Atuagagdliutit - 01.05.1985, Side 12

Qitiusumik paasisitsiniaaffik
Ulloq manna tikillugu paasisitsiniaanerup
Tusarliivimmit ingerlanneqarsimanera ilua-
risimaarneqaraluarluni pisariaqartutut pit-
sannguutissatullu tikkuarneqarpoq sulliviit
ullumikkut pioreersut annertunerusumik pe-
qataanissaat. Ilisimatusarfik, Atuarfiit, Pe-
qatigiiffiit Pilersuiffillu Tusarliivik suleqati-
galugu qitiusumik paasisitsiniaanermik i-
ngerlataqartussatut siunnersuutigineqar-
put.
Qitiusumik paasisitsiniaaffiup sulinissami-
ni tunngavigissavai siullermik ilisimasatigut
paasisitsiniaaneq aappassaanillu inuiaqati-
giinnut tunngasutigut paasisitsiniaaneq.
Tusagassiutitigut paasisitsiniaaneq ullu-
mikkornit annertunerusariaqarpoq, tamatu-
manilu radiostyrelsi kaammattorumaneqar-
poq pitsaanerusumik periarfisseeqqullugu
minnerunngitsumik TV-kut paasisitsiniaa-
nissaq siunertaralugu.
Qitiusumik paasisitsiniaanermik suliaqar-
tussat ukiumut ataasiarlutik naapeqatigiin-
nermikkut suliassanik naliliisarnissaat inner-
suussutigineqarpoq.
Meeqqanut inuusuttunullu
paasisitsiniaaneq
Ullumikkut imigassaq pillugu paasisitsiniaa-
nissamut atuarfiit atortussaaleqipput. Taa-
maattumik pisariaqartinneqarpoq atortussa-
nik meeqqat ukiuinut naleqqussakkanik sa-
naartortoqarnissaa. Tassa Kultureqarner-
mut ilinniartitaanermullu naalakkersuiso-
qarfik Pilersuiffillu taamaalioqquneqarlutik.
Atuartitsisuttaaq sinniisaannit pisariaqar-
tutut tikkuarneqarpoq imigassaq pillugu
paasisitsiniaanerup immikkut atuartitsissu-
titut inissinneqarnissaa.
Ilinniarfinni annerusuni inuiaqatigiit pillu-
git ilinniartitsinermut imigassamik paasisit-
siniaaneq atasariaqarpoq. Inuusuttullu or-
nittagaanni — ungdomsklubbini timersortar-
finnilu — oqalugiartitsinertigut oqallitsitsi-
nertigullu paasisitsiniaaneq ingerlanneqarta-
riaqarluni.
Meeqqanut inuusuttunullu paasisitsiniaa-
nermik suliaqartut pikkorissartinneqarnis-
saat anguniartariaqartutut tikkuarneqartut
ilagaattaaq.
Inersimasunut anngutissapata
Meeqqat inuusuttullu paasisaasa angajoq-
qaanut inersimasunullu allanut anngunnis-
saat pisariaqavippoq paasisitsiniaaneq ki-
Imerajuttuuneq nappaatitut isigineqassava?
Imerajuttuuneqinuiaqatigiinniajornartor-
siutitut nalinginnaasutut isigineqassava?
Imigassamik ajornartorsiutillit ikiorserne-
qarnissaat pillugu suleqatigiit apeqqutit
taakku sivisuumik uninngaafigisimavaat,
sorlerli allaat oqallinnermut naliliiniarner-
mullu aallaaviussanersoq aalaj angiussima-
nagu.
Taamaakkaluartoq isumasioqatigiinnermi
suliamik eqikkaanermi suleqatigiit aallaavi-
gisimavaat imigassamik atuinerlunneq ullu-
innarni ajornartorsiutinik pissuteqartoq.
Tassa nalitsinni ajornartorsiutaasut: suliffis-
saaleqineq, inissaaleqineq assigisaallu imi-
gassartorpallaarnermut pissutaasut.
Piffissaq qaninnerusoq eqqarsaatigalugu
ikiorsiiniarnissamut pisariaqartinneqartu-
tut tikkuarneqarpoq innuttaasut illuinik pi-
lersitsiortortoqarnissaa. Illut tamakku in-
nguneqassappat. Tassunga atatillugu angu-
niagassatut siunnersuutigineqarpoq atuar-
finni sammineqartunut ilutigitillugu paasis-
sutissat avammut ingerlatinneqartarnissaat,
soorlu TV vediolu atorlugit.
