Tíminn - 08.09.1978, Blaðsíða 7

Köstudagur 8. septembor 1978
7
Hentistefnuuppskrift
Kg vona aö minn ágæti skóla-
bróöir Siguröur Gizurarson
misviröi þaö ekki þótt ég gripi
penna og geri örfáar athuga-
semdir viö grein hans um
Framsóknarflokkinn i skugga
Alþingiskosninga 1978 sem birt-
ist i Timanum 10. ágúst s.l. Ótal
margar skýringar hafa þegar
komið fram á kosningaóförun-
um, og er ýmislegt af þvi sem
Siguröur segir um þaö efni rétt
aö mínu mati.
Félagshyggjan
Eg er ósammála honum um
skilgreiningu félagshyggju og
get tekið undir margt af þvi sem
þeir Jón Sigurösson og Guö-
mundur Ingi Kristjánsson rita
um þaö efni i Timann 15. ágúst.
tminumhuga er félagshyggja
samstarf frjálsra einstaklinga
um mikilvæg og oft stór verk-
efni bæöi á sviði atvinnurekst-
urs, félagslegrar þjónustu,
menningar- og tómstundamála.
Slik samvinna er hluti af ein-
staklingsframtaki en ekki i and-
stöðu viö þaö. Félagshyggja
þarf hvorkiaðbúa við þvinganir
né forsjá opinbers kerfis, þótt
stundum þjóni hún öllum lands-
mönnum og teljist þá hluti
„kerfisins”.
Mótun stefnu
Hiö eiginlega tilefni þessara
lina eru hugleiöingar Siguröar
um þaö hvernig móta skuli
stefnu Framsóknarflokksins.
Ég fæ ekki betur séö en aö hann
vilji aö Framsóknarflokkurinn
velji sér hóp kjósenda sem hann
nefnir „fordómslausa og upp-
lýsta miðjukjósendur” eöa
„áhugalausa miöjukjósendur”,
og Utbúi siöan hentuga stefnu-
skrá fyrir þá. Málaflokkum sem
ekki eru likur á aö samstaða ná-
ist um veröi einfaldlega stungiö
undirstól. Og hverjir eiga aö Ut-
búa grautinn? Jú, „öfgalaust,
gáfað og velviljaö fólk” sem
veljast á til forystu.
Til allrar hamingju tel ég aö
finna megi „öfgalaust, gáfaö og
velviljaö fólk" i öllum stjórn-
málaflokkum og trúi ég þvi og
treysti aö þaö myndi 1 íengstu
lög forðast uppskrift af þvi tagi
sem Sigurður ber hér á borö.
t lýöræöisþjóöfélagi skiptast
menn i flokka eftir þvi hver
þjóöfélagsmarkmiö þeirra eru
og eftir þvi hvaöa leiöir menn
vilja til aö ná þeim. Þeir sem
aöhyllast auöhyggju eöa vilja
fjötra sósialismans eiga sina
flokka, og þeir sem aöhyllast
félagshyggju frjálsra einstakl-
inga og skipulegar framfarir
eiga einnig raunverulegan val-
kost þar sem er Framsóknar-
flokkurinn. NU getur gengiö
misjafnfega vel aö koma stefnu
tilskila ogekkiersiöur misjafnt
hvernig til tekst um fram-
kvæmd hennar. Sllkt kemur þá
fram i atkvæöatölum viökom-
andi flokks. Aöalatriöiö er aö
Framsóknarflokkurinn á sér
raunhæfa grundvallarstefnu
sem i veigamiklum atriðum er
frábrugöin stefnu annarra
flokka.
Gervistefna
Ég tel, aö illa færi fyrir
stjórnmálaflokki sem raöaöi
upp málefnum á stefnuskrá sina
meö svipuöu hugarfari og lög-
um er raöaö á poppplötu.
Ætli Framsóknarflokkurinn
eigi ekki i nægum erfiöleikum
með aö foröast óréttmætan
hentistefnustimpil vegna and-
stööu sinnar viö öfgar á báöa
bóga og vegna óhjákvæmilegs
samstarfs viö aöra flokka, þótt
ekki verði tekin upp vinnubrögö
sem gera hann aö hentistefnu-
eöa gervistefnuflokki „par
excellence”!
Fellum
íslenska krónu
aldrei framar!
Lækkum heldur laun
og þjónustu!
r
Arið 1977 verður liklega frægt
í tslands sögu. Argæska var þá
meiri en nokkru sinni fyrr.
Töðufengur bænda var meiri en
dæmi voru til og það mátti
segja að smjör drypi af hverju
strái. Búsafurðir voru þær
mestu, sem sögur fara af. Er-
lent verðlag á islenskri matvöru
var þá með hæsta móti. Eins
var um aðrar islenskar vörur,
sem seldar voru úr landi.
