumagineKartariaKalersi-
massut pinerdlungniartarnertik
pissutigalugo erKartussaunikuput
tigdlingniartarnermingnik KaKuti-
gorssuaK nåkigtaitdliuteKarnertik
pissutigissarpåt.
suliaxarnarpatdlårpoK
pinerdluteKarsimassunik isuma-
gingnigfik sulissugssaileKiuarpoK.
isumagingnigfiup isumagissai pi-
nerdlungniartartut avguaKatigig-
sitdlugit %-ilerait — tåssa inuit
pinerdluteKarsimagaluartut nåku-
tigineKåinartugssatdle, tåssa i-
måipoK parnaerussåungitsut. siv-
nere % pinerdluteKarsimassut i-
sertitsiviånititéuput, inusugtut
pårineKarfiåne imalunit pamae-
russivingne sulivfeKarfingnilunit
Danmarkimitune.
Alf Rosendahl: — 1965-imit
1970-imut isumagissavut sisama-
riåumik amerdlisiméput, sulissut
atautsimigdlunit amerdlineKara-
tik majime 1973 socialrådgiver
Storch Lange K’aKortume afde-
lingslederingorpoK, decemberimi-
lo 1974 sujornagut arbejdsmar-
kedskonsulentiusimassoK Edvard
Møller Ausiangne afdelingslederi-
ngordlune.
katitdluta forsorgimik sulissut
sisamauvugut agdlagfingmiutdlo
pingasut. Storch Langep sulivfigå
Kujatåne igdloKarfit tamaisa, Ed-
vard Møllerip Diskobugtime ig-
dloKarfit tamaisa ilångutdlugitdlo
tJmånaK Upernavigdlo, uvangalo
kalåleK forsorgsassistent peKati-
galugo isumaginiartugssauvavut
Nuk, Sisimiut, ManitsoK, Påmiut,
Tuno, K’ånåK åmalo inuit Dan-
markime inigssisitausimassut. Nuk
kisiat erKarsautigigaluaruvtigu-
lunit isumaKarpugut suliagssa-
Kartugut namagsineK sapigkavti-
nik.
politit pinerdlugsimanermik i-
sumagingningnermik suliaKartar-
putaoK. politit Kanivigsumik su-
leKatigåvut, taimatutdlo suleKati-
gingnerput agsut iluarisimårpara,
kisiåne pinerdlugsimassunik isu-
magingningneK politit suliagssai-
sa pingårnerssaringilåt.
politit tamangajangmik, Kalåt-
dlit-nunåne angalatitdlunga OKa-
loKatigisimassara, ersserKigsartar-
påt igdloKarfingne tamane nuna-
Karfingnilo angnerussune tamane
pinerdlugsimassunik isumaging-
nigtutut sulissoKartariaKarnerat.
sulissutax inuiangnut ilauvox
— isumaginiagkavsinut KanoK ki-
nguneKarpa taima sulissugssaile-
Kitiginerse?
— ameralaKissutigut aulajangi-
niartariaKartarpugut sukasorujug-
ssuarmik. tåssalo isumaginiag-
kavta ilåt atauseK perKigsårtumik
OKaloKatigigångavtigo pivfigssa-
Karfiginiardlugo misigisimassar-
pugut isumagissagssavta avdlat
nåkutiginigssåt asiutfkiputdlusåK
mingnerutitdlugit. taimatutdlo i-
tarpoK atorfigput pivdlugo anga-
lagångavta måne Nungme suliag-
ssarpagssuit angnerussumik ming-
nerussumigdlunit ingerdlanerdli-
ulersut misigisimassaravta.
tamatuma saniatigut ikiuiniar-
fit avdlat pissortaKarfit agsut su-
leKatigerusugpavut, ilame suliag-
ssavta pingårnerit tåuna ilagåt.
ikeKigavtale suleKatigingnigku-
sungnerput suniupatdlårneK ajor-
POK.
