Tíminn - 24.03.1977, Blaðsíða 3

Fimmtudagur 24. marz 1977
Frá fundi utanrikisráðherranna i gær a nuiei sugu.
Timamynd: G.E.
Fundur utanrikisráðherra Norðurlandanna i gær:
Framkvæmd Helsinki-sam-
komulags ins, vandamál
Afríku og eiturlyf javanda-
málið bar hæst
HV-Reykjavik. — Fundi utan-
rlkisráöherra Noröurlandanna
lauk I Reykjavlk siöari hluta dags
I gær. Fundinn sátu þau K.B.
Andersen, utanrikisráöherra
Danmerkur, Karin Söder, utan-
rlkisráöherra Sviþjóöar, Knud
Frydenlund, utanríkisráöherra
Noregs, Kristian Gestrin, dóms-
málaráöherra Finnlands, sem
kom I staö utanrikisráöherrans
og Einar Agústsson, utanrikis-
ráöherra Islands.
A fundi sinum fjölluöu ráö-
herrarnir um alþjóöamál og sam-
norræn mál, eftir þvi sem timi
gafst til, en þar sem fundurinn
stóö aöeins einn dag, reyndist
ekki unnt aö ræöa öll mál náiö.
Aö afloknum fundinum sendu
utanrlkisráöherrarnir frá sér
eftirfárandi ályktun:
„Utanríkisráöherrarnir ræddu
ástandiö I alþjóöamálum. Þótt
þaö sé, I grofum dráttum, full-
nægjandi, er um deiluefni aö ræöa
á ýmsum sviöum og alvarleg
spenna rikir nokkuö viöa. Ráö-
herrarnir minntu á nauösyn þess
aö þjóöir heims leystu deilumál
án þess aö beita valdi og lýstu yfir
fullum stuöningi viö tilraunir
Sameinuöu þjóöanna til þess aö
leysa deilur milli landa og auka
alþjóölega samvinnu. 1 lang-
tlma-tilliti getur jafnvægi í al-
þjóöamálum aöeins náöst f sam-
ræmi viö jöfnuö þann sem næst
milli snauöra og auöugra rlkja I
veröldinni.
Ráöherrarnir visuöu til hefö-
bundins stuönings Noröurland-
anna viö mannréttindi og harma
þaö hve mikiö skortir á i þeim
efnum i heiminum i dag. Þeir
lýstu yfir vilja slnum til þess aö
vinna aö þvi aö auka viröingu
mannréttinda og styrkja mögu-
leika Sameinuöu þjóöanna til þess
aö afgreiöa mannréttindamál,
víösvegar um heim, á raunhæfari
máta.
Utanrikisráöherrarnir fjölluöu
sérstaklega um þær umræöur
sem eru aö hefjast um norö-
ur-suöur vandamáliö, en þau mál
eru nú I umfjöllun hjá ýmsum
stofnunum. Þeir lýstu ánægju
sinni meö aö sett hafa veriö tima-
mörk I sambandi viö lok ráöstefn-
unnar I Paris um alþjóölega efna-
hagssamvinnu og fjölluöu einnig
um umræöur þær sem eiga sér
staö innan UNCTAD um hráefna-
mál. Ráðherrarnir lögöu áherzlu
á nauösyn þess aö þessar umræö-
ur leiddu sem fyrst til þess aö
stefnt yröi til nýs og réttíátara
efnahagsmálafyrirkomulags I
heiminum. Norðurlöndin yröu
áfram virk I þessum umræðum og
legöu sitt til þess aö eftirfarandi
markmiö mættu nást:
— Framkvæmd hráefnaáætlun-
ar, I samræmi viö ákvaröanir þær
sem teknar voru á fjóröa þingi
UNCTAD I Nairobi 1976.
— Framkvæmdir I samhengi
viö þær umræöur, sem eiga sér nú
staö, meö þvi markmiði aö koma
á fót sameiginlegum sjóöi meö
stuöningi margra þjóöa, til þess
að fjármagna aögerðir sem miöa
aö þviaögera hráefnamarkaöinn
stöðugri.
— Framkvæmd kerfis, sem
miöi aö þvi aö marka og gera
stööugar tekjur af hráefnaút-
flutningi þróunarlandanna.
— Akveðnar veröi langtima-
áætlanir, frá hendi iðnaöarrlkja,
um aukinn hráefnaflutning til fá-
tækra ríkja.
— Markmiöum þeim, sem
mörkuö hafa verið af allsherjar-
þingi Sameinuöu þjóöanna um
þróunarmál, veröi náö.
— Opinberum samskiptum
veröi greiddar götur.
— Leitaö veröi aögeröa til aö
létta snauöustu rlkjum heims
greiöslubyröar þær sem stafa af
opinberum lánum.
Umræöur þær um orkumál,
sem til þessa hafa fariö fram inn-
an ramma Parísar-ráöstefnunn-
ar, þurfa aö halda áfram. Þaö er
árlöandi aö Parisar-ráöstefnan
gefi árangur sem leitt geti til af-
gerandi umfjöllunar. Þann
árangur þarf aö fjalla um hjá
Sameinuðu þjóöunum og á al-
þjóöavettvangi á viöari grund-
velli.
