Tíminn - 03.07.1976, Blaðsíða 7

Laugardagur 3. júli 1976
TÍMINN
7
Ctgefandi Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar: ;
Þórarinn Þórarinsson (ábm.) og Jón Helgason. Ritstjórn-
arfuiltrúi: Freysteinn Jóhannsson. Auglýsingastjóri:
Steimgrlmur Gíslason. Ritstjórnarskrifstofur I Edduhús-
inu við Lindargötu, sfmar 18300 — 18306. Skrifstofur f
Aðalstræti 7, sfmi 26500 — afgreiðsluslmi 12323 — aug-
lýsingasfmi 19523. Verö I lausasölu kr. 50.00. Askriftar-
gjald kr. 1000.00 á mánuði. Blaðaprent h.f.
Orka og sóun
Okkur hefur ekki hlotnazt ábúð á jörð með óþrjót-
andi orku og gnægð málma, sem sóa má á allar
lundir. Visindamenn staðhæfa, að sú tið sé ekki óra-
langt undan, að olia, gas og kol gangi til þurrðar ef
jarðarbúar breyta ekki stórlega háttum sinum. 94%
af allri orku, sem nú er notuð i veröldinni, er tekin
af þeim birgðum jarðar, sem ekki endurnýja sig.
Þaðan af siður koma málmar i stað þeirra, sem
grafnir eru úr jörðu.
Maðurinn er i meira lagi forsjárlaus ábúandi á
jörðu sinni. Rányrkja hans er ofboðsleg. Verstu
sökudólgarnir eru stórveldin, og þar næst allar hin-
ar vestrænu þjóðir, sem i blindu tillitsleysi sóa þvi,
sem átti að endast óteljandi kynslóðum. Nokkur
hluti mannkyns gín yfir gæðum jarðarinnar og
sólundar þeim miskunnarlaust á kostnað örbirgðar-
þjóða og óborinna kynslóða
Þeim er varið til þess að uppfylla gerviþarfir,
sem alltaf er verið að gera fleiri og fleiri af kaup-
mangsástæðum, og þeim er varið til þess að standa
undir óskapíegum herbúnaði. Jafnvel hin svokall-
aða efnahagshjálp, sem fátækum þjóðum i Afriku,
Asiu og suðurhluta Ameriku er látin i té, er að miklu
leyti fólgin I hergögnum og herbúnaði, þótt það sé
liklega það, sem einna sizt horfir til gæfu fyrir þess-
ar þjóðir. Þess konar „efnahagshjálp” er vitaskuld
ekki heldur af höndum innt af neinni umhyggju eða
góðvild, heldur er hún einn leikjanna i refskák
græðginnar og valdastreitunnar, sem hirðir um það
eitt, hvaða tök má hafa á umheiminum i dag eða á
morgun. Það er ekki verið að leiða neinn til betra
lifs, og það er hvorki verið að vernda neinn né verja
áföllum, þótt svo sé látið heita oft og tiðum. Það er
verið að mata Gróttakvörnina miklu, sem nærist á
lifi og blóði þjóðanna, beint eða óbeint, og lætur sig
engu varða, hvað seinna tekur við. Þvi að yfir
hverju eiga Atlantshafsbandalagið og Varsjár-
bandalagið að drottna þegar hersveitirnar, auð-
hringarnir og þrælar gerfiþarfanna, sem upp er
hlaðið, hafa þurrmjólkað fóstru okkar, jörðina?
Samt er kvörnin pind til þess að snúast sem hrað-
ast, og óbeint hljóma hvatningarnar, ef ekki beint:
Trúið á goðin ykkar, dáist að geimskotunum, njótið
gerviþarfa ykkar. Er á meðan er.
Við íslendingar dönsum með á okkar visu, að
sönnu fáliðaðir og þar af leiðandi afkastalitlir, en þó
drjúgseigir, miðað við mannfjölda, að hlaupa eftir
gerviþörfunum, jafnvel langt umfram raunveruleg
fjárráð eins og gjaldeyrishallinn sýnir. Aftur á móti
erum við svo gæfusöm á landi hér, að sú orka, sem
er eign sjálfra okkar, vatnsaflið og varmaorkan, er
ekki þeirrar tegundar, er eyðist, þótt af sé tekið.
