Atuagagdliutit - 18.02.1987, Blaðsíða 20

20
ATUAGAGDLIUTIT/GRØNLANDSPOSTEN
NR. 8 1987
Oqallinneq • Debat
Utoqqalinersiutit
eqqartorneqaqqittariaqarput!
All.: Otto Steenholdt, Atassut
Ukiarmi Landstingip ataatsimiin-
nerani immikkoortoq 30 »utoqqali-
nersiutinut tunngasut pillugit oqal-
lisissiaq« oqallisigimmagu Atas-
summit ilungersorluta partiit allat
killinniarsimagaluarpavut utoq-
qarlatta ukiuni ima amerlatigisuni
ilungersoreersimasut nunatta ani-
ngaasaqarniarnera eqqarsaatigiga-
luarlugu ajunnigtsorsiassatuamin-
nik sipaarniarnermi eqqorneqan-
nginnissaat piviusunngortinniaq-
qullugu.
Tamatumunngattaaq attuumas-
suteqarluinnartoq qanoq akissarsi-
aqartigereeraanni aatsaat akileraa-
ruteqalernissap qummut killinga
24.000 kroninit 35.000 kroninut
qaffanniarneqalermat kingumut
naalakkersuisuusut partiivi paasi-
tinniarsimagaluarpavut tamatuma
kommunenut assigiinngitsunut
aammalu inunnut assigiinngitsunik
akissarsialinnut qanoq kinguneqa-
ratarsinnaaneranik.
Kingumunaasiit qaammatit pi-
ngasut taamanernit qaangiuteri-
annguallartut Atassutip eqqortu-
mik tunngavilersuisimagaluarnera
paasineqalerpoq, ajoraluartumilli
aviisitta tamanut saqqummersartut
sumiginnartutut ippaat, qulaatiin-
narlugulu. Uffa utoqqalinersiute-
qartortatta 1987ip aallartinneraniit
aningaasarsiamik qanganit anneru-
sumik ilanngaaffigineqartalernis-
saat eqqumiigeqalugu paatsiveeru-
simassutigaat.
Ukiarmili erseqqissereerpoq A-
tassutip piumanngisaa naalakker-
suisut partiivisa aalajangiukkaat,
tassalu januarip aallaqqaataa 1987
aallarnerfigalugu utoqqaat utoqqa-
linersiutillit utoqqalinersiummik
saniatigut aningaasarsilaartartut i-
kigisassaanngivissunik akileraarta-
lissasut.
Ukiarmi ataatsimiinnermi oqaa-
seqartutta fru Emilie Lennertip u-
toqqaat kisimiittut kiisalu utoqqaat
aappariit aningaasatigut pineqar-
tarnerat erseqqissumik isornartor-
siorpaa, siunnersuutigalugulu u-
toqqalinersisartut tamarmik kiser-
maamut utoqqalinersiutip angeqa-
taanik pisassaqartitaasut — tassa
»aappariit tamarmik utoqqaliner-
siummik ilivitsumik pisartagaqa-
lersillugit. Ilami aappariit tamar-
mik ukiuf utoqqalinersiuteqarfiit
nalleraangatigik aappannguakku-
lua minnerusumik aningaasarsia-
qartinneqartarmat, soorlulusooq
taamaaliorluni aappariinneq allaat
pillaatitut misigineqartarluni«, taa-
ma fru Lennert oqarpoq.
Utoqqaat kisimiittut akissarsiaat
ukiumut 40.000 kr. eqqaanniittut
naammanngeqimmata allatut ajor-
nartumik sulinialunnikkut ilapit-
torneqartarput ukiorlu manna 1987
tikillugu akileraaruserneqartarsi-
manatik. 40.000 kr. naammannge-
qimmata Atassummit qaffaqqune-
qarput, tassa utoqqartavut amik-
kittooraangamik allatut ajornartu-
mik kanngusuusaraluarlutik social-
kontorimut saaffiginnittariaqaler-
sarmata.
Utoqqaat utoqqalinersiutillit su-
linialuttartut maanna akileraaqqu-
neqalerput, naak matuma siorna-
FUGLE og DYR
Udstoppes livagtigt og dekora-
tivt. Opstilling gerne efter Deres
ønske.
