Atuagagdliutit

Árgangur
Útgáva

Atuagagdliutit - 17.11.1982, Síða 40

Atuagagdliutit - 17.11.1982, Síða 40
Isumaliutersuut- Kronik_____ Kalaallit Nunaanni atuarfik ukiuni marlunni namminersomerunermi Namminersornerullutik oqartussat 1980-inii atuarfeqarnermlk tigusine- rannut atatillugu meeqqat atuarfiani aaqqissuussineq, maanna ukiuni marlunni atuussimalersoq, atulersin- neqarpoq. Tamanna arlalippassuarti- gut ariuarfiinmi ingerlatscriaatsimik, manna tikillugu atorneqarsimasu- mik. allannguineruvoq, siunerlaasalu akimanerit ilagaai åfuarfimmik ka- lualinngorsuunentnissuq: kalaallit i- nooqatigiit piumasarisaannut immik- kut ittunut suli anneruusumik naleq- qussaanissaq. Tamanna ilaatigut pissaaq kalaallit oqaasiisa nukittorsarneqarneraligut. Peqatligit illugulu qallunaat oqaasii ta- kornartat oqaasiisut pingaaruteqar- luinnarput, qallunaatoornerli aalsaat ukiut atuarflusut sisamaanniit pin- ngitsaaliissutaalerta.ssaaq, nalunaa- quttallu akunneri tamatumunnga a- torneqartussat ukiuni aluarl'iusuni ta- mani ikilineqarpul. Ukiut pinngitsoorani atuarfiusus- saasut amerlineqarpul qulingiluan- ngorlugit, naalakkersuinermillu sulia- qartut aalajangiuppaal, Kalaallit Nu- naanni meeqqat aiuarllanni atuartii- sinerup atuartut atuaqqinnissamut i- linniagaqarnissamullu periarfississa- gai naalagaalTiup sinnerani atuartuu- sut periarfissaasa assigisaannik. Taa- maattumik atuartuuneq naggataarne- qarsinnaajuaannassaaq misilitsinner- nik, qallunaat meeqqanut aiuarllanni pineqartarlul assigisaannik. aluarfimmi nangilfiusumi, 10.-II. klassemi, åtuarlimmilu kursuserfiu- sumi, 12.-13. klassemi, atuaililsineq pissaaq kursusitul marlultul assigiin- ngitsunik imaqartutul, tamatumalu kingorna atuartut meeqqat atuarfiani inaarutaasumik misilitsinnermut i- maluunniit meeqqat atuarfianni an- nertusisisamik misilitsinnermut inger- latinneqartassapput. Meeqqat aiuarllanni aaqqissuussi- neqaiiinnarmalli pinngitsoorniarne- qalerpoq, atuarl'iup atuagaannarsor- fiuvallaalernissaa, taamaattumillu a- tuartut ilinniagassanik musiske l'ag-i- nik taaneqartartunik: ilusilersuineq, erinarsorneq/nipilersorneq, sananeq il.il., aantma qinigassaqarnissaat pi- ngartinneqarpoq. Tamatumali kingu- neraa nalunaaquttat akunnerisa atu- arflusut ukiut atuarllusut ilaani a- merlajaarsuanngornerat, tamannalu atuarfeqarllnni aallaqqaataaniilli a- rajutsisimaneqanngilaq. Taamaakka- luartorli namminersornerusui ligusi- neranniilli sapaatip akunneranut ullut atuartitsiviusartut taJliniaannanngor- titerneqarput, tamatumalu kingune- raa, atuartut soorlu assersuutigalugu 7. klassemiittut ullormul nalunaaqut- tat akunnerini 7-8-ini atuarsinnaasar- mata, sapaatillu akunneranut aiuar- fiusuni ulluni tallimani assigiinngit.su- nik 35-inik ilinniagassaqarsinnaasar- lulik. Ilallugulu meeqqat atuarfiat ineri- artortuaannartussaavoq, inooqatigiit piumasaannut naleqqussartuartus- saalluni, taamaattumillu pisariaqar- poq, naalakkersuinermik suliaqartut atorfilinnit ilisimasaqartunit siunner- sorneqarlutik ajornartorsiutinik oqal- lisiginnittarnissaat, allannguisoqassa- tillugu, aalajangiisartut pissusiviusu- nut naapertuuttunik tunngavissaqar- taqqullugit aalajangiiniarnerminni. Oqaatigineqareersutut Kalaallit Nunaanni meeqqat aiuarllanni peq- qussut nutaaq ukiuni marluinnami a- tuussimavoq, isumaqarnassagaluar- porlu pil'fissaq sivikippallaartoq, ta- matuma qanoq atorluarsinnaatigine- rata eqqortumik nalilersornissaanut. Kommunenili amerlanerpaani a- jornartorsiuterpaalussuit