Mánudagsblaðið - 09.11.1970, Blaðsíða 2

2
Mánudagsblaðið
Mánudagur nóvember 1970
Séra Eiríkur á
yogsósum
Framhald
Nýkvæntur bóndi í Vest-
mannaeyjum, ungur og
eínilegur, missti konu sína
á þann hátt, að einu sinni
sem oftar fór hún snemma
á fætur, en bóndi var í
rekkju. Hún fór að lífga
eldinn a,Ö vana, en var nú
lengur burtu en hún var
vön, svo að bónda leiddist.
Fer hann þá á fætur og fer
að gá að henni og finnur
hana ekki í bænum. Þá
fer hann út um kotin að
spyrja að henni, en enginn
hafði orðið var við hana
þann morgun, Er hennar
nú lejtað með mannsöfnuöi
þann dag og hvem eftir
annan, og finnst hún ekki.
Bónda varð svo mikið um
hvarf hennar, að hann lagð-
ist í rekkju og neytti hvorki
svefns né matar. Liðu nú
stundir fram, og var hann
æ því aumari sem hann lá
lengur, og féll honum það
þyngst að vita ekkert, hvað
konu sinni hefði orðið að
bana, því vita þóttist hann,
að hún mundi dauð vera,
og líkast að hún væri kom-
in í sjóinn. Héldu menn, aö
bóndi mundi veslast upp og
deyja, því að hversu sem
menn reyndu „til. að hugga
hann, var honum æ þyngra.
Loksins kom einn kunningi
hans til hans og mælti:
„Ætli þú reyndir ekki til
að fara á fætur, ef ég gæti
ráðið þér það ráð, er von
væri, að dyggði til, aö þú
yrðir þess vísari, hvað orð-
ið hefur af konu þinni?“
„Þaö vildi ég vinna til, ef
ég gæti“, mælti bóndi. Mað-
urinn svarar: „Hresstu þig
nú, og far á fætur, og
nærðu þig; far síðan á land
og út í Selvog til Eiríks
prests á Vogsósum; bið
hann að grennslast eftir
því, hvað orðið er af kon-
unni“. Bóndi gladdist nokk-
uð við þetta, klæöist síðan
og matast og hressist smám
saman, þar til hann treyst-
ist að fara í land, og segir
ekki af ferðum hans, fyrr
en hann kemur að Vogs-
ósum. Er Eiríkur þá úti og
fagnar honum vel og spyr
að erindum. Bóndi sagði
sem var. Eiríkur mælti:
„Ekki veit ég, hvað orðiö
hefur af konu þinni; en ef
þú vilt, þá vertu hér nokkra
daga, og sjáum, hvað gjör-
ist.“ Það þekkist bóndi.
Líða nú tveir dagar eða
þrír. Þá lætur Eiríkur leiða
heim hesta tvo, gráa; ann-
ar var dáfallegur, en hinn
ljótur og magur. Þann
hest lét Eiríkur söðla handa
sér, hinn handa bónda og
mælti: „Við skulum ríða út
á sand“. Bóndi mælti: „Far-
ið ekki á bak horgrind þess-
ari; hann ber yður ekki“.
Eiríkur lét sem hann heyrði
það ekki. Ríða þeir nú af
stað, en stormur var og
regn mikið. Þegar þeir
koma út fyrir ós, fer hinn
horaði hestur að hvetja
sporið, og dró fljótt undan.
Bóndi reið eftir sem hann
mátti, en Eiríkur hvarf hon-
um brátt. Þó hélt hann á-
fram, þar til hann kom út
undir Geitahlíð að steinum
þeim er Sýslusteinar heita,
og skilja Árness- og Gúll-
bringusýslur. Þar er Eirík-
ur fyrir og hefur lagt bók
allstóra ofan á hinn meh’i
steininn. Ekki kom dropi á
hana, og ekki blakti blað í
henni, þó bæði væri húða-
rigning og ofviðri. Eiríkur
gekk andsælis kringum
steininn og mælti eitthvaö
fyrir munni sér og segir
síðan viö bónda: „Taktu
eftir hvort þú sérð konu
þína koma“.. Kemur. nú
fjöldi fólks utan að stein-
inum, og gekk bóndi hring
úr hring fyrir hvem mann
og fann ekki konuna. Hann
segir Eiríki það. Hann
mælti þá við fólkið: „Farið
1 friði, hafið þökk fyi’ir hér-
komuna“. Þeir hverfa búrt
þegar. Eiríkur flettir nokkr-
um blöðum í bókinni, og
fór það eins. Þegar flokkur
þessi er burt farinn, mælti
Eiríkur: „Var hún alls ekki
í neinum hópnum?“ Bóndi
kvað það ekki vera. Þá
roðnar Eiríkur og mælti:
„Nú vandast ráðið, heillin
góð; hef ég nú stefnt hing-
að vættum öllum af jörð,
úr jörð og úr sjó, sem ég
íhan eftir“. Nú tekur hann
kver úr barmi sínum, lítur
í það cg mælti: „Eftir eru
hjónin. J .B.á.uhhð“, Ha.nn
leggur kverið ofan á bók-
ina og gekk andsælis kring-
um steininn og tautar sem
fyrr. Þá koma þau og bera
glersal milli sín; í honum
sér bóndi konu sína. Eirík-
ur mælti viö þau: „Illa
gjörðuð þið að taka kon-
una frá manninum; farið
aftur, og hafið óþökk fyrir
starf ykkar, og gjörið slíkt
ei oftar“. Þau fara þegar,
en Eiríkur brýtur glersal-
inn, tekur úr honiun kon-
una og bækumar og fer á
þak með allt saman. Bóndi
mælti: „Látið mig reiða
konuna; hesturinn ber ykk-
ur ekki bæði“. Ehíkur
kvaðst mundu sjá fyrir því,
fer af stað og hvarf austur
hrauniö. Bóndi fer leið sina
austur að Vogsósum, og er
Eiríkur þar kominn, og
um nóttina lætur hann
konuna sofa í rúmi sínu,
en sjálfur lá hann fyrir
framan stokkinn. Að
morgni bjóst bóndi til ferð-
ar. Eiríkur mælti: „Það er
ekki ráðlegt að sleppa kon-
unni við þig svona, og vil
ég fylgja henni heim“. —
Bóndi þakkar honum. Fer
prestur á bak hinum magra
klár, setur konuna á kné
sér og fer af stað. Bóndi
fer eftir og vissi ekki fyrr
til Eiríks, en hann kom
út í Eyjar; þá er hann þar
kominn með konuna. Hátt-
ar bóndi hjá henni um
kvöldið, en Eiríkur vakti
yfir henni næstu þrjár næt-
ur. Síðan mælti hann: —
„Ekki er víst, að öllum
hefði þótt skemmtilegt áð
vaka þessar nætur og sízt í
nótt“, enda var konunni ó-
hætt héðan af. Meöan Ei-
ríkur vakti yfir konunni,
gaf hann henni drykk á
hverjum morgni, og við það
fékk hún aftur minnið, sem
hún hafði áður alveg misst.
