Atuagagdliutit - 23.10.1991, Qupperneq 9

NR. 122 1991
ATUAGAGDLIUTIT/GRØNLANDSPOSTEN
9

Ikiuinermik pingaartitsisoq
66-nik ukiulik Agnethe Nielsen ukiut 35-it sinnerlugit politikkimik suliaqarsimasoq ukiunilu 28-ni formandiullunilu
borgmesteriusimasoq oqaloqatigalugu
Agnethe Nilsen: - Ukiuni 35-ini politikeriusimaninni ikiui-
sarneq pingaarnerpaajutittuarsimavara. (Ass: Knud Josef-
sen)
Agnethe Nielsen: -1 de 35 år jeg har været politiker har jeg
altid sat det sociale i højsædet. (Foto: Knud Josefsen)
- Uersagaavunga. An-
aanaannaqarlunga alli-
artorpunga. Anaanaga,
Bodil, aamma iliarsuusi-
mavoq, qatanngutigiit
marluinnaapput, mee-
raallutik suli qitornarsi-
anngorsimapput. Anaa-
nama angajoqqaarsiai
paneqarput, qatannguti-
giittulli peroriartorsi-
mapput. Ittorput Otto
Martinsen piniartorsuu-
simavoq, taama oqarpoq
Agnethe Nielsen, Salo-
monsen-imik kuissutilik,
Qassimiunilu 1925-mi
majip 13-ani inunngorsi-
masoq uersagaalluni.
AG: Taamani uersakkat al-
latut isigineqarsimannguat-
siarput?
Malunnarnerujussuu-
voq. Kisianni nunaqqatin-
nik tapersersorneqaqaagut
ikiorneqaqalutalu. Inersi-
masunik ajortumik pine-
qanngisaannarpunga, kisi-
anni meeraqatinnik sooru-
nami tusartinneqartarpun-
ga. Taamaasillunga alliar-
torninni malugisimavara
uersagaallunga. Kisianni
aamma nalunngilara anaa-
nama malugisarsimagaa
uersagaqaanini. Kingusin-
nerusukkulli uinippoq nule-
ernermik. Taamani uanga
ittukkunniiginnarpunga.
- Taava 15-inik ukioqar-
lunga Aasianni efterskolemi
ilinniartunngorpunga.
Efterskole
AG: Nalinginnaava efter-
skolemut ilinniarneq?
Taamani nalingin-
naanngilaq. Aasiaanni ilin-
niartuusugut 24-iunnguat-
siarpugut. Kisianni uattut
ittut tiguneqartarnerat isu-
maqarpunga qaqutigoortoq,
tasssami iliarsuttummi alli-
artorsimavunga uersagaa-
nera pissutigalugu, naak
amigaateqanngivilluta pis-
saqartuarluta inuusimaga-
luarluta.
- Isumaqarpunga tigune-
qarnerusartut makku oqaa-
sissaqalaarnerusut meerai.
Taanna ilumoorsorivippara
Uattut ittut, maani samani
ittut, tiguneqartorsuunngil-
lat. Kisianni tassa eqqaama-
sarpara taamani kommune-
råd-imi ilaasortaq, Jonat-
han-ip ataataa Suulorujuk,
Søren Motzfeldt, oqaluffigi-
saraanga eqiasujuitsuullun-
ga ilinniagaqaqqullunga.
Taanna aamma suleqataa-
laarsimasinnaavoq. Naluga-
luarlugu sunniuteqassanga-
tippara. Aamma naluara
atuakkatigut qanoq pigin-
naanneqarsimatigalunga.
Immaqami piginnaanneqa-
laarsimavunga.
- Uinniartitsisoreqigatta-
mi aamma taamani. Uinni-
artitsisoraakka ajoqi Anders
Nielsen, Otto Motzfeldt, ki-
sianni tassa uannut pin-
gaarnerpaasutut isumaqar-
tarpunga anngajaanngor-
lunga sunniuteqartoq aam-
ma atuarninni, Simon Niel-
sen. Pingaartumik kalaallit
oqaasiinik kalaallisullu al-
lattaatsimut ilinniartitsine-
ra eqqarsaatigalugit. Aam-
ma taakku atuariartornin-
nut sunniuteqarsimasin-
naapput.
AG: Kisianni ukiukissi-
mavutit - 15-niinnarnik
ukioqarlutit nunaqarfiit qi-
massimavat.
