Tíminn - 15.04.1978, Blaðsíða 8

8
Laugardagur 15. april 1978
ggggsjaar áaga->.w
MU selja físk á Banda-
nkjamarkað mL17sT?iwim
Rannsókn á brot'á
verðlagstöggjo^
-aggg-.
sigvél
Pme *—
0*wtl» «»»«„
kAkIík í LoacJ
rftiumim vUr i
ur«u úmlll
Marueir PÍ,J
Itttcriuk fri ]
lafstuB íu
B»adar(ki«:
iu»«u»kn 0« »S
vrrtmutaltwaL
Samtökin skamma SIS <
„Kexverksmidju-audhringur”
■ ■
A baksiðu Nýrra þjóft-
mála, mélgatjns Samtaka
friálslyndra og vinstri
manna, er i siðasta tölu
blaöi gerö hörð hriö aö
Sambandí ísienikra sam-
vinnuféiaga. Þar er SIS
aft þesísu sinní þarf etnu sinni ekkí
»ft aítanvift hinni slgildu
setmngu. „tmftaft vift fnlks-
fjöWa*'
hau gk'ftílegu ilftindi hafa nu
mn sági gi'Ht aft Samb fsl. sam-
vúinufeiaga hefur hafift fratn-
leíftslu a kexi og t»l {i*ss dugir aft
sjiijfaogftu ekkert mmna en
. k-ngslt b^tunarofn Norfturlanda.
tugí »í íjármunum samvímtU'
manna vltt og hreitt um tandfft
alUJ kexverksmiftju»Iteykjavtk,
st*m f raun er engin j«>rf fyrir.
Af markaftsmalum jiarf ekki aft
hafa áhyggjur. Hér eftir verfta
þe»r heíftursmenn, Jðn Jönsatm,
hjomaftur á horsiiöfn og Pétur
Pfttursson, böndi & Vestfjörftum,
emfaldlega latnir kaupa S.t.S
W
Þrjár
fyrirsagnir
Margir taka sér dagblað i
höndogrenna augum yfir fyrir-
sagnirnar. Veki þær athygli er
grein eða frétt lesin.Blaðamenn
fá mikla æfingu i að draga
kjarnann fram i nokkrum orð-
um og stundum er óþarfi að lesa
annað en fyrirsögnina eina, hiín
segir allt sem máli skiptir. Ekki
tekst þó ætið vel til, og fyrir
kemur að reynt er með fyrir-
sögn að villa mönnum sýn.
Hér verður staldrað við þrjár
dagblaðafyrirsagnir sem fyrir
augun bar þann 5. april siðast-
liðinn og nokkur orð sögð af þvi
tilefni.
Fyrsta fyrirsögnin
,,Vill selja fisk á
Bandarikjamarkað —
Hefur betri verðtilboð
en SH og StS hafa selt
á.”
Þessi fyrirsögn gefur til
kynna, að Sölumiðstöðin og
Sambandið standi sig illa við
fisksölu i Bandarikjunum. I
undirfyrirsögn segir svo, að lög-
maður nokkur óski útflutngs-
leyfis fyrir tilraunasendingu og
aðhonum bjóðist talsvert hærra
verð en SH og SIS hafa selt fisk
á þar.
Þegarsvo fréttagreinin,sem á
eftir fer,er lesin, kemur i grund-
vallaratriði allt annað fram en
það, sem fyrirsögnin gefur til
kynna.
Greint er frá þeim verðum
sem lögmaðurinn telur sig geta
fengið fyrir „tilraunasending-
una”. Það fylgir þó frásögninni
að markaðurinn væri kannski
eitthvað veikari nú. Orðrétt er
svo haft eftir lögmanninum
þetta: ,,Það er hægt að gera
þetta í smáum stil með beinum
sölum og þvi eru þessi verðtil-
boð nokkuð góð en varla ef selja
ætti helming framleiðslu Is-
lendinga eða eitthvað i þá átt.”
Gefur þetta okkur ekki tilefni
til nokkurra athugasemda eða
spurninga?
Erum við ekki búnir að leggja
rækt við sölu freðfiskjar á
Bandarikjamarkaði i áratugi?
Er sá timi ekki löngu að baki, að
þangað þurfi að senda „til-
raunasendingar” til að vita
hvort fiskur okkar liki vel eða
illa og til að prófa markaðinn að
þvi er verð snertir? Flestir
munu halda að svo sé.