Síðan fór Eiríkur heim og
þá góðar gjafir af bónda.
SjsSbjartEar Flóki
Guðbjartur prestur flóki
í Laufási var mestur kunn-
áttumaöur á sinni tíð, en
gjöröi engum mein með
kunnáttu sinni, því að hann
var góðmenni mikið. Þó
ýfðist Hólabiskup við hann
sökum galdraorðs þess, er
lagðist á hann, og ætlaði sér
að setja hann af embætti.
Fór hann að heiman í þvi
skyni með no-kkra presta og
sveina, en þegar þeir voru
komnir skammt að heiman,
villtust þeir og vissu ekki,
hvar þeir fóru; könnuðust
þeir ekki við sig, fyrr en
þeir voru aftur komniv
heim að Hólum og gengnir
til stofu. Biskup réð samt
til ferðar í annað sinn,
komst hann þá og menn
hans norður á Hjaltadals-
heiði; gjörði þar að þeim
fjúk með stríðviðri og
gaddi; þó var ratljóst. Varð
þá öllum þeim, er í ferð-
inni voru, snögglega mál að
bjarga brókum sínum; en
þegar þeir ætluðu áð standa
upp áftur, gátu þeir það
ekki; lá þeim brátt við kali
og sáu sér loks ekki annan
kost en að heita því fyrir til
lausnar sér að snúa heim
aftur. Ekki var laust við, að
menn hentu gaman að ferð-
um biskups ,en það gjörði
séra Guöbjartur aldrei;
kvaðst hann ætla, að bisk-
up hefði ekki ætlað að
finna sig, því að til þess
hefði hann ekki þurft að
hafa fjölmenni.
Nokkru seinna var biskup
á ferð við annan mann
norður 1 Eyjafirði og gjörði
þá ferð sína um leið heim
til séra Guðbjartar; tókst
honum það greiðlega og
hitti svo á, að enginn var
úti. Biskup gekk þegar til
stofu; sá hann, að prestur
sat við borð og studdi hönd
undir kinn og hafði bók fyr-
ir sér; biskup þreif bókina,
en hvernig sem hann fletti
henni, sá hann ekkert nema
óskrifuð blöðin. Biskup
spurði prest, til hvers hann
ætlaði þessa bók; en hinn
kvaðst ætla hana undir
prédikanir. „Þú held ég
ætlir það“, svaraði biskup
reiðilega, „sem dýrkar djöf-
ulinn.“ En varla hafði hann
sleppt orðinu, fyrr en hann
sá gröf með bláleitum loga,
og stóð hann sjálfur tæpt á
barminum, en grá hönd
greip í kápulaf hans og
ætlaði að kippa honum í
logann. Rak þá biskup upp
hljóð og mælti: „Fyrir guös
skuld hjálpið mér, herra
prestur.“ Rétti séra Guð-
bjartur honum þá hönd
sína og sagði: „Slepptu
honum, kölski.“ Færðist þá
allt í samt lag aftur. Prest-
ur mælti þá: „Það er von,
að óvinurinn sé nærri þeim,
sem bera nafn hans í munni
sér og biðja ekki um frið
drottins yfir það hús, er
þeir koma í; það er ég van-
ur að gjöra, og þó berðu
mér á brýn, að ég hafi
sleppt réttri trú.“ Biskun
mýktist nú nokkuð í máli.
Töluðust þeir þá lengi við
tveir einir og skildu síðan
með vináttu; sagðist biskup
vilja óska þess, að allir
væru jafn-guðhræddir
menn og Guðbjartur sinn.
Aldrei bar á því endranær,
að prestur beitti kunnáttu
sinni.
Þorkell hét sonur séra
Guðbjarts; hann skrifaði
fyrstu rúnabókina Grá-
skinnu, er öll fjölkynngi var
höfö úr á seinni öldum. Bók
þessi lá lengi við skólann á
Hólum, og lærðu sumir pilt-
ar nokkuð í henni, helzt
hinn fyrsta part, er var rit-
aður með málrúnum. Var
þar ekki kenndur galdur né
særingar, heldur meinlaust
kukl, eins og glímugaldur,
lófalist og annað þess kon-
Framhald á 6. síðu.
Ef þú lítur í alheimsblöð
... er CAMEL
ávallt í
fremstu r©S'