Mánudagsblaðið - 02.02.1970, Side 4

4
Mánudagshíaðié
Mánudagur 2. febrúar 1970
Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Agnar Bogason.
Simi ritstjómar: 13496- — Auglýsingasími: 13496.
Verð í lausasölu kr. 20.00 — Áskriftir ekki teknar.
Prentsmiðja Þjóðviljans.
Moggimi og ástand-
iðíhelvíti
Ef frá eru tekin London Times og The New York Times, þá
mun ekkert af heimsblöðunum hafa jafn mikil áhrif á sviði al-
þjóðamála og Morgunblaðið. Þetta er að minnsta kosti skoðun
leiðarahöfunda Morgunblaðsins og eflaust útgáfustjórnar
þess. Þau eru fá málin, sem blaðið hefur ekki látið til sín taka
og vissulega gætir áhrifa þess á alþjóðasviðinu, ef trúa má
blaðinu sjálfu.
S.l. fimmtudag birti blaðið eina af þessum smekklegu og
alvísu skoðunum sínum á sviði alþjóðasamskipta. Undir fyrir-
sögninni „Hittir ömmu sína“, segir blaðið: „Herforingjastjórn-
in í Grikklandi er nú að taka upp vinsamleg samskipti við
Albaníustjórn, argvítugustu kommúnistastjórn í Evrópu, að
Kreml-stjórninni meðtalinni. Þar hittir skrattinn ömmu sína“.
Víst má heita, að leiðarahöfundar Morgunblaðsins munu
öllu kunnari staðháttum neðra en efra, eins og þeir hafa sýnt,
en svona nákvæma frásögn um aðstæður á þessum heimavelli
þeirra hafa þeir ekki birt fyrr. Þetta er því skynsamlegra að
nýlega eða næstum allt árið liggja nefndir frá íslandi betlandi
Grikki að kaupa af okkur úrgangsfisk, sem er með öllu óselj-
anlegur til annarra landa. Munu viðskipti þessi nema um 100
milljónum á ári og fara eilítið vaxandi.
Grikkjastjórn fær frá sendiráðum sínum út um heim þegar
í stað þýðingu á skoðunum áhrifamestu blaða á því, sem
skeður og er að ske í Grikklandi. Efalítið fær hún þýðingu af
þessum skrifum leiðandi blaðsins á íslandi og mun taka því
með þökkum eða þögn og þolinmæði, að þetta stórveldi hér
í norðri horfi með vanþóknunaraugum á milliríkjaviðskipti
Grikkja og Albana.
Dr. Bjarni Benediktsson frestaði því eins lengi og mögulegt
var, að sparka Sigurði A. Magnússyni af blaði sínu, því hann
óttaðist að Sigurður yrði þá einskonar martýr, sem sparkað
hefði verið í pólitísku ofsóknaræði. Það eina, sem Bjarna
tókst ekki að gera var að sparka anda SAMs af blaðinu, því
hann heldur þar fullvel velli og virðist ætla að gera það um
ókominn tíma.
Kommúnistar um heim allan hafa jafnan gagnrýnt herfor-
ingjaklíkuna í Grikklandi, en þó einkum í þeim ríkjum þar sem
kommaflokkar eru starfandi en ekki ráðandi. Rússar hafa al-
gjörlega látið innanlandsmál Grikkja afskiptalaus og sama
máli gildir um flest þau ríki, þar sem kommúnistaflokkarnir
eru allsráðandi. Kommúnistaflokkarnir og stjórnendur þeirra
eru engir aular í alþjóðamálum. Þeir gera sér Ijóst hvað er
raunsæi og fyrirlíta gagnslausa og heimskulega afstöðu,
hroka og sjálfsbyrgingshátt í skrifum um mál eins og þessi.
Vestrænar þjóðir, sem takandi er mark á hafa sömu aðferð.
En kotríki á hjara veraldar, sem allt á undir því komið, að
afurðir okkar seljist til ALLRA landa, er á annarri skoðun.
En það hikar ekki við að hafa uppi stóryrði og dæma aðgerðir
þjóða eins og Albana og Grikkja, sem þó smá séu, eru stór-
veldi í samanburði við okkur.
