Frjáls þjóð - 14.08.1964, Síða 5

Fasteignaskatt í stað útsvars, og
skatt á eyðslu í stað tekjuskatts
Ein af réttlætiskröfum
sósíalista og annarra vinstri
manna var sú, aÖ tekna til
sameiginlegra þarfa þjóðfé-
lagsins væri aflaÖ meíS skött
um á tekjur þegnanna, hækk
andi meS hækkun teknanna,
í staÖ nefskatta og óbeinna
skatta (tolla og söluskatta
á nautSsynjavörur). Ómót-
mælanlegt er, acS í þessari
stefnu í skattamálum fólst
ákvecSin sanngirni og rétt-
læti. En hér eins og annars
staÖar skipti framkvæmdin
meginmáli. Hægri flokkar,
flokkar stórgróÖamanna,
hafa af skiljanlegum ástæÖ-
um vericS þessari stefnu al-
þýcSunnar andvígir, þó aS
þeir hafi vissulega sýnt mis-
jafnlega mikla óbilgirni í því
að snúa þessu réttlætismáli
í himinhrópandi ranglæti í
framkvæmd í þeim lönd-
um, þar sem þeir hafa farið
meS völd.
SíSasta skattaálagning
héi*á landi sýnir, hve herfi-
lega má misnota beina
skatta á tekjur manna, og
ræna láglaunamenn og
menn meS miSIungslaun,
dýrmætum kauphækkunum,
þegar framkvæmdin er í
höndunum á pólitísku hluta-
félagi auSjöfranna. Þá er
réttlæti og sanngirni snúiS
upp í hiS hróplegasta rang-
læti í framkvæmdinni.
„Jöfrar viSskipta- og
framkvæmdalífsins, sem
raka saman fé“, eins og seg-
ir í ,,rabbi“ s.a.m. í Lesbók
Mbl., fá aS skattsvíkja meg
inhlutann af gífurlegum tekj
um sínum alveg fyrir opnum
tjöldum, meS vitund og
stundum beinni aSstoS vald-
hafanna, en alþýSa manna
er hneppt í beina skatta-
þrælkun. Þannig má meS
ranglátum skattalögum og
enn ranglátari framkvæmd
þeirra HEFNA sín á almenn
ingi fyrir kröfur um kjara-
bætur, engu síSur en meS
gengisfellingum „gengisfell-
ingarleiknum" eins og for-
sætisráSherra Bj. Ben orS-
aSi þaS.
Hér verSur því sýnilega
aS leita nýrra leiSa í staS
þess aS fylgja fræSikenn-
ingunni út í „opinn dauS-
ann“, þó aS hún sé góS í
höndum þeirra, sem vilja
stuSIa aS réttlæti og sann-
girni í samlífi þjóSfélags-
borgaranna.
FASTEIGNASKATTUR I
STAÐ ÚTSVARS
Ég hreyfSi því á miS-
stjórnarfundi í ÞjóSvarnar-
flokknum skömmu fyrir síS-
ustu borgarstjórnarkosning-
ar, aS útsvarsmálin í Reykja
vík væru orSin svo ískyggi-
leg vanzamál, meS sérstöku
tilliti til opinberra skatt-
svika „jöfra viSskipta- og
atvinnulífsins", aS full á-
stæSa væri til aS ath'uga,
hvort ekki bæri aS leggja
til aS horfíS yrSi frá því,
um nokkurt árabil a. m. k.,
aS afla tekna í borgarsjóS
meS beinum skatti á tekjur
og afla þeirra meS fasteigna
skatti í staSinn. AS vonum
vildu menn fá aS hugleiSa
þessa róttæku breytingu
nokkru nánar, áSur en þeir
tækju afstöSu til hennar.
Ég færSi þá og færi enn
þau rök fyrir þessu, aS meS
þessu móti yrSi náS meira
réttlæti í tekjuöflun borg-
arsjóSs en nú er. Meginhluti
hinna skattsviknu tekna
„Jöfra viSskipta og atvinnu
Iífsins" kemur fram í dags-
ljósiS í fasteignum og er því
unnt aS ná aS nokkru leyti
til hinna skattsviknu stór-
tekna síSustu ár og áratugi
meS fasteignasköttum. Til-
finningasemi vegna hins fá-
tæka manns, sem er aS
koma sér upp þaki yfir höf-
uSiS, er í þessu efni á hróp-
Iegum misskilningi byggS,
eins og eftirfarandi dæmi
sannar:
Tökum sem dæmi fimm
manna fjölskyldu meS I I 0
þús. kr. skattskyldar tekjur.
Þó aS hér sé um þurftartekj
ur einar aS ræSa, er ekki ó-
eSlilegt aS þessi fjölskylda
leggi eitthvaS af mörkum
til sameiginlegra þarfa borg-
arinnar. Segjum 5 þús. kr„
til aS nefna ákveSna tölu.
Segjum ennfremur aS hún
eigi 3ja herb. íbúS 80 fm.
og 250 rúmmetra. Fasteigna
skatturinn á þ'essa fjölskyldu
og þar meS allt íbúSarhús-
næSi væri þá ákveSinn 200
kr: á rúmmetra. f staS þess
aS borga 12.700 kr. í út-
svar af þessum tekjum eins
og nú er og þar af 7.700 kr.
fyrir skattsvikarana, mundi
þessi fjölskylda standa þess
um mun betur aS vígi til aS
eignast þak yfir höfuÖiS.
Þeir sem ekki eiga íbúS
mundu aS sjálfsögSu greiÖa
leigusalanum skattinn í leig-
unni, en hann síSan bórgar-
sjóSi, aS einhverju eSa öllu
leyti, þannig aS enginn yrSi
skattfrjáls til borgarsjóSs af
þessum sökum.