inungnik ikiuiniamermut suliv-
feKarfeKaraluarpat iluamik inger-
dlavdlualersimassumik tauva pi-
nerdlugsimassunut isumagingnig-
fiup angnertunerussumik agdli-
sarnigsså pissariaKarpatdlårnaviå-
ngikaluarpoK. måne Nungme Ar-
bejds- åma social Direktorate å-
ma arbejdsmarkedskontore sule-
Katigivdluartorujugssuvavut å-
malo uvdlut ingerdlaneråne so-
cialkontore suleKatigivdlualera-
lugtuinardlugo. kisiåne socialkon-
torit ilaKarput sule isumaKanca-
jåssunik ima kukutigissumik, i-
nuk pinerdluteKarsimassoK inoKa-
tigingnut nautsorssutaussugssau-
jungnaersimassoK erKartQssaorér-
simagune.
misigissaKartarsimavunga, a-
ngut, ukioK atausinaK nåkutigi-
ssagssatut åmalo imerKussaujung-
naersimassutut erKartussausima-
ssok socialkontorimukarsimagalu-
artoK ikiorKuvdlune, pissutigalugo
sulivfigssaKånginame, itigartitau-
simassoK pissutigalugo pinerdlu-
teKarsimassunut ikiuissamermut
atagame. taimåitumik pissariaKa-
vigpoK erssendgsåsavdlugo, suli-
ssutarput, erKartussausimassoK
nåkutigineKarnigssamik avdlanig-
dle kivfåungissusiagaunermik er-
Kartussaunane inoKatigingne i-
nugtaungmat avdlatutdle pissug-
ssauvfeKardlunilo pissagssaKarti-
tauvdlune, sorunalume ilångut-
dlugit erKartussivingme pineKau-
tigssåtut aulajangigausimassut.
iperagauvoK avKusininarmut
— ajornakusorpa najugarisima-
ssåine igdloKarfingme pinerdlute-
Karsimassut sulivfigssarsiniarne-
rat najugagssaKartiniarneratdlo
parnaerussivingmérérsimassu-
nut?
Alf Rosendahl: — suleriauseK
ineriartortitaulersimavoK imåitOK,
parnaerussivingmut pisitaK isersi-
matitauvfigssame %-ia någångat
anisitausinaussardlune, inigssarsi-
sinausimagune amerdlanertigut-
dlo sulivfigssarsineKarsimagune.
isertitanut OKartuåinarpunga, i-
sertitsivingmut pisitaugångata,
nangmingneK ingmingnut ikiorni-
artariaKartut anisitaunigssaming-
nut pilerssårusiornigssamut. a-
merdlanerit ilaKutamingnut a-
ngerdlarfigssaKartarput, amerdla-
Kissutigutdle igdloKarfiåne pissor-
tat atåssuteKarfigissariaKartarput:
Arbejdsmarkedskontor åma bolig-
kontor. angumut pitsauvatdlår-
neK ajorpoK misiligauvdlune ipe-
ragaussoK ukiunerane, sulivfig-
ssaerusimaneKartitdlugo, anisi-
taugångat. tåssa imåikajugtarmat,
tåuna — måssa pissuserigsåralu-
ardlune — anisitausinaujungnaer-
tardlune pissutigalugo inoKati-
gingne pissutsit uvdlumikutut a-
jornakusortigingmata.
agdlåt ima pissoKartarpoK a-
tausiåkåtigut imailiortariaKardlu-
ta inuit pitdlagaunigssartik ta-
måt pitdlagaorérsimassut anger-
dlartitariaKartardlugit igdloKarfi-
ånut avKusininarme inussugssa-
tut, pissutigalugo sociaudvalgit,
boligkontorit il. il. igdlugssaKar-
titsiumanatigdlo sulivfigssaKartit-
siumångingmata.
Kalåtdlit-nunåne pinerdlute-
Karsimassut pinerdlungniarKigta-
lernerénut kisitsisinik påsissutig-
ssanik kisitsisauteKångilagut.
