Tíminn - 28.01.1976, Blaðsíða 6

6
TÍMINN
MiOvikudagur 28. janúar 1976.
Einar Ágústsson utanríkisráðherra:
Geislamælingar á Keflavíkur
flugvelli til að kanna, hvort
þar leynist kjarnorkuvopn
Nokkrar umræður urðu
utan dagskrár i Sameinuðu
þingi í gær vegna fyrir-
spurnar Gils Guðmunds-
sonar (Ab) um
staðhæfingar þess efnis,
að kjarnorkuvopn væru
geymd á Keflavikurflug-
velli. í svari Einars
Ágústssonar utanríkis-
ráöherra kom fram, að
engin kjarnorkuvopn væri
að finna á Keflavikurflug-
velli, enda hefði það verið
yfirlýst stefna islenzkra
stjórnvalda, að slík vopn
væru ekki staðsett þar.
,,Til þess hinsvegar að gera
tilraun til þess að kveða þennan
oröróm niður i eitt skipti fyrir öll
er ég að láta athuga hvort Geisla-
varnir rikisins éða aörir islenzkir
visindamenn um kjarnorkuefni
geti með geislamælingum gengið
úr skugga um þetta,” sagði utan-
rikisráðherra.
„Öruggasta leiðin
að losa sig við
herinn"
Sem i'yrr segir, kvaddi Gils
Guömundsson sér hljóðs utan
dagskrár um þetta mál.
Gerði hann að umtalsefni
blaðafréttir, sem birzt hafa
undanfarna daga, einkum I
tveimur blöðum, Þjóðviljanum og
Dagblaðinu, þess efnis, að kjarn-
Einar Agústsson
orkuvopn væru staðsett á Kefla-
vikurflugvelli, en bæði þessi blöð
hafa vitnað i erlend timarit máli
sinu til stuðnings. Gils Guð-
mundsson sagðist vilja fá svör við
þvi, hvort það væri ekki tvimæla-
laust gegn vilja og vitundar
stjórnvalda, ef kjarnorkuvopn
væru til staðar á Keflavikurflug-
velli. Þá spurðist hann fyrir um
það, hvernig eftirliti islenzkra
aðila væri háttað á Keflavikur-
flugvelli, og loks spurðist hann
fyrirum það hvernig rikisstjórnin
hygðist bregðast við i þessu máli.
Gils Guðmundsson sagði það vera
sina skoðun, að eina örugga leiðin
til að koma i veg fyrir staðsetn-
ingu kjarnorkuvopna hérlendis
væri sú að losa sig við herinn.
Ekki sannfærandi
röksemdafærsla
Einar Ágústsson utaniikis-
ráðherrasagði m.a. i svari sinu:
,,Við og við hefur gosið upp sá
kvittur að varnarliðið á Kefla-
vikurflugvelli hefði undir höndum
kjarnorkuvopn. Sl. daga hefur
nokkuð verið ritað um þetta i
blöðum. Er þar byggt á upp-
lýsingum eftir bandariskan
greinarhöfund, Barry Schneider
að nafni. t viðtali viþ Dagblaðið,
sem birt var föstudaginn 23. þ.m.
segir hann sig hafa gert kort, og
merkt inná það alla þá staði i
heiminum, er hann taldi liKlega
geymslustaði slikra vopna þ.á.m.
tsland. Hafi hann sýnt kort þetta
nokkrum bandariskum þing-
mönnum. og hafi þeir ekki hreyft
neinum athugasemdum. Dregur
hann svo þá ályktun af þessu að
„rnörg sterk rök hnigi að þvi að
hér væru kjarnorkuvopn”.
Þessi röksemdafærsla er ekki
sannfærandi, enda er utanrikis-
ráðuneytinu kunnugt um að hér
hafa aldrei verið geymd kjarn-
orkuvopn, hvorki fyrr né siðar.
Virðist liggja nær að þeir, sem að
þessum fullyrðingum standa,
sanni mál sitt betur, áður en þeir
draga i efa réttmætar
upplýsingar islenzkra stjórn-
valda.”
Engar
þingskýrslur til
Þá sagði Einar Agústsson utan-
Gils Guömundsson
rikisráðherra, að Barry
Schneider væri ekki á neinn hátt i
tengslum við bandarisk yfirvöld
Hann tilheyrði hópi, sem væri á
móti bandariskum vopnabúnaði.
Til þesshefði maðurinn vitaskuld
fullt leyfi, ,,en hins vegar tel ég
ekki, að það sé meiri ástæða til að
taka orð hans trúanleg fremur en
þær yfirlýsingar, sem islenzk
stjórnvöld gefa,” sagði utan-
rikisráðherra.
Þá sagðist Einar Ágústsson
utanrikisráðherra hafa aflað sér
upplýsinga um það frá Washing-
ton, að engar þingskýrslur væru
til um það, hvar Bandarikja-
menn geyma kjarnorkuvopn sin.