Þá er það markaðsverðið.
Lögmaðurinn viðurkennir að
markaður sé sveiflukenndur
„og kannski eitthvað veikari
nú” en þegar mál hans var lagt
inn til viðkomandi yfirvalda.
Svo kemur rúsinan. Lögmaður-
inn viðurkennir að verð hans
séu óraunhæf ,,ef selja ætti
helming framleiðslu Islendinga
eða eitthvað i þá átt” með hans
aðferð og milligöngu.
öllum er ljóst að fyrir
litið kemur þótt hægt væri að fá
sæmilegt verð fyrir litla „til-
raunasendingu”. Allir skilja
það lika, að allsendis er ófull-
nægjandi að selja helming
framleiðslunnar fyrir þokkalegt
verð
Hvað á að verða um hinn
helminginn?
Verkefnið er að selja alla
framleiðsluna fyrir gott verð.
Það verkefni hafa samvinnu-
sölusamtökin leyst myndarlega
af hendi. A það jafnt við um
Sambandið og Sölumiðstöð
hraðfrystihúsanna.
Þessi samtök hafa verið i far-
arbroddi á Amerikumarkaðn-
um við að vernda markaðsverð-
ið þegar söluaðstæður hafa
verið erfiðar og markaðir veikir
og þau hafa oft og einatt rutt
brautina, þegar talið hefir verið
mögulegt að hækka verðið.
Margar aðrar hliðar eru enn-
fremur á sölustarfinu i Banda-
rikjunum sem byggthefir verið
upp af myndarskap og fram-
sýni, oft og einatt við örðugar
aðstæður. Hér verður það mál
ekki rætt sérstaklega en vakin
athygli á því, að skyndiupp-
hlaup á traustum viðskipta-
mörkuðum, sem ábyrgir aðilar
annast sölu til hafa ekki skilað
þeim árangri sem draumaóra-
menn hafa vænzt. Slikt er kunn-
ugt og minnisstætt þeim sem til
þekkja.
Önnur fyrirsögnin.
„Rannsókn á broti á
verðlagslöggj öf inni”
I framhaldi hennar segir að
innflutningsfyrirtæki i Reykja-
vík sé grunað umsvik sem nemi
allt að sjö milljónum kr óna. og
á það að hafa auðgazt með óíög-
legum hættium þessar milljónir
á 6 mánaða timabili. Ekki fylgja
fréttinni upplýsingar um það,
hvort átt hafi að skjóta þessari
ólöglega fengnu fjárhæð undan
skatti. Ekki er óliklegt að að þvi
hafi veriðstefnt. Færi þá saman
að fyrst er röng verðlagning
viðhöfð og almenningur snuð-
aður og siðan eru borgarsjóður
og rikissjóður sviknir. Slikt sem
þetta er sennilega ekkert eins-
dæmi. Það er margra álit að
verðlagslöggjöfin sé þráfald-
lega brotin og þar til viðbótar
komi, að söluskattslöggjöfin sé
fótum troðin i rikum mæli.
Nýlega var frá þvi skýrt að 42
kaupfélög, Sambandið og sam-
starfsfyrirtæki þess hefðu skilað
um 4 milljörðum króna i sölu-
skatt á árinu 1976. Þetta nam
um einum sjötta huta — eða um
16 prósent — af innheimtu sölu-
skatts á þvi ári.
Það heyrist stundum að sam-
vinnuhreyfingin sé stór og um-
svifamikil. Séu söluskattsskilin
réttur mælikvarði eða nothæf til
viðmiðunar má það að visu til
sanns vegar færa. Þvi er hins
vegar ekki að neita, að nokk-
ur hluti þeirra rúmlega 7000 að-
ila sem sjá um innheimtu sölu-
skatts villist sennilega af leið og
þeim gengur illa að finna þann
rikissjóð sem söluskattinn á að
fá. Eru hinar villuráfandi upp-
hæðir sennilega svimandi háar
og myndu fjármálaráðherra
kærkomin hjálp ef til hans bær-
ust.