Alt bedes sendt som frysegods
med KNI.
World Fauna. Palle Libner Jen-
sen Smedegade 11, Rårup,
7130 Juelsminde (05) 68 51 73.
gut tamanna ileqquunngikkaluar-
toq. Assersuutigiinnarlugu ima i-
sikkulertigu: Utoqqaq sulinialun-
nermigut 24.000 kr.-nik utoqqali-
nersiummi saniatigut akissarsivoq,
tassalu akileraaruseriffiup naatsor-
sugai ima isikkoqalerput; utoqqaap
ukiumut aningaasarsiai 64.000 kr.-
nngortut qaammammusiaalu
5.033,30 kr.-iullutik. Akilleraartar-
nermik allanngortiterineq 1987-imi
atugassaq malillugu utoqqaap pi-
neqartup utoqqalinersiummi sania-
tigut aningaasarsiani tamaviisa 31
procentimik akileraarutigissavai,
akiligassaalu ukiumoortoq 7.440
kr.-inngorpoq. Naatsumik oqaati-
gissagaanni utoqqaq assersuutitut
atugarput qaammammut 620 kr.-
nik akileraartalerpoq! Siumup IA-
llu akileraartarneq allanngortikka-
mikku »aningaasaatilissuit« kisiisa
piniarsarinerarpaat. Qulaani eq-
Ilumoorluinnarpoq allammata
AlDS-ip timip nappaatinut akiuus-
sinnaassusia aserortaraa. Eqqor-
luinnartuunngilarli allammata nap-
paat nappaatinik allanik ilakuta-
qartartoq toqussutaasinnaalersar-
tunik.
Imaakkajunnerusarporli A1DS-
imik nappaateqartut nappaatinik
nalinginnaanngitsunik eqqorne-
qartartut, tamakkualu katsorsar-
neqarsinnaannginnamik toqussu-
taasinnaalersartut. Tamakkulu tas-
saanerusarput mikroorganismit as-
sigiinngitsut, tamakkulu assigiissu-
tigarpaat AIDS-ertut timaasa aki-
uussutissaannit akiorneqarsinnaa-
sannginnamik, taamaattumillu u-
lorianaatsuusaratik.
Tamakkua pingaarnersarisar-
paat uumasuaraarakasiit (parasit-
ten Pnemocystis carinii), anersaar-
tornermut atortuniinnerusartut (al-
veoler) taamalu puatsigut aseruut-
toqanerlermik kinguneqartitsisar-
lutik.
Tamakkualu ilagisinnaasarpaat
assiginerusatik tuberkelbacille-nik
taaneqartartut, tamakkualu tuber-
kulose-mut nakorsaatilluunniit a-
torlugit katsorsarneqarsinnaasan-
ngillat.
Nappaatinut nalinginnaanngit-
sunut tamakkununnga (opportu-
nistiske-nik taaneqartartunut) na-
korsaatissanik immaqa nassaarto-
qarumaarpoq AlDS-imut akiuus-
sutissamik suli nassaartoqanngit-
sorluunniit. Uumasuaraarakasiit i-
saannarmik ersinngitsut virus-inik
taaneqartarput. Tamakku assigiin-
ngitsunik nappaateqalissutaasar-
put. Tamakkua uloriananngitsor-
taat isumaminneerlutik qaangiut-
tarput, tamakkualu nalinginnaa-
nersaraat nuak. Ikittuinnaat na-
korsaatinit nalinginnaasunit sun-
nerneqarsinnaapput. Meeqqalli
nappaataata kuppiararnerup virus-
ianut akiuussutissamik pitsaalluin-
nartumik nassaartoqareersimavoq.
Nakorsallumi AIDS-imut akiuus-
sutissamik siusinnerusukkut kingu-
sinnerusukkulluunniit nassaaru-
maarunarput.
AIDS nakorsanit ullutsinni akio-
ruminaannerpaatut isumaqarfigi-
neqarpoq. Mannalu tikillugu taa-
maallaat tunillatsitsaaliuinikkut a-
kiorniarneqarpoq.