paasineqa- reerput, eqqarsaatissiigaluttuinnar- tut, isumaliutigeqqinneqartariaqar- lullu. Oqaatigineqareersutut ukiut atuar- l'iusut ilaani nalunaaqutaat akunneri pinngitsoorani atuarllusussaatitaasut amerlavallaarput. Ualinersuanut atu- arlimmiittarnerup meeqqat atuarfin- nik qatsussitittarpai atuanngitsoor- nissamullu ussernartorsiortilersarlu- git. Paasinarsisimavorlu peqquteqan- ngitsumik atuariartunngitsoortarnerit amerlavallaartut. Atuarfippassuarni piftlssarujussuaq atorneqartarpoq meeqqat nalunaaquttat akunnerinut atuarfiusussanut eqqortumik atuari- artortinniarnerinut. Tamanna pi- ngaartumik ingasannguatsiarpoq a- luarllnni nangeqqilTiusumi atuarllm- tnilu kursusefflusumi, peqqutaaqa- taasullu ilaginnguatsiarpaat nalunaa- quttat akunnerisa pinngitsoorani atu- arllusussaatitaasut amerlavallaarne- rat pissutigalugu atuartut atuagassa- nik saniatigut qinerneqarsinnaasunik, soqutigilluanngisaraluaminnik, qi- nersisariaqalersarnerat. lmmaqalu aantma imaassinnaavoq atuarfik suli atuagaannarsorfiuvallaartoq, atuar- tullu inuutissarsiummik ilinniagaqa- lerumaarnerannut sammitinneqarne- rusariaqarluni. Atuarfinni arlalinni iluatsilluartu- mik misiliisoqarsimavoq, ilinniagas- samut ataatsimut tunngasumik atuar- titsitiitigaluni saniatigut tassungar- piaq tunngasunik sulisitsisarnikkut periaatsit atuarfinni atorneqakulan- ngikkaluartut atorlugit. Meeqqat atuarfiata siunertarisas- saani pingaartinneqarsimavoq, meeqqat atuarfiat ingerlanneqassa- soq angajoqqaat suleqatigalugit. A- kuerineqanngitsumik atuariartun- ngitsoortarnerpassuarnut peqqutaa- qataasut ilagigunarpaat, angajoq- qaarpassuit sujeqatigiinnissamik taas- suminnga soqutiginninngippalaarne- rat. Angajoqqaat amerlasuut qanga- tut isummertarunarput, nukappiaraq niviarsiararluunniit apersortereersi- maguni taava inersimasunngortartoq taamalu annertoorujussuarmik irn- minut oqartussaaffigilerluni, imnia- qalu qitornatik kajumissaarunnaar- tarpaat pisariaqarneratut atsigisumik pisussaaffimminnik paarsilluarnis- saannut — tamatumani atuarfim- mik: ilinniagassaminnik paarsinissa- mut, videomik qamitsinissamut un- nuppallaartinnagulu innartarnissa- mut, ullakkut makiaartarnissamut a- tuariartortarnissamullu. lmaakkaluarpoq atuartut angajul- liunerusut atuariartunngitsuukulane- rannut, atuarfik qanoq iliuusissaqar- paUaanngitsoq, maannakkullu amer- lanerujartuinnartuniit kissaatigineqa- lerpoq, atuarl'iup atuartut taamaattut atuarfimmiit anisissinnaalissagai, a- tuartuunissaminnut kajuminngippal- laaqimmata atuartuunerminnillu aa- lajaatsumik paarsiumanngippallaa- qimmata. Oaqqtigineqareersutut 10.-13. klassemi atuartitsineq pisarpoq kur- susini assigiinngitsuni marluni atuar- titsinikkut, taakkulu naggataarneqar- tarput misilitsinnikkut, naalagaalTiup sinnerani meeqqat atuarfianni misilit- sinnernut naapertuulluinnartutigut. Taakktt misilitsinnerupput, anneru- sumik minnerusumillunniit tunnga- viusartut ilinniakkamik ingerlatsisin- naanermut. Misilitsinnerit Danmarkimi meeq- qat atuarfianni misilitsinnernut naa- pertuulluinnartuunerat pissutigalugu atuartuutivut qallunaatut misilinne- qartarput, inunnguutsimiit oqaatsi- nik misilitsinnerusumik — ntassalu kalaallit atuarfianni taakku takornar- tat oqaasiisut ilinniarneqartaraluar- tut. Nalunaaquttallu akunneri tama- tumunnga atorneqartussat ukiuni ki- ngullerni ikilineqarsimagaluartut. Su- lili atuartoqarpoq naammaginartu- mik inernilimmik misilitsissinnaasu- nik, ukiuni aggersuni misilitsittartus- sat allatorluinnaq ittunik tunnga'is- saqarput. Tassunga tunngatillugu mianersoqqusisoqartalereerpoq, qal- lunaatut