Fréttablaðið - 06.10.2006, Qupperneq 30

[ ]
Bananinn er mest ræktaði
ávöxtur í heimi og má nota
mun meira í matargerð en gert
er hér á landi.
Bananaplantan er upprunnin í Suð-
austur-Asíu. Margar tegundir villtra
banana vaxa enn í Nýju Gíneu, Mal-
asíu, Indónesíu og á Filippseyjum.
Nýlegar fornleifarannsóknir á
Papúa Nýju Gíneu hafa leitt í ljós að
bananinn var ræktaður fyrst um
fimm þúsund eða jafnvel átta þús-
und árum fyrir Krists burð.
Þá hefur bananinn verið ræktað-
ur um ómunatíð í Afríku og Mið- og
Suður-Ameríku. Löndin byggja sum
hver mjög á ræktun ávaxtarins og
hafa af þeim sökum verið kölluð
bananalýðveldi. Bananinn er mest
ræktaði ávöxtur í heimi og af öllu
hráefni er hann fjórði í röðinni á
eftir hrísgrjónum, hveiti og maís.
Hann er ræktaður í 130 löndum.
Bananar urðu ekki vinsælir á
Vesturlöndum fyrr en á tuttugustu
öld þó að vitað sé til þess að þeir
hafi borist þangað mun fyrr.
Hver bananaplanta ber aðeins
ávöxt einu sinni á ævinni en gerir
það þá með glans enda eru um tvö
hundruð bananar í hverjum klasa.
Þeir eru tíndir meðan þeir eru enn
grænir að lit enda þroskast þeir
áfram þrátt fyrir að búið sé að tína
þá, þó aðeins við stofuhita. Í flutn-
ingi á banana yfir höfin er því hita-
stigið stillt á um tólf gráður til að
tefja fyrir þroskun. Þó má hitastig-
ið ekki fara niður fyrir fimm gráð-
ur því þá skemmist ávöxturinn.
Fullþroskaður er bananinn gulur en
ofþroskaður verður hann svartur.
Bananar eru til í ýmsum
stærðum. Litlir eru þeir oft
bragðmeiri og mikið
borðaðir hráir þó einnig
sé gott að nota þá í ýmsa
rétti. Mjölbananar eru
stærri en venjulegir ban-
anar og ekki jafn sætir.
Ágætt þykir að nota þá í
ósæta rétti en þeir eru
ekki borðaðir hráir. Einn-
ir eru til svokallaðir
eplabananar og hrís-
grjónabananar, svo og
rauðleitir litir bananar
sem eru mjög sætir.
Bananar eru fyrir-
takshráefni og allt of lítið
notaðir í mat hér á landi.
Hér eru nokkrar uppskriftir
að réttum sem innihalda
hinn sæta ávöxt.
solveig@frettabladid.is
INDVERSKT SALAT
Hráefni:
3 vel þroskaðir bananar
1 stór agúrka
1 grænn chilli
50 g gróft malaðar hnetur (t.d.
möndlur, cashew, valhnetur...)
2 msk. kókosmjöl
U.þ.b. 1 msk. sykur (ef bananarnir
eru ekki vel þroskaðir má
setja meiri sykur, en
minni sykur ef þeir eru
mjög vel þroskaðir)
2-3 tsk. sítrónusafi
Salt eftir smekk
Aðferð: Bananarnir eru skornir
í sneiðar og agúrkan er skorin í
teninga. Öllu er blandað saman, salatið
smakkað til og síðan hitað á pönnu í um
5 mín. Þetta er síðan borið fram kalt.
Salatið má ekki vera of blautt heldur á
það að vera svolítið þétt í sér, en það er
svolítið misjafnt hvað það kemur mikið
vatn úr gúrkunni og banönunum. Ef það
er of blautt er ágætt að hita það lengur á
pönnunni, eða þar til hæfilega mikill vökvi
hefur gufað upp.