- Efterskolemut pisartut
ukiut marlukkaarlugit atu-
artaramik. Eqqarsaatigalu-
gu taqqavanngaanneerujus-
suaq, taamanikkummi un-
gaseqigami, nalunagulu tas-
sa ukiut marluk qaangiut-
sinnagit angerlarsinnaa-
nanga - imaannaanngitsu-
kasiuvoq 15-nik ukioqarluni
nunaqarfik qimassallugu.
Ingerlaqqinneq
- 1942-mi naammassivugut,
sorsunnerullu naligimmagu
Gammip aalajangerpaa, tal-
limaannguatsiarluta qallu-
naanut kiffanngussasugut.
Siunertarisimavaa sorsun-
nersuaq naammassippat
Danamark-imut ilinniaqqis-
sasugut. Uangalu Aasianni
Boorsimaakkunni taasar-
paat, taakkunani kiffann-
gortitaavunga. Kisianni tas-
sa qujanartumik kujammu-
kaqqaarpunga. Tassalu alla-
tut ajornartumik aallaqqit-
tariaqarlunga - naalanner-
mik. Tassami taamatut peq-
quneqaratta merserigalua-
qalugu avannamukaqqip-
punga
AG: Anaanalluunniit ape-
rineqanngila?
- Soorunami. Tassa taa-
manikkut aperineqarpiar-
neq ajorput. Aammami an-
aanakkut qujaruttarpaat
taamatut periarfissinneqa-
ratta, aammami suliffissa-
nik laajaanianngikkaanni
(ullormut aningaasarsiaqar-
luni sulineq) kiffaanngik-
kaanniluunniit periarfissa-
qarpiannginnami.
- Tassa tallimaalluta atu-
aqqittu ssanngorpu gu t.
Uanga sygeplejerske pileri-
galuarakku, kisianni amii-
laajanermik. Taava aalajan-
gerpara ilinniartitsisutut
ilinniarniarlunga.
- Kisianni tassa ukiut
marluk Boorsimaakkunni
kiffaavunga. Fylla Hansen-
imik taasarpaat. Atugarlior-
t ar ama aalajangiinnarpun-
ga kujammut uterniarlun-
ga, Qaqortumilu kiffann-
gorlunga
Uissaa
- Qaqortumi taava uiga, Kaj,
1944-mi upemaakkut naa-
pippara. Kaji Qaqortumi
Ivittuuniit feriartoq. Taa-
maasilluni tassa isumaga
ajortunngorpoq Ivittuunilu
kiffassarsiortoqarmat iluat-
sillungalu akuersaarneqar-
punga. Taamanikkulli tassa
ataannalerpugut.
- 1945-mi aasaanerani
Gammimit telegramisivun-
ga Danmark-imut atuariar-
toqqugaanga Kisianni aki-
vara pisinnaananga uiniler-
nera pissutigalugu. Ugguar-
tarpunga kingornatigut taa-
maasillunga immikkut ilin-
niagaqanngitsoorama. Kisi-
anni tassa sorsunneq naa-
massimmat 1945-imi Kaj-i
ukiakkut avalappoq. Uper-
naakkut malillugu tappa-
vunngarpunga septemberi-
milu 1946-mi katilluta.
1951-illu tungaanut Dan-
mark-imiilluta, uigali arla-
leriarluni nunatsinnut suli-
aminut tunngatillugu anga-
lasarpoq.
51-imi uteratta Qaqortumut
nuuppugut, 52-imilu Ilulis-
sannut nuulluta.
1953-mi Narsamut
nuuppugut. Qaqortumi illu-
liortitsilluta aallartikkalu-
arpugut, kisianni Narsaq
nuannaringaaratsigu aala-
jangiinnarpugut tassanii-
ginnarniarluta - tassalu
unilluta.
Agnethe Nielsen 1954-mi
meeqqamik, niviarsiaqqa-
mik, paarisaqalerpoq, 1955-
mi, 1958-mi aammalu 1963-
mi namminneq nukappiaq-
qanik emertaarput.
Politik
1955-mi Narsami kommu-
nalbestyrelsemut qinersiso-
qalermat Agnethe Nielsen
Ingvar Høegh-mut sinnii-
sussatut akuersivoq.
