Mánudagsblaðið - 15.09.1969, Blaðsíða 3

Mánudagsblaðið
3
Mánudagur 15. september 1969
Nýjasta frelsishreyfingin:
MU THE BRA!
Og enn var það frelsishreyf-
ing sem setti mark sitt á tvo
annars venjulega almanaks-
daga: 1. og 13. ágúst. I San
Francisco í Bandaríkjunum hét
hann, 1. ágúst, „No Bra Day“
og hinum megin Atlanzhafsins
tólf dögum síðar, 13. ágúst,
„Anti-BH Tag“ í Múnchen í
Vestur-Þýzkalandi og eins og
nöfnin benda til beindust
spjótin í hinni nýju alþjóðlegu
frelsishreyfingu gegn brjósta-
haldaranum, — meiningin er
að frelsa eða losa þennan
margumrædda og af skáldum
lofaða líkamshluta konunnar
úr þeim viðjum sem kænir
kaupsýslumenn og iðnjöfrar
hafa búið honum.
Markið er sett og baráttan hafin
að nýju eftir fimm ára deyfð síð-
an uppreisnarseggurinn meðal
tízkuteiknaranna, Rudi Gernreich
kom fram með Topless tízku sína,
sem í byrjun fór eins og eldur um
sinu meðal kvenna sem vöxt höfðu
til eða töldu sig hafa það, og átti
óhemju vinsældum að fagna hjá
hinu kyninu. En Adam var ekki
lengi í Paradís og þótt tízkuein-
valdarnir báðum megin Atlanzhafs-
þyrðu ekki að ráðast beint framan
að hinni nýju frelsishreyfingu
vegna ítakanna s em hún átti í
brjóstum fyrrnefndra aðila, voru.
þeir furðu fljótir að finna dipló-
matísk ráð til að skerða frelsið og
úrkynja hugmyndina með nýjum 1
höftum úr styðjandi stretch-efnum
og gegnsæjum tjullslæðum.
„Niður með brjóstahaldarana"
En nú skal sigrað og sérstakrar
varúðar gætt gagnvart brögðum ó-
vinanna. Á andbrjóstahaldaradegin-
um í San Francisco 1. ágúst gengu
menn um með kröfuspjöld um
endurlífgun Gerneich-hugmyndar-
innar og slagorðið var „Ban the
Bra" eða Bannið brjóstahaldarann!
Ekki voru menn síður í vígahug í
andspyrnuhreyfingunni í Munchen
þar sem krafizt var á spjöldunum:
„Niður með brjóstahaldarann'!
„Losið ykkur úr höftum ófrelsis-
ins!"
Frægir klúbbar
Aðalhvatamenn hinnar endur-
reistu frelsishreyfingar Gernreichs
koma að þessu sinni ekki úr hópi
tízkuteiknara. í Kaliforníu er það
Dave Rosenberg, blaðafulltrúi næt-
urklúbbsins „Condor" (þar sem
topless-dansmærin er Carol Doda,
fræg fyrir stærð brjósta sinna) sem
hefur skipað sér í fararbrodd hreyf-
ingarinnar. Og í höfuðborg Bayern
er foringi baráttunnar fyrir brjóst
losinu maður að nafni Maximilian
Condula, auglýsingastjóri Gogo- og
skemmtiklúbba Samy-bræðranna
(frægustu klúbbar þeirra: „Blow
up" og „Citta 2000")
„Hlægilegt fegurðarmat“
Stuðningsmenn og -konur eiga
þeir víðar en í heimaborgunum. T.
d. komu í fyrrahaust upp brenn-
andi mótmæli gegn heftun og lyft-
ingu brjóstanna í Atlantic City, þar
sem hópur kvenna, sem kallaði sig
„Kvenfrelsishreyfinguna" efndi til
fjöldabrennu brjóstahaldara á aðal-
torgi borgarinnar til að mótmæla
hinu, að þeirra áliti, „hlægilega
fegurðarmati" sem ríkti við kosn-
ingu fegurðardrottningar Banda-
ríkjanna. í Þýzkalandi hafa einnig
ungar stúdínur flett sig klæðum
ofan mittis í réttarsölum til að
storka dómurum plús vekja at-
hygli á frelsishreyfingum almennt.
Miklar fórnir
Þótt ekki væri efnt til opinberr-
ar brennu á Andbrjóstahaldaradeg-
inum í San Francisco þótti há-
punktur mótmælaaðgerðanna ekki
síður spennandi: í ásjón tugþús-
unda fórnaði þar um hábjartan dag
brjóstahafti sínu dansmærin Julie
Green (brjóstmál: 124 cm, þ.e. 26
cm meira en Sophia Loren) til frek-
ari áherzlu við stuðning sinn við
hina nýju frelsishreyfingu. Um-
mæli Rosenbergs um valkyrjuna:
„A big girl".
