Tíminn - 30.09.1979, Blaðsíða 14

5ai«E»sfflKawraiasi3Bd8nK
Sunnudagur 30. september 1079
Sunnudagur 30. september 1979
■■■■■■■■■■■■
aHMMBBBMggHMBWg
I..ÍISÍÍ.:
15
■■■■■■■■■■■■na
— segir Trausíi Jónsson, veðurfræðingur
Trausti: Þessa með spáskyggnina verður nánar getið f ævisögu minni".
„Er vissulega
í pólitískum
dvala um
þessar mundir”
„Flestir verða bara að
sætta sig við að verða
meðalskussar”.
Nú varst þú aö lesa þarna mér
alls ókunnug fræöi, eins og Megas
heföi oröaö þaö. Hvernig var
námiö skipulagt?
— Veöurfræöin var ein grein af
jaröeölisfræöiskorinni, sem inni-
hélt auk veöurfræöinnar, jarö-
skjálftafræöi, jarösegulfræöi og
haffræöi. Timasóknar var krafist
framan af, en i seinni hlutanum
byggðist þetta á sjálfstæöri
vinnu. Þessi frjálslegheit i seinni
hlutanum hafa bæöi kosti og
ókosti. Þau lengja námiö, þar
sem maöur gerir alls konar vit-
leysur upp á eigin spýtur, en
kostirnir viö þetta eru þeir, aö svo
langt nám gerir menn meira
sjálfbjarga, þegar út i atvinnulif-
ið er komiö. Og þaö sem meira er,
viö sjáum umfram aöra, hvaö
þetta nám er aö mörgu leyti litiö
merkilegt og ekki nærri eins
merkilegt og maöur vildi telja
fyrirfram.
En má ekki halda endalaust
áfram og gera þá kannski eitt-
hvaö merkilegt?
— Þaö er ekki öllum kleift aö
gera merkilega hluti. Flestir
verða bara að sætta sig viö þaö aö
veröa meöalskussar, en þaö er
svo sem ágætt. Og ágætt, ef fólk
heldur sjálft aö þaö sé merkilegt.
Sumum er meira aö segja
þröngvaö upp viö vegg og þeir
neyddir til aö vera merkilegir.
Viötöl eru t.d. örvæntingarfull leit
að einhverju merkilegu.
Já, auövitaö. Finnst þér þessu
eitthvaö ööru visi fariö í þeim
löndum, sem þú þekkir til?
— „Nei, þetta er alþjóölegt
fyrirbæri”.
„Efnahagsmálaum-
ræðan hér nálgast
léttúð”
Loksins var isinn brotinn og tal-
ið barst að opinni blaöamennsku
svokallaöri.
„Blaöamennska á fslandi hefur
óneitanlega opnast, sem hefur i
för meö sér virkara lýöræöi. En
þaö er einmitt stærsti gallinn. Ef
ég má útskýra þetta, þá veröa
ákvaröanir t.d. oft minna
igrundaöar en áöur var. Þaö
fréttist um mál á viökvæmu
stigi og lenda þau þá gjarnan 1
kvörn fólks, sem ekkert vit hefur
á viðkomandi máli.
Ertu ekki um leið aö gera suma
menn merkilegri en aöra?
— Þaö er nú einu sinni þannig,
aö menn úti i bæ, hafa ekki vit á
öllum málum, sem koma upd i
þjóöfélaginu. Ég treysti mér t.d.
alls ekki til þess aö ræöa öll slik
mál. Ég vil aö mál fái rétta af-
greiöslu i grundvallaratriöum og
sem bestar upplýsingar liggi fyrir
áöur en fariö er aö blása þau upp.
— Þú mátt ekki skilja orö min svo
aö mér þætti hentugast aö af-
greiöa mál I ráöuneytum beint til
samþykktar á Alþingi. En þaö er
þetta japl og fuöur löngu fyrir-
fram, sem fer I mínar fínustu
taugar og ég sé reyndar engan til-
gang i. Efnahagsmálaumræöan
er ekki nógu alvarleg hér. í
Noregi er hún of alvarleg og
leiöinleg, en hér nálgast hún
léttúö. — Ég er vissulega I póli-
tiskum dvala um þessar mundir.
(Hann hlær).
„Það að láta á sér béra
er engin trygging fyrir
þvi að menn séu raun-
verulega hæfir”
Kanntu aö nefna fleiri ókosti
virks lýöræöis?
— Ég gæti tekiö dæmi um menn
sem I virku lýðræöi leika áber-
andi stjörnur, án þess aö eiga þaö
skiliö. Það aö láta á sér bera, er
engin trygging fyrir því aö menn
séu raunverulega hæfir.
