Mánudagsblaðið - 13.10.1969, Blaðsíða 4

4
Mánudagsblaðið
Mánudagur 13. október 1969
Ritstjórl og ábyrgðarmaSur: Agnar Bogason.
Sími ritstjórnar: 13496- — Auglýisinigasími: 13496.
Prentsmiðja Þjóðviljans.
Glæpir / skólamálum
Nýlega birtist eða sást í sjónvarpinu viðtal við skólastjóra
Kennaraskólans. Að vísu var ekki neitt sérstaklega merkilegt,
sem skólastjórinn hafði að segja, en það, sem merkilegt eða
eftirtektarvert þótti í viðtalinu, var að afstaða hans var enn
eitt dæmið um þá reginspillingu, sem ríkir í skólamálum og
afstöðu hins opinbera.
Skólastjórinn, eftir að hafa hælt stofnun sinni að verðleik-
um, þurfti nauðsynlega að brjóta upp á húsnæðismálum skól-
ans, og taldi þau þröng, ófullnægjandi, skort á kennslustof-
um, húsrými kennara, vinnustofum, íþróttasal o. s. frv. Þetta
er eitt af algengari kvörtunum skólamanna, og á eflaust rétt
á sér innan vissra takmarka. En skólastjóranum varð laglega
á í messunni þegar spyrjandinn krafði hann frekari sagna um
ástandið í skólanum og væntanlegar atvinnuhorfur þeirra
nema, sem þaðan útskrifast.
í Ijós kom, að ekki nærri helmingur útskrifaðra kennara hafi
nokkra möguleika á kennarastöðum, markaðurinn sé yfirfull-
ur og kennaranna biði ekki annað en að leita sér vinnu í
óskyldum fögum. Því til málsbóta var svo fært, að þetta væri
þó menntun, og hún skaðaði aldrei.
Þetta er, í stuttu máli, kjarni þeirra brjálæðiskrafna, sem
skólamenn nú gera á hendur hinu opinbera. Fleiri byggingar,
meiri útgjöld, stærra kennslurými og betri aðstæður. Skiptir
þar engu máli hvort tilteknir skólar útskrifi þarfa menn eða
hið opinbera leiki sér að því að byggja yfir óþarfa stétt mennta
manna, undir því yfirskyni einu saman, að „menntun sé mátt-
ur“ eða álíka vænlegum en haldlitlum slagorðum. Skólastjór-
inn, jafnframt því að játa, að kennaraþörfin í þessu fagi sé
mett, krefst þess, að hans skóli þurfi ýmsar bætur, byggingar
og ýmislegt annað. Taldi hann sjálfsagt, reyndar fullyrti, að hið
opinbera myndi á næsta ári, bæta úr þessu, byggja nýtt, bæta
við og lagfæra húsnæðiskvabb þessa skóla.
Það þarf ekki að ræða þá staðreynd, að allar þessar fram-
kvæmdir munu kosta ríkissjóð milljónir á milljónir ofan, þótt
reyndar sé engin þörf á þessum framkvæmdum. Skólastjórar
virðast nú gera það að starfsskyldu sinni að heimta meira
hús, stærra rými o. s. frv., þótt þeir jafnvel játi opinberlega,
að skólar þeirra, sem hreinar útungunarvélar, hafi fyrir löngu
yfirfyllt þá markaði, sem þeim er ætlað. Þetta kapphlaup skól-
anna um veglegar byggingar og nemendafjölda, er orðið dýrt,
óþarft spaug. Sumir fagskólar vinna aðeins með beinagrindar-
liði sum árin vegna þess, að stéttir þær, sem útskrifa meist-
ara, eru mettar og óþarfi að útskrifa fleiri menn eða konur
það og það árið. Þetta er skynsemi og sýnir, að enn eru þeir
til, sem eitthvað vit hafa í kolli og gera ekki endalaust út á
ríkissjóð, EINUNGIS til þess eins að þykjast stórir og kunna
eyðslu á opinberu fé.
Það á að slá svona draumóra og vitleysur niður. Það er
skylda þingsins eða skólayfirstjórnarinnar og fjárveitinga-
nefndar að banna með öllu slík æfintýri og fjáraustur, sem
þessum skólastjóra, sem er samnefnari ýmissa annarra skóla-
stjóra ætla að ana út í eða gera kröfur til. Fjárveitinganefnd,
sem nóg hefur á sinni könnu, hlýtur að sjá, að það er glapræði
eitt, að ausa fé í að útskrifa stétt manna, sem viðurkennir
að þar sé fullt af lærðu fólki fyrir, og algjört atvinnuleysi blasi
við eða sé þegar komið á.
Svona vinnubrögð eru ekki til þess, að auka vinsældir ráða-
manna, enda er hér um glæpsamlega afstöðu að ræða, ef úr
framkvæmdum verður.
