Tíminn - 19.11.1978, Blaðsíða 19

Tíminn - 19.11.1978, Blaðsíða 19
Sunnudagur 19. nóvember 1978 39 gróður og garðar Ber mest á hinum dimmrauða rósakolli (sanguisorba tenuifolia), sem er 80-100 sm á hæö. Skyld tegund ber langt hangandi rauöblátt blómax. Báöir fallegir og geta þrifist i frjórri hálfrakri jörö. Þeir sóma sér prýöilega viö runna eöa stórvaxnar jurtir. Blóökollurinn islenski er sömu ættkvislar. Blöö hans eru blágræn aö neöan blómkollar hnöttóttir, dökk- rauöir. Breiöist talsvert út meö rótarsprotum. Þessir kollar allir fara prýöilega I vendi, t.d. meö punti og endast lengi þurrkaöir. Til vinstri á mynd- inni utanvert sjást aldinbaukar sporasóleyjar, ööru nafni vatns- bera. Hýöiö opnast, vindurinn hristir jurtina og fræin þeytast burt. Sporasóleyjar þrifast vel. Blómin ýmislega lit, blá, rauöleit, hvit o.s.frv. ýms afbrigöi. Rækta sumir eingöngu sporasóleyjar I heilum beöum. Langir bognir sporar ganga niöur úr blómunum. Hvita blómiö t.h. á myndinni er alpasúra (polyganum alpinum), en hún ber laglega klasa gul- hvitra blóma og er harögerö. Blómin endast lengi afskorin. Veröur 50-80 sm á hæö og þarf stuöning ef hún vex ein út af fyrir sig. Fer vel meö öörum hávöxnum jurtum. 1 nýlegum þætti var minnst á nokkur ráö til aö skýla gróöri á veturna, t.d. aö leggja greinar, lauf, mosa o.fl. létt og loftmikiö yfir beöin, eöa dreifa á þau húsdýraáburöi. Refta má yfir ungar trjáplöntur eöa setja upp skjólgrindur. Ungum sigrænum hrislum hættir til aö sólbrenna á vorin, meöan jörö er enn frosin, svo ræturnar ná ekki I vatn. Veröa t.d. greni- og furuhrislur stundum brúnleitar eöa roöna sólarmegin á vorin. Þá er betra aö skyggja á ef unnt er, og þaö er fært i göröum meöan trén eru litil. Ef vafiö er utan um viökvæmar plöntur á haustin má skýliö ekki vera þétt , er t.d. plast óhentugt. Sumir rækta viökvæmar garöjurtir I niöurgröfnum jurta- pottum sem skýla má á veturna úti I garöinum, eöa flytja inn i gróöurhús ef þaö er til. Sumir geyma jurtapottajurtir þessar I sólreit. unum vestur I Isafjaröarkaup- staö. Nú hefur gulbráin numiö land I öllum landsfjóröungum Langmest er útbreiöslan sunnan lands, þar vex nú gulbrá aö heita má viö hvern bæ um ölfus, Flóa, Hreppa, Skeiö, Landeyj- ar, Eyjafjallasveit og Mýrdal. Talsvert á Akranesi, Borgar- nesi og viöar um Borgarfjörö, kauptúnum á Snæfellsnesi, austur á Höfn I Hornafiröi, kaupstööum á Austurlandi og nyrðra o.s.frv. Langmest vex á hverjum staö á sunnanveröu landinu. Þar þroskast mest af fræi, en jurtin lifir vanalega aö- eins eitt sumar. Hvaöan kom þessi jurt og hvert er frumheim- ilihennar? Til tslands sennilega meö varningi frá Danmörku eöa Noregi. En upprunaheimkynniö eru talin þurrlend héruö Miö- og Austurasiu og e.t.v. einnig Kali- forniu.Þegar samgöngur jukust komst hún til hafnarborganna .o.fl. samgöngustööva — og tók slöan að breiöast út með ævin- týralegum hraöa vlöa um heim. Gulbrá er mjög frjósöm og fræin tolla viö alls konar varn- ing og farartæki. í Evrópu nam hún land fyrir rúmri öld. Var sums staöar ræktuö I grasa- göröum sem fágæt jurt og breiddist út þaðan. Hin sllmugu fræ loöa viö margt. Jurtin er nægjusöm og harögerö. Hún er dæmi um tegund sem fylgir I fótspor mannsins um vlöa ver- öld og notar öll farartæki — skip, járnbrautir, blla, jarö- vinnslutæki, varning, flugvélar o.s.frv. Berst með fræi frá görö- um og ökrum. I frjórri mold er hún áleitið illgresi og allstór- vaxin. En hún framfleytir llka llfinu I harötroönum stlgum, stakkstæöum, bryggjum, mel- um, milli götusteina o.s.frv. Dugnaöurinn er mikill! Blómvöndurinn I fallegu þýsku könnunni er ljóns- munnur, sumarblóm stórt og litfagurt, sem viöa er ræktaö I göröum, og á vetrum til afskuröar i gróöurhúsum. Sést I blómi enn. Blómin sitja I löngum klasa á stinnum stöngli, margvlslega lit-hvit, gul-purpuralit, rauð, rauöblá o.s.frv. Er alblómgaöur stöngullinn mjög skrautlegur og blómgunartlminn er langur. Blómin eru stór og lokuö, svo aöeins er á færi öflugra eöa ranalangra skordýra aö komast I hunangiö. Blómiö skiptist I efri og neöri vör. Þiö ættuö að taka varlega I varirnar og opna blómginiö, og þá veröiö þiö Gulbrá (túnbrá) . Ljónsmunnur 5/10. 