Það væri anzi gaman, að sjá hvaða rök ríkisstjórn Islands
færði fram, ef Grikkir skyndilega hættu viðskiptum við okkur
og neituðu fiskkaupunum. Rússar eru meðal skæðustu keppi-
nauta okkar í sölu smáfiskjarins til Grikkja. Þeim yrði í lófa
lagið að bæta Grikkjum þann fisk, sem þeir myndu tapa með
stöðvun viðskipta. Og enn meira gaman væri að vita hve mikið
magn Danir myndu nú kaupa af þessum fiski frá íslandi, eins
og sagt er að þeir hafi lofað utanríkisráðherra okkar í stað
atkvæðis okkar í Evrópuráðinu. Ætli Danir séu ekki búnir að
gleyma því loforði nú, ef að við erum orðnir gagnslausir í
umbótabrölti norrænu þjóðanna í Evrópuráðinu?
Sigurður Bje^nason, ritstjóri Mbl., sagði fyrir mörgum árum,
að eitt pennastrik í leiðara Moggans gæti fellt heila ríkisstjórn
hér heima. Þessvegna, sagði Sigurður, verðurn við að hafa
mikla aðgát i svo alvarlegum skrifum.
Spurningin er nú sú: Gæti ekki svo farið, að Morgunblaðið
felldi vitlausa ríkisstjórn með smekkskrifum sínum um við-
skipta- og innanríkismál viðskiptaþjóða okkar?
KAKALI SKRIFAR
í HREINSKILNI
Kvennaskólamálin alræmdu — Hvað er að? Konan í nú-
tíma þjóðfélagi — Jafnréttisbrölt á vitlausum forsendum
— Konan hlýtur að tapa — Horfir í óefni — Kynjajafnrétti
— Hverfa kvenlegheitin? — Hvert stefnir?
Vart var Rósinkranz-málið
hlaupið skeið sitt á enda, fyrr
en kvennaskólamálið fyllti hugi
íslendinga og er enn eitt af um-
deildustu endurbótum skólamála
okkar. Um hvað deilt er og
hvað veldur mestum hita er
ekki alveg ljóst, þótt báðar hlið-
ar notast við einstæð áróðurs-
gögn máli sínu til framdráttar.
Það, hvort nemendur Kvenna
skólans eiga að hljóta stúdents-
nafnbót að loknu máli skiptir
víst þjóðina harla litlu máli.
Kvennaskólinn hefur til þessa
verið ágæt menntastofnun, kalii
sínu trú, og hefur að námi
loknu undirbúið nemendur sína
fyrir þau störf, sem konum er
ætluð af náttúrunnar hálfu, að
vera ekki aðeins húsmóðir, held-
ur sæmilega upplýstur félagi,
sem veitt getur maka sínum all-
bærilegar ánægjustundir, utan
rúmgleðinnar og matarins eins
saman.
Jafnrétdsbarátta konunnar er
ákaflega merkilegt og umdeilt
mál. En það er jafnframt senni-
lega eitt ruglingslegasta mál,
sem maðurinn hefur enn orðið
að leysa, og satt bezt sagt, etu
Ienn ekki neinar líkur til þess,
að þessi jafnréttisbarátta, verði
nokkurntíma Ieyst á haldbæran
hátt, enda eru ástæðurnar fyrir
því einfaldlega þær, að kynin
eru tvö, og þau er vægast sagt,
talsvert ólík, og eins og Frakk-
inn segir: vive la differance.
Konan er í eðli og hegðan mjög
ólík karlmanni. Hennar hlut-
1 verk er allt annað, hennar að-
staða geysilega ólík karlmanns-
ins, og útilokað, meðan því
verður ekki breytt, að brúa þetta
bíl eða Iagfæra misrétti með
Iagastaf einum saman, eða regl-
um, sem sum félög hafa miklar
vonir um að semja um algert
rétdæti.
