Atuagagdliutit - 03.06.1987, Page 22

*- 22
ATUAG AGDLIUTIT/GRØNLANDSPOSTEN
NR. 23 1987
Oqallinneq • Debat
Danmarkimi ilinniartut
ataatsimiinnerat
Danmarkimi Kalaallit Ilinniaga-
qartut Kattuffiat — DKIK — majip
ulluisa arfineq-aappaannit qulinga
ilanngullugu ilinniartunik isumasi-
oqatigiisitsisimavoq, Ålborgip a-
vannaani Møllegårdenimi Voerså-
miittumi, imatullu isumasioqati-
giittunit avammut oqaaseqaateqar-
^ toqarpoq.
Danmarkimut ilinniariartortar-
tut amerlavallaat taamaatiinnartar-
nerat eqqartorsimavarput, tassani-
lu Namminersornerullutik Oqar-
tussanit aallartitanit paasisimallu-
gu ilinniariartortartut taamaatiin-
nartartut amerlassusaat nikippiar-
simanngitsoq. Taamaammat siun-
nersuuteqarniarpugut siunissaq un-
gasinnerusoq isigalugu nunatsinni
meeqqat atuarfianni atuarneqar-
tartut, soorlu matematik aamma
tuluttoortarneq suli maannamit an-
nertunerusumik aallunneqartaria-
qartut.
Aammattaaq uparuarumavar-
put ilinniarfinni ingerlaqqiffiusuni
siunnersuisartut studievej lederit
faginilu tamaginni ilinniartitsisut,
taavalu suliffissarsiuussisarfinni si-
unnersuisartut annikippallaamik i-
linniartunut siunnersuisarnerat
naammaginnginnatsigu.
Piffissaq qaninnerusoq eqqar-
saatigalugu siunnersuutiginiarpar-
put Qallunaat Nunaanni sivisune-
rusumik ilinniartussat ukiup affaa-
ta ingerlanerani Qallunaat Nu-
naanni pissutsinik paasiniaasillugit
piareersartinneqartalernissaat,
aaqqiissutissamimi tassani ilinnia-
riartortussat pissutsinik qanimut
takunnittalernissaat — ilinniariaat-
simik paasinninnerulersillugit aal-
lartitaasalernissaat pisariaqartoq
paasisimagatsigu.
4
' 'V
V
*
Pituffik pillugu Amerikami quller- Quiasaarusiaq takusat A/G-mut gamik, Aasiaat eqqaanni Ikamiu
saasoq ima oqarsorinarpoq: nassiunneqarpoq Thomas Qaavi- meersumik.
»Pituffik peerlugu ?« »A tagu eqqarsalaariarlunga.«
Tamatuma kingorna imaattumik pisoqarsorinarpoq:
»Ajunngilaq! Peerniarli!«
Ilinniartut isumasioqatigiinnit-
sinni aammattaat Kalaallit Illuinit
peqataatitaqarsimavugut, tassani
siunertarisimagatsigu Kalaallit Illui
suleqatigilluarneqartariaqalersi-
mammata. Tassani eqqartuinermi
eqqaaneqarportaaq inuttut naape-
qatigiittarneq ilinniartuni amigaa-
tigineqartoq, taamaammallu mas-
sakkut Kalaallit Illuinik suleqate-
qarnissaq pisariaqartoq aallartisar-
niarlutigu.
Esbjergimi Kalaallit Illuanni pis-
sutsit ilinniartunit naammagine-
qanngitsoq ilaatigut aamma EFG-
eertunit eqqaaneqarpoq. Taa-
maammat Ilinniartut Kattuffiannit
ajornartorsiutaasoq malersoqqin-
niarlugu maanna aaliangiisimal-
luta.
Isumasioqatigiinnermi suliassa-
tut aaliangiussimasatta ilagaat taa-
simasarput »Tikilluarit 88«. Tassa-
ni siunertarineqarpoq ilinniarnerup
aallartilernerani ilinniartut illoqar-
feqaqatigiit, Ilinniartut Kattuffiat,
Kalaallit Illui aamma Namminer-
sornerullutik Oqartussani siunner-
suisut ataatsimoorlutik ilinniartu-
nik nutaanik ilinniartooreersunillu
naapeqatigiisitsisarnissaq tunnga-
vilerniarneqarmat, taamaalilluni i-
linniartup atuarnissamini aallartit-
silluarnissaa pisariaqartoq aqqutis-
siuunneqarsinnaammat.
Massakkut ilinniartut aningaa-
sarsiaasa tunniunneqartarnerat al-
lanngortinniarlugu suliniartoqaler-
simavoq. Taamaammat Inuutissar-
siutitigut Ilinniartitaanermi siun-
nersuisoqarfimmit ilaasortaaler-
sussat piumasaqaateqarfiginiarpa-
vut sulinermi tassani ilinniartut
Qallunaat Nunaanniinnerat nunat-
sinniinneralluunniit aallaavigalugit
suliaq ingerlateqqullugu, ilinniar-
tunimi naligiinnivik atuutilissappat
pissutsit sumiiffigisami atuuttut
aallavigisariaqarmata.
