Atuagagdliutit - 03.06.1987, Qupperneq 4

4
ATUAGAGDLIUTIT/GRØNLANDSPOSTEN
NR. 23 1987
GRØN LANDSPOSTEN
Naalakkersuisoqarfiit
arfineq-pingasut
Neriussimagaluarpugut naalakkersuisunngortussat kikkuuneri
saqqummiussinnaassallutigit, qassiunissaalli pillugit isumaqati-
giinniarnerit suli naammassinngillat. Siumup piumasaraa naa-
lakkersuisoqarfiit allanngoratik arfineq-marluuinnassasut. Inuit
Ataqatiilli piumasaralugu amerlineqarlutik arfineq-pingasun-
ngortinneqassasut.
I.A.-p ilaasortaatitat qinersinikkut amerlipput, tamannalu isu-
maqarpoq qinersisartut partiip oqaasissaqarnerulernissaa kis-
saatigigaat — soorlu naalakkersuisoqarfii amerlillugit. Pissutsilli
— tunngavissaqarluarnerusut — allat qiviassagaanni aamma
I.A.-parfineq-pingasuutitsiniarnera Siumup arfineq-marluutitsi-
niarneranit ilippanaateqarnerusorinarpoq.
Tassalu peqqinnissamuttunngasuttiguneqarnissaat, tassani-
lu I.A. isumaqatigaarput, taanna immikkut naalakkersuisoqarfi-
liuuniarmassuk, taannami inunnut pingaaruteqartoq aningaasa-
tigullu oqitsuunngitsoq kalaallinit tiguneqaruni isumannaatsu-
mik aqunneqartariaqarmat.
Tamanna Siumup illuatungilersimavaa, tigusiniarnermi ataat-
simiititaliaasussanik pilersitsiniarluni. Isumaqarpugulli isumaqa-
tiginninniarnerit taama artornartigisut naalakkersuinikkut oqar-
tussaassuseqartumit, toqqaannartumillu oqartussaassuseqar-
tumit ingerlanneqartariaqartut taamalu immikkut naalakkersui-
soqarfiusariaqartoq. Naammanngilaq ataatsimiititaliussagaan-
ni, isumaqatiginninniartarlunilu naalakkersuinikkut tunulequta-
risaminut uteqattaartuartussamik.
Isumaqatiginartuuvorlu I.A. isumaqarmat isumaginninner-
mut tunngasut »ilaqutariinnut peqqinnissamullu ministereqar-
fik« aqqutigalugu ingerlanneqartariaqartut. Taakkumi ataqati-
giinnerusorinarput, maannakkut naalakkersuisoqarfinnut aggu-
ataarsimanerminnit.
Naalakkersuisoqarfiit arfineq-marluunatik arfineq-pinga-
suutinniarnerannut tunngavigineqarpoq suliassat pitsaane-
rusumik agguataarneqarsinnaanerat. Uagut isumarput ma-
lillugu Siumukkut maannakkutut ingerlatsinerminni oqi-
maatsorujussuit ataatsimoortittarpaat, allalli — soorlu nu-
naqarfiit isorliunerusullu — soqanngiusartumik ingerlanne-
qarlutik.
Taamaattumik kissaatiginarnerusorinarpoq Siumup naa-
lakkersuisoqarfiit tallimattigussagai pingasullu Inuit Ataqa-
tigiinnut tunniullugit.
Otte områder
Vi havde håbet på med dette nummer af AG at kunne have præ-
senteret læserne for et fikst og færdigt landsstyre, men en strid
om antallet af poster har hidtil trukket forhandlingerne i lang-
drag. Hvor Siumut holder fast på syv områder som hidtil, kræver
Inuit Ataqatigiit, at landsstyreområdernes antal skal udvides til
otte.
I.A. gik mandatmæssigt styrket ud af valget, og det siger no-
get om vælgernes ønske om at give partiet mere magt — for ek-
sempel i form af yderligere et landsstyreområde. Men der er også
andre — og mere saglige — grunde til at nære større sympati for
I.A.s otte-områders forslag end for Siumuts tilsvarende syv-
pladsers.
Det er sundhedsvæsnets overtagelse, hvor vi deler I.A.s op-
fattelse af, at der bør et selvstændigt landsstyreområde til for at
styre dette menneskeligt vigtige og økonomisk tunge område
sikkert over på grønlandske hænder.
Der har været et modtræk fra Siumut, der går på nedsættel-
sen af et overtagelsesudvalg. Men de tunge forhandlinger kræ-
ver efter vor opfattelse så meget politisk power, at de skal føres
direkte af den udøvende myndighed — altså af et selvstændigt
landsstyreområde. Det er ikke nok med et udvalg, der hele tiden
vil skulle løbe frem og tilbage mellem forhandlingsmodparten og
et politisk bagland.
