Tíminn - 31.12.1978, Qupperneq 7

Sunnudagur 31. desember 1978.
7
lirfa sem etur laufiö stundum
svo gersamlega aö skógurinn
deyr. Þetta fiörildi heitir á
latinu Erannis defoliaria og
hefur veriö nefnt trjáfeti á is-
lensku. Karldýriö flýgur aö
haustinu og minnir á fölnaö
birkilauf en kvendýriö er
vængjalaust og eru skemmdir
af völdum svarta maöksins oft
mjög staöbundnar, smá lækur
getur haft úrslitaáhrif á út-
breiösluna. Svo viröist sem
stórar hrislur sleppi oft betur
heldur en kjarr< efstu laufin
veröi þá fremur eftir. Ekki
hefur þetta fiörildi fundist utan
Skaftafellssýslna enda mun þaö
verahérá noröurmörkum sinna
heimkynna. Ovist er hvernig
þaöhefur borist hingaö til lands
en óneitanlega eru likur á aö
þaö hafi borist meö landnáms-
mönnum. Þeir hjuggu birki i
Noregi tilaö hafa undir flutningi
i skipunum og köstuöu þvi á
land þegar búiö var aö tæma
skipiö. Þetta var gert til aö
austur gæti runniö eftir skipinu
og varningur lægi ekki I austri.
Þegar menn fengu óskaleiöi
hefur varla allt veriö dautt sem
viönum fylgdi þegar hann var
settur i skipiö og er þvi hugsan-
legt aö Erannis defoliaria hafi
viöa numiö land á landnáms- og
söguöld endáiö út þegar veöur-
far versnaöi nema þar sem skil-
yröi voru best. Hafi svo veriö
mun óhætt aö skrifa mikinn
hluta af eyöingu skóganna á
reikning þess.
Ekki eru neinar skráöar
heimildir fyrir þvi hvenær
skemmdir sáust fyrst af völdum
maöksins í Skaftafelli enda má
ætla aö hans hafi litiö gætt
meöan tiöarfariö var mjög kalt
en áriö 1910 eyöilagöi hann þó
a.m.k. eina torfu algerlega.
Eftir þaö bar mjög mismikiö
á honum en mestar uröu
skemmdirnar nálægt miöri öld-
inni enda voru þá hlýindi og
haust góö.
Bæjarstaöarskógur slapp ekki
viö þennan vágest og eitt áriö
varö hann svo aö segja lauflaus
i júli. Þá dóu mörg smærri trén
en þau stærstu liföu þetta frek-
ar af þvi á þeim varö oftast svo-
litiö eftir af efstu laufunum.
Munu ýmsir minnast þess sem
komu i Bæjarstaöarskóg næstu
árin eftir þetta hvaö mikiö bar á
kalviöi. Um svipaö leyti eyddi
þessi skógarmaökur talsvert
viöáttumiklum skógi á Kvi-
skerjum og var sá skógur vlöast
um og yfir mannhæö. Einnig
mun þaö hafa veriö hann sem
um sama leyti eyddi stórum
skógi á Hvftárholtum 1
Núpstaöarskógum.
Nú er Skaftafell þjóögaröur
og þarf varla aö óttast aö
skógurinn þar biöi hnekki af
kolagerö eöa sauöfjárbeit en ef
tföarfar á eftir aö veröa aftur
svipaö og þaö var á fimmta tug
þessarar aldar má búast viö
skemmdum af völdum svarta
skógarmaöksins. Undanfarin ár
hefur litiö boriö á honum. Ekki
hefur veriö rannsakaö hvaö
veldur þessum sveiflum en aö
óathuguöu máli viröist liklegast
aö þaö sé haustveöráttan vegna
þess hvaö fiörildin koma seint
Ur pUpunni.
Kviskerjum 4/121978
Siguröur Björnsson
Álfarnir á nýárskvöld
Eitt nýársdagskvöld stóð svo á í Skógum að
seint var kveikt í göngum eða dyrum, því það
var gamall vani og helst enn við víða, að Ijós
er látið lifa jólanótt og nýárs niðri í bæjum.
Enn var í Skógum fólk í fjósi.því kýr var að
bera um dagseturleytið, og þá kýrin var borin
var kálfurinn inn borinn, en þá inn í bæinn var
komið með kálfinn þá var sagt í dyrunum:
,,Það er leiðinlegt að það er kveikt svo seint
hérna f remur venju". Þá var strax Ijós kveikt
og látið lýsa um dyrnar og göngin. Þetta var
huldumaður er þetta sagði, hann vildi ei láta
af vana bregða að lýst væri sér og sínum þetta
kveld því á því kveldi kemur huldufólk með
gamanleiki og dans víða í bæi þótt ei sjáist nú
á þessum dögum. En áður bar það við að það
sást á einstaka bæ og ekjci síst á jólanóttum þá
fólk var við tíðir sem nú er af lagt, var þá oft-
astgottá þeirri nóttað gamalt fólk sagði er þá
lifði, en nú er oft stirt f remur en þá var.
(úr þjóðsögum Jóns Árnasonar)
Kaupfélag Eyfirðinga
ÚTIBÚIÐ HAUGANESI
óskar starfsfólki og viðskiptavinum
gleðilegs nýárs
Þakkar gott samstarf og viðskipti á liðnum árum
Frystihús
Kaupfélags Eyfirðinga
HRÍSEY
óskar starfsfólki sinu og viðskiptavinum
farsœldar
á komandi ári
Þakkar ánægjulegt samstarf og viðskipti á liðnum árum