Nunanut allanut iserniartut alla-
gartalersorneqartarnissaannik piu-
masaqarnikkut nakorsat nappaat
siaruaatitsaaliorniarpaat. Pisortal-
qartukkama inuunini tamaat amik-
kisaartitaasimasup utoqqalinermi-
ni nuannaajallaatigisinnaasanngui
taama sakkortutigisumik eqqorne-
qarput!
Qulaani utoqqaq eqqartugarput
kisimi eqqorneqanngilaq! Utoq-
qarpassuaqarpoq soraarnerussuti-
sisartunik imaluunniit aapparmik
toqoreersup atorfigisimasaa tun-
ngavigalugu aningaasanik utoqqa-
linersiummik saniatigut — pissusis-
saq eqqorlugu pisariaqartumillu —
pisartagalinnik. Utoqqaat tamak-
ku akileraarutitigut aaqqissuussi-
nermi ukiortaamiit akileraarusiiffi-
gineqarlutik eqqorneqarput, taan-
na nangeqqillugu landstingimi su-
liareqqittariaqarpoq, utoqqartavut
utoqqalinerminni aningaasatigut
pitsaanerusumik pineqarsinnaaq-
qullugit!
li ilaat taamaaliortarunarput qanoq
iliuuseqartariaqarsoriinnarlutik.
Paasisitsiniaaneq pitsaasuuvoq, i-
sumalluarpaluppallaarnissarli mia-
nersorfigisariaqarpoq. Nalune-
qanngilarmi imigassaq, annersaa-
neq aserorterinerlu pillugit paasisit-
siniaasarsimanerit kinguneqa-
ngaartarsimanngitsut.
Periarfissat ilagisinnaavaat piu-
masarisarlugu inuit nunamut iser-
tussat nappaateqannginnerminnut
uppernarsaateqartalernissaat. Al-
laaserisaqartulli tamanna eqqaasi-
manngilaalluunniit. Uangali isu-
maqarpunga pisortat akisussaas-
sutsiminnik paasinnilluarsimasut
tamanna ilanngullugu eqqarsaati-
gisariaqaraat naalakkersuinermillu
suliaqartunik oqaloqatiginnissuti-
gisariaqarlugu, aalajangiiffiginis-
saa nuanniissagaluarpalluunniit.
Tamanna (tunillaatitsaaliuinermut
iluaqutaaginnarani) aammali in-
nuttaasut peqqissutsiminnik eqqar-
saatiginninnerulernissaannik ki-
nguneqassaaq.
SAS Grønlandsfly-lu kisiinna-
ngajammik Kalaallit Nunaaliaassi-
suusarput, taamaattumik suliassaq
artornartuunavianngilaq, pingaar-
tumimmi aap AIDS-eqarnera ajor-
naatsumik sukkasuumillu misissor-
neqarsinnaalereersimammat. Mi-
sissortittartussammi aamma killi-
liiffigineqarsinnaapput (soorlu a-
ngutit allamiut 20-50-inik ukiullit).
Maannakkut periaaseq malillugu
tunillatsissimasut Kalaallit Nu-
naanniilereersimasut nassaariniar-
neqartarput. Ilimanaateqartutullu
taaneqarsimasut tassaapput inup-
parujussuit, ukiumut 8.000-eriarlu-
tik nappaatipalaanik tunillattaqat-
taattartut.
Ilisimaqqissaanngilara peqqin-
nissap tungaatigut pisortaasut qa-
noq iliussamaarnersut inummik
AIDS-imut tunillannartulimmik
nassaassagaluarunik. Napparsima-
sormi katsorsarneqarsinnaanngi-
laq, ilagisimasamilu oqaatiginis-
saannut pisussaatitaanngilaq.
Qujanartumik tunillannartoqar-
tut pingasut, manna tikillugu nas-
saarineqarsimasut, Kalaallit Nu-
naanni tunillatsissimanngillat. Qu-
janaqaarmi, tassami AIDS-imut a-
kiuussutissamik katsorsaataasin-
naasumilluunniit suli nassaartoqar-
simanngimmat. Taamatulli piso-
qassagaluarpat nappaatinik siaru-
aatitsaaliuisarnerit akiuisarnerillu
nalinginnaasut atorneqarsinnaalis-
sapput.