í Munchen
Sú sem fórnaði hinu margumtal-
aða frelsisskerðandi klæðisplaggi
við mótmælaathöfnina í Munchen
var að vísu ekki eins þykk undir
hönd, en framkvæmdi athöfnina
ekki síður af yndisþokka að sögn.
Þrátt fyrir margítrekaðar áskoran-
ir foringja andspyrnuhreyfingar-
innar tókst hins vegar ekki að fá
fleiri til að fylgja fordæminu í það
skiptið, enda meginhluti borgar-
kvenna siðsamir kaþólikkar, og hef-
ur enn ekki tekizt að opna augu
þeirra fyrir þeirri spillingu og úr-
kynjun sem ófrelsi brjóstanna lýsir.
„Kannski er þetta enn heldur
snemmt fyrir Múnchen", sagði
Condula foringi, — „en við gef-
umst ekki upp, hreyfingin á eftir
að breiðast út um allan heim."
Eldvarnareftirlit
Næsta aðgerð er þegar ákveðin og
verður það brenna brjóstahaldara í
öllum víddum og skálastærðum og
helzt samtímis í fleiri borgum
Þýzkalands. Síðast þegar fréttist
höfðu þó eldvarnareftirlitsmenn
komið í veg fyrir slíka brennu, en
frelsisunnendur eru ekki af baki
dottnir og leita nú staðar þar sem
hægt er að koma við brennunum
áhættulaust.
Sjónhverfingar
Undirfataiðnjöfrarnir eru þegar
farnir að óttast um sinn hag og
sendu t. d. Triumph verksmiðjurn-
ar njósnara á fundinn í Múnchen
og þótt fyrirtækið reyndi á eftir
að klóra í bakkann með tali um
„algjört áhugaleysi almennings"
lætur það um leið undan að vissu
marki — að vísu með sjónhverf-
ingum — og hefur skírt nýjustu
framleiðsluna „happy body", sem
það auglýsir: „Höfum líkamann
eins og hann er skapaður, eins nak-
in og mögulegt er".
Söluminnkun
Og forystubrjósthaldarafyrirtæk-
ið í Bandaríkjunum, Maidenform,
kvartar nú undan tveggja prósenta
söluminnkun (í stað fimm prósent
árlegrar aukningar undanfarið) til
18—24 ára viðskiptavina. Annað
stórfyrirtæki, Warner, sem á heið-
urinn af uppfinningu á svoköllúð-
um „body-stocking", — nærfati í
húðlit, sem styður alla slappa vöðva
og heldur við án teina eða járna,
hefur fengið það rannsakað og
staðfest hjá markaðskönnuðum sín-
um, að ekki minna en 32 prósent
menntaskólastúlkna á austurströnd
Bandaríkjanna afsali sér öllum
brjóststuðningi, hvort sem eru tein-
ar eða teygjuefni. Hefur forseti
Warnerauðhringsins, John F. Mo-
riarity, þegar lýst yfir, að fyrirtæk-
ið neyðist til að fara líka eftir ósk-
um viðskiptavinanna sem tilheyra
„nýja, festulausa samfélaginu", en
á hvern hátt fyrirtækið ætlar að
ná til þessa hluta ungu stúlknanna
er enn strangasta viðskiptaleyndat-
mál.
Til (slands?
Á meðan nærfataframleiðendur
ráða ráðum sínum og búast til
varnar breiðist hreyfingin út. Á
döfinni eru nú mótmælaaðgerðir
hinnar nýju frelsishreyfingar í
Frakklandi og Belgíu og forystu-
menn hennar hafa einnig í hyggju
að fara í kynnisferð til Norður-
landanna, þar sem þeir búast við
sérstaklega góðum jarðvegi. Svo
Iiver veit nema við hér á íslandi
megum einnig vænta andbrjóst-
haldaradags innan skamms, a. m. k.
ef efnt verður til hans í Svíþjóð,
þaðan sem frelsisunnendur og and-
spyrnufólk hérlent virðist helzt fá
hugmyndir sínar.
Píslarvottur
Engin andspyrna án píslavotta,
segja menn. Og fyrsta fórnarlamb
brjóstfrelsishreyfingarinar hefur
þegar fengið að kenna á því: Fyrir
tveim vikum upplýstist, að banda-
ríski verkfræðingurinn Jane Andre
(með 1450 þús. króna árslaun,
brjóstmál 91 cm), sem sæti hefur
átt í stjórn Loft- og geimferðafyr-
irtækisins „General Dynamics" í
Pomona, Kaliforníu, hefði fyrir-
varalaust verið sagt upp starfi sínu.
Ástæðan: Frú Andre hafði með-
Framhald af 1. síðu.
Emil Hafnfirðingur
í sjötta sæti hlýtur að koma Emil
Jónsson, utanríkisráðherra, enda
þótt embætti hans ætti að vera í
öðru sæti vegna mikilvægis þess.
