Tíminn - 13.12.1978, Blaðsíða 7

Miftvikudagur 13. desember 1978
7
.............. 11
Klifar þú __
jafnan
nokkuð .
Síðari grein um fréttir af Ströndum Guðmundur P. Valgeirsson:
Ekki skal, af mér, dregiö ilr
mikilsveröum þættiGuömundar
sálaöa Þ. Guömundssonar i
skólamálum okkar Árnes-
hreppsbiia. Sá þáttur var svo
stór, aö hann einn nægir til aö
halda nafni hans á lofti um
langa framtiö. Hann var maöur,
sem ávallt miöaöi viö aö verk
hans mættu veröa til góös, ekki
aöeins fyrir liöandi stund,
heldur engu siöur fyrir framtíö-
ina. Þvi minnast þeir, sem
þekktu hann, hans meö viröingu
og þökk fyrir þaö sem hann var
eftir og eftir hann liggur á hans
skömmu ævi.
En skólamál hreppsins eru nú
ekkert sérstaklega á dagskrá.
Þvi kemur sú frétt Reginu
fréttaritara Dbl. manni á óvart,
eins og skrattinn úr sauöar-
leggnum. Hins vegar held ég aö
þeir atburöir sem þar er komiö
inn á, séu utan ogofan viö sögu-
skynjun frúarinnar og henni þvi
ofvaxiö aö greina þar frá á hlut-
lægan hátt. Þegar þeir atburöir
eru metnir þarf aö hafa þaö i
huga, aö þá veltu menn sér ekki
i peningum og uröu aö gæta var-
úöar i meöferö hverrar krónu. A
þaö eitt skal bent i þessu sam-
bandi, aö skólamál hafa aldrei
veriö á vegum kaupfélaganna
og þeim þvi ekkert sérstakt úr-
lausnarefni. Fregnin um aö
kaupfélagiö hafiekki gefiö eina
spýtu til skólabyggingarinnar
er þvl út i hött.
En svo er hægt aö lofa einn án
þess annar sé lastaöur. — Hér
var lika seiist 50 ár aftur i tim-
ann.
Regina gerir mikiö úr for-
göngu Þorvaldar Garöars I raf-
magnsmálum Arneshrepps.
Þeim sem fylgst hafa náiö meö
þeim málum finnst þó viö hæfi
aö hafa um þaö sem fæst hóls-
yröi, svo ekki yröu úr þvi öfug-
mæli. 1 þvi sambandi má geta
þess, aösnemmaá árinu 1975 lá
fyrir fjármagn til rafvæöingar I
Arneshreppiogstóöekki á ööru
en koma verkinu i framkvæmd.
Ekki er vitaö, aö Þörvaldur
Garöar hafi átt sérstakan hlut
aö þvi máli. En á þvi sumri var
hann skipaöur. formaöur Orku-
ráös. Nýskipaöur I þá stööu kom
hann hingaö noröur og tilkynnti
hreppsbúum aö þá þegar yröi
hafist handa um raflinulögn og
rafvæöingu i hreppnum. Heföi
hann gengiö svo frá þeim hlut-
um áöur en hann lagöi upp i
þessa ferö, aö verkiö hæfist aö
fáum dögum liönum og viö
mundum geta eldaö jólamatinn
viö þaö rafmagn.
Einhvern veginn fór þetta þó
svo I höndum hans, aö ekki var
byr jaö á þessu verkefni fyrr en
komiö var haust og vetur á
næsta leiti, svc- allt lenti i pati og
verkleysu. Enda fór þaö svo aö
litiö varö úr framkvæmdum á
þvi ári. Dróst þaö svo fram á
mánaöamót nóvember og
desember 1977 aö þvi verki yröi
lokiö. Af þvi má sjá aö morgun-
tafir Þorvaldar Garöars, frá þvi
aö koma þessu verki I fram-
kvæmd, hafa oröiö ærnar og
meiri en hann geröi ráö fyrir
þegar hann kynnti sig I hinu
nýja embætti og lofaöi okkur
rafmagninu fyrir árslok 1975.
