Atuagagdliutit - 09.07.1998, Blaðsíða 14

14 • TORSDAG 9. JULI 1998
ATUAGAGDLIUTIT
CLAUS ANDREASEN
PIKKUNARTUNIK
VIDEORTARPOQ
Taamaattoq Claus Andreasenip Tunup Avannaani eskimuut kulturiat
soqutiginersaavaa
All. Chr.
Schultz-Lorentzen
Meeraagallarami atuakkanik
atuamiartarfimmiikulaaqaaq.
Atuakkalli tamaasa Claus An-
dreasenip soqutigisarinngilai.
Ilisimasassarsiomernit allaa-
serisat nukappissap pingaar-
tumik soqutigai, takorluuisa-
lerporlu taamaalluni nammi-
neq inuilaarsuarmi angalas-
salluni.
Ukiorpaaluit qaangiuttut
qanganisarsiuutut Nunatsinni
angalasamermigut angunia-
gaq angusalerpaa. Pingaartu-
mik Tunup Avannaani, ukiu-
ni kingulliunerusuni eskimuut
kulturiat qanganisaanerusoq
ilisimatusarfigilerlugu.
Issittumi Pompei
- Tunup Avannaa immikkoor-
luinnarpoq. Nunarsuit isorar-
toqaat. Tamaanga pinerit ta-
marmik ilisimasassarsiome-
rupput. Inuilaarsuupput, ta-
matigullu eqqarsaatiginarpoq
imaassinnaasoq ukiuni tusin-
tilinni arlalinni inunnik maani
pisuttoqarsimanngitsoq.
- Tunup Avannaa issittup
Pompei-ianik taasarpara. Suut
tamarmik innarlemeqanngil-
lat. Soorlu ukiut 4000-it ma-
tuma siomatorluinnaq. Nuna
nutaamik qallersomeqanngi-
laq, soorlu tuperfikoq naam-
mattooraanni nunami pisissit
qarsuannik nassaartoqarsin-
naavoq. Soorlu ukiut tusintil-
lit matuma sioma katanneqar-
malli qimanneqarmalluunniit,
qanganisarsiooq Claus An-
dreasen oqaluttuarpoq, ullu-
mikkut Ilisimatusarfimmi
Nuummiittumi pisortaasoq,
qangalu Nunatsinni katersu-
gaasiveqarnerup aallartisar-
nerani aallarniiniartut ilaat.
Nooqattaarnerit
Ullumikkut 50-inik ukiulik
Claus Andreasen nooqattaar-
luni inuunini aallartippaa. A-
ngajoqqaavi tamarmik nakor-
saapput, Erik aamma Vibeke
Andreasen, 189-inillu ukioqa-
linnginnermini Danmarkimi
sumiiffinni assigiinngitsuni
20-ni najugaqarpoq.
Atuarnermi sivisunersaa
Århus-imi ingerlappaa. Ilinni-
amertuunngorami ujarassiuu-
mut atuarpoq Europamiut o-
qaluttuarisaanerat siusinneru-
soq pingaamertut sammillu-
gu, saniatigullu ukiut qiterliit
qanganisarsiomerat. Ilisima-
tusarnini naammassilerlugu
iluatsitsilluni Nuup Kanger-
luani Ameralimmut ilisima-
sassarsioqataavoq, taamani
Nationalmuseet qallunaatsi-
aat illorsuat assaaffiginiaraa.
Ukioq 1976-iuvoq, 29-nillu
ukiulimmut Claus Andrea-
senimut tamanna allannguu-
taavoq.
Nunarput ungagilerpaa
- Assaanerit 1976-ip aamma
1977-ip aasaani ingerlanne-
qarput. Soqutiginassusia taas-
saanngilaq. Suliap, pinngor-
titap inuillu ilaginerisa killip-
paannga. Nunatta Katersu-
gaasivia Nuummiittoq 1976-
imi pisortassarsiormat qinnu-
teqarama atorfittaarpunga.
- Imaaginnanngilaq suliffe-
qannginnamat qinnuteqartu-
nga. Kalaallit Nunaata ukiuu-
nera aamma misilissallugu
uannut pingaaruteqarpoq, taa-
maalillunga iluatsitsivunga.
Nunap misigisaqarfiginissaaq
eqquuppoq, aasaanerani nu-
annersua kisiat inuunerma
sinnerani takorluuinnagassa-
tut maqaasilissanagu, Claus
Andreasen oqaluttuarpoq,
Nuummut nuuttoq nulii ilin-
niartitsisoq Vibeke ilagalugu,
qitomatillu Mikkel (24) aam-
ma Line (18).
Ukiuni marluinnami ilaqu-
tariit Nunatsinniittussaagalu-
arput - atorfminnemi ukiut
taakku aalajangiunneqartar-
mata. Taamalli ingerlasoqan-
ngilaq, Claus Andreasenip
peqqissimissutiginngisaa.
Allanngornerit
Katersugaasivimmi pisortatut
aallaqqaammut aalluppaa ka-
tersugaasiveqamerup innarlit-
saaliinerullu inatsisip pissutsi-
nut Nunatsinniittunut ikaar-
saartinneqamissaat tulluussar-
neqamissaallu. 1981-imi -
namminersomerulemerup aal-
lartinneranit ukiut marluk qaa-
ngiuttut - taamani Grønlands
Landsmuseum suliffittut im-
minut pigisuujunnaarluni ka-
tersugaasivinngorpoq nammi-
nersomerusunit ingerlanne-
qartoq, Claus Andreasenilu
aalajangersimasumik atorfe-
qalerluni pisortanngorpoq.
Nuummi suliassat saniatigut
suliarai illoqarfikkaani kater-
sugaasivinnut siunnersortaa-
neq kiisalu Danmarkimi Na-
tionalmuseet-imut attaveqar-
neq ingerlataralugu, pingaar-
CLAUS ANDREASEN
tumik kalaallit kulturikkut
eriagisarpassuisa nuunnissaat
pingaamersaatinneqarlutik.
- Ukiualunnguit ingerlane-
rini nuna tamakkipajaarlugu
katersugaasiveqalerpoq. Qu-
janartumik kommunit soruti-
ginninnerat piumassuseqame-
rallu iluaqutigalugu. Ajor-
naatsuinnaanngilarli.
- Sulisussat ilinniarsimasut
marluinnik oqaasillit pingaar-
tumik amigaataapput, sulilu
taamaagunarluni. Katersu-
gaasiviimmi aamma ilisima-
tusarfeeraapput. Imaanngilaq
annertuunik pingaarutilinnillu
sulisoqanngitsoq.
- Naak illoqarfikkaani inuit
atorfeqartitat qaffasinnerusu-
mik ilisimatusarsimanngitsut
sulisorineqartut, oqaluttuari-
saanermilli soqutigisallit su-
liaqarsimaqaat, Claus An-
dreasen oqaluttuarpoq, taa-
mani katersugaasivimmi pi-
sortaagallarami katersugaasi-
viit atuarfiillu suleqatigiinne-
Claus Andreasen ukiut pingasut Ilisimatusarfimmi pisortaavoq, Issittumi qanganisarsiomermi ilinniartitsisutut aallartijfimmini.
Claus Andreasen har gennem tre år været rektor for Ilisimatusarfik, hvor han begyndte som lektor ved Arktisk Forhistorie.
ASS./FOTO: HANS HENDRIK JOHANSEN