Sjónvarpsdagskráin
Framhald af 8. síðu.
góðum blaðamanni. Eiður Guðna-
son er þulur í þess orðs beztu merk-
ingu. Alvarlegur á svip, oft ekki
eins upplýstur og skyldi, samanber
„hrossaóperuna" hans á Korpúlfs-
stöðum, reynir Eiður að koma því
til áheyrenda, að „hér sé alvarlegt
mál á ferð" og aldrei losnar hann
við umbótasvipinn, skortir eigin-
lega vart annað en geislabaug til að
sýna sitt rétta innræti — samt ekki
gullbaug. Ingólfur Ásgeirsson er
húmonsti, þótt hann leyni því oft
með hátíðlegu yfirbragði. Hann
hefur „moduleraða" rödd, raskast
ekki auðveldlega eins og t.d. Eiður,
vinnur skilmerkilega úr fréttamat
sínum og bregður á glens þegar
mistekst. í rauninni er sjónvarpið
einmuna heppið með þessa menn.
Þótt ekki sé auðvitað samanburður.
og persónumar í raun, ólíkar, þá
fellur persónuleiki þeirra vel í geð
áheyrendum.
Gaman væri að heyra þá „inter-
vjúa" hvern annan, gera dálítið
skop, því sjónvarpið þyldi, í heild,
einhvern hlátur annan en illgirnis-
legan.
I HREINSKILNI SAGT -
KAKALI skrifar:
Hrakfarir múraranna 18 — Kvabb og málakunnátta —
Svik eða ekki — Miklar ásakanir — Þýzk leti — íslenzk-
ir afreksmenn — Dyggð og trúnaður
Eftirfarandi bréf barst blað-
inu nýlega í sambandi við Þýzka
landsför 18 múrara og fund
þeirra þremenninga, sem aftur
eru snúnir, með blaðamönnum.
Eins og sjá má byggist greinin
aðallega á úrdrætti dagblaðsins
Tímans, en hin blöðin rituðu í
líkum tón. Greinin er stytt og
endurrituð. — Ritstj.
„Nú er það svart maður",
auglýsir Sturlaugur Jónsson, véla
salan, og undir það getur nú
múrarafélagið tekið með nokkr-
um rétti. Nýlega kölluðu forráða
menn múrarameistara á blaða-
menn og sögðu frá óförum sín-
um hjá þýzkum, en þangað réð-
ust nýlega 18 múrarar til vinnu.
Allir nema einn voru mállausir,
en þegar út kom, skildist mönn-
um helzt, að ekki hafi verið um
annað en pretti og svik af hálfu
þýzkra að ræða, og það ekki
neina meðalpretti.
Raunasaga þeirra félaga hófst
nálega samstundis og þeir stigu
á vesturþýzka grund. Ekki var
hægt að láta kappana byrja á
Téttu verki, en þeir voru látnir
byrja á ýmsum öðrum óskyldum
verkum í stað þess að byggja
10 hæða blokkir tvær, sem um
var samið. Undu múrarar hið
versta við þessa breytingu en
þoldu þó með illu, enda óhægt
að mótmæla þar eð enginn
skyldi tungu innfæddra.
Efdr nokkurra daga íhlaupa-
vinnu óskuðu íslenzkir eftir að
fara í blokkabyggingarnar, en þá
var þeim því svarað, að aðeins
nokkrir fengju vinnuna, en ekki
allur hópurinn. Þetta sveið land-
anum allmikið, en þá höfðu
komið upp árekstrar milli þeirra
og innfæddra og var málakunn-
attuleysið þar aðalástæðan.
Vildu þeir alls ekki una við
þessi svik, hlupu saman í hnapp
og kölluðu til íslands á hjálp í
mynd foringja síns, Hilmars
Guðlaugssonar, sem þegar flaug
til Þýzkalands til að heimta rétt-
læti. Eitthvað létu Þjóðverjar sig
er þeir sáu ygglda brún Hilmars,
en útilokuðu með öllu að taka
allan hópinn í vinnu og brugðu
því við, að íslenzkir væru „hæg-
fara" og ekki treystandi til
slíkra verkefna. Þetta þótti
Hilmari undarlegt, því að ekki
höfðu þýzkir kynnzt þvílíkir
jötnar okkar menn eru til verks,
sem ekki var að furða, því þeir
voru óreyndir með öllu af þýzk-
um. Taldist Hilmari þá, að kom-
in væru í Ijós tvenn svik. Eftir
að Hilmar tók að ygglast fyrir
alvöru, var 12 íslendingum boð-
ið að vinna við blokkina, því
fleiri kæmust ekki fyrir, en þá
seig i landann. Taldi hópurinn
ekki koma til greina, að þannig
væri farið í manngreinarálit, og
fyrirtækið þýzka hélt fast við
sinn keip, fóru íslenzkir burtu
í fússi, þrír heim til mömmu,
níu til Svíþjóðar, en sex í
verksmiðjuvinnu í Þýzkalandi.
Nú mun enn sannast að ekki
er vænlegt að treysta frásögn
annars aðilans er tveir deila, en
þó skýrði Hilmar svo frá, að
þýzkir hefðu ekki borið brigður
á frásögn og kröfur íslenzkra.