Heimild: www.matseld.is
SÆTIR BANANAR
Uppskrift fyrir fjóra:
4 þroskaðir bananar
60 g púðursykur eða 3 msk. hlynsíróp
1 msk. sítrónusafi
1 tsk. vanilludropar
1/4 tsk. kanill
2 tsk. smjör
1. Skerið bananana til helminga þversum,
síðan langsum (hver banani skorinn í
4 bita).
2. Bræðið smjörið á pönnu við miðlungs-
hita. Setjið bananabitana út á pönnuna
og þekið þá vel með smjörinu. Færið
bitana síðan yfir á eina hlið pönnunnar.
3. Setjið púðursykurinn (eða hlynsíróp-
ið), vanilludropana og sítrónusafann á
þann helming pönnunar sem er tómur
og blandið vel saman. Stráið kanilnum
yfir.
4. Blandið sósunni saman við banana-
bitana; ausið sósunni yfir bitana. Látið
malla í 5 mín.
5. Setjið fjóra bananabita á hvern disk og
berið fram.
Gott er að bera þennan rétt fram með
vanilluís og ferskum berjum, t.d. bláberj-
um, jarðarberjum og/eða hindberjum.
www.matarlist.is
BAKAÐIR MEXÍKÓSKIR BANANAR
Uppskrift fyrir fjóra:
3 bananar, hver banani skorinn, lárétt, í
fjóra bita
1/2 tsk. rifinn appelsínubörkur
1/4 tsk. rifinn súraldin-
börkur
2½ dl ferskur appels-
ínusafi
1 tsk. ferskur súr-
aldinsafi
50 g rúsínur
1/4 tsk. vanillu-
dropar
1/4 tsk. kanill
1. Forhitið ofninn í 190º C.
2. Raðið bananabitunum í
botninn á eldföstu móti.
3. Setjið börkinn, safann, rúsínurnar,
vanilludropana og kanil í skál og þeytið
saman. Hellið blöndunni síðan yfir ban-
anana og bakið í ofni í ca. 20 mín., eða
þar til bananarnir eru orðnir ljósbrúnir
að lit.
4. Setjið þrjá bananabita í miðju hvers
disks og ausið sósu (úr mótinu) yfir.
Berið fram strax. www.matarlist.is
Bragðgóðir bananar
Hver bananaplanta ber aðeins ávöxt einu sinni á ævinni en um 200 bananar
eru á hverjum klasa. NORDICPHOTOS/GETTYIMAGES
Látið eldunarpottana kólna áður en þeir eru vaskaðir
upp. Það fer betur með þá og auðveldar einnig þrifin.
SÓMABAKKAR
Nánari uppl‡singar á somi.is
*Gildir a›eins ef panta› er fyrir meira en 3.000 kr.
PANTA‹U Í SÍMA 565 6000 / FRÍ HEIMSENDING*
Útsölustaðir: Apótek, Heilsubúðir, Fjarðarkaup og Hagkaup
1 til 2 tsk. 5 mínútur fyrir
t.d. morgunmat og
kvöldmat
Það veldur mettunartilfinningu,
jafnar blóðsykur og kemur
meltingunni í jafnvægi.
Duftið er troðfullt af öllum
helstu vítamínum, steinefnum,
ammónísýrum, góðum fitusýrum
og próteinum. Lífrænt ræktað,
eykur orku, úthald og vellíðan!
Gott ráð er að taka
inn Living Food
Engergy duftið frá
dr. Gillian McKeith.
Sækir þú mikið í sætindi,
halda þér engin bönd?
Við Fjöruborðið
Eyrarbraut 3 • 825 Stokkseyri • S. 483 1550
www.fjorubordid.is • ifno@fjorubordid.is
�����������������������������������������
����������������������������������
�����������������������
�
������������������ ��
����������������������
����������������������
�
�������������������������������
�
�����������������
�������������
�� ����������
��������������