Atuagagdliutit - 16.11.1993, Qupperneq 13

Nr. 107 • 1993
73
7^ftAXCl^Cl^G&/CcÉ/,l£'
GRØNLANDSPOSTEN
Tom Simeonsen: - Ilaannee-
riarlunga sinnattortarpun-
ga napparsimananga. Sin-
nattunni arnaatitaartar-
punga meerarpassuaqalerfi-
gisannik.
Tom Simeonsen: - Engang
imellem drømmer jeg, at jeg
ikke er syg. I drømmen får
jeg en kvindelig kæreste og
får masser af børn med hen-
de.
(Ass./Foto: LIL-Foto)
Inuunera HIV-p pingaameratilerpaa
Tom Simeonsen kissaatiginerpaasam, tassa meerartaamissaq, angusinnaanngilaa. Tom HIV-mik tuniUanneqarsimavoq
toqunissanilu ullut tamaasa naatsorsuutigaa
NUUK(LRH) - Sisamann-
gorpat Tom Simeonsen 30-
iliilluni inuuvissiussaaq.
Ukiut pingasut qaangiuttut
Tom ilisimatinneqarpoq
HIV-mik tunillanneqarsi-
malluni. Tom-ip nalunngi-
laa qaquguluunniit AIDS-
mik nappartussaalluni
taannalu nappaat toqussuti-
gisussaallugu.
Ullumikkulli Tom nuan-
naarpoq, tassami Qallunaat
Nunaanni AIDS-eqartunut
aningaasaateqarfimmiit ta-
piifligineqarluni tusaqqam-
merpaa. Tapiissut tunniun-
neqarpoq upernaaru HIV
pillugu ataatsimeeqatigiin-
nissamut ilaanissamut atu-
gassatut.
Ataatsimeeqatigiinnissa-
mi HIV-mik tunillanneqar-
simasut soqutiginnittut ta-
marmik ilaasinnaapput
nappaatertillu pillugu ullu-
ni pingasuni oqaalittussaal-
lutik.
- Siorna taamatut atsi-
miinnermi ilaasimavunga
assullu pissarsiaqarfigalu-
gu. Nuannaarutiginerpaa-
varali AIDS-eqartunut an-
ingaasaateqarfimmiit alla-
gaarsianni qutsavigineqara-
ma nappaateqarnera pillugu
ammasumik iliuuseqarsi-
manera pillugu. Qassiitigut
ikinngutinniit nalunngisan-
nillu taamatut iliuuseqar-
niini qutsavigineqartarpun-
ga aatsaalli pisortatigoortu-
mik qutsavigineqarrama as-
sut nuaanaarutigaara, Tom
Simeonsen unnersiorpoq.
Sinnattut
- Ilaannikkut sinnartortar-
punga napparsimananga.
SinnattunnUu arnaateqa-
lersarpunga qassiinik mee-
rartaaqatigisannik. Panip-
passuarnik nukappiaraann-
gitsunik, Tom Semionsen
HIV-mik tunillanneqarsi-
masoq mianersortunngua-
mik qungujulluni oqarpoq.
Tom 1990-mi qasusaler-
poq inuunilullunilu. Arnaa
kræftimik nappaateqarsi-
mavoq 1983-milu uummam-
minik unittoorluni toqullu-
ni. Tom ilaatigut anguteqa-
timinik atoqatigiinnikkut
ilaqartarsimavoq taamaat-
tumillu ippiasunnini anni-
kikkaluartoq nalunngilaa
navianartorsiorsinnaasut
akornanniilluni. Taamaat-
tumik aalajangerpoq HIV
imaluunniit kræft nappaati-
gisinnaanerlugit misissor-
tinniarluni.
Tusartinneqarpoq HIV-
mik tunillatsissimaluni.
- Oqartarpunga nuannaa-
rutigisarlugu misissortissi-
magama. Isumaqarpunga
piaartumik paasillugu pit-
saanerusoq. Ukiut amerla-
nerusut inuusinnaavunga
napaatiga sunniutinngitsut.