Nýtízkufólkið, jafnvel lærð-
asta fólk, heldur því nú fram,
að kynferðismálin milli kynj-
anna, skipti nauðalitlu máli, en
menntun og próf muni leysa
konuna undan miskunnarlaus-
um aga karlmannsins, jafnvel
hreinni kúgun. Vera má, að rétt-
lætiskennd okkar í þessum efn-
um sé stundum hrjúf. Um það
skal ekki deilt. En hlutverk karl
mannsins er byggt á allt öðrum
forsendum en hlutverk konunn-
ar. Hennar er mikilvægt á öðr-
um sviðum, sviðum, sem karl-
manninum er óhægt eða útilok-
að að starfa á. Heimili er mið-
depill starfsferils flestra kvenna.
Þær geta sinnt sumum störfum
karla með ánægju, en flestar
vilja þær í eðli sínu sinna þeim
störfum, sem náttúran ætlaði
þeim, umönnun barna og við-
hald heimilisins, sem karlmað-
urinn á að sjá fyrir að hafi nóg
til alls er rekstur þess krefst.
Andlega er kvenfólkið mjcg
ólíkt karlmönnum, hugsun
þeirra, óraunsæi, viðbrögð þegar
skyndiatburðir gerast, eru venju-
lega óhugsuð og órökvís, byggð
á tiífinningasemi, fullyrðingum
og barnslegum viðhorfum.
„Stríð" segja þær, „hyrfu úr sög-
unni, ef konan réði". Líklegt at
tarna, eða hefur nokkur rann-
sakað heipt kvenna, hverrar í
annars garð þegar slettist upp á
vinskapinn. Ætli þær yrðu lengi
að draga saman her og herja á
næstu þjóð, ef þær sjálfar réðu
lögum í tveim þjóðum hverrar
foringjar yrðu missáttir. Konur
eru hatramari óvinir sín á milli
en nokkrir karlar. Fæð milli
kvenna er óskaplegri og sam-
keppni þeirra meiri en nokk-
urra karlmanna. Og ekki myndu
þær batna ef um algert jafn-
rétti yrði að ræða, eða þær kæm
ust í meirihluta við kjörborðið.
En þar hafa konur einmitt tæki-
færið og flestar hafa þær skyn-
samari sýnt áhugaleysi sitt og
tómlæti, einungis vegna þess, að
eðli þeirra vísar þeim óbeint
frá þátttöku í störfum, sem
þeim eru ekki ætluð.
Það er sjálfsagt að auka rétt-
indi kvenna. En það má ekki
og á ekki að gera á kostnað
eðlis hennar og tilveru. „Sama
kaup fyrir sömu vinnu'' er slag-
orð, sem verkakevnnafélögin
hafa apað upp frá erlendum fé-
lögum. En getur kvenfuglin
unnið sömu störfin? eða eiga
þær aðeins að sinna þeim létt-
ari og veigaminni, en krefjast
um leið algers jafnréttis? Eg
held að konum þætti súrt í brot-
ið ef þeirra réttindi og sérstöðu
í lífinu almennt yrði hrundið
og þær Iátnar búa við þær um-
gengnisvenjur, sem karlar hafa
sín á milli.
Eg er kannske gamaldags, en
ekki kann ég við það útlit og þá
hætti sem skapazt myndu ef al-
gjört jafnrétti kæmist á. Og
okkur kæmi það vissulega stund
um betur. Blómasalar myndu
tapa vinnu sinni, því hver send-
ir slíkri „karlmannsveru" blóm?
Skartgripasalar sætu uppi með
djásn sín óseld. Heimfylgdir
hyrfu, kurteisi, utan venjulegrar
yfirborðskurteisi dytti úr sög-
unni, rómantíkin væri útdauð
og í stað þess myndi verða æxl-
ast á þann einn hátt, að sinna
innibyrgðum fýsnum líkt og ger
ist í dýraríkinu, lægstu gráðu.
Maske yrði þetta heppilegra
ástand, en hví ættu menn að
stofna hemili, sem væri undir-
okað af konu ár skyldna, því fá-
ir mundu slíkir samningar verða
haldbærir þegar mesti ofsinn er
farinn úr samlífinu.