Aammattaaq oqaatigissavarput
aningaasat ilinniartunut immikkut
atugassarititaasartut peerneqan-
nginnissaat piumasarigatsigu, tas-
sami Qallunaat Nunaanni aningaa-
sartuutaasartut isigissagutsigit
taakkua pinngitsoorsinnaanngin-
natsigit.
Taamattaaq Inuussutissarsiutiti-
gut Ilinniartitaanermi Qullersaqar-
fimmut kaammattuutigissavarput
pissutsinut malinnaanerulluni ilin-
niartunut sulissussisaleqqullugu.
Massakkut ineriartornermi pissut-
sit nutaanngoriartortillugit piuma-
sarisaasullu ilinniartunut annertu-
siartortillugit, soorlu qarasaasiaqa-
lernermi piumasarineqartut isigeq-
qissaarlugit tamakkununnga ani-
ngaasanik ilinniartunut tapiissu-
taasinnaasunik eqqarsaateqartari-
aqalermata.
Ukioq kingulleq Danmarkimi i-
linniagaqartut isumasioqatigiin-
nerminni aaliangersimavaat kalaal-
lit Qallunaat Nunaanni ilinniakka-
minnik naammassinnissimallutik
nunatsinni inuiaqatigiinnut uterlu-
tik sulilertarnerat ukioq manna isu-
masioqatigiinnermi eqqartorne-
qassasoq.
Massakkut misissuinissaq tas-
sunga tunngasoq ilinniartunit aal-
lartisarniarneqalersimavoq, misis-
suinissamilu tunngavigineqarput
ullumikkut paasissutissanik aallaa-
viusinnaasunik takussutissaqarto-
qanngimmat, pisariaqartuummat i-
linniartoq nunatsinnut uteraanga-
mi ilinniakkaminik pissutsinut na-
leqqussagaanerusumik atuilersin-
naanissaa.
Naggataatigullu ilisimatitsissuti-
gissavarput Kalaallit Danmarkimi
ilinniagaqartut arfineq-aappas-
saannik isumasioqatigiinnissaat
aappaagu upernaakkut Fynimi in-
gerlanneqartussaammat.
DKIK-mi seminarudvalg
sinnerlugu,
Daniel Thorleifsen,
Brabrand.
Pituffimmut
tunngatillugu
Avanersuarmi Landstingimut qi-
neqqusaartut 16. maj Qaanaami a-
peqqarissaarfigineqarmata, apeq-
qutissama pingajuat unitsiinnarsi-
magakku allattaaq periarfissaqar-
niassammata A/G-kut saqqummi-
utiinnalerpara una pingajuat. Tas-
sami Pituffimmut tunngatillugu o-
qallinnermi tunngavissat ilaattut a-
torsinnaammat. Aammami issuaa-
neruinnassammat imaapporlu, tas-
sa qineqqusaartunut sammitinne-
qarami.
Arlassi tusarsimanerlugu atuar-
simanerluguluunniit Hainang Sai-
nakiugallarmat 1950-it naalerne-
ranni pinngikkuni 1960-it aallartis-
simalermata taamani Avanersuup
kommunea Thule kommuneugal-
larmat qinikkat (fangerrådi) Pituf-
fiup qullersaa Wing Commander,
tassa taamani Pituffik angisoorsu-
ulluni sakkutooqarfivissuugallar-
mat generalitut atorfilik, qinikka-
nut ataatsimeeqataalluni oqarsi-
mammat: »Uagut nunamik attartu-
innaratta anginerusumik oqartus-
saanngilagut. Sakkutooqarfiup ilu-
ani ungalusat kisimik susassaqann-
gitsunut inerteqqutaapput. Unga-
lusaanngitsut kikkunnulluunniit
ammapput.« Eqqaamasakkali ma-
lillugit oqaaserineqarsimasut taak-
ku nutarterneqaratilluunniit ilua-
qutiginiarneqarsimanngillat.
Tassaana maannakkut kitaaniit
avanersuarmut Grønlandsflyp tim-
misartuussisarnissaanik isuma saq-
qummermat iluatigilerlugu taanna
saqqummiukkiga, aamma oqallin-
nermi tunngavigineqarsinnaam-
mat. Unali aamma minittariaqann-
gilaq. Ameerikkarmiut nunamik
attartukkaminnik ataqqinnilluin-
narmata, taamaattumillu Danmar-
kip siesnniisuutitaanut suleqati-
minnut ataqqinnilluinnarlutik.
Taamaattumik ima oqartarneq, a-
meerikkamiut apereqqaarlugit, im-
maqattaarli taamatut pineqartarlu-
tik nalunngikkaluarunikku ajuu-
saarutigisassagaluaraat. Nalu-
nanngilarli nuna attartugartik pil-
lugu nunap inuiinik ersarissumik, i-
sumaqatiginiarneqarunik assut nu-
annaarutigissagaluaraat.
Unalu ilanngullara. Suleqatigisi-
masama nalunngilaat, nipangiussi-
sussaasunut ilaasunga. Soorlumi
aamma ukioq manna kitaani sule-
qatigisimasara naapisimaaranni
taamatut eqqaasikkaanga. Unaliu-
na tamanut atuagassanngorlugu
Hainangimi allaarserineqarsimam-
mat issuariga.
Arrutaq Kristiansen,
Qaanaaq.