Endeligt ligger der noget meget tiltalende i I.A.s intentioner
om at køre de sociale anliggender ind under et »familie- og sund-
hedsministerium«. Man kommer ikke uden om, at disse ting
hænger bedre sammen, end tilfældet er med den nuværende ar-
bejdsfordeling i landsstyret.
Som et sidste argument for otte landsstyreposter frem for
syv kan man så endeligt anføre muligheden for en bedre ar-
bejdsfordeling. Efter vores mening klumper Siumuts hidti-
dige udspil nogle meget tunge områder sammen, mens an-
dre områder — helt typisk bygder og yderdistrikter — kom-
mer til at stå på det nærmeste tomme.
Alt andet lige er det derfor ønskeligt, at Siumut lader sig
nøje med fem landsstyreposter og lader Inuit Ataqatigiit
komme til med tre.
Lars Chemnitz
inatsisartuni
siulliulluni
oqaluttuussaaq
Naalakkersuisut siulittaasussaata
akuersissutigineqarnissaata tungaanut ilaasortat
utoqqaanersaat ataatsimiinnermik aqutsisuusarpoq
Inatsisartut marlunngornermi ju-
nip qulingiluaanni ataatsimiilerpa-
ta Lars Chemnitz ataatsimiinner-
mik ammaasuussaaq, ataatsimiin-
nissarlu sapaatip akunnerinnaanik
sivisussuseqassagunarpoq. Lars
Chemnitz inatsisartuni ilaasortat u-
toqqaanersaraat — sivisunerpaa-
millu ilaasortaasimasortaralugu.
Kalaallit Nunaata Landsråd-ianut
qinigaaqqaarpoq 1967-imi.
Ataatsimiinnetj sivikitsuinnaa-
sussaagaluartoq inuit pingasut a-
taatsimiinnermik siulersuisuussap-
put. Lars Chemnitz naalakkersui-
sut siulittaasussaannik qinersiniar-
nermi aqutsisuussaaq, taassumallu
— qinigaanermi kinguninnguatigut
— aqutsineq tigussavaa. Naalak-
kersuisuni siulittaasunngortup suli-
assaasa ilagissavaat inatsisissatut
siunnersuummik saqqummiussa-
qassalluni, taannalu malillugu In-
atsisartut siulittaasussaannik qiner-
sisoqassaaq. Taannalu qinigaania-
riaruni suliarisussanngussavaa a-
taatsimiinneq naanissaata tungaa-
nut siulersussallugu.
Ukiamut kinguartippaat
Naalakkersuisunngortut isummer-
figisassarissavaat oqaluuserisassat
suut ataatsimiinnisaami oqaluuse-
rineqassanersut, naalakkersuiner-
milli suliaqartut atorfillillu isuma-
qatigiissutigereersimavaat ataatsi-
miinneq sapinngisamik sivikitsuu-
tinneqassasoq. Taamaattumillu ili-
manarluinnarpoq sapaatip akunne-
rinnaanik sivisussuseqarumaartoq.
Soorunalimi naalakkersuisussa-
nik qinersisoqassaaq, soorunalumi
aamma ataatsimiititaliani, Inatsi-
sartut sinniisoqarfigisartagaanni i-
laasortassanik taasisoqassalluni.
Tassanilu pineqarput Naalakkersu-
isut namminneq ataatsimiititaliaat,
siulersuisoqarfiit, nakkutilliisoqar-
fiit suliffeqarfiillu allat siulersuiso-
qarfii.
Ilisimaneqanngilarli suliassat qa-
noq amerlatigisut ukiuamut utaq-
qinneqarumaarnersut.
Maannakkulli oqaluuserineqar-
tussanut ilanngunneqareersimap-
put 1987-imi ilassutissanut inatsi-
sissaq, akileraartarnermullu pisor-
taqarfiup suliassaatai arlallit.
Akuersissutinut ilassutissatut in-
atsisissaq, taannalu pingasoriarlu-
gu oqaluuserineqartussaavoq, naa-
lakkersuinermillu suliaqartut tun-
gaanniit isumakuluutigineqareersi-
mavoq suliassat ataasiakkaat sulia-
rineqartarnerannut piffissaliunne-
qarsimasup allanngortinneqartar-
mata. Tamatumunngalu pissutaa-
voq kissaatigineqaraluarmat sulias-
sat ataatsimiititaliani ataasiakkaa-
ni suliarineqarnerini kisitsisitaasa
misissoqqissaarsinnaanissaannut
piffissaqarluartassasoq. Tamanna-
lu ilaatigut pissutaavoq — ilaatigut
allatut ajornartumik — akuersissu-
tigineqarsimammat ataatsimiinneq
sapaatip akunneranik ataatsimik
sivisussuseqassasoq.
Allaimgortiterilluta
sanavugut...
Vi bygger om...
.. nutarterivugut..
. .vi moderniserer..