Tíminn - 07.11.1975, Blaðsíða 10

10
TÍMINN
Föstudagur 7. nóvember 1975.
Flensborgardeilan
Svar
,.úr héraði"
Þess hefur nokkuð gætt, að
fólk geri sér ekki fulla grein
fyrir þvi, um hvað „Flens-
borgardeilan” svonefnda stóð —
né heldur hver hafi um sinn orð-
ið lok þeirrar deilu. Þvi þykir
okkur, kennurum við Flens-
borgarskóla, rétt að taka fram
eftirfarandi:
Ðeilan stendur framar öllu
um viðurkenningu á „fjöl-
brautaskólanum”. I mjög stór-
um dráttum má segja, að fjöl-
brautaskóli starfi á sama
grundvelli og menntaskóli, þó
með þeirri breytingu, að i fjöl-
brautaskóla geta nemendur
valið sér ákveðnar verklegar
greinar, auk bóklegra. Auk
stódentsprófs geta nemendur
brautskráðst eftir skemmri
námsbraut.
Fyrr á þessu ári var Flens-
borgarskóla formlega breytt i
fjölbrautaskóla. í siðari hluta
júlimánaðar voru fyrstu fjöl-
brautaskólakennararnir settir I
stöður við Flensborgarskóla frá
og með 1. sept. Gerðar voru
sömu kröfur til menntunar og
gerðar eru til menntaskóla-
kennara.
Endursaidir
útreikningar
Nú gerist það, að skipa á
þessum kennurum i launa-
flokka, að ágreiningur ris.
Menntamálaráðuneytið hafði
fyrir sina parta þegar skipað
þessum kennurum i launaflokka
samkvæmt samningi FM, Fé-
lags menntaskólakennara.
Fjármálaráðuneytið neitaði
hins vegar að viðurkenna þá
niðurröðun, sendi alla þessa út-
reikninga til baka og krafðist
þess, að þessir kennar-
ar fengju laun samkvæmt
samningi LSFK og FHK, þ.e.
Landsambands framhalds-
skólakennara og Félags há-
skólamenntaðra kennara. Og
hvað gerist? Menntamálaráðu-
neytið lætur sig hafa það að éta
ofan I sig sinn eigin úrskurð og
reikna út upp á nýtt launin sam-
kvæmt kokkabókum fjármála-
ráðuneytisins.
Fjármálaráðuneytinu hafði
þannig tekizt að hunza yfirlýst-
an vilja þriggja stéttarfélaga : A
fundi um þetta mál 13. ágúst
stóð fulltrúi fjármálaráðu-
neytisins einn uppi gegn deild-
arstjóra menntamálaráðu-
neytisins, forstöðumönnum fjöl-
brautaskólanna beggja og
fulltrúum LSFK, FHK og FM.
Menntamálaráðherra hlýtur þvl
að hafa verið fullkunnugt um
þann ágreining, sem upp var
kominn, enda reit hann fjár-
málaráðuneytinu bréf og itrek-
aði afstöðu ráðuneytis sins, —
enda þótt hann virðist, sam-
kvæmt viðtali við Morgunblað-
ið, telja það eðlilegt og sjálf-
sagt, að hann sé ekki virtur
svars i tvo mánuði.
Reynt að
múta kennurum
Eftir þenna umrædda fund
taldi skólameistari Flensborg-
ar.aðmáliðværiúr sögunni.En
á kennarafundi i byrjun skóla-
árs kom i ljós, að fjármálaráðu-
neytið hafði ekki greitt laun
samkvæmt samningi sinum við
FM. Kom þá sterklega til álita
hvort grfpa ætti til aðgeröa af
hálfu kennara. Skólameistari
fór hins vegar fram á það, aö
ekki kæmi til vinnustöðvunar,
heldur yrði sér gefinn timi til
mánaöamóta sept. okt. að leysa
þetta mál eftir eigin leiðum.
Þegar sýnt var, að tilraunir
skólameistara höföu ekki borið
árangur og fjármálaráðuneytið
sat fast við sinn keip, töldu
kennarar sig nauöbeygöa til að
taka til sinna ráða og lögðu
niöur vinnu 7. október.