atuartitsitaanermi tunnga- \issaat suunngippallaaleriartormata, soorlu assersuutigalugu kingusinne- rusukkut inuutissarsiummik ilinnia- gaqalerumaarnerat eqqarsaatigalugn- Pisariaqalerumaarpoq kursusit ag- guataarneqartarnerat misilitsinnerillu sunik imaqartarnerat oqallisigissaliu- gu. Danmarkimi meeqqat atuarfian- ni misilitsittarnerup assinganik misi- liisoqartuaannassapput, nalunaa- quttat akunneri atuartitsiviusut ilaati- gut allannguuteqartittariaqassapput. Taamaassanngippat pinngitsoorne- qarsinnaajunnaassaaq misiliisarner- mik immikkut ittumik Kalaallit Nu- naanni meeqqat atuarfiinnaanni a- tuuttumik eqqussinissaq. Peqqussutit nutaat atulerneratigut ukiut atuarfiusussaatitaasut ukiunut qulingiluanut amerlineqarput. Tassa- ni allanngorneq immaqa annertus al- laanngilaq, ukiuni arlaqalersuni taa- matut ingerlaneqareersimammat, meeqqallu atuarfianni atuartuusut a- merlanerpaartaat piumassutsimiik u- kiuni qulingiluani atuartarmata. Maannakkulli tassa nammineq piu- massuseq tunngavi uj unnaarpoq. Atuartut sinneri, atuaqqinnissamik soqutiginningivissut, maanna ukiunii ataatsimi suli atuaqqittartussanngor- put. Suli oqallissutigineqarpoq pissu- sissamisoornersoq atuartitaanermut, soqutiginngilluinnakkaminnut, pin- ngitsaalineqartassanersut. Kulture- qarnermut ilinniartitaanermullu a- taatsimiititaliat periarfissaqarput u- kiuni arfineq-pingasuni atuareersi- masunik immikkut akuersissuteqar- lutik atuarunnaarsitsisarnissaminnut. Atuarfippassuarni — pingaartu- mik atuarfiit annerusut atuarfiini, a- tuartut atuartuunissamut, allat pigi- sannik soqutiginninnermut pigisanul- lu soqutiginninnermut isiginninnerata pitsaajunnaariartornerat ukiuni ki- ngulliunerusuni malugineqaraluttuin- narsimavoq. Peqquteqanngitsumik atuanngitsoortaannaratik aammali sakkonusaarniartarlutillu, tillinniar- tarlutillu aserorterisarput. Tamakkununnga peqqutaasut isu- maliutersorfigineqarsinnaapput ilaa- tigullu taaneqarsinnaapput inooqati- giinni nalinginnaasumik allanngori- artorneq, inuusuttut sorlaqanngitsu- tut nalornginartorsiortutullu misigisi- manerat, imigassap ajornartorsiutaa- nera, atuarfiup naammaginannginne- ra allarpassuillu. Amerlasuut isuma- qarput atuarfik pillugu ileqqoreqqu- saliaq aalajangersakkullu tassunga a- tasut atorlugit atuartut akisussaaqa- taatinneqarnissaannut periarfissa- qanngippallaartoq, atuartut sakkor- lusaarsimasaraaangata, atuartitsiner- mik akornusersuigaangata imaluun- niit ajoqusiisinnaasunik iliuuseqaraa- ngata. llaasattaaq kissaatigaat, atuar- fiup angajoqqaani suleqateqarnini annertusissagaa — ajornartinnagu —- sakkortunerusumillu pissuseqartaria- qalersoq. (Kup. tugdl. nangisaoK) n Paasinarsisimavoq piaaraluneerlutik atuariar- tunngitsoortartut amerleriarujussuarsimasut. Atuar- fippassuarni piffissarujussuaq atorneqartarpoq atu- artut piffissamik eqquisinniarnerinut. Atuarfimmi nangiffiusumi, atuarfimmilu kursuserfiusumi inga- sassimannguatsiarpoq, peqqutaaqataasullu ilagisi- magunarpaat atuartut nalunaaquttat akunneri pin- ngitsooratik peqataaffigisassatik ikililerniarlugit na- lunaaquttat akunnerinik saniatigut qinerneqarsin- naasunik, soqutigilluanngisaminnik, qinersisarnerat. Imaassinnaavortaaq atuarfik suli atuagaannarsorfiu- vallaartoq, aammalu atuartut inuutissarsiutinik ilin- niagaqalernissaannut piareersarfiunerulersariaqar- toq. ff 40 ATUAGAGDLIUTIT

x

Atuagagdliutit

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Atuagagdliutit
https://timarit.is/publication/314

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.