- Piumanngikkaluarpun-
ga, tassami politik naamii-
vik soqutiginnginnakku taa-
mani. Kisianni taamani tu-
berkulosemik nappaat ator-
torujussuuvoq. Taannartaa-
lu soqutigisorujussuullugu.
Taamanikkullu aamma so-
cialeqannginnami. Taa-
maammat uanga napparsi-
masunut ilaqquttannullu
ikiuuttarpunga. Immaqa
taanna Ingvar Høegh-p pat-
sisigisimassavaa, naluara.
- Qinersineqarmat Ingvar
iserpoq, taava martsimi
1956 kaierrippaanga Qaqor-
tumut nuulerlutik, taamaa-
sillungalu aprilip arfengani
siullerpaamik ilaasortavit-
tut kommunalbestyrelsmut
ataatsimeeqataavunga.
Taamanili aatsaat tassa ma-
jip aallaqqaataani 89-mi
nammineq tunuarpunga.
- Tassaana sinniisussatut
isertartunga. 1979-imi Inat-
sisartunut qinersisussat
Lars Godtfredsenimut sin-
niisussaavunga. 80-imi taa-
maasillunga Inatsisartunut
iserpunga, Narsami borg-
mesteriullunga. Tassa siul-
lerpaamik 1960-imi for-
mand-inngorpunga, borg-
mestereqanngikkallarmat,
1975-ip tungaanut.
- Tassa marlussoriarluni
akornani allanik formande-
qartarput, taavalu borgme-
sterimut pulaannarlunga
89-ip tungaanut. Ukiut 35-
issaa ingerlallugu tunuar-
punga katillugdlu ukiuni
taakkunani isumaqarpunga
ukiut 28-it missaanni for-
mandiullungalu borgmeste-
riuvunga. Ukiunilu taakku-
nani ikiuisarneq pingaar-
nerpaajutittuarsimallugu.
Uteqqinneq
AG: 1989-mi tunuareerlutit
kingullermi qinersinermi
qinigassanngorteqqissima-
vutit. Soormitaava?
- 1987 uiga toquvoq. Suli-
annut tunngatillugu angala-
sorujussuusimavunga, me-
eqqallu mikigallarmata uiga
isumalluutaanerusarsimal-
luni aammalu tunulequtaal-
luartuusimalluni. Tassalu
ukiut 50-inngorluavillugit
nunatsinniinnermini toqu-
voq. Sivisujaamik napparsi-
magami uangalu nammineq
paaralugu. Tamatumalu
kingorna sooq pinerpoq eq-
qarsaatikkut aalajanger-
punga tassa naammalersoq.
Qinnuigineqaraluaqaanga
qinigassanngorteqqullunga
89-mi, kisianni tassa aala-
jangerpara naammagilerlu-
gu-
- Immaqa aamma patsi-
saasooq qinersineq sioqqul-
lugu 87-ip ingerlanerani ui-
ga toqugami, taamaasillutik
eqqarsaatikka tamakku-
nunnga soqutigisaarututut
ikkamik, qineqqusaarnis-
sarlu aallartilerluni. Aam-
mami ukiut 40-ngoreerlugit
uiga toqugami.
- Kisianni tassa Inatsisar-
tunut qinigassanngortin-
ninnut patsisaavoq qinersi-
nissaq piartulermat saaffi-
ginnittorpassuaqarnera.
Aallaqqaammut soorunami
piumanngeqqaarsimagalu-
arpunga. Eqqissisimaneru-
lernera malugereerakku
inuuneralu tigujattoqqiler-
simallugu malugigakku
akuersivunga oqarlunga:
taasisunik katerseqataasin-
naallunga parteera ikioru-
sukkakku. Aammami eq-
qarsaatiginnginnakku iser-
nissara ilimaginagulu. Kisi-
anni tassa iserpunga. Aam-
mami ugguanngilanga suli
piginnaasutut imminut isi-
gigama. Neriuppungalu ilu-
aqutaasinnaallunga.
Agnethe Nielsen: - 15-nik ukioqarlunga Aasianni efterskolemi ilinniartunngorpunga. Taamaniangajoqqaalluunniit taman-
na qanoq igineraat aperineqarpiarneq ajorput. (Ass: Knud Josefsen)
Agnethe Nielsen: - Jeg kom på efterskole i Aasiaat som 15-årig. Dengang blev forældrene normalt ikke spurgt om deres
mening med den slags. (Foto: Knud Josefsen)