Sjálfsagt má þakka Þorvaldi
Garöari sitthvaö I þessu sam-
bandi. Hann var formaöur
Orkuráös og jafnframt þing-
maöur okkar og haföi þvl sterka
aöstööu til aö fylgja málinu eftir
og koma þvi i framkvæmd á
þeim tima sem ætlaö var. Lét
hann lika I þaö skina hvaö aö-
staöa sin væri góö og persónu-
legt vald hans drjúgt á metum.
Þetta fór þó á annan veg eins
og áöur er sagt. Viö þessa töf
rýrnaöi framkvæmdamáttur
þessfjár, sem til þess var ætlaö,
i þvi veröbólguæöi sem þjóöin
býr viö, svo þaö hrökk skammt.
Auk þess var þeirri fjárupphæö,
sem eingöngu átti aö verja i Ar-
neshrepp þetta umrædda ár
(1975), skipt og nokkur hluti
hennar settur i sams konar
framkvæmdir vestur I Gufu-
dalssveit. Er þaö þó hverjum
manni ljóst aö ekki er hægt aö
framkvæma tvennt meö sama
fjármagninu án þess þaö komi
niöur á þvi sem fyrirhugaö var.
Sá dráttur sem á þessu varö,
hátt i þrjú ár, varö okkur Arnes-
hreppsbúum lika nokkuö dýr.
Skapari hann hverju býli, sem
rafmagniö fékk, nokkra tugi
þúsunda kostnaöarauka. Þvi á
þessu timabili margfölduöust
jaröir okkar i fasteignamati
vegna hinna nýju bygginga,
sem ritu upp á þessum árum, og
viö þaö er heimtökugjald raf-
magnsins miðað. Auk þess uröu
nokkrir aö kaupa disilmótora
fyrir stórar upphæöir i staö
þeirra sem ónýtir voru orönir,
eöa sitja I myrkrinu annars.
Af þessu og ýmsu ööru finnst
mér aö Þorvaldi Garöari sé
geröur vafasamur greiöi meö
þvi aö bera mikið lof á hann
fyrir framgöngu hans i þessu
stóra hagsmuna- og menningar-
máli okkar. — Þaöerogveröur i
augum þeirra erbesttil þekkja,
oflof.
Þaökallaöi Sn o r r i háö.
Þessi litt merkilega úrklippa,
sem mér var send, hehir oröiö
mér tilefni til þessara hugleiö-
inga, sem annarsheföi ekkiorö-
iö. Þær eru aö sumu leyti leiö-
rétting á meinlausu ranghermi,
en þó einkum til þess aö gefa
þeim sem kunna aö hafa staldr-
aö viö þessa fréttamola héöan,
nokkra vfsbendingu um gildi
þeirra, og aö þetta sé okkur
meinlausara en þeir hyggja.
V
f■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■••■■■■■•••■■■•■■■■■■■■■■■■■■■■■■■i
!■■■■■■■■■!
Hér geta allir
verið sælir

::
13 ný
18 minningaþættir
Bjartmars Guðmunds-
sonar bónda og alþingis-
manns frá Sandi. tJtgef-
andi Skjaldborg Akur-
eyri.______________________
löllu bókaflóöinu á þvi Herrans
ári 1978 rak á fjörur minar bók
sem ég get ekki stillt mig um aö
minnast á meö nokkrum orðum.
Aöur haföi ég lesiö 2 eöa 3 kafla
sem birtir eru I bókinni, I Lesbók
Morgunblaðsins, og þótti svo
mikið til þeirra koma aö ég óskaöi
þess meö sjálfri mér aö höfundur
þeirra vildi safna saman þáttum
sinum i eina heild, þvi ég þóttist
vita aö hann ætti meira I fórum
sínum af svipuöu efni.
Varö ég þvi mjög glöö er ég
fregnaöi aö minningarþættir hans
væru konnir út I hundrað og
sextlu blaösiöna bók. Aö minum
dómi er hver kafli listaverk út af
fyrir sig eftir efnum og ástæöum.
Auövitaö eru þeir misjafnir eins
og gengur. 1 sumum þeirra
bregöur fyrir góölátlegri glettni,
sem kemur manni i gott skap.