Við eigum að visu langt i land að beizla næga orku
til þess að fullnægja þeim þörfum, sem auðvelt er
að fullnægja með rafmagni og heitu vatni með
þeirri tækni, sem nú er tiltæk. Seinna kann að takast
að nota rafmagn sem aflgjafa á fleiri vegu en nú
með viðráðanlegum hætti, þar á meðal til þess að
knýja skip og bifreiðar. En það biður að sjálfsögðu
sins tima, ef einhvern tima kemst að gera það hag-
fellt.
Óneitanlega höfum við íslendingar unnið ötullega
að þvi á seinni árum að beizla sem mesta orku til
þess að geta dregið úr notkun oliu. Það er gott, þótt
einnig sé vert að hafa i huga, að ekki er endilega
keppikefli að virkja allt, sem virkjað verður með
góðu móti, á nokkrum áratugum. Seinni timinn þarf
sitt.
Sé á hinn bóginn horft til fiskstofnanna og
gróðursins i landinu, er ástæða fyrir okkur til þess
að gæta að gerðum okkar.
—JH
ERLENT YFIRLIT
Stjórnarmyndun verður
ertið hjó ítölum
Nýkjörna þingið kemur saman á morgun
Martinó leiðtogi Sósialistaflokksins.
HIÐ nýkjörna þing Itallu
kemur saman á morgun og
mun Leoni forseti þá hefja til-
raunir til stjórnarmyndunar.
Vafalaust mun hann fela ein-
hverjum leiðtoga Kristilega
flokksins að reyna stjórnar-
myndun, og er ekki óllklegt,
að Aldo Moro, sem er forsætis-
ráðherra núverandi minni-
hlutast jórnar Kristilega
flokksins, verði fyrir valinu.
Það getur einnig komið til
greina að einhverjum nýjum
manni, sem ekki hefur áður
komið verulega viðsögu, verði
falin stjórnarmyndun. Slíkt
væri I anda þeirrar endurnýj-
unar og umbóta, sem Kristi-
legi flokkurinn hét i kosninga-
baráttunni, aö beita sér fyrir.
Tildrög kosninganna, sem
fóru fram ári fyrr en kjör-
timabilinu lauk, voru þau, að
þingiö mátti orðið heita
óstarfhæft. Kristilegi flokkur-
inn og miðjuflokkarnir, sem
oftast unnu með honum., gátu
illa komið sér saman. Einkum
gætti þessa þó um Sóslalista-
flokkinn. Þar sem Kristilegi
flokkurinn vildi ekki taka upp
samstarf viö kommúnista, var
þvl ekki um annað að ræða en
að efna til kosninga. Úrslit
þeirra urðu þau, að þingið er
sennilega óstarfhæfara en
áður. Aður var t.d. möguleiki
á, að Kristilegi flokkurinn gæti
myndað stjórn með miðju-
flokkunum, án Sóslalista-
flokksins, en nú er sá mögu-
leiki úr sögúnni, sökum taps
miðflokkanna i kosningunum,
en sóslaldemókratar fengu nú
ekki nema 15 þingmenn I stað
29 áðnr, Frjálslyndi flokknr-
inn 5 I stað 15, og lýöræöis-
flokkurinn 14 I stað 15 áður.
Viö þetta bættist svo að Kristi-
legi flokkurinn tapaði þrem
þingsætum, en hann hefur nú
263 þingmenn i stað 266 áður.
Áður höfðu þessir flokkar
samanlagt 330 þingsæti af 636
alls, en nú hafa þeir ekki nema
297. Sá möguleiki, að sam-
steypustjórn þessara flokka
leiti stuðnings nýfasista, sem
hafa nú 35 þingmenn I stað 56
áður, er talinn meö öllu útilok-
aður.