Þann sama dag átti
skólameistari fund með
fjármálaráöherra og mennta-
málaráðherra. Siöar um
daginn flutti skólameistari
kennurum þau boð fjármála-
ráðherra, að hann æskti þess, að
kennsla hæfist á ný, og skyldi
hann þá sjá til þess, ,,að málið
kæmist á skrið”. Enn fremur
benti hann kennurum Flens-
borgar á það, að þar sem þeir
væru allir bóknámskennarar,
gætu þeir vænzt þess að fá leið-
rétting sinna mála. Þetta gátu
téöir kennarar ekki skilið nema
á einn veg: Ætlunin var að múta
þeim til þess að svikja verk-
námskennara i Flensborg og
Breiöholti — og láta þannig fyrir
róða grundvallarhugmynd fjöl-
brautaskólans um jafngildi bók-
náms og verknáms.
Verkfallsréttur
viðurkenndur
Næst gerist það, að fulltrúi
fjármálaráðuneytisins æskir
eftir fundi um þessi mál við
stjórn FM. Formaður félagsins
neitaði hins vegar þeim fundi,
nema fulltrúar Flensborgar-
kennara sætu hann lika, og féllst
fjármálaráðuneytið á það. Rætt
var almennt um stöðu verk-
námskennara við fjölbrauta-
skóla. Með öfgafullum dæmum
sýndu fulltrúar fjármálaráðu-
neytisins verknámskennurum
örgustu fyrirlitningu og itrek-
uðu þá afstöðu sina, að ekki
kæmi til nokkurra mála að
greiöa þeim laun samkvæmt
samningi FM. Jafnframt þessu
var endurtekið fyrra mútutilboð
til handa bóknámskennurum.
Fjármálaráðuneytið lagði
siðan fram drög að yfirlýsingu.
Bersýnilegur var sá vilji ráðu-
neytismanna að stefna málinu
til kjaranefndar, en áður skyldi
FM freista þess að semja. Jafn-
framt skyldu verkfallskennarar
undirgangast það að láta hýru-
draga sig þá þrjá daga, sem
verkfallið hafði staðið. Fáum
við ekki annað séð, en ráðu-
neytið hafi með þeirri kröfu
viðurkennt verkfallsrétt opin-
berra starfsmanna i reynd.
Um hvað
var samið?
Þessu vildu kennarar ekki
una af eftirgreindum ástæðum:
í ljósi reynslunnar má það full-
vist telja, að kjaranefnd tæki
eitthvað af fjölbrautaskóla-
kennurum i þessari deilu. En
hvað gæti hún af þeim tekið?
Fjármálaráðuneytið býðst til að
borga bóknámskennurum sam-
kvæmt samningi FM. Þá stæði
það eitt eftir að fórna verk-
námskennurunum, en einmitt
um það atriði snýst málið allt.
Með þvi að undirrita slika yfir-
lýsingu væru kennarar að
undirrita dauðadóminn yfir fjöl-
brautaskólahugmyndinni og
selja frumburðarrétt sinn fyrir
baunadisk.
Til samkomulags féllust
kennarar á eftirfarandi: Að láta
hýrudraga sig umrædda þrjá
daga, gegn þvi að allir fjöl-
brautaskólakennarar taki laun
frá 1. sept. samkvæmt samningi
FM og þangað til samið hefur
verið um þessi mál. Felld var
niður tilvitnun um að málið væri
leyst á grundvelli tiltekinnar
lagagreinar, þar sem sagði, að
málinu skyldi skotið til kjara-
nefndar ef ekki semdist. — enda
telja Flensborgarkennarar sig
ekkilbundna af úrskurði hennar,
fari svo, að málið hafni hjá
henni að lokum.
Þess er rétt að geta, að áður
en kennarar í Flensborg neituðu
þvi að láta bæöi hýrudraga sig
og fallast á úrskurö kjaranefnd-
ar, höfðu þeir fullt samráð við
fjölbrautaskólakennara i Breið-
holti og nutu drengilegs stuðn-
ings þeirra. Auk þess bárust
stuðningsyfirlýsingar hvaðan-
æva að.
Hjáltnar Árnason
llallgrímur Hróðmarsson
Tryggvi Jakobsson
Jón Thor Haraldsson
Úr ýmsum stað
TVEIR HEIMAR
Jdlasögur og aðrar sögur frá
ýmsum löndum.
