Atuagagdliutit - 27.06.1984, Blaðsíða 11

Maniitsup eqqaani
fosfatisiorneq
Nunatsinni nunap sananeqaataanik misissuisut Kitaani
ujaasinerminnik annertusisitsipput
Nunatsinni nunap sananeqaataa-
nik misissuisoqarfik (GGU) aasaq
manna julimi augustimilu Maniit-
sup eqqaani Qaqqaarsummi fosfa-
tisiorluni misissuisitsissaaq. Sulias-
sallu ingerlanneqassapput aningaa-
satigut EF-imit tapiiffigineqarlu-
tik.
Taamaaliorniarnermut pissutaa-
voq tuluit nunap sananeqaataanik
misissuisoqarfianni (British Geolo-
gical Survey) ujarassiuut ilaasa
oqaatigisimammassuk EF-imi fos-
fateqarfiit ilisimaneqartut atuiner-
mut naleqqiullutik annertunngitsu-
innaasut. Fosfat naggorissaatissi-
ornermi pingaaruteqartorujusuu-
soq aatsitassamut apatitimut akuu-
sarpoq. Fosfat ullumikkut pingaar-
tumik U.S.A.-mit Marokkomillu
pisiarineqartarpoq.
Misissuinikkut paasiniarneqas-
saaq qangarsuaq nunatsinni inner-
mik anitsisartiqarfiusimasut fosfa-
timik qanoq annertutigisumik pi-
lersitsisimassanersut. Innermik a-
nitsisartoqarfiusimasut fosfatilia-
risimasinnaasaasa soqutigineqar-
nerannut pissutaavoq ilisimaneqar-
mat fosfat taamaattoq aatsitassa-
nik oqimaatsunik toqunartunillu
soorlu cadmiumimik kviksølvimil-
lu akukitsuararsuusartoq. Fosfatit
U.S.A.-meersut Marokkomeersul-
!u nunap sananeqaataasa qaleriaar-
nerisigut pinngorsimasuupput taa-
malu aatsitassanik oqimaatsunik
akoqarnerullutik taamalu fosfat
naggorissaatitut atorneqaraangat
mingutsitsinermik pilersitsisarlu-
tik.
Geologi
Kalaallit Nunaata nunatut pinngo-
riartuaarnerani qaqqat innermik
anitsisarnerisigut ujaqqanik fosfa-
tinik akoqartunik arlaleriarluni
pinngortoqartarsimavoq. Fosfate-
qarfiilli annertussutsimikkut ako-
qassutsimikkullu assigiinngissi-
taartuupput. Tamarmilli assigiissu-
tigaat ujaqqani manngertorsuun-
ngitsuni akuullutik pinngortarsi-
magamik.
Fosfateqarfiit tamakku tamarlu-
innarmik 1985 naatinnagu misissu-
iffigineqarsinnaannginnerat pissu-
tigalugu GGU aalajangersimavoq
peqarfik Maniitsup kangiani Qaq-
qaarsummiittoq misissuiffigine-
qassasoq, naluneqanngimmat tas-
sani annertuumik peqarfeqartoq.
Orsugiassioqatigiiffik Øresund
A/S 70-ikkunni tamaani misissui-
sitsisimavoq niobiumimik nunallu
sananeqaataasa qaqutigoortut aat-
sitassaannik taanneqartartunik pii-
aanissaq siunertaralugu.
Naalli annertungaatsiartumik
misissuisoqaraluartoq peqarfinnik
naammaginartunik annertussusi-
linnik nassaartoqanngitsoorpoq.
Ujarassiuut GGU-meersut siu-
sinnerusukkut peqarfimmi misissu-
isimapput. Taamanilu misissuinik-
kut paasineqarpoq ukiut 173 milli-
uunit matuna siornatigut tamaani
qaqqanik innermik anitsisartoqar-
simasoq. Innermik anitsisartoqar-
simasorineqarpoq Davis Stædep
pileriartornerani, taannami pilersi-
mammat Kalaallit Nunaat Canada-
miit avissaariartulermat.
Titartakkami paasiuminarsagaa-
sumi takuneqarsinnaavoq ujarassi-
uut qanoq takorloorneraat Qaq-
qaarsummi innermik anitsisarto-
qarfiusimasup ilua qanoq isikko-
qarsimassanersoq. Titartakkami
takuneqarsinnaavoq taamaattut pi-
lersartut ujaqqat aassimasut sa-
mannga itisoorsuarmiit qummut
tatineqarnerisigut.
Ujaqqat aassimasut nunap qaa-
vanut qaffakkiartornerminni nillo-
riartulersarput issoriartulersarlutil-
lu.
Issoriartornerlu pisarpoq sana-
neqaatsit akuneqarsinnaanngitsut
ujaqqami aannikumiittut aatsitas-
sanngortitilernerisigut soorlu cad-
miuminngorlutik, magnesiumin-
ngorlutik, fosforinngorlutik siliciu-
minngorlutillu.
Issoriartornermi gassit assigiin-
ngitsut soorlu dioxyd aalarlu unin-
ngasinnaajunnaartarput taamalu
quppat atuarlugit qummukaaler-
sarlutik. Gassit tamakku sanane-
qaatsinik akuneqarsinnaanngitsu-
nik allanik, aatsitassanilu siulliullu-
tik pinngortuni akugineqarsin-
naanngitsunik akoqartarput. Ta-
makkulu akuneqarsinnaanngitsut
gassip ujaqqat nillertut quppaasi-
gut seeriulaarneratigut quppat ii-
gaanni aatsitassanngorlutik pin-
ngorartarput. Taamaaliornikkullu
niobiumerujussuaq imaluunniit
nunap sananeqaataasa qaqutigoor-
tut aatsitassaat pilersarput.
Misissuineq
Qaqqaarsummi qaammatini mar-
lunni misissuinissami ujarassiooq
Christian Knudsen GGU-meersoq
nunap sananeqaataanik ilinniaq-
qissaartut Århusimeersut marluk
— Morten Kjærgård aamma Kim
Olsen ikiortigalugit sulissaaq. Mis-
issuinerminni Orsugiassioqatigiif-
fiup Øresund A/S-ip qillerisitsiner-
mini illuaraliaritissimasaa maanna-
li GGU-p tigusimasaa Kangiata
qinnguanit 20 km-inik kangisinne-
rusumiittoq najugaqarfigissavaat.
Atortussat taquassallu Bell 206 B
helikopter atorlugu Maniitsumiit
timmisartuunneqassapput. Suliffi-
gisassaminnukartassappullu qille-
rivitoqqamiit pisuinnarlutik.
Suliaq septemberip aallartinne-
rata missaani naammassippat pe-
qataasimasut, atortuutit ujaqqallu
misissugassat oqqullugit Maniitsu-
mut timmisartuunneqarumaarput
tassanngaanniillu umiarsuarmik
Danmarkimukaanneqassallutik.
Orsugiassioqatigiiffiup qilleriveqarfigisimasaa Qaqqaarsummi sulisussat
najugaqarfigiumaagaat.
Kryolitselskabet Øresunds tidligere borelejr, der vil tjene som base under
arbejdet på Qaqqaarsuk.
Forekomster af fosfatrige bjergarter, knyttet til tidligere tiders vulkanske
aktivitet.
Varehuset DOBI A/S
Postbox 210 - 3950 Ausiait
Telefon 4 22 31
Atuagagdliutine neKeroruteKarit - akilersinauvoK
ATUAGAGDLIUTiT
NR. 26 1984 11