Allir sem vildu höföu nóg að
gera. En raunar margir meira
en hóflegt var. Allir gátu haft
nóg að bita og brenna. Fjöldi
manna hafði tekjur umfram
lifsnauðsynjar. Flest það fólk
hefði auðveldlega getað safnað
fé til framtiðarnota. Að visu
söfnuðu söku menn stórfé — og
eru enn að safna — Ef til vill
gerviauði?
En yfirleitt eyddi almenning-
ur reiðufé sinu jafnótt og aflað
var, að stórum hluta i erlent
óþarfadót. Af þvi leiddi, að út-
fluttar vörur, þrátt fyrir há-
marksverð og þunga, nægðu
eigi nærri fyrir þvi, sem greiða
þurfti öðrum þjóöum. Fyrir það
stækkuöu stórskuldir utanlands.
t einmuna góöæri eyddi þjóð
vor stórfé umfram þaö sem afl-
aö var!
Uppreisn gegn at-
vinnuvegunum
Þrátt fyrir ráöleysi þings og
þjóðar, sýndust landshagir
horfa til heilla, fram að miðju
sumri. Þá skall ógæfan yfir.
Stjórnarandstööuflokkar á
þingi, og liösforingjar launa-
manna, hafa lengi æst hvorir
aðra upp til óhappaverka. Loka-
ráð þeirra að þessu sinni var að
krefjast stórhækkunar á tekjum
launafólks.
Ailir samþykktu aö hækka
þyrfti lægstu laun verulega. Það
sýndist þjóöarhagur mundu
þola án stóráfalla.
Hitt sáu allir sjáandi og heil-
vita, að stórfelld hækkun allra
launa mundi leiöa alþjóð til
ófarnaðar.
Stjórnarandstööuliðsforingjar
létu þó yfirleitt eins og þeir
skildu þaö ekki. Þeir virtust
leggja meira kapp á að auka
vandræði rikisstjórnar en
tryggja hag þjóðfélagsins. Þá
folsku hafði Sjálfstæðisflokkur
framið fyrir fjórum árum, þeg-
ar hann stóö utan ríkisstjornar.
Þar var eigi leiðum þrjót að
likjast!! óhóflegum hálauna-
kröfum var haldið til streitu
gegn heilræðum allra, sem
horfðu fram i timann.
Um hávor hóf Alþýðusam-
band tslands mikið og viötækt
verkfaíl og geröi sig liklegt að
halda þvi áfram jafnvel mánuð-
um saman. Atvinnurekendum
ofbauð sú fólska og gáfust upp
eftir viku til þess að komast hjá
stórvandræðum, þótt önnur
vandræöi virtust biða á næsta
leiti.
Uppreisn gegn rikis-
sjóði
Á haustnóttum hófu svo rikis-
starfsmenn aðra uppreisn gegn
landsstjórn og þjóðarhagi, þeir
gerðu sýnu þrælslegri kröfur en
Alþýðusambandiö hafði gert á
vori.
Ráöherrar þybbuöust nokkuð
við, en voru linir I vörn og gáfust
upp fyrir ofbeldinu. Attu
kannski eigi annarra skárri
kosta völ? Tvennu öðru er þó til
að dreifa: Stjúpsyni Mammons
á stjórnarstólnum gat munað I
mestu hækkun launa. Og þeir
gátu óttast atkvæöamissi i
næstu kosningum, ef þeir berð-
ust hart við kröfuherinn. Þeir
samþykktu frekar og fráleitar
hálaunakröfur.
Að þessum tvennum samn-
ingum gengnum áttu öll laun
hér á landi að hækka á nokkrum
mánuðum um 50-80 prósent. Þó
höfðu engar nýjar gullgrafir
fundist! Þarna var stefnt á
bráðagjaldþrot rikis og atvinnu-
vega. Þessi lokaráð hlutu að
koma allri þjóðinni i koll — og
varla sist verkafólki.
Reyndu björgun —
Misstu 10 menn!
A jólum blasti við allra aug-
um algert fjármálaöngþveiti á
nýju ári. Rikisstjórn og þing-
flokkar hennar gripu þá til
skásta ráðs, sem var á þeirra
færi.
Þeir sniðu með lögum efsta
kúfinn af oflaunasamningunum.
Þeim varð á sú skyssa aö lækka
of mikið laun hinna lægst laun-
uöu, en of litiö hæstu launin.
Voru þeir kannski aö hlifa sjálf-
um sér?
Stjórnarandstæðingar sáu þá
sterkan leik á boröi. Þeir gerðu
óp að rikisstjórn og mynduöu
máttugt slagorð. Þeir æptu án
afláts: „Samningana i gildi!”
óþjóðhollasta heróp eins og á
stóð. Rikisstórn galt visku sinn-
ar og tapaði til þeirra tiu af
þingmönnum sinum. Skamm-
sýni og óbilgirni báru sigur af
hólmi I kosningunum.