Kommunit iluini nalinginnaasumik paasi-
sitsiniaanerit ingerlanneqarnissaannut sulis-
sutiginnittussatut piukkunneqarput atuarfe-
qarfiit, inunnik isumaginniffiit politeeqarfiil-
lu. Paasisitsiniaanermi tunngavissat sapinn-
gisamik inunnut soqutiginarsagaasariaqar-
put pissutsinillu piviusunik tunngaveqartari-
aqarlutik.
nuttaasut namminneq akisussaaqataaffigi-
sassaat siunnersuiffiussapputtaaq. Illullu pi-
lersiortorneqarnerini suleqatigiifiit ullumik-
kut atuutereersut aaqqissuussinernut peqa-
taanissaat innersuutigineqarpoq.
Illuni sulisussat misilittagaqartuusaria-
qarput kajumittullu sungiusarneqartariaqar-
lutik, tamatumani suleqatigiit isummiussaat
tunngaviusimalluni, tassalu »ullumikkut imi-
gassap ajornartorsiutaanerata akiorniarne-
rani inuttut ataasiakkaatut inuiattullu kisit-
ta pisussaasugut.« Innuttaasut illuini suli-
nissaq annertunerusumik pisortatigut inger-
lanniarneqanngikkaluaq taamaattoq suleqa-
tigiit siunnersuutigaat iilunik pilersitsiortor-
nermi pisortat aningaasaliinissaat.
Naalakkersuinermillu ingerlatallit siunner-
sorneqarputtaaq siunissaq ungasinnerusoq
eqqarsaatigalugu suliffissaaleqinerup inis-
saaleqinerullu anigorniarneqarnissaannik su-
lissuteqaqqullugit.
Paasisitsiniaaneq,
perorsaaneq
nukittorsaanerlu
Periarfissat tamaasa aqqutigalugit paasisitsiniaaneq ullutsinnut
naleqquttumik ingerlanneqartaiiaqarpoq
Ikiorsiineq
suleqatigiinnikkut
Pinngitsooraanni
pitsaanerpaavoq
— Tinguup suliassani naammassisinnaajunnaaraangagit
tingullulersoqartarpoq, ukiullu 20-it missaanni
imertuarsimagaanni tingulluttamerit nalinginnaaleriartortarput,
Tbmmy F. Kofoed oqarpoq.
Tommy F. Kofoed 45-unik ukiulik
nunatsinni marloriarluni sulisima-
voq. Nukinnik tagiartuisartutut Sa-
nami 1964-imiit 67-imut aammalu
Adventistit nukinnut tagiartuisarfi-
anni 1969-imiit 72-imut sulisimavoq.
Amerikami naalagaaffeqatiginni
kingunipiloqartitsinaveersaarluni
nakorsaasarneq ilinniarsimavaa. II-
loqarfimmi Denver-imi naalagaaf-
fimmi Coloradomiittumi qanoq pit-
saanerusumik inuuneqarsinnaaneq
ilinniartitsissutigalugu ukiuni 6-inni
sulisimavoq. Ullumikkut Internatio-
nal Commission for the Prevention
of Alcohol and Drug Abuse-mi,
ICPA-mi atorfeqarpoq, tassa taas-'
suma Europami immikkoortorta-
qarfiani Tuluit Nunaanniittumi ata-
qatigiisitsisutut pisortaagami.
ICPA isumaqarpoq imigassamik iki-
aroornartunillu atornerluinermik
pinngitsoortitsiarluni nunat assi-
giinngitsut suleqatigiiffiat. Suleqa-
tigiiffiup sulinerminut tunngavia
Naalagaaffinnit Peqatigiinnit (FN-
imit) tapersersorneqarpoq. Suleqati-
giiffik Washington D.C.-mi anger-
larsimaffeqarpoq.
— Qanoq imertigigaanni
imerpallaartoqartarpa?
— Amerikami naalagaaffeqatigiinni
Tuluillu Nunaanni ukiut arlallit i-
ngerlaneranni misissuisoqarsima-
voq, Tommy F. Kofoed akivoq — i-
ngerlaqqipporlu: — Nunani taakku-
nani inuit akornanniinnermi imer-
pallaarnertut naatsorsuuneqartar-
poq ullormut pingasut sinnerlugit
imertaraanni — sapaatip akunnera-
nut ullut pingasut sinnerlugit. Inuil-
li ilaat allanit pinertunerusarput. I-
nuit ilaat allanit imernerugaluarlu-
tik uppernarsineqarsinnaasumik
tingullulertanngillat. N alinginnaa-
suuvorli taaneqareersutut amerlati-
gisut piffissami taaneqareersumi
ukiut 20-it missaanni imertaraanni
tinguk sulisinnaajunnaartarluni.