Annan skattstiga í fast-
eignaskattinum yrSi svo aS
finna fyrir verzlunarhúsnæÖi
og enn annan fyrir fram-
leiÖ slu f j ármuni.
Nú er þaS ekkert sjald-
gæft aS smákaupmenn
greiSi í leig.u 20—30 þús.
kr. á mánuSi fyrir búSar-
holu viS fjölfarnar götur, og
hafi af þessum sökum oft
lítiS í aSra hönd sjálfir fyr-
ir allt sitt erfiSi og áhættu.
Eigandi húsnæSisins hefur
ekkert gert sjálfur til þess
aS búSin beri þessa leigu,
heldur er þaS aS þakka
fólksfjölgun í borginni,
skipulagningu borgarinnar,
staÖsetningu opinberra bygg
inga, atvinnufyrirtækja og
fjölmargra annarra hluta.
sem eigandi búSarinnar
hafSi engin áhríf á, né lagSi
neitt af mörkum til.
ÞaS er því bæSi rangt og
ósanngjarnt, aS búSareig-
andinn stingi þessum leigu-
tekjum í vasa sinn og skatt-
svíki þær, en smákaupmaS-
urinn og almenningur borgi
fyrir hann skattana, þó svo
aS hann hafi einhvern tíma
keypt húsiS fyrir „gott
verS“, e. t. v. fremur af
heppni en forsjá.
SKATT Á EYÐSLU I
STAÐ TEKJUSKATTS
Af sömu ástæSum og hér
eru aS framan greindar tel
ég fullkomlega tímabært aS
taka til athugunar, hvort
ekki verSi náS meira rétt-
læti í skattamálum, aS afla
ríkissjóSi tekna meS því aS
skattleggja eySslu þjóSfé-
lagsþegna og fyrirtækja í
staS þess aS skattleggja tekj
urnar. Er of langt mál aS
fara nánar út í þaS aS sinni,
en um þetta má fá mikilvæg-
ar upplýsingar frá Ðan-
mörku, og höfum viS senni-
lega sótt ýmislegt lakara til
Dana, en fróSleik um þessi
mál.
LÁN ENDURGREIÐIST
MEÐ JAFN VERÐMÆT-
UM KRÓNUM
Loks skal svo drepiS á
eitt mál, sem telja má í eöli
sínu nátengt skattamálun-
um.
Ef stöSva á eSa draga úr
þeirri óSaverSbólgu, sem
núverandi ríkisstj órn hefur
kynt elda undir meira en
nokkur stjórn önnur, er ó-
Frh. á bls. 6.
*
Siglús Daðason skrifar í
seinasta hefti af Tímariii
Máls og Menningai stutta
grein með yfirskriftinni Scaða
bókmennta og lista á luttugu
ára afmæli lýðveldisins í
greinarlok lætur hann þess
getið, sem hver maðui hlýtui
raunar að sjá án ábc dingar,
að þar sé „ekki tekið fastar
á málum en ein kvöldstund
leyfir." Engu að síður et ;i-
stæða lil að óska Máli og
menningu til hamingju með
framför ritstjórans, þvi að
hann virðist ekki hafa varið
mörgum kvöldum 'il bók-
menntalegra hugleiðinga síð
an félagið tók hann upp á
sinn hest’, aftur á móti verið
furðu iðinn við pólitískt
argaþras af ómerkilegasta
tagi. Áslæðulaust er rð hefjn
við hann karp um afsönnun-
arhæfni tölvísinnar, því að
skýrleiki hugsunarinnar er
ekki einu sinni svo mtkill. að
merking orðsins verði af máli
hans ráðin. En spyrja mætti,
hvað hann hyggðisr sanna
með tölvísi sem þessari: „síð-
ustu árin hclur óneitanlega
brugðið svo við að fleiri en
einn eða tveii málarar hafa
haft aðgang að sæmilega ör-
uggum markaði."
í sama hefti Tímaritsins
birtist geysilöng grein eftir
horberg Þórðarson og nefnist
Rangsnúin mannúð Þorberg-
ur lætur á sér skilja, að grein
in sé til þess rituð að leið-
rétta rangfærslur í tuttugasta
og fyrsta kapítula Skáldatíma
eftir Halldór Laxness, jrar
sem brugðið er upp mynd af
látnum vini þeirra beggja
eins og hann kom Halldóri
fyrir sjónir: Erlendi i Unu-
húsi. Engum getur þó dulizt
við lesturinn, að sú leiðrétt-
ingarþörf er naumast meira
en yfirvarp eitt. Aftan við
Þorberg stendur annar lát-
inn fornvinur Halldórs og
hans og krefst uppreisnar:
Jósef Stalín. Er satt að segja
skelfing átakanlegt að sjá Er-
lend í Unuhúsi hafðan að
steðja, sem á eru þynntar
eggjar vopna — til bræðra-
víga merkra rithöfunda uppi
á íslandi út af hræi einnar
grúsískrar karlskepnu. Lax-
ness og Þorbergur eru báðir
mikilsvirtir snilldarmenn,
sem löngum hafa sýnt hvor
öðrum sjálfsagða virðingu
jrrátt fyrir ólík viðhorf til
kaþólsku, spiritisma, freud-
isma og pavlovskra aðferða
við að.brjála hunda. Æskilegt
væri, að þeir reyndu að halda
reisn sinni, Jrótt árin færist
yfir þá. Gætu þeir ekki snúið
sér að því að rannsaka í bróð-
erni, hvort skýringin á stal-
ínsmysteríinu sé ekki ein-
faldlega sú, að gamli maður-
inn hafi lent í klónum á
þeim vonda Pavlov?
Eftir Berg Sigurbjörnsson
Frjáls þjóS — föstudaginn 14. ágúst 1964.
s