Þær upplýsingar, sem greinar-
höfundur telji sig fá frá banda-
riskum þingmönnum hljóti þvi að
orka tvimælis.
Þá sagðist utanrikisráðherra
hafa i hyggju, til að kveða
orðróminn um kjarnorkuvopn á
Keflavikurflugvelli niður i eitt
skipti fyrir öll að láta fara fram
köhnun á vegum Geislavarna
rikisins, eða islenzkra sér-
fræðinga urri kjarnorkuefni, á
staðhæfingum þeim, sem fram
hafa komið.
Jónas vill kanna
starfsemi
CIA og KGB
Jónas Árnason (Ab) taldi um-
mæli utanrikisráðherra léttvæg.
Taldi hann óhjákvæmilegt að
skipuð yrði sérstök rannsóknar-
nefnd af hálfu stjórnvalda til að
kanna málið-. Þá vildi hann láta
kanna starfsemi leyniþjónustu
Bandarikjamanna og Sovét-
manna hér á landi.
Gils Guðmundsson talaði aftur
og taldi, að utanrikisráðherra
hefði ekki tekizt að svipta hulunni
af þessu máli. Ræddi hann um
möguleika á þvi að fá aðstoð
frændþjóða okkar til könnunar
þessa -máls.
Einar Ágústsson utanrikis-
ráðherra svaraði þessu og minnti
á, að þegar vinstri stjórnin hefði
á sinum tima leitað til frændþjóða
okkar á Norðurlöndum um upp-
lýsingar á sviöi hermála, vegna
væntanlegrar brottfarar banda-
riska hersins héðan af landi, hefði
enga aðstoð verið að fá.
Rætt um aukna fisksölumöguléika:
Ekki skilyrði fyrir loft-
flutningum fisks til Evrópu
— eins og sakir standa. Söluhorfur vænka á ýmsum tegundum
þegar bókun 6 um tollaívilnanir kemst til framkvæmda
Það kom fram í svari Ólafs Jó-
hannessonar viðskiptaráöherra
viö fyrirspurn Odds Ólafssonar
(S), að ekki væru talin nógu
heppileg skilyrði til flutnings á
nýjum fiski til Evrópu, eins og
sakir stæðu, þótt æskilegt væri að
greiða fyrir slikum flutningum i
framtiðinni.
Fyrirspurn Odds Ólafssonar
var í þremur liðum. t fyrsta lagi
spurðist þingmaöurinn fyrir um
það hvað liði framkvæmd á
þingsályktun, sem samþykkt
hefði verið á siðasta þingi um
fisksölusamstarf við Belgiumenn.
t öðru lagi spurðist hann fyrir um
það, hvort söluerfiðleikar væru á
þeim fisktegundum, sem seljan-
legar eru i Mið-Evrópu, þegar
bókun fi kæmi til framkvæmda.
Og loks, hvort viðskiptaráðuneyt-
ið teldi ástæðu til að hraða athug-
un þeirri, sem þingsályktunartil-
lagan gerði ráð fyrir, þegar hillti
undir hagstæöari viðskiptakjör
við Mið-Evrópu.
t svari Ólafs Jóhannessonar
viðskiptaráðherra kom m.a.
eftirfarandi í ljós:
„Viðskiptaráðuneytið efndi til
fundar með nokkrum aðilum,
sem þetta mál er skyIt, til að ræða
og kanna viðhorf manna til efnis-
atriða þess, en þeir voru fulltrúar
frá Landssambandi islenzkra út-
vegsmanna, (Félag isl. botn-
Ólafur Jóh. Oddur ólafss.
vörpuskipaeigenda), Sölumiðstöð
hraðfrystihúsanna, Sambandi fsl.
samvinnufélaga og tveir einstak-
lingar, sem stundað hafa sölu á
fiski, sem fluttur hefur verið með
flugvélum á erlenda markaði.
Ennfremur var þar mættur hátt-
virtur flutningsmaður þings-
ályktunartillögunnar, Oddur
Ólafsson, samkvæmt ósk ráðu-
neytisins.
Á fundinum kom fram það álit,
að ekki væri ástæöa til að leita
eítir sérstöku samstarfi við
Belgi'umenn um þau atriði i heild,
sem þingsályktunin fjallar um,
eins og málum væri nú háttað.
Flestir þeirra, sem til fundarins
voru boðaðir, virtust þeirrar
skoðunar. Menn voru sammála
um, að sjálfsagt væri að vinna
áfram að þvi að fá lækkaðan sölu-
og löndunarkostnað i Belgiu. t þvi
sambandi má geta þess, að ný-
lega hafa farið fram viðræður að
hálfu islenzkra stjórnvalda yið
Belgiumenn um niðurfellingu og
endurgreiðslu markaðsgjalds,
sem tslendingum hefur verið gert
að greiða af lönduðum isfiski i
Belgiu, og rennur til lágmarks-
verðssjóðs, sem útgerðarsamtök
Efnahagsbandalagslanda eru
aðilar að, en islenzk útgerðar-
félög njóta ekki góðs af.