En hvaö á þá aö taka til
bragös?
— Ég er ekki búinn aö gera upp
hug minn i þvi máli. Okkur llöur
ágætlega og hér rlkir mikil vel-
ferö en þaö er eitthvað vitlaust,
sem ég hef enga hugmynd um
hvaöer. Og ég á bágt með aö trúa
þvi aö ekki séu til menn hér á
landi færir um aö koma auga á
meinsemdina og kveöa hana
niður. Ef slikir menn eru til, þá
hafa þeir ekki komiö fram sinum
málum ennþá.
Þú segist vera pólitlskt hug-
sjónalaus. Þaö þýöir aö þú hefur
oröiö fyrir miklu áfalli?
— Þaö eru nú enn mörg mál,
sem stinga mig og æsa mig upp
sem betur fer. Þaö má t.d. fá mig
til þess aö þrasa um land-
búnaöarmál. Mér leiðist þessi
áróöur, sem uppi er gegn bænd-
um og landsbyggöinni — er nú
sjálfur af landsbyggöinni. (Borg-
nesingur). Einnig get ég æst mig
upp viö ákveöna tegund af her-
námssinnum. Málflutningur
þeirra er misjafn en ég tel mig
herstöövarandstæöing og ræöi
þessi mál þvi gjarnan. 1 umræö-
um er manni oft stillt upp viö
vegg og ég á stundum til aö espa
andstæöinginn á móti mér. Finn
Kina kannski allt til foráttu viö
einhvern Kínakommúnista, en
stend mig svo að þvi aö verja
kommúnistarikiö Kína og önnur
viö einhvern hægri mann.
„Sé ekki hverju það
myndi breyta þó að ég
fengi hugsjónir”
Þú ert ekki samkvæmur sjálf-
um þér?
— Minar hugsjónir eru dauöar.
Sagöi ekki Ibsen aö hugsjóna-
menn væru leiðinlegir? Mér liöur
ágætlega svona. Ég hef skoöanir
á flestum málum, en áhugann tii
að berjast fyrir þeim vantar. Ég
held, aö svona iádeyöutímabil
séu algeng hjá ungu fólki, en þaö
jafni sig siöan á einn eöa annan
máta. Annars sé ég ekki hverju
þaö myndi breyta, þó aö ég fengi
hugsjónir.
„Grænt sólarlag”
Ertu veöurglöggur (kom nú
spurning, sem brann á vörum)?
— Ég tel mig veöurglöggan i
minni heimabyggö.
Hvernig feröu aö?
— Ég horfi i skýin og tek miö af
Viðætluðum að bjóða Trausta uppá kaffi og kökur um
f jögurleytið sl. miðvikudag og áttum stefnumót við hann
í einu af kaf fihúsum borgarinnar. Þar var mikil örtröð á
þessum tíma og gengum við frá borði til borðs til þess að
vita, hvort við sæjum ekki kunnuglegt andlitið. En allt
kom fyrir ekki. Þegar við loks rákumst á hann, eftir
stuttan göngutúr á Austurvelli, sat hann við borð og var
þegar búinn að hvolfa í sig einum súkkulaðibolla. Tvær
dömur á miðjum aldri sátu til borðs með honum og þeim
var talsvert niðri fyrir. Þær voru að hugsa. Allt í einu
rann upp fyrir þeim Ijós. „ó, þú ert sæti veðurfræðingur-
inn. Mér fannst þú vera leikari eða eitthvað svoleiðis",
sagði önnur. „Ég mundi bara ekkert, hvar ég hefði verið
með honum, þessum manni" gall í hinni.
„Stúdentaráð sýndi
mikla fljótfærni”
Lánasjóösmálin hafa klofiö
annars samstæöan hóp?
— Þaö er ekki úr vegi aö segja
þaö. Menn skiptust i andstæöar
fylkingar, þegar kom til aö breyta
lögum sjóðsins. I upphafi mins
náms bjuggu námsmenn erlendis
við betri lánakjör en almennt
þekktust I landinu. Hins vegar
hrökk lánið skammt til fram-
færslu og stóö baráttan framan af
um þaö, aö fá nægilegt lán. I
samningum um þau mál var fariö
aö gefa eftir, þar til búiö var aö
semja alveg af sér, ef svo má
segja. Viö námsmenn I Noregi
böröumst á móti þessum nýju
lögum og vildum aldrei nálægt
þeim koma og þótti okkur sem
námsmenn heima, og meira aö
segja Stúdentaráö sýndi mikla
fljótfærni. Innst inni vorum viö
ekki á móti þessum breytingum,
en það var illa aö þeim staöiö.