Axel Thorsteinsson þýddi.
Bókaútgáfan Rökkur 1975.
AREIÐANLEGA verður
enginn verri maður af þvl að
iesa þessar smásögur.
Hugsunin i þeim er falieg, hið
góða fer jafnan með sigur af
hólmi, og sögurnar enda „vel”,
sem kallað er, — ef til vill með
cinni eða tveim undantekning-
um. Hitt er annað mál, hvort
stórbrotinn skáldskapur er hér
á ferð. Sögurnar eru að minnsta
kosti misjafnar, svo mikið er
óhætt að segja. Efni hverrar
sögu er fábreytt, söguþráðurinn
beinn og einfaldur, „ieikfiéttur”
fáar og litt flóknar, svo að les-
andinn skilur fijótt, hvernig
fara mjuni.
Fyrsta og lengsta sagan,
Tveir heimar, segir frá
brezkum sveitapilti, leiguliða-
syni. Móðir hans sér svo um, að
þau, foreldrarnir, geti eignazt
vandað heimilisbókasafn, þótt
fátæk séu og uppeldið segir til
sin: „Þrir á menntavegi i
fjölskyldunni, hafði faðir hans
sagt, ekki sem verst, þar sem
pabbinn var ómenntaður sveita-
piltur og mamman fiðrildi.”
(bls 10)
Þegar nú sonurinn Dave
kemur heim að loknu námi
verður hann þess vis, sem hann
hafði lengi grunað hiö innra með
sér, hann elskar Kathy, dóttur
gósseigandans, þess hins sama,
sem Dave hafði stolið eplum
frá, þegar hann (Dave) var
strákur og hlotið maklega, en þó
milda refsingu fyrir. Það var
sizt að furða þótt vesalings
Dave væri dálitið óstyrkur i
hnjánum, þegar hann bað um
hönd dótturinnar, en gósseig-
andinn var þá ekkert nema
frjálslyndið og mannúðin,
sagðist ekki vera neinn þorps-
höfðingi lengur, til sögunnar sé
komin ný höfðingjastétt,
visindamenn nútimans, og þau
skuli bara elskast og giftast i
friði, hann, menntamaðurinn
ungi og dóttir gósseigandans,
sem i rauninni er ekki orðin
annað en bóndi, og meira að
segja ekki stórbóndi „á nútima
mælikvarða”. Þannig fellur
allt I ljúfa löð, i þessari sem
flestum öðrum sögum
bókarinnar, og vel má vera að
brezkir stórbændur og gósseig-
endur séu eða hafi verið svona
fljótir að átta sig á breyttum
aðstæðum, þótt heldur skjóti
það að visu skökku við þá fast-
heldni, sem löngum hefur þótt
einkenna Breta ýmsum öðrum
fremur.
1 þessari bók, Tveir heimar,
eru nokkrar jólasögur, og er yfir
þeim hugljúfur blær. Ung stúlka
sem vinnur við dagblað i
Axel Thorsteinsson
Lundúnum, hefur glatað trúnni
á tilveru jólasveinsins, það er
smám saman að fyrnast yfir
bernskujól hennar og þann hug-
blæ sem þeim fylgdi. En svo
gerist það einn góðan veðurdag,
skömmu fyrir jól, að samstarfs-
maður hennar á blaðinu býður
henni heim til sin um jólin, en
hann á heima „vestur á landi.”
Hún þiggur boðið, endurheimtir
jólagleði sina á ný, og það er
auðvitað ekki að þvi að spyrja,
að samstarfsmaðurinn, sem var
svona hugulsamur, verður mað-
urinn hennar. „Hann gaf mér
aftur barnslundina.”
