Tíminn - 10.03.1978, Qupperneq 2

2
Föstudagur 10. marz 1978
Bandaríkin:
Washington/Reuter. Þrátt fyrir
aö hagfræöingar bandarisku
stjórnarinnar og ýmsir aörir
hagfræöingar hafi sagt aö haldi
kolanámuverkfallið áfram þá
veröi orkuskorturinn uggvæn-
legur^hefur enn ekki verib gerð
tæmandi könnun á kolabirgðum
i hinum ýmsu rikjum Banda-
rikjanna. Fáir sérfræðingar
neita þvi, aö kolaframleiðslan
er nú langt fyrirneöan meöallag
og viöurkenna einnig aö haldi
verkfalliö áfram i langan tima
til viðbótar muni orkuskortur
gera vart við sig. Hins vegar
hefur enginn getaö sagt fyrir
um hve fljótt og hve greinilega
áhrif verkfallsins komi i ljós.
Ahrif verkfallsins eru nú i
brennidepli vegna þess, að i
Taft-Hartley lögunum sem
Carterhyggst nú beita segir að
ekki sé hægt að neyða verkfalls-
menn til aö taka aftur upp vinnu
nema sannað sé að verkfallið
„stefni heilsu og öryggi þjóðar-
innar i hættu.”
Spár um efnahagslegt hrun
vegna verkfallsins eru
óáreiðanlegar af ýmsum orsök-
um, — allt frá ónákvæmum töl-
um tiláætlana um betri aðferðir
við nýtingu kola sem nú hafa
nýlega komið fram. Hvað sem
öruggum tölum um kolabirgðir
Kolum hlaðið á vörubil undir vernd vopnaðra öryggisvarða. Verka
menn sem ekki eru I verkalýðsfélögum eru þarna við vinnu.
Ahrif verkfalls kola-
námumanna óljós
liöur er þó vist|Og það hyggst
stjórnin notfæra sér,að mikill
hluti kolanámumanna mun
koma til vinnu ef Taft-Hartley
lögunum veröur beitt.
Sem dæmi um hverju getur
skeikaö i yfirlýsingum um kola-
birgðir má nefna að fyrir tveim
vikum sagði i tilkynningu frá
Edison félaginu i Ohio að nægar
birgðir væru til að halda uppi
rafmagnsframleiðslu i 33 daga.
(Nýjustu upplýsingar frá fyrir-
tækinu herma hins vegar að nú
séu nægar kolabirgðir til 35
daga framleiðslu. Koianotkun
hefur einnig minnkað hröðum
skrefum á undanförnum vikum
vegna orkuskömmtunar og mun
betri nýtingar. Ahrif verkfalls-
ins á fjölda atvinnulausra eru
einnig minni en á horfðist og
þegar birtar voru tölur um at-
vinnuleysi i þeim rikjum sem
verst eru talin sett vegna kola-
skorts kom i ljós að heildartala
atvinnulausra iðnverkamanna
var aðeins 22.600 manns sem er
litið hlutfall af 7,8 milljónum
iðnverkamanna i rikjunum.
Stjórnvöld höfðu áður spáð þvi
að 67.000 iðnverkamenn neydd-
ust til að leggja niður vinnu.
Mitterand:
Hver eru verkefni
Frakklandsforseta?
Paris/Reuter. Umræöa um for-
setaembættið i Frakklandi lifgaði
upp á kosningabaráttuna i gær,
en það var leiðtogi sósialista
Francois Mitterrand, sem talinn
er liklegur sem næsti forsætisráð-
herra landsins sem fitjaði upp á
þessu umræðuefni i útvarpsvið-
tali. „Stefnan i frönskum stjórn-
málum er ákveðin af stjórninni”,
sagði hann og bætti við, að forset-
inn hefði ekkert einræðisvald i
neinu máli. Dómsmálaráðherra
Frakklands Alain Peyrefitte sem
er Gaullisti, svaraði orðum
Mitterrands og sagði, að leiðtogi
sósialista hyggðist tengja nafn
sitt við endalok fimmta lýðveldis-
ins i Frakklandi.