En varðandi þá þætti tillögunn-
ar, sem kveða á um, að leitað
verði eftir samstarfi við Belgiu-
menn um myndun fyrirtækis, er
hafi það verkefni að dreifa og
seljaferskan og frystan islenzkan
fisk i Mið-Evrópulöndum, og enn-
fremur um samstarf um mögu-
leika á flugflutningi á fiski milli
Keflavikur og Ostende með dreif-
ingu þaðan um Mið-Evrópu i huga
reynast ekki vera fyrir hendi
heppileg skilyrði til að byggja á.
A það var bent, að ekki væri sama
sölufyrirkomulag á freðfiski og
isfiski á þessu markaðssvæði. Þá
ættu viðskipti með fisk, sem flutt-
ur er á markað með flugvélum,
ekki ávallt samleið með verzlun á
isfiski úr skipum, sem landa afla i
erlendum höfnum. Æskilegt væri
aö greiða fyrir flugflutningum á
fiski milli Keflavikur og Ostende,
en sá flutningamáti á fiski ýfir
hafið ætti, af óviðráðanlegum
ástæðum, enn langt i land með að
verða svo nokkru verulegu næmi.
Þær ástæður séu þó ekki tengdar
löndunaraðstöðu flutningaflug-
véla á meginlandi Evrópu.
Þess má geta hér, að sú skoðun
kom fram frá einum aðila á
fundinum, að yrði út i samstarf
Þótt markaður sé ekki stór hér
á landi er liklegt að endurvinnsla
úrgangsefna gæti borgað sig
beinlinis, auk þess óbeina hag-
ræðis sem af endurvinnslunni leið
ir. Hér fellur mikið til af pappir,
svo sem dagblöðo.fl. brotajárn,
gúm, gler og i seinni tið allmikið
af plasti o.fl. gerviefnum.
Úrgangsefni skipta mörg hundr-
uð tonnum árlega. Verði endur-
vinnsluiðnaður upp tekinn hér-
lendis gæti það e.t.v. talist til
stóriðnaðar á islenzkan mæli-
kvarða. öll þessi efni eru upphaf-
lega flutt inn i landið fyrir dýr-
mætan gjaldeyri. Islendingar
ættu þvi fremur en aörar þjóðir,
sem hafa efnin i landinu, að
farið við erlend fyrirtæki af
svipuðu tagi og rætt er um i
þingsályktuninni, stæði næst að
efna til þess við Þjóðverja.
Af þvi, sem á undan hefur verið
rakið, erekki að svo stöddu talinn
grundvöllur fyrir samvinnu um
framkvæmd þeirra atriða i heild,
sem þingsályktunin tekur til, að
áliti þeirra, sem hér koma helst
við sögu.”
Um 2. lið fyrirspurnarinnar
sagði viðskiptaráðherra, að sem
dæmi um seljanlegri fisktegund-
ir, eftir að bókun 6 um tollaiviln-
anir kæmi til framkvæmda,
mætti nefna lagmeti, rækju, ufsa
og karfa.
Um 3. og siðasta lið fyrirspurn-
ar Odds Ólafssonar sagði við-
skiptaráðherra, að með hliðsjón
af þeim undirtektum, sem þings-
ályktunartillagan hefði fengið á
umræddum fundi i viðskiptaráðu-
neytinu, hefði ekki verið aðhafzt
frekar i málinu i bili. Nauðsynleg
forsenda fyrir árangri i þessum
efnum væri, að takast mætti að fá
samvinnu um framkvæmdir við
áðurnefnda útflutningsaðila. Um
slikt væri ekki að ræða, eins og
sakir stæðu.
leggja kapp á fullvinnslu inn-
fluttra úrgangsefna til iðnaðar.
Nauðsynlegt er að rannsaka til
hlýtar það sem hér hefur verið
drepið á. Safna þarf skýrslum um
það sem árlega fellurtil af þeim
efnum sem helzt koma til greina i
endurvinnslu. Gera þarf áætlun
um stofn- og rekstrarkostnað
fyrir endurvinnsluverksmiðjur og
gera sér fulla grein fyrir þvi,
hvaða vonir má binda við þennan
nýja iðnað.
Með tillögu þeirri til þings-
ályktunar, sem hér um ræðir, er
lagt til að rikisstjórnin láti fram
fara itarlega athugun á þvi, hvort
tiltækilegt sé að hefja endur-
vinnsluiðnað hér á landi.
Endurvinnsluiðnaður