Þótt konan, menntaða og
sjálfstæða, gæti rutt úr sér Iatn-
eskum spakmælum eða sagt
manni allt um erfðakenninguna,
eða efnasamsetningu manna og
blóma, þá væri það ærið lítil
huggun og yki I/tt hið mystiska
seiðmagn kvenverunnar. Og
kona, sem sæti yfir Einsteinsk-
um hugarflækjum á kvöldin eða
læsi reikningsflækjur stórmeist-
ara yrði aldrei sá mótleikari á
heimili, sem venjulegum manni
fyndi ákjósanlegur. Það er líka
sannprófað að flestar konur, til
SAGT
eru undantekningar, sem setið
hafa Iangan skólabekk við nám,
missa mikið af kvenleika sínum,
verða ákaflega óintresant og
harðmúlaðar. Jafnvel göngu-
lagið verður hart og einbeitt,
tilraunir þeirra til að líkjast
karlinum, gera þær fráhrind-
andi. Kvenlegheit er aðal kon-
unnar, þótt skössunum og her-
kerlingunum verði ekki útrýmt
með öllum. Vitanlega eiga kon-
ur að fá að menntast eftir vild.
En þeirra svið er 90,% allt ann-
að en karlsins. Það má að vísu
benda á Madam Curie, en henn-
ar líf og starf gerir ekki annað
en vera undantekningin, sem
sannar regluna. Kvenskörungar
okkar, frá fornöld og miðöld-
um, hafa hlotið gott orð sumar,
en flestar orðið til bölvunar. Af
þingkonum okkar, góðum og lé-
legum eru ekki þau afrek fyrir
hendi, sem krefjist þess, að þær
sitji löggjafarsamkundur.
Það má telja víst, að allt brölt
kvenna síðustu áratugi og þó
einkum þann síðasta undir yfir-
skini jafnréttisbaráttu, hafi orð-
ið þeim til annars en bölvunar
og stutt að því að draga með
öllu úr því, sem kvenlegt er og
þeim eðlilegt. Þær hafa komizt
langt í listgreinum, sem er
þeirra svið. En þær teymast
með „straumum" tízkunnar með
þeim afleiðingum að 90% af
þeim eru orðnar að paþetísku
athlægi. Stuttu pilsin fara vel
sumum ungum stúlkum, ein-
faldlega vegna ágætra líkams-
byggingar. En hve mörg prósent
þola þau. Sjá menn nokkuð öm-
urlegra en digurleggjaðar og
læraþykkar ungpíur í pilsi, sem
vart hylur blygðunarblett þeirra
Það er aukunarleg sjón, en
þessi grey vilja tolla I tízkunni
hvort sem þær hafa efni á því
eða ekki, líkamlega. Eftir hverju
er verið að sækjast þegar allt er
sýnt nema það, sem við vitum,
að er eins svipað og hægt er á
öllum kontun.
Mín skoðun er sú, að konan
sjái ekki sjálf á hvað hættulegri
braut hún er hve hroðalegar af-
leiðingar geta komið á eftir. Ef
hún vill láta nota sig sem vel-
launaða og hámenntaða skjóðu,
sem nýta á sem þarfadýr, þá
hún um það. Börnin verða látin
á uppeldisheimili, kannske til
fimm ára aldurs, en þá tekur
ríkið sjálft við þeim og elur
þau upp. Til hvers að stofna
heimili með sambýliskonu, sem
vaknar klukkan átta í vinnu og
sezt aftur á kvöldin, þreytt eft-
ir kaupstritið, ókvenleg og tæt-
ingsleg — og Ies yfir manni
viðburði dagsins, fréttir úr
fræðastofnunum eða efnafræði-
stofum eða nýjustu frumvarpa
tíðindi um verkun þorsks. Fyr-
ir mína peninga er gamla kerf-
ið, þó með vissum endurbótum
miklu vænlegra til góðs sambýl-
is, ásta og fullnægjandi Iífs. Við
skulum fara hægt í vélrænt
þjóðfélag. Það myndi taka af
okkur meira en það gæti gefið.
Við skulum gera okkur Ijóst, að
svo miklar breytingar eru nú að
verða, að jafnvel vitrari konur
óttast um framtíð sína og stöðu.
Framhald á 6. síðu