Ummæli Mitterrands eiga sér
þó fyrirmynd i 20. grein stjórnar-
skrár Frakklands, þar sem segir
að stjórnin eigi ekki eingöngu að
hafa á höndum framkvæmda-
vald, heldur ákvarða einnig
stefnuna. I raun hafa þeir De
Gaulle og eftirmenn hans tveir þó
haft mun meiri völd en stjórnar-
skráin segir til um. Orð Mitter-
rands undirstrika þvi vandann
sem blasir við fari vinstrimenn
með sigur af hólmi i kosningunum
er hefjast eftir tvo daga. Getur
ihaldssamur forseti unnið með
vinstri sinnaðri stjórn?
Kommúnistar og sósialistar
hafa gert kjósendum ljósa stefnu
sina við mörg tækifæri að undan-
förnu, og ljóst er, að ef þeir sigra
verður D’Estaing annað hvort að
Halda áfram
skæruhernaði
— þrátt fyrir ósigra
)■ <
Ný stjórn
á Ítalíu
Róm/Reuter. Giulio Andre-
otti sem falið var að reyna að
mynda nýja stjórn á Italiu
vinnur núaöþviað semjalista
yfir hugsanlega ráðherra
stjórnarinnar. Andreotti er
Kristilegur demókrati, og
hyggst mynda samsteypu-
stjórn, meðal annars með
stuðningi kómmúnista.
Stjórnarmyndunin mun binda
enda á stjórnarkreppu sem
staðið hefuri 51 dag. Andreoth
hyggstleggja endanlegan ráð-
herralista fyrir Giovanni
Leone forseta um helgina.
Kommúnistar hafa heitið
nýju stjórninni fylgi og ef
stjórnarmyndun tekst verður
það i fyrsta skipti frá þvi 1947
sem kommúnistar, stærsti
marxistaflokkur i Evrópu
verða aöilar að rikisstjórn.
Mogadishu/Reuter. Foringjar
sómalska hersins i Ogaden heita
þvi að halda áfram baráttunni
gegn Eþiópiumönnum sem studd-
•ireru af Sovétmönnum og Kúbön-
um. Skæruhernaður verður helzti
liðurinn i baráttunni, en sómalsk-
ir skæruliðar hafa misst margar
hernaðarlega mikilvægar borgir
og herstöðvar að undanförnu.
Talsmaður frelsishreyfingar
Vestur-Sómaliu sagði, að her-
menn hreyfingarinnar sem hörf-
aðhafa frá borginni Jijiga, dvelj-
ist nú i sveitum og fjallahéruðum
og haldi frelsisstriðinu áfram
þaðan.
Leiðtogar frelsishreyfingarinn-
ar segjast hafa gjörsigrað
eþiópiska herinn i átta mánaða
striðinu, er háö var á siðasta ári,
og segja að hinir nýju sigrar
Eþiópiuhers séu Sovétmönnum
og Kúbubúum einum að þakka.
Framámenn hreyfingarinnar
hafa lágt fram spurninguna um
það, hve lengi munu Kúbumenn
verða á landssvæðinu til að verja
það fyrir Sómaliumönnum? Þeg-
ar þeir fara koma sómalskir
skæruliðar aftur.
Stjórn Sómaliu hefur fordæmt
yfirráð Eþiópiumanna yfir Ogad-
en, sem nú hafa staðið i 80 ár og
segja að þar sé rekin nýlendu-
stefna, nú séu það aðeins blökku-
menn sem ráði yfir öðrum
blökkumönnum.
Hart deilt
um Ródesíu
— reynt að hrópa Thatcher
niður
London/Iteuter. Enn urðu deilur
á brezka þinginu um málefni
Ródesiu eftir að brezki utanrikis-
ráðherrann David Owen snéri
heim úr ferð sinni til Bandarikj-
anna þar sem hann ræddi við
ráðamenn. James Callaghan for-
sætisráðherra átti i deilum við
forystumann stjórnarandstöð-
unnar, Margaret Thatcher, sem
krefst þess að brezka stjórnin lýsi
yfir fullum stuðningi við sam-
komulagið, sem Ian Smith hefur
gert við þrjá leiðtoga blökku-
manna i Ródesiu.
Thatcher hefur lýst samkomu-
laginu sem „beztu friðarvoninni i
lengri tima.” Challaghan hefur
hins vegar sagt, að Owen hafi
fyllilega rétt fyrir sér þegar hann
leggi til að brezka stjórnin viður-
kenni hvorki né lýsi sig andviga
samkomulaginu. Hann bætti þvi
við að skæruliðaleiðtogarnir Jos-
hua Nkomo og Robert Mugabe
verði að eiga aðild að hverju þvi
samkomulagi er gert verði um
lausn mála i Ródesiu.