SAMKVÆMT þvi, sem hér
er rakið er það augljóst, að
Kristilegri flokkurinn getur
ekki myndáð meirihluta-
stjórn, án samstarfs við
kommúnista, nema hann fái
Fanfani leiðtogi
Kristilega flokksins
Sósialistaflokkinn til liðs við
sig. Sósialistaflokkurinn mun
hins vegar ófús til þess. t
fy rsta lagi lýsti hann þvi yfir
fyrir kosningar, að hann
myndi ekki taka þátt I stjórn,
nema kommúnistar væru
einnig I henni eða ættu aðild að
stjórnarsamstarfinu á ein-
hvern hátt. 1 ööru lagi tapaði
hann fjórum þingsætum i
kosningunum, fékk nú 54 þing-
sæti, en haföi 61 áðúr, og gerir
það hann ekki fúsari til stjórn-
arþátttöku I andstöðu við
kommúnista. Flokkurinn mun
hins vegar ekki hafa áhuga á,
að kosið verði til þings fljót-
lega aftur, en sú gæti orðiö
raunin, ef ekki tekst aö mynda
starfhæfa stjórn. Þá er hætta
á, að flokkurinn klemmist enn
meira milli stóru flokkanna og
missi enn meira fylgi. Það má
þvi segja, að Sósialistaflokk-
urinn eigi engan. kost góðan.
Ef til vill væri sá kosturinn
skástur, aö hann tæki þátt i
stjórn með Kristilega flokkn-
um eftir að kommúnistar
hefðu hafnað aðild að henni,
en óvlst er, að hann fái Kristi-
lega flokkinn til aö gera
kommúnistum eitthvert til-
boð, eða hvort kommúnistar
Berlinguer formaöur
Kommúnistaflokksins.
hafna þvi. Svo mikið kapp
leggja þeir nú á samstarf viö
Kristilega flokkinn I einu eða
öðru formi. Þá gæti Sósialísta-
flokkurinn ekki tekið þátt i
stjórn með Kristilega flokkn-
um, nema hann gengi miklu
lengra til móts við kröfur
hans, en hann hefur gert I fyrri
stjórnum. Slikt er ekki útilok-
að nú, þar sem Kristilegi
flokkurnn lofaði fyrir kosning-
arnar að vinna að endurnýjun
og umbótum, eins og áður seg-
ir.
KOMMÚNISTAR urðu óum-
deilanlega sigurvegararnir i
kosningunum. Kristilegi
flokkurinn rétt stóð I stað,
miðað við kosningarnar 1972.
Sama gilti um Sósíalistaflokk-
inn, en miöflokkarnir misstu
um helming af fylgi sinu,.
Kommúnistar bættu hins veg-
ar við sig 49 þingsætum og
fengu nú 228 i stað 179 áður.
Eftir er hins vegar að sjá hve
vel þeim helzt á þessari fylgis-
aukningu. Vert er aö vekja
athygli á, að rangt er að túlka
hana sem fylgi við kommún-
isma eða sósialiska stefnu.
Kommúnistar lögðu nefnilega
hina raunverulegu stefnu sina
alveg til hliöar og lögðu
einhliða áherzlu á þann
áróður, að stóru flokkarnir
ynnu saman, en af því hlytist
óhjákvæmilega að leggja yrði
sérstefnumálin til hliöar. Það
má þvi segja, að kommúnistar
hafi ekki einu sinni gengiö til
kosninga sem sóslalistar,
heldur sem borgaralegir
umbótamenn. Þetta átti vafa-
litið þátt I fylgisaukningu
þeirra. I henni felst ekki neinn
stuðningur kjósenda við
kommúnisma eða sósíalisma,
heldur miklu frekar við borg-
aralega umbótastefnu.
Fyrir kosningarnar höfðu
margir spáð Sósialistaflokkn-
um auknu fylgi, en þær spár
brugöust. Flokkurinn mun
hafa tapað á þvi að hann lagði
of mikla áherzlu á stjórnar-
þátttöku kommúnista og
markaði sér ekki nógú ljósa
stööu sem miðafl I itölskum
stjórnmálum. Kreppan i
Itölskum stjórnmálum stafar
af þvi, að þar eru nú tveir
öflugir flokkar, annar til
vinstri, en hinn til hægri, en
þriöja aflið vantar.
ÞÞ.