íslendingarnir þrír, sem heim
rákust, voru í hinu versta skapi
og kváðu Þjóðverja endemis-
menn með öðru. Kölluðu þeir á
blaðamenn og báru fram ýmsar
kvartanir og ekki gleymdu þeir
að segja álit sitt á þýzkum, bók-
haldi þeirra, vinnuafköstum,
tækjum og verkstjórn allri.
Það var þá fyrst, að þýzk-
ir fölsuðu vinnuskýrslur,
auðvitað í ábataskyni fyrir
sjálfa sig eins og þremenn-
ingarnir tóku fram. Voru ís-
lenzkir reknir út á akurinn
klukkan sex að morgni en
þrælað til klukkan sex að
kvöldi, en á skýrslu þyzkra
kom fram, að þeir ynnu að-
eins frá klukkan átta að
morgni en hættu klukkan
fjögur. Til að bæta við svik-
in kemur dálítið undarleg
skýring hjá þremenningun-
um, samkvæmt frásögn Tím
ans. „Þeir dvöldu á hóteli
einu, og greiddu 10 mörk
fyrir húsnæði, morgunverð
og kvöldverð, en fyrirtækið
3 mörk á móti. Var hótelið
skammt frá byggingastað
þeim er blokkirnar skyldu
rísa á, en í staðinn þurftu
sumir íslendinganna að aka
í þrjá tíma á vinnustað".
Þetta er glögg og vel skilj
anleg skýring, er það ekki?
Nú, ekki var álitið mikið
á þýzkum. Þeir voru ,,sízt
afkastameiri en islending-
arnir, og gæði frekar lélegri
en hitt. Þá væri vélakostur
ekki betri en hér gerist, og
verkstjórn mun lélegri en
hér heima". Dæmi bentu ís-
lenzkir á til stuðnings orð-
um sínum, og nefndu þar,
að íslenzkir hefðu verið sett
ir í hleðslu með Þjóðverj-
um, sem höfðu það að sér-
grein. Eftirtvo daga voru ís-
lendingarnir komnir fram úr
Þjóðverjunum hvað vinnu-
gæði snerti og jafnir þeim
að vinnuhraða".
Þessu samtali lauk svo
með því, að Hilmar kvað
múrara uggandi um atvinnu
í vetur.
Við þessa Bjarmalands-
ferð þeirra 18-menninga er
litlu að bæta. Þó koma
þarna fram merkilegar upp-
lýsingar. Svik og fölsun er
talsvert alvarleg ádeila, og
þá ekki sízt hjá þýzkum, og
má vænta, að þessir svik-
arar og falsarar fari allir
bak við lás og slá þegar
sendiráðið þýzka hefursent
út þýðingu af viðtali þessu.
Ekki hefur það orð farið
af þýzkum almennt, að þeir
væru afkastalitlir við
vinnu. Jafnvel erfðafjendur
þeirra, Rússar, telja þá eina
mestu atorkuþjóð heims og
uppbygging Þýzkalands úr
algerri rúst bendir óneitan-
lega eitthvað í þá átt. Sama
máli gildir um skoðanir
allra annarra þjóða, jafnvel
Svía.
Gaman og fróðlegt er að
vita hve léleg verkstjórn
þeirra er, en það stafar
sennilega af því, að þeir eru
annarri verkstjórn vanir en
við og satt að segja, þá er
álitið, að þýzkir kunni að
stjórna og hlýða vel aga.
Vélakostur þeirra hefur
nú í fyrsta skipti hlotið ó-
skipta skoðun íslenzkra af-
reksmanna, og fær þar held
ur illa útreið, „frekar léleg-
ur en hitt“. Er þetta einkar
skemmtileg skoðun og eng-
inn efar réttmæti hennar.
Þáð er vissulega kóminn
tími til að íslenzka múrara-
stéttin opinberi óskeikula
skoðun sína á þessum út-
lendu vinnuveitendum. Við
íslendingar getum sagt okk-
ur til lofs, að ekki þekkist
í manna minnum svikin is-
lenzk vinna.
Sá óheyrilegi glæpur að
fara með vinnusvik, er með
öllu óheyrt hér heima. Geta
allir borið þess vitni, að
múrarastéttin íslenzka er
ein sú vinnusamasta og
svikaminnsta sem til þekk-
ist. Má telja þá íslendinga á
fingrum sér, sem ekki eru
sammála um ágæti hennar
í hvívetna, fórnfýsi hennar,
snögg viðbrögð, einkum og
sér þegar hún hafði nóg að
gera og menn áttu undir
þessa ágætu en nú hröktu
stétt að sækja.
Nú telja þessir menn,
sem sóttu langan veg og
sækja enn til annarra landa,
af því fósturjörðin vill ekki
lengur fæða þá, hýsa þá og
ganga með hatt í hendi að
fótskör þeirra, að þýzkir
skuldi sér lífsviðurværi,
sænskir geri úthlaup til að
ræna þessum afreksmönn-
um í þjónustu sína, en sjálf
þjóðin setji virðingu sína að
veði til að karp þeirra ytra,
og máske misskilningur,
verði leiðréttur.
Man nú enginn fyrri tíð?
S. B.