1978. hissa! Ykkur viröist þiö horfa inn I kjaft á dýri og skiljið nú nafniö ljónsmunnur! Flestir kaupa sumarblóm til gróðursetningar I blómræktar- stöövum á vorin. Ef þiö ætliö sjálf aö sá til ljónsmunna inni eöa i sólreit þarf aö sá snemma helst I febrúar-marz. Fræiö er mjög smátt og er þvl sáö örgrunnt. En um þetta getið þiö lesiö I garöyrkjubókum. í mjóa gegnsæja glasinu standa þrjár blómategundir. Þeir hafa fingurna á slagæö plássins, frá vinstri Danfel Haraldsson vigtarmaöur, Ragnar Magnússon hafnarvöröur og Bjarni Þórarins- son hafnarstjóri. Einn hafnarstarfsmann vantar á myndina en þaö er Vilmundur Ingimarsson, hafnarvöröur. „Flöskuháls” í Grinda- víkurhöfn Nýlega ræddi fréttamaöur viö hafnar- starfsmenn í Grindavík. Sögðu þeir aö aöalmál hafnarinnar væri dýpkun innsiglingarinnar/ en enn er eftir aö dýpka um l m. á 40 m kafla. Þessi „flöskuháls” ger.r þaö aö verkum, aö loönubátar veröa aö blöa innsiglingar allt aö 5 tfmum, en þaö hefur valdiö þvl aö bátarnir hverfa frá og leita löndunar annarstaöar. Þvl má bæta viö, aö loönubræöslan á staönum hefur veriö verkefna- laus nokkra daga I senn og allt aö viku vegna þessa. Þaö er þvl skiljanlegt aö dýpkun rennunnar er mikiö áhugamál Grindvikinga, en hægt er aö segja aö hinar miklu hafnarframkvæmdir nýtist ekki aö fullu fyrr en innsiglingin verður dýpkuö. Mun veröa lögö áhersla á aö fé fáist til þessa á næsta ári en Hafnarmálastofn un mun hafa mælt meö f járveit- ingu. Þegar hafnarframkvæmdir I Grindavlk eru skoöaöar nánar, sést aö hönnun ljósamasturs- húsa er meö sama hætti og annarstaðar. Hús þessi, sem hafa aö geyma rafmagnstöflur bæöi fyrir lýsingu og rafmagn til skipa, eru þannig úr garöi gerö, aö útilokaö er fyrir flesta menn aö standa uppréttir inni I þeim. Geta má nærri aö aöstaöa til aö vinna viö rafbúnaöinn er fráleit og beinllnis hættuleg, þegar menn veröa aö kóklast viö þetta hálfbognir. Furöulegt má telja aö hönnuöir Vita og hafnarmálastofnunar, skuli leggja sllkt kapp á aö svínbeygja rafvirkjana. Þá má geta þess aö vatns- brunnar sem hafnarveröir þurfa aö vinna viö I öllum veör- um og á öllum tlmum sólar hrings, eru staösettir I miöri akbraut hafnarinnar, og er slysahætta af þessu. Hinar annars glæsilegu hafnarfram- kvæmdir I Grindavlk eiga sér þó einn auman blett umfram annað, en þaö er Viölagasjóös- bryggjan svonefnda. Sú bryggja er mikiö timburmannvirki meö grjótkjarna og er bryggjan ætl- uö sem viölegubryggja. Sá galli hefur komið I ljós viö þessa bryggju, aö hún sígur stöðugt um miöjuna og mun ekki séö fyrir endann á þeim skemmdum sem hljótast af þvl. AfII og umferð Ariö 1977 var löndun I höfninni: Bolfiskur...............24.065 tonn Loöna...................35.525 tonn Loönuhrogn.................320 tonn Spærlingur.............. 1.648 tonn Humar.................142tonn Sfld ............... 4.399 tonn 32 flutningaskip fóru um höfn- ina og var útflutningur 9.551 tonn en innflutt 2.054 tonn. Umferö flutningaskipa hefur aukist og hefur ekki veriö meiri áöur. Umferö fiskiskipa hefur hinsvegar minnkaö en skipin eru aö jafnaöi stærri. 1 höfninni hafa legiö daglega aö undanförnufrá .lOtil 33 bátar, en þaö er óvenjumikiö, enda nú veriö aö skipta um veiöarfæri. Grindavikurhöfn er mesta humarlöndunarhöfnin á Suöur- nesjum og var landaö þar 110 tonnuir. sl. sumar eftir lélega vertiö, en t.d. 142 tonnum sum- ariö 1977. Þrlr bátar hafa veriö á llnu aö undanförnu og tveir meö botnvörpu, þá eru tveir bátar sem búnir voru meö sildarkvótann byrjaöir meö net. Afli hefur veriö heldur rýr enda tlö stirö. Slldarbátarnir eru nú um 15 og eru 3-4 þeirra langt komnir meö kvótann. Þrlr bátar eru á loönu og hefur þeim geng- iö allvel. Löndun I október var: Loöna...............1.323 tonn Slld ............... 1.210 tonn Annar fiskur................34 tonn Varöandi sildveiöarnar virö- ist mikilvægt aö setja fast meö- alverö, svo slld veröi ekki kast- aö eöa sleppt, þá er eins og þeir bátar sem fyrst hófu veiöar hafi frekar sett I stóra snd enda eru þeir bátar sem hófu veiðar 6/10 til 18/10 búnir og meö hærra meöalverö. Sýnist þannig llk- legt aö rétt væri aö verölauna þá báta sem fyrst hefja veiöar meö aukakvóta, t.d. 50 tonn. Þess skal þó getiö aö lokum, aö ekki munu nóta- og rekneta- menn vera sammála um þetta. K.Sn. ■7%

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.