Klækjabrögð og viðskipta-
hættir áþekkir þeim, sem sagt
er frá í framangreindri fyrir-
sögn, eru kannski ekkert eins-
dæmi. Hitt er ekki algengt að
ferðalangar detti af baki á þann
hátt sem hér hefir orðið. Illa
kannað fara þegar gróðahyggj-
an eða persónuleg sérhyggja
fær yfirhöndina. Þar skilur á
milli sam vinnureksturs og
einkareksturs sérhyggju-
manna. Hin persónulega gróða-
von afvegaleiðir ekki þá,sem til
daglegrar forystu eru valdir hjá
samvinnufy rirtækjum. Að
þessu leyti er eðli. skipulag og
starfshættir samvinnuformsins
traustara en leið sérhyggjunn-
ar.
Þriðja fyrirsögnin
,,Samtökin skamma
SiS — Kexverksmiðju
— auðhringur”.
Þannig hljóðar þriðja fyrir-
sögnin, sem staldrað var við
þennan umrædda aprildag. Þar
er Sambandinu valinný nafngift
um leið og sagt er orðrétt:
„Ekki fara sögur af þvi, að þær
kexverksmiðjur sem i landinu
hafa starfað til þessa, hafi átt i
erfiðleikum með að metta
markaðinn.” Þetta er fávislega
mælt. Þannig geta þeir einir tal-
aðogskrifað, sem ganga blindir
um búðir. Allir aðrir vita að kex
hefir verið flutt inn í stórum stil
á undanförnum árum. Ætli það
láti ekki nærri að heildarneyzla
þess hafi numið 2100' tonnum á
ári. Innlenda framleiðslan mun
hafa verið ca. 1200 tonn. Af
þessu sést, að það er fjarstæða
að innlenda framleiðslan hafi
mettað markaðinn. Svigrúm
fyrir aukna innlenda fram-
leiðslu er þvi verulegt á þessu
sviði. Það er hins vegar kunnugt
að hin innflutta framleiðsla er
fjölbreyttari en sú heimaunna.
Engan veginn er auðvelt að
keppa við langþróaða útlenda
framleiðslu. Það hefir komið
fram hjá forsvarsmönnum
þessanýjasamvinnuiðnaðar, að
að þvi er þó stefnt. Hvernig til
tekst verður reynslan aðsýna.
Af framangreindum tölum er
ljóst, að svigrúm er ærið fyrir
tvær myndarlegar kexverk-
smiðjur til að hamla gegn þvi,
að útlent kex skipi fyrsta sæti
hjá okkur.
Þessar þrjár fyrirsagnir eru i
eðli sinu ólikar. SU fyrsta sem
fjallar um fisksölumál, er bein-
linis villandi. Sú næsta er upp-
lýsandi og hlýtur að vekja til
umhugsunar um þann vanda og
ábyrgð, sem hvilir á herðum
þeirra, sem tekið hafa að sér að
sjá um innflutningsverzlun, og
minnir á, að margir bregðast
illa þeim trúnaði. Og þriðja
fyrirsögnin er vanhugsuð og fá-
vislega og algjörlega út i hött.
Hún er i stil við upphrópanir
þeirra sem halda að það sé góð
latina ogskamma samtök sam-
vinnumanna með stóryrðum og
hrópum einum saman án
minnstu raka.
Samvinnumaður.
Til sölu
er mjög sterkur vörubilspallur og sturtur
með föstum skjólborðum á lO hjólavöru-
bil.
Upplýsingar i sima (95) 5541 eftir kl. 7.
M.b. Askur Ár-13
Til sölu vélbáturinn Askur Ár-13 sem er 68
tonna eikarbátur, byggður i V-Þýzkalandi
1960.
Vélin er 425 ha Caterpillar frá 1976. Allar
frekari upplýsingar varðandi bátinn gefur
lögfræðingur Byggðasjóðs, simi 2-51-33.
Ártúnshöfðasamtökin
Aðalfundur verður haldinn þriðjudaginn 18. apríl 1978,
kl. 16 í matstofu Miðfells h.f. að Funahöfða 7
Dagskrá:
1. Borgarstjóri heimsækir fundinn og skýrir stöðu borgarinnar
og þær framkvæmdir sem gerðar verða á Artúnshöfðasvæðinu
af borgarinnar hálfu á árinu 1978.
2. Aðalfundarstörf.
3. Fegrun og snyrting umhverfis.
4. Næturvarzla.
5. önnur mál. _ .,
Stiornin

Auglýsingadeild Tímans
Ritstjórn, skrifstofa og afgreiðsla