En atvinnuvegirnir virðast
litlu nær. Vandræðin og ráða-
leysið vaxa dag frá degi.
Afleiðingar uppreisn-
arsamninganna
Nú er liðiö langt á sumar 1978.
Enn er góðæri i landi hér. Heyiö
hirtist grænt af ljánum og
mjólkin flæðir úr kúnum. Dilkar
dafna i góöum sumarhögum.
Enn hafa flestir nóg að bita og
brenna.
Mikill fiskur fæst úr sjónum
hvar sem róið er, og erlendar
þjóðir vilja kaupa fiskinn háu
verði.
Þó liöur aö þvi, aö lítið gagni
að leggja afla á land. Þeim
vinnslustöövum fækkar óöum,
HEL6I
HANNESSON
sem fást til að verka hann. Þær
geta fæstar verkað fiskinn nema
með miklu tapi. Þvi valda skilst
mér „Sólstöðusamningarnir”
siðan i fyrrasumar.
Samkvæmt þeim er fiskurinn
verölagður blautur upp úr sjó og
seldur vinnslustöðvunum á þvi
verði. Það söluverö sýnist eigi
miðað við hvaö kostar að verka
fiskinn eða fyrir hvað hann selst
að lokum. Kolblind heimtu-
frekja er. þar hæstráðandi.
Frystihúsaeigendur telja sig
vanta 20 prósent tilkostnaöar
upp á það, að rekstur beri sig.
Og vist mun það, aö alla vantar
þá nokkuð. En Lúðvik og strák-
ar hans láta sem litlu skipti.
Þeir klina skit á skynsemina og
hrópa: Landráða „samningana
i gildi!”
Ekki gengislækkun
Það eru engir sjóðir til, sem
geta bætt frystihúsunum
reksturshallann. Sumir tala i al-
vöru um, aö jafna hann meö
mikilli gengislækkun. Allir sjá
að hún verður aöeins skammur
gálgafrestur og verkar auk þess
á veröbólguna eins og gas á eld.
öllum þykir verðbólgan orðin
nóg. Þo kunna að finnast fjár-
málafantar, sem enn dreymir
um aö auöga sig á henni. Það er
oröið meira en mál að loka
þeirri leið!
Lúövik vnai ekki lækka geng-
ið og var þar á rettri leið. Hér
ætti aldrei að fella gengi fram-
ar! Ileldur stefna að hægfara
gengishækkun á komandi árum.
Og samhliöa þvi aö lækkun
rikisskulda. Þaö gæti oröiö hæg-
ara en margur hyggur ef þing
og stjórn færu i fararbroddi meö
góöu eftirdæmi.
Til þess að þetta megi takast,
þarf nú strax aö lækka öll laun
og hætta öllu bruðli. Lækka verö
á lifsnauðsynjum, en hækka
verð óþarfavöru. Afnema svo-
nefnda vistölu, sem var frá upp-
hafi vitlaus tilbúningur. Sam-
hliða þvi þarf með harðri hendi
að útrýma innlendum ójöfnuöi
sérdrægni, sviksemi prangi og
skjalafalsi!
Öll laun lækki um 5-
50%
Hér ætti strax að lækka öll
laun um 5-50 prósent. Lægstu
launin minnst en mest þau
hæstu. Lækkun allra annarra
launa ætti með hliðsjón af
launamun manna að raða sem
næst hlutfallslega I bilið milli 5
og 50 prósent.
Þannig væri hægt að tryggja
þrennt þarft i einu kasti:
1. Tryggja harla tæpa stööu
rikissjóös og tekjulinda
almennings hér i landi.
2. Jafna alveg óþolandi mismun
launa i islensku þjóðfélagi.
3. Afstýra háskalegri gengis-
lækkun.
Einfaldast væri aö reikna
þetta sem beina lækkun launa.
Þó mætti ef mönnum þætti
betra, innheimta féð sem bjarg-
raðaskatt af hverri launa-
greiðslu, þótt flóknara og vand-
unnara væri. Sköttun þessi eöa
launalækkun skyldi aö sjálf-
sögðu ná til allra þegna þjóðfé-
lagsins, þar meðtalinna hluta-
manna, leigusala, kaupmanna,
bænda og annarra sem hirða
vinnulaun frá eigin rekstri.
Samhliða þessu þarf aö stór-
lækka vexti af atvinnurekstrar-
lánum og stefna að verölækkun
fiestrar þjónustu. Þá þarf að
létta fjárplógsfólki af öllum inn-
flutningi og fela hann einvörö-
ungu heiðursmönnum!
Ég sé enga leiö auöveldari til
þess aö sigrast á veröbólgunni
og spyrna gegn ógnum atvinnu-
levis á koinandi tiö! Sjáiö þiö
hinir hana?
27. ágúst 1978.