Hér er lika sagt frá litilli
fimm ára hnátu, sem biður guð
heitt og innilega um snjó á
jólunum, þvihún þykist vita, að
þá muni foreldrar hennar gefa
henni sleða i jólagjöf. Henni
verður að ósk sinni. Á Þorláks-
messu tekur til að kyngja niður
snjó, og það svo rækilega, að
miklar samgöngutruflanir eru
fyrirsjánlegar, og þar með, að
afi og amma litlu stúlkunnar
muni ekki komast til þeirra um
jólin, eins og þau höföu ætlað
sér. Þá iðrast litla manneskjan,
heldur en ekki, kjagar i
snjónum til kirkjunnar, kemst
inn, þótt nokkur snjór sé fyrir
hurðinni,.og gerir bæn sina við
altarið. Það gerði ekkert til þótt
snjórinn færi, aðeins ef afi
hennar og amma þyrftu ekki að
hætta við að koma. — Og sjá:
Það kom hláka og jólin urðu
rauð eftir allt saman.
En hér er fleira að lesa en
jólasögur fyrir börn. Hér er lika
sagan Hefnd eiginmannsins
eftir Macuccio Salernitano, sem
fæddist 1420 og dó árið 1500,
sömuleiðis sagan Tilsögn i
Amorsfræðum eftir Giovanni
Florentino, sem uppi var á
siðara helmingi f jórtándu aldar,
og enn fremur ævintýrið, — eða
ef til vill væri réttara að segja
helgisagan — Urtapotturinn
eftir Giovanni Boccaccio, sem
var á dögum frá 1313 til 1375.
Þannig er leikið á ýmsa
strengi I þessari bók, allt frá
jólagleði litilla barna til sjálfs
Amors, ogmá ef til vill segja, að
sögurnar séu helzt til mislit
hjörð. Hins vegar er það svo al-
gengt, að smásagnasöfn skorti
þáð, sem kalla má heildarsvip,
að naumast er sanngjarnt að
finna bókinni það til foráttu.
Prentvillur eru nokkrar i
bókinni og hér og þar eru
hnökrar á málinu. A bls. 58 er
talað um ...tvær dyr” i staðinn
fyrir tvennar dyr, og efst á bls.
60 standa þessi orð: „Sannastaö
segja hafði hanahlakkað til...”
(Leturbr. min — VS) Svona
misfellur á að vera auðvelt að
leiörétta i próförk, ef vandlega
erlesið, jafnvel þótt einhver eða
einhverjir sem að bókinni hafa
unnið, séu ekki betur að sér i
islenzkum fallbeygingum en
þetta.
Axel Thorsteinsson hefur
verið afkastamikill þýðandi um
dagana. Þessi bók Tveir
heimar, er fjórða bindið af
Sögusafni Rökkurs. — Ég fyrir
mitt leyti tek fyrsta bindi Sögu-
safnsins, þar sem meðal annars
eru nokkrar ágætar sögur eftir
Jack London, fram yfir þessa
bók, sem nú kemur fyrir
almanna sjónir, en það er vita-
skuld aðeins persónulegt mat,
og auk þess höfða bækurnar
ekki til sams konar lesenda.
Flestar sögurnar i Tveim
heimum eru góð lesning börnum
og unglingum, þær sverja sig I
ætt við það sem við lásum fyrir
fjörutiu árum, eða svo, — áður
en bvssan og „bófahasarinn”
urðu svo að segja fastur liður I
leikjum islenzkra barna.
—VS
■
JSJWIV
Frægustu ballettdansarar Sovétrikjanna koma frami kvikmyndinni
Ballettkvikmynd
um „Önnu
Kareninu"
I tilefni 58 ára afmælis október-
byltingarinnar efnir félagið MÍR,
Menningartengsl Islands og Ráð-
stjórnarrikjanna, til kvikmynda-
sýningar i Austurbæjarbíói
laugardaginn 8. nóvember kl. 14.
Sýnd verður ný, sovézk ballett-
kvikmynd, „Anna Karenina”,
byggð á samnefndri skáldsögu eft
ir Leo Tolstoj. Margir kunnustu
listdansarar Sovétrikjanna koma
fram i myndinni.
Aðgangur að kvikmyndasýn-
ingunni I Austurbæjarbiói er
ókeypis og öllum heimill. Einnig
að sýningu, sem komið hefur ver-
ið upp i MlR-salnum, Laugavegi
178, en þar eru sýndar eftir-
prentanir veggspjalda.
Sýningin i MIR-salnum er opin
fimmtudag 6. nóv. kl. 18-20,
laugardag 8. nóv. kl. 16-18 og
sunnudag 9. nóv. kl. 14-16.