Deilur um Ródesiumálið urðu
efni i forsiðufréttir og neyddist
Andrew Young til að draga til
baka ummæli sin um Breta, en
hann sagði: „Hvað ætla þeir að
gera — hlaupa út og skilja eftir
deilumál sem siðan stendur i 30 ár
eins og þeir gerðu 1948 i Pales-
tinu”. Þrátt fyrir þessar deilur
sagði Owen i sjónvarpsviðtali i
gær, að i viðræðum hans við
Cyrus Vance og Carter forseta
um Ródesiumálið hefði rikt algert
samkomulag.
Mikill hiti var i umræðunum á
brezka þinginu, og kom það
gleggst i ljós þegar þingmenn
Verkamannaflokksins reyndu að
þagga niður i Thatcher með hróp-
um.
Francois Mitterrand
sætta sig viö hugsunarhátt vinstri
manna eða segja af sér þegar eft-
ir seinni hluta kosninganna sem
fram fer 19. marz.
Talsmenn Eþiópiuhers segjast
hafa haldið leiftursókninni
áfram, og náð á sitt vald bænum
Degehabur, sem er i 170 kiló-
metra f jarlægð frá Jijiga. Það tók
Sómaliumenn aðeins tvo mánuði
að sækja norðureftir og ná á sitt
vald öllu landi norður til Ahmar-
fjalla. Eþiópiumenn, sem nú eru
vel vopnum búnir, virðast ætla að
leika svipaðan leik og geysast nú
suðureftir i átt að landamærum
Sómaliu.
Ekki hefur borizt frétt um loft-
árásir inn fyrir landamæri
Sómaliu, en Sovétmenn hafa full-
vissað stjórnvöld i Washington
um að þeir muni ekki styðja inn-
rás Eþiópiumanna i Sómaliu.
Reynt hefur verið að finna lausn á
deilunni i horni Afriku á ýmsum
vettvangi, en litið virðist miða
enda margir sem þurfa að standa
ánægðir upp frá samningaborði,
þó einkum Sómalir, Eþiópiu-
menn, Sovétmenn, Bandarikja-
menn og Arabaleiötogar.
James Callaghan
Margaret Thatcher
Verjendur
Croissants
mæta ekki
Stuttgart/Reuter. Franskir
og þýzkir verjendur lög-
fræðings Klaus Croissant
neituðu að vera við réttar-
höldin yfir honum er hefjast
áttu i gær. Réttarhöldunum
var frestað eftir tvær
klukkustundir, en lög-
fræðingarnir höfðu þá ekki
látið s já sig, en með þvi vilja
þeir mótmæla óheyrilega
ströngum öryggisreglum er
gilda i réttarsalnum. Vand-
lega er leitað á öllum sem
koma til réttarins og þurftu
lögfræðingarnir meðal ann-
ars að girða niður um sig.
Dómarinn i máli Crois-
sants segir, að vandleg leit
sénauðsynleg vegna þess að
hætta sé á að reynt verði að
smygla vopnum inn i réttar-
salinn. Croissant er fýrrum
verjandi meðlima úr Baad-
er-Meinhof hópnum, en tveir
franskir og fjórir vest-
ur-þýzkir lögfræðingar verja
hann við réttarhöldin.
Þotu
stefnt til
Kína
Hong Kong/R euter .
öryggisverðir skutu einn af
áhöfninni á kinverskri far-
þegaþotu eftir að maðurinn
hafði ráðizt á flugmann með
hamri og skærum, að þvi er
talsmaður stjórnarinnar
sagði. Hann bættivið,að far-
iðyrði með málið sem meint
flugrán. Tveir menn af
áhöfninni meiddust i átökun-
um i stjórnklefa flugvélar-
innar.
Atburðurinn átti sér stað
um borð i Boeing 737, þotu
kínverska flugfélagsins, en
hún flutti 92 farþega frá
hafnarborginni Kaohsiung i
Taiwan og var á leið til Hong
Kong. Flugvélin fór nokkuð
útaf fyrirfram ákveðinni leið
sinni, en talsmenn stjórnar-
innar segja að flugræninginn
hafi aldrei náð algerum yfir-
ráðum yfir þotunni þó að hún
virtist stefna til meginlands
Kina um tfma.