Aasianni
pisiniarfiup
immikkoortor
taqarfiani
pisortaq
Aasianni pisiniarfitta piniarnermut aalisarnermullu immikkoortor-
taqarfia piaartumik atorfinittussamik pisortassarsiuunneqarpoq.
Immikkortortaqarfimmi nioqqutaapput piniarnermut aalisarner-
mullu atortut aamma qalipaatit. Nioqqutissanik taaneqartunik ili-
simasaqaqqissaarneq piumasarineqarpoq, taamatuttaaq inersi-
massuseq aamma sulisunik ikikannersunik aqutsisinnaaneq sule-
qateqarsinnaanerlu piumasarineqarput.
Kalaallit Nunaanni nunaqavissoq Pisortat Isumaqatigiinniartar-
tuisa SIK-llu 7. oktober 1985-imi isumaqatigiissutaat malillugu
overassistentitut akissaaserneqassaaq. Aallaqqaammut qaam-
mammut akissarsiassat kr. 9.675,30, akissarsiat qaammammut
annerpaaffissaat kr. 9.980,73.
Kalaallit Nunaanni nunaqavissuunngitsoq Pisortat Isumaqatigi-
inniartartuisa HK-llu 18. oktober 1985-imi isumaqatigiissutaat
malillugu overassistentitut akissaaserneqassaaq. Aallaqqaam-
mut qaammammut akissarsiassat kr. 11.393,00, akissarsiat
qaammammut annerpaaffissaat kr. 12.411,00.
Nuuttussat inisimmavissaqartinneqassapput, inisimmaviullu at-
tartornera akilerneqassalluni malittarisassat Kalaallit Nunaanni
atuuttut naapertorlugit.
Sulisut Kalaallit Nunaanni nunaqavissunngitsut Kalaallit Nunaali-
arnerminni ukiumullu ataaseriarlutik Danmarkiliarnerminni ake-
qanngitsumik angalasinnaatinneqarput. Pequtit akeqanngitsu-
mik nassatarineqarsinnaapput ukiullu marluk atorfeqareersima-
nermi akeqanngitsumik Danmarkimut oqqunneqarsinnaallutik.
Qinnutigineqarpoq allakkatigut qinnuteqaat »Butiksafdelingsbe-
styrer/Aasiaat«-m\k nalunaaqutserlugu aammalu soraarummeer-
simanernut uppernarsaatinik, sulisimanermut nasuiaatinik il.il.
ilaqartillugu uunga nassiunneqassasoq:
KALAALLIT NIUERFIAT
Grønlands Handel
Personaleafdelingen
Strandgade 100
1004 København K
KALAALLIT NIUERFIAT/KNI GRØNLANDS HANDEL Kalaallit Nunaanni Nammi-
nersornerullutik Oqartussat ingerlassaattut suliffeqarfiuvoq.
KNI Kalaallit Nunaanni tamani engrosimik Iquersuanigut tunisaqarneq) pisiniarf itsi-
gullu niuernermik ingerlatsivoq ukiumullu 3 milliard koruunit missinginik nateqartu-
nik tunisaqartarluni. KNI-ttaaq Kalaallit Nunaata iluani umiarsuartigut usinik ilaasu-
nillu angallassinerit akisussaafiigai. taamatuttaaq KNI-p Kalaallit Allakkeriviat
ingertassaraa.
3200 missaannik sulisoqarpugut, taakkunannga 2400 Kalaallit Nunaanni, sulisori-
sattalu niuernermi angallannermilu suliassat saniatigut umiarsuativinnik ingerlatsi-
nøq, timmisartut mittarfiinik ingerlatsineq, akileraaruserinermisuliassat aningaase-
riviillu sulissussinarinik suliassat suliarisarpaat.
Pisortat AIDS-ilu
All. Finn Becker-Christensen speciallæge dr. med.
Atuagagdliutini 21. januar 1987-imeersuni nunatsinni
nakorsaaneq Jens Misfeldt naalagaaffiullu sinniisaa
Torben Hede Petersen AIDS pillugu takisuumik
allaaserisaqarput