Að öðrum ráðherrum ólöstuðum
býr Emil yfir meiri greind en þeir
flestir. Hann hefði kannski aldrei
átt. að eyða dýrmætum starfskröft-
um sínum, sem snjall verkfræðing-
ur, og taka í stað þess svo virkan
þátt í stjórnmálunum, og raun ber
vitni um. Emil „átti" einu sinni
Hafnarfjörð, og hann var einn fram
bærilegasti maður Alþýðuflokksins.
En það hefur hallað undan fæti, og
þá einkum sökum líkamlegrar van-
heilsu. Er það trú manna, að Emil
hafi fyrir löngu viljað gefa eftir
starf sitt sem utanríkisráðherra, en
ekki getað það vegna þeirrar sundr
ungar, sem það hefði valdið innan
Alþýðuflokksins. þar eru margir,
sem hefðu viljað gleypa bitann, og
hugsanlegt að hann hefði staðið
svo rækilega í sumum, að Kratinn
í þeim hefði beðið bana. Til að
forðast deilur vegna þessa hefur
Emil setið. Alþýðuflokkurinn hefur
svo oft verið klofinn í herðar nið-
ur, að menn þar eru fullmettir af
þeirri reynslu; einkum nú, þegar
svo miklar viðsjár eru með flokks-
mönnum. Um utanríkismálin er
það annars að segja, að stefnan,
sem „mótuð" hefur verið í utan-
ríkismálum er svo óljós, að þeir
sem ætluðu að reyna að festa hend-
ur á henni gætu eins reynt að moka
þoku í poka. Þeir yrðu um leið að
gæta þess að villast ekki í þokunni.
íslendingar hafa löngum hangið
aftan í nágrönnum sínum á Norð-
urlöndum, enda þykir það fínt, eins
og til dæmis í menningarmálum.
Eini votturinn um sjálfstæða utan-
ríkisstefnu var misskilningur blaða-
manns Morgunblaðsins á ummæl-
um utanríkisráðherra Svía hér á
dögunum um Tékkóslóvakíu, sem
einn ritstjóri bláðsins breytti síðan
al 2200 samstarfskvenna sinna rek-
ið áróður fyrir „brjósthaldaralaus-
um föstudegi".
„Hún var ráðin hjá okkur til
ákveðinnar vinnu", útskýrði fyrir-
tækið, opinberlega, „en ekki til áð
kenna öðrum konum hér slíkt og
þvílíkt".
Sjálfsagt verða stórar myndir af
fyrsta píslarvættinum, Jane Andre,
bornar í komandi kröfugöngum.
í ákveðna skoðun og Svíar sáu sér
ekki annað fært en að mótmæla
kröftuglega. Þetta var smá lífsvott-
ur, þó ekki væri nema vegna þess
að „mótmæla-öllu-landið og
stærsta-er-ég Iandið" varð að mót-
mæla svarta litla unganum í svana-
hjörðinni norrænu. Blaðamaður
Morgunblaðsins'á heiður skilið fyr-
ir misskilninginn.
.......i; .Ilft
Eggert Þorsteinsson
Sjöundi maðurinn í hópi hinna
þreyttu er Eggert Þorsteinsson, sjáv
arútvegsmálaráðherra. Þeir, sem
þekkja manninn, bera honum allir
vel söguna; bæði fyrir dugnað og
mannlegheit. Af hans embætti seg-
ir fátt. Sjávarútvegurinn hefur feng
ið marga og mikla skelli, og ekki
heiglum hent að leysa vandamál
hans. Mjög hefur verið deilt um
Eggert og störf hans í þessu emb-
ætti, og af ráðherrunum sjö hefur
lang-minnst farið fyrir Eggert, og
verðum við að láta framtíðina um
að dæma störf hans.
Hverjir geta tekið við?
Sjö þreyttir menn sögðum við
í upphafi. Á því er enginn vafi, að
í ríkisstjórn íslands sitja sjö þreytt-
ir rnenn, sem hafa verið valdir í
það vandasama hlutverk að stjórna
þessu veiðimannaþjóðfélagi, þar
sem hver mælandi maður þekkir
lausnina á öllum vandamálunum,
og bölvar ráðherrunum fyrir að sjá
hana ekki einnig. Þestun sjö þreyttu
mönnum hefur tekizt misjafnlega í
l'utverkum sínum; enginn algóður
og enginn alvondur. — En til að
fá niðurstöðu í þetta spjall væri
ekki úr vegi að spyrja: „Hver gæti
tekið við hlutverkunum og leyst
þreyttu mennina af hólmi?" Margir
treysta sjálfum sér og aðrir koma
með ábendingar. En kæmi nokkur
með skynsamlegra svar en það, að
gera Vilhjálm Þór að einvaldi.
Þetta þjóðfélag er allt svo skntitj
eða finnst ykkur það ekki?
Frá mótmcelaaðgerðunum í Munchen.
Þreyttir menn í ráðherrastólum