Peerukkiartortarnera
— Ataasitorsimagaanni — immiaaq-
qamik, snapsimik whiskymilluun-
niit — timimut sunniinera nal. akun-
nerata ataatsip ingerlanerani pee-
ruttarpoq. Marlutorsimagaanni nal.
akunnerisa marluk ingerlaneranni —
taamatullu alliartorusaarluni, Tom-
my F. Kofoed oqaluttuarpoq. Ti-
ngulli sulisinnaajunaaraangat ti-
ngulluttoqalertarpoq. Ukiut 20-it
sinnerlugit imertuusimanerup ki-
nguneranik tingullunnerit amerliar-
tuinnalersarput. Frankrig-imi viin-
nisorfioqisumi innuttaasut 40-it sin-
nerlugit ukiullit 40%-ii annerusumik
minnerusumilluunniit tingullut-
tuupput.
Pinngitsoortitsiniarneq
— Qanoq iliorluni tingullulinngit-
soortoqarsinnaava?
— Pitsaanerpaavoq imertanngik-
kaanni, Tommy F. Kofoed akivoq.
Imertaraannili nerisat assigiinngit-
sukkuutaartillugit nerisarissaarni-
artariaqarpoq. B-vitaminitorluarta-
riaqarpoq, ajunngilaq vitaminit ii-
sartakkat atorlugit. Qajuusassat i-
nerititaat sequtserneqanngitsut iffi-
allu sequtserneqanngitsunik ineriti-
tartallit innersuukkuminartoruj us-
suupput. Aamma tinguit ajunnge-
qaat. Immuk aamma B-vitaminerta-
qalaarpoq. Imilersinnani — neriner-
mullu atatillugu — B-vitaminisorta-
riaqarpoq. Eqqaamasariaqarporli
tamakkua tamarmik 100%-imik ilu-
aqutaasanngimmata.
Tuba
— Tubami qanoq sunniuttarpa?
— Narsaatit tubanik naatitsiviit
naggorissaataasa akuannit amerika-
miut cigaretsiutaat aqerlumineerar-
passuarnik mingutsitaapput, Tom-
my F. Kofoed oqarpoq. Nangippor-
lu: — Aqerlumineerarpassuit tamak-
ku qinngornermik ulorianartunik ra-
dioaktiviusunik akoqarput. Taakku
cigaretsit aamaanni ikumanermik-
kut cigaretsit pujuata aamarsuami-
neerartarpassuinut akuliuttarput.
Isumaqartoqarpoq taama qinngor-
nernik ulorianartunik radioaktiviu-
sunik puaat qinngorfigineqartarne-
rat — pujumilu usserut silanaallu
kræfteqalernartut ilanngullutik —
pissutaalluni silarsuarmi killermi
puatsigut krafteqalertarneq anner-
toorujussuusoq. Cigaretsitornerup
kingunerisaanik Amerikami naala-
gaaffeqatigiinniinnaq ukiumut inuit
puammikkut krafteqalerlutik
90.000-it missaanniittut toqusar-
put.
Inooqatigiinermi sunniutit
— Taamali amerlatigisut imigassar-
torpallaarnikkut toquneq ajorput,
Tommy F. Kofoed oqarpoq. Assi-
giinngissutaalli tassaavoq imigassa-
mik atornerluinerup angerlarsimaf-
fimmi inuiaqatigiinnilu inooqatigiin-
nikkut aj ornartorsiortitsinerungaa-
lertarnera. Sverigemi ukioq kingul-
leq innuttaasut 15 mia. kr-nit imi-
gassamut atorsimavaat. atornerlui-
nerulli kingunerisa iluarsiniarneran-
nut inuiaqatigiit svenskit 50 mia. kr-
nit atorsimavaat.
— Eqikkarlugu oqaatigineqarsin-
naavoq imigassap tuballu inuup
nappaatinut akiuussutissai pioreer-
sut naatsorsuutigineqartartumit
annertunerungaartumik annikillisit-
taraat, Tommy F. Kofoed naggasii-
voq.
13