Kingusippallaartumik paa-
sisimagaluarukku toqujaar-
lunga inuunera nutaasutut
misigisinnaanissaanut peri-
arfissaqarsimassanngikka-
luarpunga
- Danmarkimi højskolemi
atuartillunga misissortip-
punga tassalu paasillugu
HIV-mik tunillatsissimal-
lunga. Paasitinneqareernin-
ni assut paatsiveerusimaar-
simavunga Neqeroorfigine-
qarama nunatsinnut juullip
nalaani tikeraarsinnaasun-
ga erngerlunga akuersivun-
ga. Taamanikkulli eqqarsar-
simavunga nunatsinnut uti-
vinniarnanga Danmarkimili
uninniarlunga. Tassami
Danmarkimi HIV-mik tu-
nillatsissimasut katersuut-
tarlutik ilalersoqatigiittar-
put, psykologinik ikiorne-
qarsinnaapput allanillu pe-
riarfissaqarlutik.
Nunatsinnut apuukkami
Tom-ip qanigisani oqalut-
tuuppai HIV-mik tunillat-
sissimalluni taavalu Dan-
markimut uterluni.
Angerlarsemeq
HIV-mik tunillatsissimasut
allat naapeqatigiittarnerani
ilagisalerpai psykologemillu
oqaloqateqartarluni. Ullu-
mikkut taamatut periarfis-
saqarsimanini assut nuan-
naarutigaa isumaqaramimi
ajornartorsiornerpaaffini
taamatut qaangeriartaar-
sinnaasimallugu.
- Sivisunngitsorli qaan-
giuttoq angerlarsertorujus-
suanngorsimavunga 1991-
imilu Nuummut angerlar-
punga.
Danmarkimiilli aallartin-
nani Tom aalajangersima-
voq uteruni nappaateqaler-
simanini isortuunniarnagu.
Taamaattumillu 1991-mi
Peqqinnissaqarfimmut Ava-
tangiisinullu Pisortaqarfim-
miut angalaqatigai sineris-
sami HIV/AIDS-Uu paasisit-
siutigalugit.
- Arhusimi Kalaallit Illu-
anni nappaatiga pillugu oqa-
lugiarsimavunga. Taamaa-
lioreerama qassiit saaffi-
gaannga nersorlunga nuan-
naarutigalugu nappaatiga
isortuutinnginnakku oqar-
lutillu kalaallit amerlaneru-
sut taamatut saqqummerta-
riaqaraluartut. Taamaattu-
millu taamani aalajanger-
punga nunatsinnut uteru-
ma aamma isortuarnanga
saqqummiunniarlugu nap-
paateqalersimallunga. Taa-
matullu ammasumik iliorsi-
manera peqqissimissutigisi-
manngisaannarpara.
- Taamatut ammasumik
pissuseqarniarnera aalajan-
giukkakku eqqarsaatigisi-
manngilara qanoq kingune-
qarsinnaanera. Taamanik-
kummi imminut eqqarsaati-
gisimagunanngilanga.
Tom ulloq manna tikillu-
gu ajortumik misigitinne-
qarsimanngilaq.
- Putumasut ataasiakkaat
oqalorujuunnikuuaannga
amerlanerpaalli ajunngitsu-
mik pisarpaannga ilaasalu
isortuannginnera pillugu
nersortarlunga. Inuusuttut
paasinipput akuersaartu-
millu pissuseqarfigalunga,
ingammik maani Nuummi
najugaqartut. Kisianni suli
ataasiakkaat tusartarpakka
oqartut uattut ittut inuit al-
lat akornanniittariaqann-
gikkaluartut. Taamatulli
oqartameq ilisimasakinner-
mik takutitsiinnarpoq.
Allaanerussuteqameq
Tom allafimmiutut ilinniar-
simasuuvoq taamaattumil-
lu utereemermini atorfissa-
qartinneqannginnini ajuu-
saarutigisimallugu.