Þaö er einnig lærdómsrikt hvern-
ig höfundur segir frá þvi
neikvæöa sem aö honum snýr I
fari mannanna, þótt hann segi
allan sannleikann, gerir hann þaö
á þann veg aö allir mega vel viö
una. Bjartmar er listamaöur af
Guðs náö, enda er honum öll
gervimennska fjarri skapi.
Mér finnst þaö næstum þvi
broslegt hvernig hann kemst aö
orði I lok siöasta kaflans „Allir
lifa eitthvaö I blekkingum og
deyja stundum. Fyrir langa löngu
lá viö borö aö ég færi aö blekkja
mig, meö þvi aö halda aö ég gæti
komið saman sendibréfi” Siðar i
sama kafla segir hann. „Ættbogi
minn hefur margt látiö á pappir-
inn og tekist sæmilega. Hvaöa
gagn eöa gaman gat veriö aö þvi
aö einhver einn enn færi aö fikta
viö blekiö I tilraunaskyni og bera i
bakkafullan lækinn?” Vona ég
svo aö allir sjái aö þaö voru góöu
gömlu stundirnar, sem fóru fram
á þaö aö komast á pappir meö þaö
fyrir augum i góögeröaskyni aö
ýta tómleikanum til hliöar og
setjast i sæti hans. Á bak viö þess-
ar lfnur slær auömjúkt snillings
hjarta. 1 kaflanum um afa Rauö
kemst hann svo aö oröi um
Friöjón afa sinn, sem var aö
veröa hrumur af elli. „Þá var
hann aö klæöa sig úr feröa-fötum
lifsins”. Ég vildi vera höfundur
aö þvilikum setningum. 1 þættin-
um „Gengiö til leiks á engi”
kemst han svo aö orði. „Kýr geta
veriö fleygivakrar af freistingum
„þegar „Fergin” er annars
vegar, og fingralangar I
ofanálag”. Þátturinn „Reiöar-
slag” lýsir átakanlegri reynslu
höfundar viö lát Völundar bróöur
hans, sem hann unni af heilum
hug. Mig langar til aö vitna i þann
kafla sérstaklega á einum staö,
þar sem höfundur lýsir sorg sinni,
þar sem hann er einn á ferö uppi á
Vaölaheiöi á heimleiö meö
andlátsfregnina, sem hann fékk á
Akureyri, en þangaö var hann
kominn aleinn gangandi frá Sandi
til aö freista þess aö komast
þaöan suður til Reykjavikur meö
skipi, til þess aö vera hjá bróöur
sinum veikum, en Völundur var
þangaö kominn til náms I
Kennaraskólann, þegar hann
veiktist af heilabólgu, sem dró
hann til dauöa. Sjálf var ég kunn-
ug Völundi frá samveru okkar
heilan vetur i Laugaskóla. Hann
var fágætur félagi og vinur. Mikiö
mannsefni. Minninguna um hann
geymi ég I dýrum sjóöi. Var þvi
engin furöa þótt nánustu ástvinir
treguöu hann sárt. 1 þættinum
„Vondar fréttir” getur höfundur
þess aö frændi hans, vinur og
leikfélagi flytur frá Sandi meö
foreldrum og systkinum, en þeir
voru báöir ungir aö árum, en vin-
urinn þótveimur árum eldri. Þeir
voru óaöskiljanlegir i leik og
starfi. Bjartmar horfir á eftir
flutningalestinni harmi lostinn og
skilur ekkert i þessu veraldarinn-
ar brambolti. Hann talar oft um
sjálfan sig sem barn, I þriöju
persónu. „Þá snýr hann sér und-
an og fer uppá bæjarvegginn, sem
er litlu hærri en hann sjálfur, og
grúfir sig niöur I ársgamalt gras i
bæjarsundi og fer aö gráta eins og
brjóstiö sé aö springa utanaf sál-
inni” Hvaö finnst ykkur? Er þetta
ekki snilldin sjálf, lýsing af sorg
lítils barns? 1 kaflanum „A
menntavegi” kemst hann svo aö
oröi, er rúmfatapoki hans haföi
ekki komiö til skila þegar hann
sjálfur kom til skólans þar sem
átti aö dveljast viö nám um vet-
urinn „Um nóttina lá ég svo á
náðarsæng og haföi meöaumkv-
unardún ofan á mér.” A öörum
staö: „Amalegt var þaö ekki aö
falla svona i opinn faöminn á vor-
inu” Hér verö ég aö nema staðar
Bjartmar Guömundsson
meö tilvitnanir þótt af miklu og
góöu sé að taka. Bókin nær yfir
ævi Bjartmars frá frumbernsku
allt þar til hann lætur af
stjórnmálastarfi og opiberri
umsýslan. Liösinni hans viö þjóö-
þrifamál var aldrei litilsviröi. Og
ekki kraföist hann alltaf launa
fyrir störf sin i þágu sveitar sinn-
ar og samfélags. Þaö hefi ég
sannfrétt. Hann talar meö virö-
ingu um konu sina, sem hefur
staöiö viö hliö hans I bliöu og
striöu, og oft oröiö aö vera bæöi
húsbóndinn og húsfreyjan á barn-
mörgu heimili vegna fjarveru
eiginmannsins.