Ráöherrarnir lýstu yfir þeirri
von sinni aö slökunarstefnan yröi
styrkt. Þeir lögöu áherzlu á
þýöingu þess aö Bandarlkin og
Sovétrlkin næöu afgerandi
árangri sem fyrst I viöræöum sin-
um um takmörkun útbreiðslu
kjarnorkuvopna og lögöu sér-
staka áherzlu á aö samdráttur
yröi á útbreiöslu þeirra. Þeir
lýstu einnig þeirri von sinni aö
samræöurnar I Vlnarborg, um
samdrátt I herstyrk I
Miö-Evrópu, sýndu árangur I ná-
inni framtlö. Ráöherrarnir lögöu
áherzlu á aö nú þyrfti aö nást
árangur I baráttunni fyrir algeru
banni viö tilraunum meö kjarn-
orkuvopn.
Ráöherrarnir lýstu ánægju
sinni á þeirri ályktun allsherjar-
þings Sameinuðu þjóöanna aö á
árinu 1978 veröi haldin ráöstefna,
þar sem fjallaö veröi um afvopn-
unarmál og lögöu áherzlu á þýö-
ingu þess aö aðildarrlki S.Þ.
sköpuðu grundvöll þess aö fram-
þróum mætti nást I þvl tilliti.
Framkvæmd ákvæöa þeirra
sem fólust I lokaályktun ráöstefn-
unnar um öryggismál og sam-
vinnu I Evrópu og uppbyggjandi
niöurstööur fundarins i Belgrad
hafa mikla þýöingu fyrir
slökunarstefnuna. Lokaályktun-
in, sem var undirrituö I Helsinki
áriö 1975, gerir ráö fyrir aö allar
þátttökuþjóöir viöurkenni ákveö-
inn grundvöll fyrir þvi starfi og
sameiginleg markmiö til lengri
tima. í þessu samhengi bentu
ráöherrarnir á aö þátttökuþjóöir
heföu skuldbundið sig til aö fram-
kvæma lokaályktunina I heild.
Með tilliti til fundarins I Belgrad,
sem á aö veröa uppbyggjandi,
var ákvarðað aö nú þegar rikir
eining um aö á honum skuli ekki
breyta lokaályktuninni frá
Helsinki. Markmiöiö á aö vera
þaö, aö skoöa öll ákvæöi sam-
þykktarinnar, meö tilliti til þess
hver hafa veriö uppfyllt. Þess ut-
an á fundurinn I Belgrad aö ná
samkomulagi um frekari aögerö-
ir til þess aö ná markmiöum Hel-
sinki-samþykktarinnar.
Varöandi ástandið i
Mið-Austurlöndum ályktuöu ráö-
herrarnir að nú byöust möguleik-
ar til þess aö færa deiluaöila sam-
an viö samningaboröiö. Þaö er
áríðandi aö þessir möguleikar
veröi nýttir sem fyrst, til þess aö
komast megi nær réttlátri og
varanlegri lausn á deilumálum I
Miö-Austurlöndum, sem byggö
væri á niöurstööum öryggisráös-
ins. I þessu tilliti er lögö áherzla á
hlutverk Sameinuðu þjóöanna.
Lausn þessara deilna veröur aö
byggja á þvl aö ekki megi
ákvaröa landsvæöayfirráö meö
ofbeldi, aö öll riki á svæöinu veröi
aö fá aö vera til innan öruggra og
viðurkenndra landamæra, og aö
lögmæt þjóðarréttindi Palestínu-
manna veröi viöurkennd. Ráö-
herrarnir lýsa þeirri von sinni aö
mögulegt reynist aö finna full-
nægjandi lausn á deilunum um
þátttöku Palestina I viöræöunum
um Miö-Austurlönd.
Ráöherrarnir fögnuöu þeirri
pólitlsku þróun sem undanfariö
hefur átt sér staö I deilunum um
Kýpur og lýstu þeirri von sinni aö
áframhaldandi umræöur I Vínar-
borg gætu leitt til lausnar á þvl
vandamáli. Ráöherrarnir lögðu
áherzlu á aö sameiginleg ábyrgö
aöUdarlanda S.Þ. næöi einnig til
fjármögnunar á friöargæzlu I
þessu máli.
Ráöherrarnir ræddu ástandiö I
sunnanveröri Afríku og voru á
einu máli um aö byggja afstööu
sina á eftirfarandi stefnumark-
andi atriöum:
— Koma verður aöilum I Zim-
babwe-deilunni aö nýju aö
samningaboröinu. Aframhald-
andi tilraunir til aö finna friösam-
lega lausn, sem felur I sér aö I
staö ólöglegra minnihlutastjórna,
komi löglegar meirihlutastjórnir,
eiga fullan stuöning Noröurland-
anna.
— Aframhaldandi yfirstjo'rn
Suöur-Afriku I Namibiu er ólög-
leg. Efna skal til frjálsra kosn-
inga, undir umsjá S.Þ., i sam-
ræmi viö fyrirmæli samtakanna.
Meö tilliti til óska um friösamleg
umskipti milli minnihluta- og
meirihlutastjórna er þaö mjög
þýöingarmikiö aö frelsis-
hreyfingin SWAPO fái viöurkennt
réttmætt hlutverk sitt sem þátt-
takandi I umræðum um þaö mál.
Ráöherrarnir lögöu áherzlu á aö
fylgt yröi eftir þeirri afstööu S.Þ.
aö tekin veröi upp ákveöin áætlun
um stuöning viö viöurkenningu
Namibiu sem rikis.
— Ráðherrarnir tóku ákveöna
afstöðu gegn kúgun rikisstjórnar-
innar I S-Afriku á meirihluta
þjóöarinnar. Lýst er yfir sam-
Frh. á bls. 39
Utanrlkisrábherrarnir fimm. Timamyndir G.E.