- Taamanili kikkulluun-
niit nalunngilaat HIV-mik
tunillanneqarsimasunga.
TV-kut saqqummiussima-
vara aammalu tusagassiuti-
tigut allatigut saaqqum-
miussimallugu taavalu
aamma sulifilssannik qin-
nuteqaatinni ilaatigut er-
seqqissartarlugu taamatut
tunillanneqarsimallunga.
Suliffissarsinaveerama ili-
magilersimavara sulifissa-
mik qinnuteqaraangama iti-
gartinneqartarlunga HIV-
mik tunillanneqarsimanera
pissutigalugu, uppernarsaa-
tissaqanngilangali.
Aatsaat ukioq manna
Tom suliffissarsivoq. Tassa
Peqqinnissamut avatangii-
sinullu Pisortaqarfiup allak-
kanik aqutsivimmi suliaqa-
lersimavoq.
- Soorunami ilaannikkut
malugisarpara allaanerusu-
mik pineqartarlunga. Ilaati-
gulli malussarniartarnera
patsiseqarsinnaavoq uanga
nammineq atugarliornin-
nik. Tamatigut taamaat-
tanngikkaluarlunga, ilaanili
ar torsar taqaanga nikallu-
vittarlungalu.
- Suleqatimali allatulli isi-
gaannga immikkut pinngi-
saannarpaannga.
- Soorunami suliffiga na-
paatinnit eqqomeqartar-
poq. Imaanngitsoq sulinn-
gitsoortartunga, kisiannili
aliasullunga nikallortoorta-
rama.
Toqu qaneqaaq
-Misissortikkamali inuune-
ra allanngorpoq. Toqu qa-
ninnerulernermik. Eqqu-
meeqaaq arriitsunnguamik
toqujartuaarneq misigalu-
gu, Tom oqarpoq, malun-
nar porlu isortuanngikkalu-
aqaluni oqaloqatigiinnitsin-
ni killitsisimaalersoq. Oqa-
loqatigiinnitsinni cigarettit
qassiialuit pujortarneqar-
put.
- Qatanngutikkalu attave-
qatigiinnerput allanngorsi-
mavoq. Qanga ataatsimoor-
tuarnerput akimorlugu qa-
qutiguinnaq oqaloqatigiit-
tarpugut. Artornartaqaaaq
kisianni eqqarsaatit ajortut
inuunera killilissanngilaat.
- Inuunera pingaameru-
sutut isigilersimavara, qa-
sugaangamali manngertiin-
nartarpunga. Sanngiilli-
gaangama allanut matoqqa-
nerulersarpunga.
- HIV-mik tunillanneqar-
simallunga tusanngikkalla-
rakku eqqarsartamikuu-
vunga AIDS nappaatigilis-
sagaluarukku imminuussal-
lunga. Marloriarlunga iisar-
tagartorlunga imminooria-
raluarnikuuvunga. Iluat-
sinngitsoornerini kingune-
rani misigisimavunga nu-
kissaqalernerullunga.
Akiuussinnaanerulernikuu-
vunga.
- Meeraagallarama sann-
giitsuusimavunga. Anaana-
ga kræftimik nappateqartoq
paasitinneqarama paakun-
nissaanulluunniit maajugi-
simagaluarpara. Ulhimik-
kut nukittunerulernikuu-
vunga.
- Nuannaarutigaara qi-
tornartaarsimannginnama.
HIV-mik tunillanneqarsi-
masut qitornallit takugaan-
gakkit eqqarsartarpunga
taakku uanniit suli atugar-
liornerussasut.
- Tupigusuummertaqaan-
ga utoqqaat toqunissartik
ernumagalugu oqartut tu-
saagaangakkit. Pinngitsoor-
natami toqusussaavugut.
Uanga toqunissara eqqaa-
gaangakku pissangaammer-
sutut misigisarpunga - ersi-
nermik misiginanga. Eqqar-
saatigisarpara toquguma
suna iserfigisutut misigissa-
nerlugu. Ajunngitsuusaner-
luni imaluunniit ajortoq?