Prófarkalestri er nokkuö
ábótavant, eins og oft vill veröa,
en þá galla veröur aö skrifa hjá
útgefanda. Þaö er mikill fengur
aö bók Bjartmars og kæmi mér
ekki á óvart aö réttsýnir og
sanngjarnir menn teldu hana meö
bestu bókum ársins. Hann lýsir á
snilldarlegan hátt islenskum
þjóöháttum og lifi sveitafólksins á
fyrstu tugum tuttugustu aldar-
innar. Hafi höfundur og útgefandi
bestu þakkir fyrir ágæta bók.
Filippia Kristjánsdóttir.

!■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■!
lög eftir
Sigfús
— I endurútgáfu
sönglaga hans
SJ — Hvort ég eigi eitthvaö eftir-
lætislag I heftinu? Nei, varla. Þau
eru flest löngu hætt aö vera min
eigin og oröin alþjóöar, svo ég iæt
aöra um þaö, sagöi Sigfús Hall-
dórsson tónskáld, pianóleikari og
söngvari þegar hann leit inn á rit-
stjórn Tlmaqs og sýndi okkur
nýja útgáfu af sönglögum sinum,
þá þriöju. Sigfús er alltaf aö búa
til lög, og I nýju útgáfunni eru 13
ný lög. Auk þess er þar úrval eldri
laga eftir Sigfús, en samtals eru I
bókinni um 60 sönglög. Hún er I
leiöinni nokkurs konar kvæöabók,
þvi Sigfús segir okkur, aö sum
ljóöanna viö lögin séu hvergi til á
prenti annars staöar.
Mörg sönglögin i heftinu koma
kunnuglega fyrir. Meö þeim elztu
er 1 dag er ég ríkur I dag vil ég
gefa viö ljóö eftir Sigurð Sigurös-
son frá Arnarholti og tileinkaö
vini Sigfúsar, Pétri A. Jónssyni
óperusöngvara. Þetta lag samdi
Sigfús Halldórsson 17 ára gamall.
Nýjasta lagiö i sönglagaheftinu er
Skúraskin viö ljóö eftir Sigvalda
Hjálmarsson. Þarna eru lögin
Austurstræti, Dagný, Hanna litla,
Viö Vatnsmýrina, Tondeleyo og
svo auövitaö Litla flugan. Mest
hefur Sigfús samiö af lögum viö
ljóö Reykjavikurskáldsins Tóm-
asar Guömundssonar og sr. Sig-
urðar Einarssonar I Holti.
Sönglög Sigfúsar eru aö þessu
sinni gefin út i 3000 eintökum og
kosta kr. 7.500. Þau fást i Hljóö-
færaverslun Poul Bernburg hf.
Vitastig 10, Tónverkamiöstööinni
viö Laufásveg, i Bókaverslun
Lárusar Blöndal I Vesturveri, og I
Bókaversluninni Vedu i Kópa-
vogi.