— kisiåne misigisimavunga, tai-
ma oKarpoK Alf Rosendahl, par-
naerussivingmérérsimassut akor-
nåne agsut uivssuminartumik pi-
nerdlorKingniartoKarneK ajortoK
sordlo åssersutigalugo nalerKukåi-
ne Danmarkime inusugtunut par-
naerussivit erKarsautigalugit.
Danmarkime kingumut piner-
dlungniarKilersartut 75—80 pro-
centiussarput parnaerussivingnilo
nalinginarne 50 procent migssi-
liordlugit. agdlåt isumaKarpunga
Kalåtdlit-nunåne 50 procent inor-
dlugit pinerdlungniandlersartut.
iluagtitsiniåinartut
pinerdlugsimassunut isumaging-
nigfit imalunit ikiuissarfit Kalåt-
dlit-nunåne imatut ineriartorti-
tautigisimånginguatsiarput nå-
magtumik isumagingningnigssa-
mut sulivfit tamåko ajornartor-
siutinut ilungersorfigssait erKar-
sautigigåine.
Alf Rosendahl: — åssersutiga-
lugo atauseK taineKarsinauvoK, i-
maxa ajornartorsiutauvatdlångi-
kaluartoK, kisiånile ukioK måna
Nungme socialkontorimut agsut
ajornartorsiutausimassoK — tå-
ssalo taineKartartut ilautitsiniar-
nerinarmik periauseKartut. pi-
ngårtumik socialkontore åjornar-
torsiortitarsimavåt angerdlamut
akigssamingnik, tåssa inuit pine-
Kartut tåssåuput Canadamit, Tu-
luit-nunånit, Sverigemit Dan-
markimitdlo pissut — ilait suliag-
ssamingnik inigssamingnigdlo i-
sumangnaitdlisitserKåmatik tiki-
usimassut avdlatdlo — påsissat
nåpertordlugit — sulivfigssarsisi-
massut sivikitsuarKamik. mar-
dlugsuit sujornagut Danmarkime
nåkutigissagssatut erKartussausi-
massut, Kimåsimavdlutigdle ait-
såtdle pinerdlugsimassunut isu-
magingnigfingmut månilo social-
kontorimut sågfigingnigsimassut
suliagssaKarnatigdlo inigssaeru-
kamik.
sorunalume kigsautigingilara i-
nuit ilait avdlanit mingnerutitåu-
sassut, kisiåne kigsautiginaraluar-
poK inoKatigingnut sujuningånit
sulivfigssaileKinermik inigssaile-
Kinermigdlo erdloKissuteKartunut
inuit taimåitut aggiavatdlåmig-
ssåt pingitsorniartariaKaraluar-
toK.
kisitsisit
ukioK måna 31. januar ka-
titdlugit inuit 207 Kalåtdlit-
nunåne pinerdlugsimassut
isumagineKartarfiåne pine-
KautigssineKardlutik erKar-
tuneKartarsimåput. imatut
avguatårsimåput: 29 encar-
tussanut parnaerussiving-
mut, 12 inusugtut pårine-
Kartarfiånut, 11 aulisartune
savautilingnilo nåkutigissa-
tut, 11 Danmarkime nåku-
tigineKartugssatut, 8 entar-
tuneKarsimassut Dan-
markime pårineKartugssa-
tut, atauserdlo parnaerussi-
vingme Nungme inigssami-
nik utarKivoK. tamåko sa-
niatigut sisamat pamaeru-
ssivingme isertitagssatut i-
nåssutigineKarsimåput a-
tauserdlo inusugtut nåku-
tigineKarfiåne.
inungnut 50-inut suliag-
ssat ingerdlåput unerdlu-
ssissartut tungåinit nåkuti-
gineKardlutik ikiorniagag-
ssatut isumagitiniagkatut.
kisalo sisamat Danmarkime
tarnimikut misigssomeKar-
put.
9