Lán til námsmanna hafa hækkaö
og eru nú visitölutryggö. Ég var I
þeim hópi, sem vildi halda i
gamla kerfið, meöan stætt væri.
Hinir vildu semja, en þaö sem
þeir skildu ekki var, aö náms-
menn eru enginn þrýstihópur og
hafa enga samningsaðstöðu.
Þú vildir ekki vera aö byrja I
háskóla nú upp á þessi býti?
ast hatrammlega - gegn nýjum
lögum Lánasjóös Islenskra náms-
manna.
„Sannast sagna, þá held ég aö
ég hafi ekki verið i hópi þeirra
róttækustu. En maður veröur
alltaf fyrir töluveröum áhrifum
af fólki, sem maður umgengst.
Félagslifiö gekk I bylgjum allan
timann, sem ég var úti, náöi há-
marki 1 Landhelgisstriðinu af
augljósum orsökum, en fór svo aö
dofna upp úr 1975. Frá þeim tima
hefur gætt óskaplegrar þreytu
innan námsmannasamtakanna
SINE, þvi miður. Sjálfur gafst ég ■
upp á þessu þrasi fyrir þrem til 1
fjórum árum”.
— Það má hugsa sér verri, svo
bölvað er þetta nú ekki. Og eigin-
lega ættu þessi deilumál aö
gleymast. Þeir sem stóöu i þessu
þrasi upphaflega eru aö veröa
búnir i námi og nýja fólkiö veit
litiö um þessar erjur. Þaö veröur
einhvern veginn aö endurvekja
námsmannasamtökin. Ég játa,
aö þaö er erfiðara aö fara úr landi
en áöur var og mjög misjöfn aö-
staöa til þess aö komast i snapa-
vinnu vegna slæms ástands á
vinnumörkuöum I hinum ýmsu
löndum.

Trausti Jónsson veöurfræöing-
ur brosti blendiö og augljóst var,
aö hann yröi lengi aö ná sér upp I
viötal. Svo var enginn friöur
þarna. Gamall félagi frá Noregi
gekk hjá og það var talaö. Viö
flýöum út á Austurvöll. Þar var
kalt sólskin á ferö, lltt truflandi.
— Trausti læröi veöurfræöi i
Noregi, fyrst I Osló og slöar i
Bergen á árunum 1971-1978 og til
þess aö fara nú ekki of geyst af
staö, spuröum viö hann, hvort
hann hefði veriö einn af þessum
róttæku námsmönnum I Noregi,
sem miklar sögur fóru af upp úr
1970, en duttu svo upp fyrir. Þaö
veröur aö geta þess, aö róttæknin
fólst sennilega mest i því aö berj-
2,5 milljónir króna.
í Þúram hóndom eftír
12 mamiði.
Dæmi um nokkra valkosti afmörgum sembjóöast.
Iðnaðarbankinn hefur nú hækkað
hámark mánaðarlegra innborgana í
IB-lánakerfinu úr
75 þúsund í 100 þúsund krónur.
Þetta er gert með tilliti til
verðlagsþróunar, - til að mæta þörfum
fólks.
Horfðu eitt ár fram í tímann: Þinn
sparnaður og IB-lánið. Samtals allt að
krónum 2.545.000,-
SPARNAÐAR- TÍMABIL DÆMI UM MÁNAÐARLEGA INNBORGUN SPARNAÐUR í LOK TÍMABILS IÐNAÐARBANKINN LÁNARÞÉR RÁÐSTÖFUNAR- FÉMEO VÖXTUM MÁNAÐARLEG ENDURGREIÐSLA ENDURGR. TÍMABIL
3 . man. 30.000 70.000 100.000 90.000 210.000 300.000 90.000 210.000 300.000 182.650 425.850 609.000 31.515 73.536 105.051 3 . man.
6 . man. 40.000 70.000 100.000 240.000 420.000 600.000 240.000 420.000 600.000 495.000 866.375 1.238.350 43.579 76.264 108.948 6 . man.
12, man. 50.000 70.000 100.000 600.000 840.000 1.200.000 600.000 840.000 1.200.000 1.272.750 1.781.950 2.545.500 58.510 81.914 117.020 12. man.
Gerum ekki einfalt dæmi fiókið:
Það býður enginn annar IB-lán.
BanMþeiira sem hyggja aö framtíöinni
Mnaðartiankinn
AöaJbanki og útíbú
Texíi: F.I. — Myndir G.E.